T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI ĠNġAAT TEKNOLOJĠSĠ ÖN VE ARKA CEPHE GÖRÜNÜġÜ ÇĠZME 581MSP050 Ankara, 2011
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıģ bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiģtir. PARA ĠLE SATILMAZ.
ĠÇĠNDEKĠLER ĠÇĠNDEKĠLER... i AÇIKLAMALAR... i GĠRĠġ... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1... 3 1. ÖN GÖRÜNÜġ ÇĠZME... 3 1.1. Ön GörünüĢ... 3 1.1.1. Tanımı... 3 1.1.2. Özellikleri... 3 1.1.3. Önemi... 4 1.2. GörünüĢ Çizimi Yönetmelik ve Mevzuatı... 4 1.3. Ön GörünüĢ Çizim Kuralları... 5 1.4. Ön GörünüĢ Çiziminde ĠĢ Sırası... 6 1.5. Ön GörünüĢ Çizilmesi... 8 UYGULAMA FAALĠYETĠ... 22 UYGULAMA FAALĠYETĠ... 22 ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2... 25 2. ARKA GÖRÜNÜġ ÇĠZME... 25 2.1. Arka GörünüĢ... 25 2.1.1. Tanımı... 25 2.1.3. Önemi... 25 2.2. Arka GörünüĢ Çizimi Yönetmelik ve Mevzuatı... 26 2.3. Arka GörünüĢ Çizim Kuralları... 26 2.4. Arka GörünüĢ Çiziminde ĠĢ Sırası... 26 2.5. Arka GörünüĢ Çizilmesi... 29 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME... 41 MODÜL DEĞERLENDĠRME... 43 MODÜL DEĞERLENDĠRME... 43 CEVAP ANAHTARI... 46 KAYNAKÇA... 47 AÇIKLAMALAR AÇIKLAMALAR i
Modülün Kodu Alan 581MSP050 ĠnĢaat Teknolojisi Meslek/Dal ĠnĢaat Teknik Ressamlığı ( Mimari ) Modülün Adı Modülün Tanımı Ön Arka Cephe GörünüĢü Çizme HazırlanmıĢ olan kat planlarından gerekli olan görünüģlerin tekniğine uygun olarak anlatıldığı, bilgi ve becerilerin verildiği öğrenme materyalidir. Süre 40/32 ( +40/32 uygulama tekrarı yapılmalı ) Modülün Ön KoĢulu Yeterlik Kat Planları Çizim modülerini baģarmıģ olmak Planın ön ve arka görünüģlerini çizmek Modülün Amacı Eğitim Öğretim Ortamı ve Donanım Ölçme ve Değerlendirme Genel Amaç Bu modülle gerekli ortam sağlandığında ön arka görünüģ resimlerini kurallarına uygun çizebileceksiniz. Amaçlar 1. Ön görünüģ resimlerini doğru ve eksiksiz çizebileceksiniz. 2. Arka görünüģ resimlerini doğru ve eksiksiz çizebileceksiniz. Ortam : Sınıf, Atölye Donanım: Çizim masası, resim kağıdı, gönyeler, teknik çizim kalemleri (rapido kalemi), yapıģtırma bandı, temizlik araçları, ve çizim kalemleri ( H, HB, 2B ), çini mürekkebi ( rapido mürekkebi ) Atölye: Atölyelerde görünüģ çizimlerinin yapılabilmesi için mesleklerin gerektirdiği donanım sağlanmalıdır. Bu konuda okulda veya okul dıģında bulunan atölye ve iģletmelerden de yararlanılabilir. Modülde yer alan her bir öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendi kendinizi değerlendirebileceksiniz. Öğretmen, modül sonunda ölçme aracı uygulayarak kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek değerlendirecektir. ii
GĠRĠġ Sevgili Öğrenci, GĠRĠġ Mimari alandaki kirliliğin farkında mısınız? Bu kirliliği nasıl çözebileceğinizi bilmiyor musunuz? Peki bu kirliliğe DUR diyecek çözüm önerilerinde bulunacağımızı, hatta doğru ve kuralına uygun çizimin yapılması için, neler yapmanız gerektiği ile ilgili çözüme dayalı rehberlik yapacak kaynağın bu modülün içinde olduğunu söylesek ne yapardı nız? Durun hemen öyle bir anda sayfaları çevirmeye baģlamayın, biraz daha sabredin size bu modülün daha çok yardımcı olması için tavsiyelerimiz ve önerilerimiz olacak. Mimarlar, dekoratörler ve bu