Tekstil Teknolojileri Elektronik Dergisi Cilt: 7, No: 1, 2013 (6-13) Electronic Journal of Textile Technologies Vol: 7, No: 1, 2013 (6-13) TEKNOLOJİK ARAŞTIRMALAR www.teknolojikarastirmalar.com e-issn:1309-3991 Makale (Article) Kaşmir Liflerinin Terbiye İşlemleri Rıza ATAV Namık Kemal Üniversitesi Tekstil Mühendisliği Bölümü ratav@nku.edu.tr Özet Kaşmir, Keşmir keçilerinden (Capra Hircus Laniger) elde edilen bir protein lifidir. Kaşmir kelimesi Hindistan da Himalayalar ın batısında Pakistan sınırında yer alan Kashmir kentinden gelmektedir. Kaşmir lifleri ipek gibi ince ve yumuşak olduklarından, tekstil endüstrisinde aranan değerli hayvansal liflerdendirler. Bu yazıda, kaşmir liflerinin terbiye işlemleri üzerinde yapılmış önceki çalışmalar özetlenmektedir. Anahtar Kelimeler: Kaşmir, lif, terbiye Abstract Finishing Treatments Of Cashmere Fibers Cashmere is a proteinous fiber obtained from Cashmere goats (Capra Hircus Laniger). The word cashmere derives from Kashmir. For the reason of being fine and soft like silk, cashmere fibers are desired animal fibers in textile industry. In this study, previous studies related to the finishing of cashmere fibers are summarized. Keywords : Cashmere, fiber, finishing
1. GİRİŞ Kaşmir, Kuzey Çin den Moğolistan a kadar olan ve Gobi çölünü de içeren yüksek ve kuru platolarda yaşayan Keşmir keçilerinden (Capra Hircus Laniger) elde edilen bir protein lifidir. Bu keçiler yaşamlarını sürdürebilmek için dış tüylerini oradaki hava koşullarına adapte etmektedirler. Bu dış tüyün altında çok daha iyi kalitede bir lif vardır ki; bu life kaşmir adı verilmektedir 1. Kaşmir liflerinin ipek gibi ince ve yumuşak oluşları, bunların tekstil endüstrisinde aranan hayvansal liflerden biri olmalarını sağlamıştır 2. Kaşmir lifi adını Hindistan da Himalayalar ın batısında Pakistan sınırında yer alan Kashmir kentinden almaktadır 3. Dünya yıllık kaşmir lifi üretim miktarı 16,000 tondur. Bunun %72 si Çin, %18 i Moğolistan, %7 si Afganistan ve geri kalan %3 lük kısmı ise İran ile diğer ülkeler tarafından üretilmektedir. Kaşmir yününün diğer üreticileri arasında Hindistan, Nepal, Pakistan, Tibet, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan yer almaktadır. Bu ülkelerde az miktarda kaşmir yünü üretilmektedir 4. Bu ülkelerin dışında Avustralya ve Yeni Zelanda da da kaşmir lifi üretildiği bilinmektedir 3. Kaşmir liflerinin fiyatı 100-130 $/kg. arasında değişmekte olup 3, bu lifler lüks lifler sınıfında yer almaktadır. Bu yazıda kaşmir liflerinin terbiye işlemleri üzerinde yapılmış çalışmalara ilişkin literatür özeti sunulmaktadır. 2. KAŞMİR LİFLERİNİN ÖN TERBİYESİ Tester ve Foley benzer uzunluk ve incelikteki kaşmir ve süper ince yün liflerinin terbiye proseslerindeki davranışlarının ve bunlardan elde edilen kumaşların özelliklerinin farklılık gösterdiğini ortaya koymuştur. Terbiye işlemleri sırasında kaşmir kumaşın yün kumaşa kıyasla çok az çektiği ve bunun muhtemelen terbiye işlemi sırasında kaşmir ipliğinde daha az iç gerilim oluşmasından kaynaklandığını belirtmişlerdir. Kaşmirin düşük kohezyon ve çekme özelliği ise, kıvrımının az olmasına ve düşük lif sürtünme özelliklerine dayandırılmıştır 5. Kaşmir liflerinin kimyasal maddelere karşı dayanıklılığı yünden daha azdır 7. Bu nedenle, kaşmir lifleri ağartma ve boyama prosesleri