Yönetim ve Yöneticilik

Transkript

1 Yönetim ve Yöneticilik

2 Dersin Amaçları Öğrencinin Yönetim kavramını ve sürecini kavramasını Yönetim biliminin özelliklerini anlamasını Yöneticiliğin fonksiyonlarını ve gereklerini anlayıp gerekli bilgi ve beceriye sahip olmasını sağlamaktır.

3 Yönetim Kavramı Yönetim kavramı bir çok bilim dalı tarafından tanımlanmıştır. iktisat bilimi için; yönetim faktörleri Sosyoloji için; sınıf ve saygınlık sistemi Psikoloji ve hukuk için; belli amaçları diğer kişilerin çabası ile gerçekleştirme süreci. Kaynakların doğru bir şekilde kullanılmasını sağlayarak, insanlar aracılığıyla örgütsel amaçlara ulaşma çabasıdır.

4 Yönetim Kavramı Dolayısıyla yönetim, bir çok bilim dalının dahil olduğu ve insan faktörünün öneminin büyük olduğu bir süreçtir. Bu süreç; planlama, örgütleme, yöneltme ve denetleme aşamalarından oluşur. Örgütleme Liderlik Amaçlar Kaynaklar Planlama Kontrol Etme Başarı Tespiti

5 Yönetim Kavramı Yönetim sürecinin en önemli aktörü insan kaynağıdır. Süreç içinde yer alan diğer faktörlerin kullanılması veya yönetilmesi insan kaynağının emeğine, becerilerine ve çalışmasına bağlıdır. Yönetim farklı bilim dalları tarafından kendi dinamiklerine göre tanımlamalara sahip olsa da, bu bilimlerin hepsinden bir takım anlayışlar alarak, nihai hedefi olan, başka insanların emekleriyle örgütsel amaçları gerçekleştirme yolundaki çabadır.

6 Yönetimin Amaçları ve Özellikleri Yönetimin en temel amacı, örgütsel amaçları gerçekleştirmektir. Örgütlerin varlık nedeni de ekonomik amaçlardır. Örgütün düzen ve kültürel amaçları da ekonomik/finansal amaçlara hizmet eder Örgütsel amaçlar, teknik, beşeri, analitik ve kavramsal beceri gerektirir. Teknik beceri; iş ile ilgili yöneticinin yapabilme becerisini Beşeri beceri; örgütsel amaçların benimsenmesini sağlamak üzere yöneticinin sahip olduğu davranış biçimlerini Analitik beceri; örgütün durumunu doğru bir şekilde değerlendirebilme yeteneği Kavramsal beceri; yöneticinin örgütü bir bütün olarak algılayıp, yönetebilmesini ifade eder.

7 Yönetimin Özellikleri Tüm örgüt üyeleri tarafından benimsenecek bir amaç İşlerin çeşitli parçalara ayrılarak işbölümü yapılması Çalışanların motive edilmesi ile yaratıcılığın sağlanması Ast- üst ilişkisinin, hiyerarşinin mevcut olması Çalışanların yönetim sürecine katılımı ile, demokratik olması Birden fazla kişi ile olması yönü ile grup faaliyeti Tüm süreçlerin iletişime dayanması

8 Yönetim Süreci Başkaları aracılığı ile iş görme, amaçlara ulaşma çabasına yönetim denir. Süreç (Fonksiyonlar); Planlama; örgütün gelecekte ulaşmak istediği belli noktalara ve durumlara erişmek için çizdiği yol haritasıdır. Süreç sonunda ortaya plan çıkar. Örgütleme; insanların, araçların ve diğer kaynakların işletme amaçlarına hizmet edecek şekilde bir araya getirilmesi safhasıdır. 1. Yapılacak işlerin belirlenmesi 2. gerekli insan kaynağının tahsis edilmesi 3. yer, araç ve gereçlerin belirlenmesi Yöneltme; tüm unsurların amaçları gerçekleştirmek için harekete geçirilmesidir. Asıl konusu insandır. Motivasyon, iletişim ve liderlik süreçleri etkin bir rol oynar. Denetleme/Kontrol; amaçlara ulaşma derecesinin belirlendiği aşamadır. Değerlendirme belirlenen performans ölçütlerine göre yapılır. 1. Piyasa denetimi; fiyat rekabeti ve pazar payı unsurlarının piyasa şartlarına göre değerlendirilmesi 2. Bürokratik denetim; politika ve yönetmeliklere uyum denetlenir. 3. Klan denetimi; paylaşılan değerlerin belirlenmesi ve benimsenmesine yönelik denetimlerdir.