alanla ilgili uğraģan meslek adamları zamanla kendilerine ait çizim teknikleri uygulamaktadır. Ancak unutulmaması gereken bir nokta var ki o da ortak bir dile sahip olduğumuzdur.bu yüzden mimari alandaki birçok ifadenin de herkes tarafından uygulanabilir olması gerekir. Bu sebeple mimari çizim tekniği noksansız uyulması gereken bir çok kural ve normlara bağlanmıģtır. Bu alanda çalıģan meslek adamlarının bu ortak dili iyi bilmeleri,bir zorunluluktur. Bayındırlık Bakanlığı Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğünce hazırlanan devlet ve özel yapılara ait projelerin çizilmesi iģleminde Proje Düzenleme Esasları dikkatli uygulanmalıdır. Bunun yanında 3194 sayılı imar yönetmeliği ve 3030 sayılı BüyükĢehirler için hazırlanmıģ imar yönetmelikleri de projelerin hazırlanması sırasında da yol göstermektedir. Bu modülde verilmiģ olan kısmi planlar belirli oranlarda küçültüldüğünden ölçekli plan üzerinde yazan ölçü ile planın gerçek büyüklüğü aynı olmayabilir, bu amaçla tavsiyemiz size verilmiģ olan çalıģmaları yeniden çizdikten sonra istenenleri kurallar çerçevesinde resim kağıdı üzerine aktarmanızdır. Hazırlanan bu modülde ön ve arka görünüģ resimlerini tekniğine uygun çizebilmek için gerekli olan kurallar anlatılacaktır. Bu modülü baģarı ile tamamladığınız da verilmiģ olan planın ön ve arka görünüģünü tam ve eksiksiz olarak kuralına ve standartlarına uygun çizebilme ve uygulayabilme yeterliliğine sahip olacaksınız. 1
2
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 1 Uygun ortam sağlandığında kat planlarından yararlanarak binaların ön görünüģ resimlerini standart ve yönetmeliklere göre çizebileceksiniz. ARAġTIRMA Atölyede daha önce çizilmiģ olan projelerin ön görünüģlerini inceleyerek ön ve arka görünüģlerini serbest elle çizmeye çalıģınız. Mimari bürolara giderek teknik elemanlardan arka görünüģü nasıl çizdiklerini öğreniniz.bilgileri arkadaģlarınızla paylaģınız. 1. ÖN GÖRÜNÜġ ÇĠZME 1.1. Ön GörünüĢ GörünüĢler, bir yapıya ait, plandan ve kesitlerden gelen gerçek çizgiyi en doğru ve açık Ģekilde ortaya koymalıdır. Plan ve kesitlerde alınan kararlarla görünüģler tam ve doğru uyum içinde olmalıdır. Malzemeleri belirleyen çizim simgeleri gerektiğinde görünüģlerde de kullanılmalıdır. 1.1.1. Tanımı Plan ve kesiti alınmıģ olan yapıya iliģkin özelliklerin daha iyi algılanabilmesi için binanın ön kabul edilen tarafından görüntüsünün çizilmesine denmektedir. GörünüĢler çıkartılırken; net ve anlaģılır bir Ģekilde çizilmeli, ancak fazla ayrıntıya girmemeye özen gösterilmelidir. 1.1.2. Özellikleri ĠzdüĢümlerle tanımlanması istenen Ģekillere ait sınır doğrularını ve bu doğrularla iliģkin yüzeyleri her zaman görmek mümkün olamaz. Bunun için hangi doğrunun görünür, hangisinin görünmez olduğu ilgili görünüģlerinde belirtilmelidir. Teknik resimde, görünen kenarlar ve ayrıntılar dolu (düz), görünmeyen kenarlar ve ayrıntılar da kesik veya noktalı çizgilerle gösterilir. 3