sırasında kimyasal maddelerden kolaylıkla zarar görmekte ve yumuşaklık ve düzgünlük gibi doğal ve benzersiz özelliklerini kaybetmektedir. Bu durum, liflerin eğrilebilirliğinin ve elde edilen ipliğin dokunabilirliğinin yanı sıra elde edilen ürünün tutumunun da kötüleşmesine yol açmaktadır 6. Alkali, asit ve ağartıcı maddelerin çözeltilerinin konsantrasyonları ve sıcaklıkları düşük bile olsa kaşmir lifleri bunlardan zarar görebildiği için 7, alkalilerin kullanıldığı yapak yıkama, asitlerin kullanıldığı karbonizasyon ve ağartıcı maddelerin kullanıldığı ağartma işlemlerinde dikkatli olunması gerekmektedir. Liflerin yabancı maddelerden temizlenmesi için yıkama işlemi yapılması gerekmektedir. Bu işlem sırasında sadece aynı renk ve kalitedeki lifler bir arada işleme tabi tutulmalıdır 8. Kaşmir lifleri yıkama öncesi ayrım işlemine tabi tutularak kaba kıllarından ayrılırsa yıkama maliyetleri (su, deterjan ve enerji tüketimi) önemli ölçüde azaltılabilmektedir 9. Yıkama işleminin 5 teknede yapılması önerilmektedir. İlk teknede sıcaklık 65 C u geçmemelidir, aksi halde lifler zarar görmektedir. Başlangıçta tekneye 10-15 kg/h besleme hızıyla %0,2 soda ve 0,5-1,5 kg/h besleme hızıyla 0,2-0,7 kg civarında deterjan ilave edilmelidir. 2. ve 3. tekneler aynı şekildedir. 4. teknede ise su sıcaklığı 30-45 C a düşürülmelidir. 5. tekne soğuk suyla durulama teknesi olup, kimyasal içermemektedir. Yıkama sonrası kurutma işleminin 80-100 C sıcaklıkta maksimum 10-15 dakika süreyle yapılması önerilmektedir. Kurutmadan sonra lifler paketlenmeden önce soğutma odacığında 12-36 saat süreyle dinlendirilmelidir 8. Chao-wei ve ark. kaşmir liflerinin indirgen ağartılmasında ağartma sonucunu etkileyen parametreleri (indirgen madde konsantrasyonu, sıcaklık, süre) inceleyerek optimum koşulları saptamışlardır. Elde edilen sonuçlara göre indirgen madde konsantrasyonu, sıcaklık ve süre arttıkça kaşmir liflerinin beyazlığı 7
artmakta, buna karşın kopma mukavemeti azalmaktadır. Ağartma için optimum koşullar 1:40 flotte oranında %20 indirgen madde ile 55 C da 40 dak. işlem olarak bulunmuştur 10. Kaşmirin ağartılmasında durulama işlemlerinde sodyumbisülfit kullanımını inceleyen bir araştırmada, renkli liflerin ağartılmasının üç adımdan meydana geldiği belirtilmektedir. Bunlar sırasıyla: demir tuzları (demirsülfat) ile mordanlama, durulama ve hidrojenperoksitle alkali ortamda ağartmadır. Demir fazlasının mordanlama işlemi sırasında çökmesinin önlenmesi mordanlanmış liflerin özellikleri üzerinde önemli etkiye sahiptir. Durulama işleminin amacı keratinle birleşmiş demiri uzaklaştırmaktır. Demir-melanin etkileşiminin, demir-keratin etkileşiminden daha güçlü olmasına karşın, konvansiyonel mordanlama işleminden sonra lifler üzerinde arta kalan büyük miktardaki demir önemli ölçüde uzaklaştırılamamaktadır. Bu durum ağartılmış liflerde aşırı zarara yol açmaktadır. Arta kalan demirin uzaklaştırılmasında, yapılan durulama işleminin önemi birçok çalışmada vurgulanmıştır. Bu çalışmalardan birinde liflerden demiri uzaklaştırmada fosforik asit ile sıcak durulamanın, normal soğuk durulamaya nazaran çok daha etkili olduğunu saptamıştır. Diğer bir çalışmada ise sitrik asitle asitlendirilmiş (ph 2 in altında) sıcak suyla durulamayla metal iyonlarının seçimli desorbsiyonunu sağlayarak lif zararının