9 Yöneticilik Bir grup insanı belirli amaçlara ulaşabilmek için uyumlu ve takım olarak çalıştıran, yönetim işini yapan kişidir. Çalışanları motive edebilme Örgüte bağlılığı sağlama Çalışanların yeteneklerini iyi bilme, çalışanları tanıma Örgütleme ve organizasyon yeteneğine sahip. Dış çevreyi iyi analiz eden

10 Yönetim Düzeyleri Üst Düzey Orta Düzey Alt Düzey Tepe yöneticileridirler. Genel müdür, genel başkan, müsteşar, CEO. Genelde işletme dışına yönelik çalışırlar. Politika belirlerler. Kavramsal ve analitik becerileri gelişmiş olmalıdır. Üst yönetim tarafından belirlenen amaçlara ulaşmak için gerekli program ve faaliyetlerin koordinasyonunu üstlenirler. Birim sorumluları, amirler vb. Günlük faaliyetlerin yürütülmesinden ve başarılmasından sorumludurlar. Yönetsel işlevleri çok dardır. Teknik beceriye ihtiyaç duyarlar.

11 Yöneticilerin Rolleri Yönetim süreci içinde yöneticiler; kişilerarası, bilgi dağıtıcı ve karar verme rollerini oynarlar. Kişiler/Bireylerarası rol; yöneticinin astlarını motive etmesini, yönlendirmesini, çatışmalarda ara bulucuk rollerini, kişiler arası ilişkileri düzenlemesini ifade eder. Bilgi dağıtıcı (bilgisel) rolü; iç ve dış çevreye dair bilgileri toplamak veya toplatmak, örgüt içinde ilişkiler ve süreçler için gerekli bilgileri dağıtmak ve karar verme süreci için bilgiyi etkin kullanmasını ifade eder. Karar verici rol; eldeki bilgiler ışığında amaçlara götürecek yollar arasından yapılacak bir seçimi ifade eder. Yönetim işinin özü karar vermektir. Aynı zamanda, birimler arasında ve sendikalar ile müzakere süreçlerini de ifade eder.

12 Grup Rol Faaliyet Bilgisel Bireylerarası Karar Verme Kontrol Dağıtma Sözcülük Temsil Lider İlişki Girişimci Anlaşmazlık Çözme Kaynak Dağıtma Müzakerecilik İhtiyaç duyulan bilgileri aramak ve elde etmek, periyodikleri ve raporları taramak, kişisel ilişkiler kurmak Diğer örgüt üyelerine bilgi aktarmak, onlara bilgi notları ve raporlar göndermek telefon konuşmaları yapmak Sözlü konuşmalarla, raporlarla, kısa mesajlarla dış örgütlere bilgi aktarmak Resmi törenler ve sembolik görevlerle, ziyaretçileri kabul etmek, resmi ve hukuki dokümanları imzalamak Astları yönetmek, motive etmek, astları eğitmek öğüt vermek, iletişim kurmak Örgüt içi ve örgüt dışı bilgi ilişkileri oluşturmak, bu ilişkileri yazılı mektuplar, telefonlar ve toplantılar yaparak gerçekleştirmek İyileştirici projelere girişmek, yeni fikirleri ortaya çıkarmak başkalarına fikir oluşturma hakkı verme Tartışma ve kriz ortamlarında düzeltici çabalara girişmek, astlar arasındaki çatışmaları çözmek, çevresel krizlere adapte olmak. Kaynakların kimlere dağıtılacağına karar vermek, program ve bütçe önceliklerini belirlemek Sendika, satış, satın alma ve bütçe kontratlarının müzakerelerinde bölümlerini temsil etmek ve bölüm çıkarlarını savunmak

13 Yöneticilerin Özellikleri Entelektüel Özellikleri Bir çok konuda uzmanlık Bilgi yönetimi Tarafsızlık İşletmenin iç ve dış çevresini iyi analiz edebilme Adil Net, dürüst ve açık sözlü Karakter Özellikleri Mantığını ve duygularını dengeli tutması Farklılıkları uyumlu hale getirebilme Risk ve karar konusunda mantıklı ve cesur olması İyi bir gözlemci Kanıta dayalı, kayıt ve evrakla çalışması Organize edebilme yeteneği

14 Yöneticilerin Özellikleri Yöneticinin sosyal özellikleri ise; kendini örgüt içinde çalışanlarına kabul ettirebilmesi, iletişim yönünün kuvvetli olması ve dışarıya karşı iyi bir intiba bırakabilmesi ile ilgilidir.

15 Yöneticilik Yetenekleri Üst Düzey Yönetim Kavramsal Beceri Orta Düzey Yönetim Beşeri İlişkiler Becerisi Analitik Beceri Karar verme Becerisi Alt Düzey Yönetim Teknik Beceri İletişim Becerisi

16 Sorular Yönetimin anlamı nedir? Yönetim hangi unsurları içerir? Yönetim süreci ne tür özelliklere sahiptir? Yönetim kavramına katkı yapmış bilim dalları nelerdir? Bu bilim dalları ile yönetim kavramı nasıl bir ilişkiye sahiptir? Yönetimin fonksiyonları nelerdir? Yöneticilerin rolleri ile yönetim süreci arasındaki ilişki neler olabilir?