ġekil 1.1 de görüldüğü gibi görünüģleri sınırlayan çizgiler dolu (düz) çizilir. BakıĢ doğrultusuna göre arkada kalan kısımlar ise kesik çizgilerle ifade edilmektedir. ġekil 1.1: Görünen yerlerin dolu(düz), görünmeyen yerlerin kesik çizgi ile ifade edilmesi 1.1.3. Önemi Yapıların görünüģlerinin çizilmesinde uygun konum ve yöne göre ifade edilmesi çok önemlidir. Genellikle masa üzerine bağlanan projenin bakıģ yönü istikametine göre çizim yapan kiģiye en yakın olan cephe ön cephe olarak kabul edilmesine karģın binaya giriģ yapılan kısım çoğunlukla ön cephe olarak kabul edilmektedir. Aksi belirtilmediği sürece giriģ olan kısım ön cephedir. Ancak yapıda yön ifadeleri belirtilmiģse bu takdirde ön, arka, sol ve sağ görünüģ yerine kuzey, güney, doğu ve batı cephe görünüģü de denebilmektedir 1.2. GörünüĢ Çizimi Yönetmelik ve Mevzuatı Teknik çizimlerde uygulanan kat planları gibi ön görünüģ resimleri de Bayındırlık Bakanlığı Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğü nce hazırlanan devlet ve özel yapılara ait projelerin çizilmesi iģleminde Proje Düzenleme Esasları dikkate alınmaktadır. Bunun yanında 3194 sayılı imar yönetmeliği ve 3030 sayılı BüyükĢehirler için hazırlanmıģ imar yönetmelikleri de projelerin hazırlanmasın da yol göstermektedir. Yönetmeliklere göre hazırlanmayan veya çizilmeyen projelerin onaylanması mümkün değildir. Onay almayan konut veya projeler kaçak olarak kabul edilmektedir. Bayındırlık Bakanlığı Yapı ĠĢleri Genel Müdürlüğü nce hazırlanan Proje Hazırlama Esasları na göre görünüģler aģağıdaki özellikleri taģımalıdır: 4
Yapı yüzeylerindeki özellikler ve bunlarla ilgili teknik bilgiler görünüģ resimleri ile verilir. Yapının mimarisini ifade edebilmek için gerekli bütün yüzeylerin resimleri çizilir. Planların çizildiği ölçekle çizilen resimler, gerekli görülürse bu dönemde de iç ve dıģ perspektiflerle etüt yapılabilir. Eğer maketi yapılacaksa ıģık ve gölgelerle yapıya daha da hareketlilik ve iģlevsellik kazandırılmaya çalıģılır. Kesin proje aģamasından önce görünüģ resimlerinin hazırlanması ilerde olabilecek aksaklıkların ve telafisi mümkün olmayan hatalarında ortadan kaldırılmasında yardımcı olacaktır. GörünüĢlerin insan, ağaç, bitki ve araç gibi farklı özelliğe sahip objelerle çizilmesine gayret edilmelidir. Planlardaki gibi çizgisel ölçümlendirme yerine kotlu ölçümlendirme yapılmalıdır. GörünüĢ çizimlerinde mümkün olduğunca malzeme bilgisinin verilmesine çalıģılmalıdır. Cephe üzerinde yapılması düģünülen tüm kaplama, sıva ve boyalar aslına uygun olarak cephe üzerinde gösterilmelidir. Cephe üzerinde malzemelerin gösterimi için standart çizim taramaları kullanılmalıdır. 1.3. Ön GörünüĢ Çizim Kuralları GörünüĢler, bir yapıya ait, plandan ve kesitlerden gelen gerçek çizgiyi en doğru ve açık Ģekilde ortaya koymalıdır. Plan ve kesitlerde alınan kararlarla, görünüģler tam ve doğru uyum içinde olmalıdır. Malzemeleri belirleyen çizim simgeleri gereğinde görünüģlerde de kullanılmalıdır. Ön GörünüĢ çizimini yaparken aģağıdaki kurallara dikkat edilmelidir 1. Zemin altında kalan sömeller, bodrum kat duvarı, kuranglez gibi yapı bölümlerinin dıģ çizgileri, denizlik üstü ve altı, kapı ve pencere lento altı ve üstü, saçaklar, balkonlar, döģemeler, oluk, mahya, baca ve çıkıntılar kesik veya noktalı çizgi ile gösterilip düģey olarak kotlandırılmalıdır, kotlandırma yapılırken ± 0,00 kotu esas alınmalıdır. 2. Doğal zemin ( ± 0,00 ) kesik veya noktalı çizgi, zemin olarak kabul edilen ve iģlem görmüģ zemin ( + 10) dolu ( düz) çizgi ile çizilmeli ve kotlandırılmalıdır. 