azaltılabileceği bildirilmiştir 11. Ariyajavin ve ark. sodyum bisülfit, fosforik asit, asetik asit ve saf su kullanılarak yapılan durulama işleminin kaşmir liflerinin ağartılması üzerine etkisini incelemişlerdir. Sodyum bisülfitin diğer maddelere göre daha iyi beyazlık derecesi sağladığı tespit edilmiştir. Bilindiği gibi ağartma işlemi öncesi yapılan mordanlama işlemi sonrasında lifler üzerinde ferrik formda (trivalent demir: Fe +3 ) demir kalmaktadır. Yapılan çalışmada sodyum bisülfitle yapılan durulama sırasında lifler üzerindeki demirin uzaklaştığı ve daha iyi beyazlık elde edildiği belirtilmektedir 11. Jian-Fang ve ark. kahverengi renkli kaşmir liflerinin ağartılması üzerine yıkama, yükseltgen ağartma, indirgen ağartma gibi işlemlerin etkisini incelemişlerdir. Elde edilen beyazlık derecesi ve alkali çözünürlük değerlerine göre optimum işlem koşulları ön işlem için 3 g/l demirsülfat ile 60 C da 45 dak. işlem; yükseltgen ağartma için 35 g/l hidrojen peorksit ile 60 C da 2 saat işlem; indirgen ağartma için 17 g/l kimyasal madde ile 60 C da 1 saat işlem olarak bulunmuştur 12. 3. KAŞMİR LİFLERİNİN BOYAMA ve BASKI İŞLEMLERİ Kaşmir liflerinin boyanma özellikleri temelde yüne benzemekte olup, bu lifler de geleneksel yünü boyayan ticari boyarmaddeler veya doğal boyalarla boyanabilmektedir 13. Kaşmir liflerinin boyanma özellikleri temelde yüne benzemekle beraber, boya alım davranışları arasında farklılıklar da mevcuttur. Roberts yün ve kaşmir liflerini Kiton Red G ve Metilen Mavisi ile boyamıştır. Çalışmada aynı koşullar altında boyanan yünün %40, kaşmirin %60 boyarmadde aldığı ve kaşmirin daha düzgünsüz boyandığı tespit edilmiştir. Kaşmirin daha düzgünsüz boyanmasının nedeni bu liflerin epikütikula tabakasının yüne göre daha pürüzlü olmasına dayandırılmıştır 14. Kaşmir lifleri yüne göre daha ince ve daha düşük yoğunlukta olduklarından kaşmir ipliğinin boyanmasında kaliteyi kontrol altında tutmak yüne göre daha zor olmaktadır. Tian-zhu ve ark. yaptıkları çalışmada boyama sonucunu etkileyen boya flottesinin sirkülasyon hızı, boyarmadde seçimi, ph değeri, sıcaklık gibi pek çok faktörü incelemişlerdir 15. WU Da-ji yaptığı çalışmada, koyu tonlarda boyanmış kaşmir liflerinin dinkleme haslığının liflerin üzerindeki kirliliklerle ilişkili olduğunu ve liflerin şelat ve yüzey aktif madde içeren sulu çözeltilerle veya izo-bütanol, benzil alkol ve alifatik tersiyer amin polioksietilen esaslı egaliz maddeleriyle ön işleme sokulması yoluyla arttırılabildiğini belirtmiştir 16. Xing ve Pailthorpe tarafından SCA-Cr isimli yeni geliştirilmiş olan mordan kaşmir liflerinin sonradan kromlama yöntemine göre boyanmasında 2 yıl boyunca işletme koşullarında denenmiş ve yaklaşık 80 ton 8
lif bu şekilde boyanmıştır. Çin de kaşmir lifi işleyen en büyük üç firmada işletme koşulunda elde edilen sonuçlar yeni yöntemin dikromatın mordan olarak kullanıldığı konvansiyonel krom boyama yönteminin yerini alabileceğini doğrulamıştır. Atık boya banyosunda Cr (VI) konsantrasyonu 0,01 mg/l nin altına düşmüştür. Mordanlama sırasında azaltılmış oksidasyon zararı nedeniyle açık kaşmir elyafının eğrilebilme özelliği ve aynı zamanda diğer özellikleri artmış ve elde edilen mamulün kalitesi belirgin ölçüde gelişmiştir 17. Kaşmir liflerinin boyama işlemlerinde en önemli husus, bu liflerin hassas lifler olmaları nedeniyle kaynama sıcaklığında uzun süreli işlem sırasında zarar görüyor olmalarıdır. Qian ve ark. düşük ve yüksek sıcaklıkta boyanmış kaşmir liflerinin tek lif mukavemeti ölçüm cihazında mukavemetlerini test etmişlerdir. İşlemsiz ve boyanmış kaşmir liflerinin yüzey yapılarını tarayıcı elektron mikroskobu (SEM) ile incelemişlerdir. Yapılan denemeler sonucunda düşük sıcaklıkta boyanmış kaşmir liflerinin mukavemetinin daha yüksek olduğu ve liflerin yüzeyindeki pul tabakasında oluşan zararın daha az olduğu tespit edilmiştir 18. Qian yaptığı bir diğer çalışmada, düşük sıcaklıkta boyanmış kaşmir liflerinin mukavemet ve uzama değerleri ile haslık değerlerini normal koşullarda boyanmış liflerle karşılaştırmıştır. Çalışmada düşük sıcaklıkta boyanmış kaşmir liflerinin gördüğü zararın daha düşük olduğu belirtilmiştir 19. Mei-ju ve ark. düşük sıcaklıkta boyamanın kaşmir liflerinin tutum, görünüm, kopma mukavemeti, sürtme haslığı vb. özellikleri üzerine etkisini ve düşük sıcaklıkta boyama yardımcı kimyasalı kullanımının çeşitli boyarmaddelerin alım değerlerine etkisini incelemişlerdir. Çalışmada %2 yardımcı kimyasal kullanımıyla 80-85 C da boyama yapılabileceği saptanmıştır 20. Wen-zhuan ve ark. ise kaşmir liflerinde düşük sıcaklıkta boyanabilirliğin sağlanması için düşük sıcaklık plazma işleminin kullanılabilirliğini araştırmışlardır. Düşük sıcaklıkta plazma işlemine ait işlem süresi, güç ve basınç değerleri optimize edilmiş ve optimum koşullar sırasıyla 3 dak., 100 W ve 30 Pa olarak bulunmuştur. Daha sonra optimum koşullarda düşük sıcaklık plazma ile işlem görmüş olan kaşmir kumaşlar düşük sıcaklıkta (80 C) asit boyarmaddeleri ile boyanmıştır. Liflerin boya alımı ve fiksaj oranı ve elde edilen haslıkların işlemsiz numuneye göre belirgin ölçüde artış gösterdiği tespit edilmiştir 21. Yan ve ark., boyalı kaşmir ipliğinde boya sökümü için egaliz maddesi (Lyogen MF) kullanımının etkisini incelemişlerdir. Yapılan çalışmada egaliz maddesi miktarı arttıkça asit ve 1:2 metal kompleks (Sandolan MF ve Lanasan CF) boyarmaddelerinde sökümünün arttığı, buna karşın reaktif boyarmaddelerde (Lanasol) sökümün zayıf olduğu tespit edilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre egaliz maddesi ile yapılan sökümün asit boyarmaddeleri için uygun olduğu ve liflere verilen zararın düşük olduğu söylenebilir 22. Xiaorui ve Liyun ise koyu renge boyanmış kaşmir liflerinden boya sökümü için hidrosülfitle işlemin etkisini incelemişlerdir. Eğer kaşmir veya yün lifleri koyu renge boyanmışlarsa mikroskop altında liflerin pullarının şeklini anlamak zor olduğundan, en iyi çözüm boya sökümüdür. Görsel ve mikroskobik değerlendirmeler ve beyaz kaşmir liflerinin söküm işlemi öncesi ve sonrası pullarının şeklinin karşılaştırılması sonucu çeşitli söküm yöntemleri arasında optimum olanı saptanmıştır 23. Yan ve ark., kaşmir liflerinin dijital baskısında en iyi boya alımı ve renk haslığı sağlayan ve en düşük zarara yol açan ph değerini saptamak amacıyla asidik ve bazik ortamda çeşitli ph değerlerinde baskı işlemleri yaparak kaşmir liflerinin dijital baskısı için optimum ph değerini saptamışlardır 24. Tian ve Pang ise, fiziksel işlem olan düşük sıcaklık plazması ile işlemin kaşmir liflerinin pul yapısı, hidrofilliği ve basılabilirlik özellikleri üzerindeki etkisi incelemiştir. Sonuçlar soğuk plazma ile işlemin kaşmir liflerinin yüzeyindeki pulları kütleştirdiğini göstermiştir. Aynı zamanda liflerin yüzeyinde hidrofilik gruplar oluştuğu için hidrofilliği artmıştır. Bu nedenle, soğuk plazma ile işlem görmüş kaşmirin dijital baskı sonrası renk verimi değerleri işlemsize göre daha yüksek çıkmıştır 25. 