3. GörünüĢlerde farklı derinlikteki yüzeyler için cephe hareketlerine uygun olarak çizgi kalınlıkları seçilmelidir. 4. Yağmur ve pis su iniģ boruları gerçek boyutlarına uygun olarak ( Ø 100 ) çizilmeli ve kesitleri yazılmalıdır. 5. Yağmur oluklarına, baca, yangın ve parapet duvarı diplerine iliģkin bilgiler yazılmalıdır. 6. Cephe kaplama malzemelerine, renklerine ve cephedeki hareketlerine iliģkin bilgiler verilmelidir. 7. GörünüĢler esas giriģin bulunduğu görünüģten baģlayarak, saat yönünde ayrı çizim levhalarına veya aynı çizim levhasına sıra ile yer almalıdır. 5
8. Yapı tek bloktan oluģuyorsa dört görünüģü de çizilmelidir. Ancak yapının özelliği dört görünüģ ile anlatılamayacaksa bu takdirde ara yönlerdeki görünüģlerde çizilebilir. 9. Kapı ve pencere doğramaları, açılan kanatların menteģe takılan yan baģlıklarının dıģ iki köģesini, kilit takılan diğer yan baģlığın dıģ kenarının orta noktasına birleģtiren çizgiler kesik çizgi ile çizilerek açılıģ yönleri gösterilmelidir. 10. Plan ve kesitlerde gösterilemeyen kısımların gösterilmesi mümkün olduğunca sağlanmalı ve kotlandırılmalıdır. 1.4. Ön GörünüĢ Çiziminde ĠĢ Sırası Ön görünüģ çizimini yaparken aģağıdaki kurallara dikkat edilmelidir: ĠĢlem Basamakları Öneriler Ġlk önce çizim masasına çizim yapılacak olan resim kâğıdı kuralına uygun olarak yapıģtırılır. ġekil 1.2. Resim kağıdının yapıģtırılması ġekil 1.3:.Resim kağıdının etrafında bırakılan boģluklar. Çizim yapılacak resim kâğıdı masa alt ve kenar kısmından 10 15 cm boģluk bırakıldıktan sonra selefon bant ile pot vermeyecek ve gergin bir vaziyette köģeleri birbirine çapraz olacak Ģekilde tutturulur. Rapido kalemlerinin daha iyi yazması için teknik çizimlerde kullanılan rapido mürekkebi kullanılmalıdır. ġekil 1.4:. Rapido mürekkebi. 6
ġekil 1.5.: Rapido kalemleri. GörünüĢ için gerekli olan çizim kalemleri çizime hazır hale getirilir. GörünüĢlerde farklı derinlikler var ise bu takdirde size en yakın olan kısım 0,3 rapido kalemi, ondan biraz daha derin olan cephe kayması için 0,2 rapido kalemi ve en arkada olan cephe derinliğini çizmek için de 0,1 rapido kalemleri hazırlanır. ġekil 1.6.:Yazı Ģablonları. GörünüĢ çiziminde yapılacak olan düģey kotlandırmalar için 0,3 yazı Ģablonu, her kat isimlerinin yazılması için ( BODRUM, ZEMĠN, 1. NORMAL KAT gibi ) 0,5 yazı Ģablonu ve pafta ismini yazmak için ise ( ÖN CEPHE GÖRÜNÜġÜ, ARKA CEPHE GÖRÜNÜġÜ gibi) 0,7 yazı Ģablonları hazırlanmalıdır. GörünüĢ çiziminde kullanılmak üzere 30-60 ve 45 lik gönyeler hazır hale getirilir ġekil 1.7:.Gönyeler. ġekil 1.8:.Silgi Çizimlerde oluģacak olan hataları ortadan kaldırmak için kurģun kalem silgisi ve rapido kalemi ile oluģacak hataları silmek için de rapido silgisi hazır hale getirilir. 7
1.5. Ön GörünüĢ Çizilmesi ġekil 1.9:.Ön görünüģü çıkarılacak kat planı Ġlk önce görünüģü çizilecek olan planın cephelerini belirleyiniz. Aksi belirtilmediği sürece size göre planın üst kısmı arka ( kuzey ), alt kısmı ise ön (güney) görünüģ Ģeklinde (kabul edilebilir) çizilir. ÇizilmiĢ kat planına çatı tanzimi yok ise, çatı tanzimi yapıldıktan sonra görünüģü çizilecek olan cepheyi çizim masasının üst kısmına yapıģtırınız. GörünüĢte belirtilmesi gereken her noktayı resim kağıdına izdüģüm ıģınları yöntemi ile taģıyınız. 8