4. KAŞMİR LİFLERİNİN BİTİM İŞLEMLERİ Kaşmir liflerinin bitim işlemlerinde mümkün olduğu kadar kimyasal işlemlerden uzak durulması önerilmektedir. Zaten kaşmir liflerinin özel yapıları nedeniyle bazı bitim işlemlerine gerek 9
kalmayabilmektedir. Örneğin, yaklaşık 15 mikronluk bir kaşmir lifinden üretilen ürünün yumuşaklığı yeterli olduğundan, herhangi bir ek işleme gerek duyulmamaktadır 7. Fang ve ark. kaşmir liflerinde çekmezlik eldesi için hidrojen peroksitle işlemin etkisini bulanık mantık yöntemiyle incelemişlerdir. Yapılan çalışmada optimum koşullar 2 g/l sodyumpirofosfat ve %8 hidrojen peroksit ile 65 C da 75 dak. işlem olarak bulunmuştur 26. Lin ve ark., enzimle kaşmir liflerinde ideal çekmezlik sağlanamadığından hidrojen peroksit + proteaz enzimi (Savinase) ile kombine işlemin etkisini incelemişlerdir. Optimum koşullar hidrojenperoksitle işlem için 40 ml/l H 2 O 2, ph 9, 5 g/l pirofosfat ile 35 C da 45 dak., enzimatik işlem için ise 40 ml/l enzim, ph 9, 35 C da 45 dak. olarak bulunmuştur. Kaşmir lifleri hidrojen peroksitle işlem + enzimatik işlem kombinasyonu ile muamele edildiğinde iyi çekmezlik değeri elde edilmektedir 27. Jia-rong ve Jin-bo, pamuk/kaşmir karışımı kumaşların buruşma dayanımını arttırmak için bütantetrakarboksilik asit (BTCA) ile işlemin etkisini incelemişlerdir. BTCA ile işlem görmüş kumaşın dimetildihidroksietilenüre (DMDHEU) ile işlem görmüş olana göre daha az olmakla birlikte, oldukça iyi bir buruşmazlık etkisi sağladığı tespit edilmiştir. Kaşmir liflerinin alkali çözünürlüğündeki artış, katalizör olarak kullanılan sodyumhipofosfitin zayıf bazik karakter göstermesi nedeniyle peptid bağlarını hidrolize uğratması ve -S-S- bağlarını parçalamasına dayandırılmıştır 28. Xiuliang ve ark. kaşmir liflerinin mukavemetini ve kaşmir ipliğin relaksasyonunu çok ince merinos yünü ve yün ipliği ile karşılaştırmışlardır. Kaşmir liflerinin özgül mukavemet, gerilme modülü ve relaksasyon süresinin yüne göre daha yüksek olduğu, kaşmir ipliğin sabit hızda uzatma altında gerilme direncinin relaksasyon hızının ise yün ipliğe göre daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlar kaşmir ipliğin fiksajının yüne göre daha zor olduğunu göstermektedir. Kaşmir ve yün liflerinin mekanik özellikleri arasındaki bu farklılıklar kaşmir liflerinin α kristalinitesinin yünden yüksek olmasından kaynaklanmaktadır. 80 C dan 130 C a kadar farklı sıcaklıklarda gerilme direncinin relaksasyon hızı ve fiksaj derecesi sıcaklık yükseldikçe artmaktadır. Ancak sıcaklık 120 C un üzerinde olduğunda, sıcaklığın daha da arttırılmasıyla relaksasyon hızı ve fiksaj derecesinde dikkate değer bir artış meydana gelmemektedir 29. Xiu-liang ve Shan-yuan tarafından buhar fiksajı, hidrofiksaj (krablama) ve kuru ısı fiksajının kaşmir liflerinin mukavemet, renk ve lif uzunluğu üzerine etkisi incelenmiştir. Çalışmada gerilmiş kaşmir lifleri 120 C da 5 ve 10 dak. süreyle buharlanmış ve relakse kaşmir ipliği 130 C da 10 dak. süreyle krablanmış ve ardından lif yapısındaki değişimler diferansiyel taramalı kalorimetre (DSC) ile incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, kaşmir ipliğindeki nem içeriği arttıkça ısıl işlem sırasında oluşan zarar artmaktadır. Bunun ötesinde, buharlama işlemi sırasında gerilmiş kaşmir ipliği relakse olana göre daha fazla zarar görmüştür. Relakse kaşmir ipliği 130 C da 10 dak. süreyle buharlandıktan sonra süperkonstraksiyon (süperbüzülme) etkisi gözlemlenmiştir 30. Xu-ming ve Ying-ying yüksek sıcaklıkta buhar ve kuru ısı fiksajlarının kaşmir liflerinin mukavemet ve uzama değerleri üzerine etkisini incelemişlerdir. Liflerin sararma derecesi de görsel değerlendirme ile kontrol edilmiştir. Yapılan çalışmada fiksaj sıcaklığı ve süresi arttıkça liflerin mukavemet ve uzama özelliklerinin zarar gördüğü tespit edilmiştir. Sıcaklık arttıkça lifler sararmış ve 200 C da lifler sarımsı kahverengi bir renk almıştır 31. Hou, kaşmir ipliklerinin mekanik özellikleri üzerine buhar fiksajının etkisini saptamak amacıyla, iplikleri 120 C da 5 dak. süreyle buhar fiksajına tabi tutmuş ve ardından %3 kadar gererek cam çıkrığa sarmıştır. Yaptığı çalışmada kaşmir ipliklerin buhar fiksajı sonrası kopma uzamasının belirgin ölçüde azaldığını saptamıştır 32. 10
5. SONUÇ Kaşmir lifleri dünya üretimleri göz önüne alındığında önemsiz gibi görünse de, katma değeri dikkate alındığında önemi daha iyi anlaşılabilecek olan kıl kökenli bir lüks liftir. Bu liflerin yapı ve özellikleri hakkında çok sayıda kaynak bulunmasına karşın, literatürde kaşmir liflerinin terbiye işlemlerine yönelik bilgiler oldukça sınırlıdır. Genellikle bu liflerin terbiye işlemlerinin yüne benzer şekilde, ancak liflerin hassas olması nedeniyle daha ılıman koşullar altında yapılması gerektiği belirtilmekte, detaylı bilgiye yer verilmemektedir. Bir life katma değer kazandıran en önemli işlem basamağının terbiye işlemleri olduğu dikkate alınacak olursa, kaşmir gibi lüks bir lif söz konusu olduğunda liflerin terbiye işlemlerinin doğru şekilde yapılmasının öneminin çok daha büyük olduğu söylenebilir. 6. KAYNAKLAR 1. http://www.cashmere.com/html/101/101.html /14.05.2003 2. http://www.heritage-cashmere.co.uk/trade/heritage/manu.htm/14.05.2003 3. Hunter, L., Hunter, E.L., Silk, Mohair, Cashmere and other Luxury Fibres, edited by R.R. Franck, Boca Raton Boston New York Washington DC, U.S.A, CRC Pres ISBN 0-8493-1311-2, 2000 4. Weijer, F., Cashmere Value Chain Analysis Afghanistan, http://www.ahdp.net/reports/cashmere%20value%20chain%20analysis.pdf / 07.08.2011 5. Tester, D.H., Foley, C.A., Set in Bending of Australian Cashmere and Superfine Merino, Textile Research Journal, 56, 546-550, 1986 6. Xiao-Ping, L., Damnification from Bleaching and Dyeing of Cashmere Towards The Cashmere Fiber and Its Influences to The Finishing Process, Wool Textile Journal, 4, 2007 7. Atav, R., Durak, G., Öktem, T., Seventekin, N., Kaşmir Lifleri, Tekstil ve Konfeksiyon, 13 (3), 115-121, 2003 8. Talebpour, F. (Art Dept., Azzahra University, Vanak, Tehran, Iran), Principles of Cashmere Scouring 9. Wang, L., Singh, A., Wang, X., A Study on Dehairing Australian Greasy Cashmere, Fibers and Polymers, 9 (4), 509-514, 2008 10. Chao-wei, H., Jian-ming, W., Wu-ping, N., Study of Reducing Bleaching of Cashmere, Wool