ġekil 1.10.:TaĢıma çizgilerinin gösterilmesi. ġekil 1.11:.Tretuvar çizgisinin taģınması. DıĢ cephe çizgisi baģta olmak üzere tretuvar, çatı saçak çizgisi ve cephe derinliği (blok kayması) gibi tüm özellikleri resim kağıdına izdüģüm ıģınları yöntemi ile taģıyınız. 9
ġekil 1.12:.Ġhtiyaç duyulan yüksekliklerin yardımcı çizgi olarak çizilmesi. Cephe dıģ ve diğer ayrıntıları düģey olarak taģıdıktan sonra yatay konumdaki detayları sırasına göre çiziniz. Ġlk önce zemin ( ± 0,00 kotu ) çizgisini kesik çizgi ile çiziniz. Tretuvar yüksekliğini zemin çizgisi üzerine düz çizgi ile çiziniz. 1. Kat planında belirtilen su basman kotuna göre ( +100 ) zemin kat döģeme çizgisini, statik projedeki sisteme uygun olarak ( TS 500 e göre minimum döģeme yüksekliği 12 cm ) çiziniz. 2. Kat planında belirtilen kat yüksekliğini esas alınarak normal kat yüksekliğini çiziniz. Çatı saçak hizasına göre çatı döģemesini çiziniz. 10
ġekil 1.13:.Kapı ve pencere yerlerinin taģınması. DüĢey izdüģüm ve yatay yardımcı çizgiler çizildikten sonra Cephe üzerinde yer alacak olan pencere ve kapıları tekniğine ve plandaki ölçülerine uygun olarak düģey izdüģüm çizgilerini kullanarak yerlerini belirleyiniz. ġekil.114:.kapı ve pencere yüksekliklerinin çizilmesi. 11
3. DüĢey olarak taģınan pencere ve kapıların yerlerini teknik kurallar çerçevesinde ( parapet ve kiriģ yüksekliği ) cephe üzerine çiziniz. 4. Kat planında gösterilmiģ olan pencere ve kapıları kasa ve kanat durumlarına uygun olarak çiziniz. ġekil 1.15: Pencere ayrıntısının gösterilmesi. ġekil 1.16: Kapı ayrıntısının gösterilmesi. ġekil 1.17:.Kapı ve pencere ayrıntısının görünüģteki yerine çizilmesi. Kapı ve pencerelerin kasa ve kanat geniģliklerini yönetmelik ve standartlara uygun çiziniz. 12
ġekil 1.18:. Normal kata ait çizilen pencere ve kapılar diğer katlarda da farklı değil ise aynen taģınarak çizilir ġekil 1.19:. Cephe üzerine pencere ve kapılar çizildikten sonra düģey yardımcı izdüģüm ıģınları cephe üzerinden silinerek temizlenir. 13
ġekil 1.20:.DöĢeme betonunun görünüģ üzerinde belirtilmesi. 5. Cephe üzerindeki diğer detaylara geçmeden yatay ve düģey yardımcı çizgileri temizlendikten sonra cephe ortasında her iki katın belirgin Ģekilde ayrılması için döģeme çizgisini pencere alt kısımlarında bırakınız. 6. Her kat arasında döģeme kalınlığını kesik çizgi ile gösteriniz. ġekil 1.21: Plandan yararlanarak balkon korkulukları tekniğine uygun çizilir 14
7. Plandan yararlanarak balkon korkuluklarını tekniğine uygun çiziniz. ġekil 1.22:.Kapı ve pencerelerin açılıģ yönleri gösterilmelidir. 15
8. Kapı ve pencerelerin açılıģ yönlerini gösteriniz. ġekil 1.23:.Plandaki çatı tanzimi esas olmak üzere 3 e 1 kuralı veya diğer çatı çizim teknikleri uygulanarak çatı eğimi bulunur 16
9. Plandaki çatı tanzimi esas olmak üzere 3 e 1 (1/3) kuralı veya diğer çatı çizim tekniklerini uygulayarak çatı eğimini bulunuz ve çatıyı çiziniz. ġekil 1.24:.Baca çizimi için yardımcı izdüģüm ıģınları plan üzerinden alınarak görünüģ üzerine taģınır 10. Yardımcı izdüģüm ıģınlarını plan üzerinden alarak bacayı görünüģ üzerine taģıyınız. ġekil 1.25:.Delme noktası, görünürlük gibi prensipler göz önünde bulundurularak baca tekniğine uygun olarak çatı üzerine çizilir 17