Textile Journal, 12, 2005 11. Ariyajavin, K., Masaru, N., Masaoki, T., Using Sodium Bisulfite as a Rinsing Auxiliary in Bleaching Cashmere, Textile Research Journal, 72 (1), 51-54, 2002 12. Jian-Fang, C., Zhi-Guang, L., Qing-Ping, Z., Yan, R., Cheng-Shu, X., Optimization on Brown Cashmere Bleaching Process, Basic Sciences Journal of Textile Universities, 23 (3), 364-367, 2010 13. Yurdakul, A., Atav, R., Boya Baskı Esasları, Ege Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü,Bornova-İzmir, 2006 14. Roberts, M.B., Ph.D. Thesis, Leeds University, 1973 11
15. Tian-zhu, S., Hong-jie, S., Hua, H., Study on Problems in Cashmere Yarn Dyeing and Solving Methods, Wool Textile Journal, 4, 2005 16. WU Da-ji, Improvement of Fastness to Milling on Deep-shaded Cashmere Fabrics, Dyestuffs and coloration, 2, 2003 17. Xing, J., Pailthorpe, M.T., Chrome Dyeing of Cashmere with SCA-Cr as The Mordant, Coloration Technology, 116 (3), 91-93, 2000 18. Qian, L., Long, L, Xiao-bing, Y., Influence of Dyeing on Tensile Properties and Surface Morphology of Cashmere Fiber, Wool Textile Journal, 6, 2009 19. Qian, L., Influence of Low Temperature Dyeing on Strength & Elongation Performance and Dyeing-fastness of Cashmere Fiber, Journal of Xi an University of Engineering Science and Technology, 5, 2006 20. Mei-ju, J., Yong, R., Dong-liang, S., Wei-jun, Q., Technology and Mechanism of Low temperature Dyeing for Cashmere Fibers, Wool Textile Journal, 1, 2008 21. Wen-zhuan, S., Jun-ying, T., Dong, G., Dyeability of Cashmere Treated with Microwave Low Temperature Plasma, Journal of Tianjin Polytechnic University, 1, 2010 22. Yan, C., Mei-zhen, L., Mei-rong, Z., Application of Leveling Agent Lyogen MF to Cashmere Yarn Stripping, Dyeing & Finishing, 8, 2007 23. Xiaorui, T., Liyun, L., A Study on Color-Stripping Method of Deep-Dyed Cashmere Products, Quality and Technical Supervision Research, 6, 2010 24. Yan, Y.-N., Zhang, X.-R., Li, D., Xu, J.-J., Digital Printing Performance of Cashmere Fabric under Acid or Alkaline Conditions, Advanced Materials Research, 214, 240-244, 2011 25. Tian, J.Y., Pang, R.D., The Digital Ink-Jet Printing Properties of Cashmere Treated by Low- Temperature Plasma, Advanced Materials Research, 201-203, 2488-2491, 2011 26. Fang, J., Hai-tao, L., Ji-wei1, H., Xin-xia, Y., Long, L., Study on Cashmere Fibers Shrink-Proofing By Hydrogen Peroxide Treatment, Wool Textile Journal, 5, 2010 27. Lin, H., Jiang, F., Su, H., Huang, J., Study on Cashmere Fibers Shrink-Proofing by Enzyme Based on Fuzz Mathematics Method, Advanced Materials Research, 236-238, 2830-2835, 2011 28. Jia-rong, N., Jin-bo, Y., Crease-resistant Finish of Cotton-Cashmere Blends with BTCA, Wool Textile Journal, 1, 2003 29. Xiuliang, H., Weidong, G., Shanyuan, W., Qicheng, Z., Tensile Properties of Cashmere Fiber, Journal of textile Research, 28 (10), 18-22, 2007 30. Xiu-liang, H., Shan-yuan, W., Effects of Heat-treatment on Cashmere Yarn Properties and Fiber Structures, Journal of Donghua University, 4, 2003 31. Xu-ming, L., Ying-ying, G., The Effect Of Hot-Wet Treatment On Cashmere Fiber Property, Shanghai Textile Science & Technology, 5, 2010 12
32. Hou, X., Effects of Steaming on The Tensile Mechanical Properties of Cashmere Fiber, Journal of Donghua University, 20 (2), 2003 13