11. Delme noktası ve görünürlük prensiplerini göz önünde tutarak bacayı çatı üzerine çiziniz. ġekil 1.28:Bacanın çatıdan çıkıģı ve yüksekliğinin alınması Yönetmelik ve kurallar çerçevesinde baca yüksekliğini, çatının en üst noktasından; 50 70 cm yukarda olacak Ģekilde ve üzeri kar, yağmur gibi dıģ etkilerden korunması amacıyla Ģapkalı veya üstü kapalı ve yanları açık olacak Ģekilde çizimini yapınız. ġekil 1.29:Yağmur oluğu ve borusunun çizilmesi 18
Çatı tanziminin ardından yatay yağmur oluğu ve düģey yağmur borusu çizimini yapınız. Yatay yağmur oluğu görünürlük kuralına uygun olarak çizildikten sonra kar ve yağmur sularının rahat bir Ģekilde akabilmesi için 50 cm ara ile emniyet kancalarını çiziniz. 12. DüĢey yağmur borusunun çizilmesi için de binaya en uygun boru çapını seçiniz. Binanın yüksekliğine ve çatı büyüklüğüne göre boru çapı genellikle Ø 100 lük kullanılmaktadır. 13. Yağmur borularının zemin ile birleģtiği yerde 1 m boyunda pik dökümden (pikdöfen) yapılma parçayı çiziniz. Boruyu bina boyunca çıkartarak yağmur oluğu ile birleģtiriniz. Yağmur borusunu tutan kelepçeleri 1 m ara ile çiziniz. ġekil 1.30:. Cephe üzerine yapılması düģünülen kaplama malzemeleri bilgi olarak yazılmalıdır. 14. Cephe üzerine kaplama malzemelerinin isimlerini yazınız. ġekil 131:. Her kademe zemin kat çizgisinden baģlanarak yukarı doğru her detay kotlandırılmalıdır 15. Zemin kat çizgisinden baģlayarak yukarı doğru her detayı kotlandırınız. 19
ġekil 1.32:. Her kat arasına bulunduğu kat ismi ( ZEMĠN KAT, NORMAL KAT ) yazılmalıdır. 16. Her kat arasına bulunduğu kat ismini yazınız. ġekil 1.33: Çizimi yapılan cephesinin ismi görünüģün alt kısmına yazılmalıdır. Ölçeğin çizilen plan ile aynı olmasına dikkat edilmelidir. 20
17. Çizimi yapılan cephenin ismini görünüģün alt kısmına yazınız. Ölçeğin çizilen plan ile aynı olmasına dikkat ediniz. ġekil 1.34:.TamamlanmıĢ ön görünüģ çizimi Çizimi biten cephenin tüm yardımcı çizgilerini temizleyiniz. 21
UYGULAMA FAALĠYETĠ UYGULAMA FAALĠYETĠ AĢağıda verilmiģ olan kısmi planı resim kâğıdı üzerine çizip ön cephe görünüģünü çıkartınız. Not: GörünüĢ çıkartılırken taģıma tekniği kullanılacaktır. GörünüĢ için gerekli teknik bilgiler: Su basman kotu : +30 Kat yüksekliği : 3,00 m Mutfak Parapet yüksekliği : 1,20 m Wc DuĢ parapet yüksekliği : 1,80 m KiriĢ yüksekliği : 0,60 m Baca yüksekliği : 0,50 m ġekil 1.35:.Ön görünüģü çizilecek kat planı Not: Yukarıdaki planın ön cephe görünüģü aģağıda verilmiģtir. Sizin çizdiğiniz ön cephe görünüģü ile karģılaģtırarak eksikliklerinizi tamamlayınız. 22
ġekil 1.36:.Ön görünüģün bitmiģ hali 23
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Bu faaliyet kapsamında hangi bilgileri kazandığınızı, aģağıdaki soruları cevaplayarak belirleyiniz. AĢağıda verilen sorularda doğru olduğunu düģündüğünüz bir seçeneği iģaretleyiniz. 1. Bina uygulama projeleri, görünüģ çizimlerinin ölçeği aģağıdakilerden hangisidir? A) 1/5 B) 1/10 C) 1/50 D) 1/100 2. Plandaki hareketlilikleri görünüģe aktaran çizgilere verilen ad aģağıdakilerden hangisidir? A) Aktarma çizgileri B) Yardımcı taģıyıcı çizgiler C) Ana çizgiler D) Basit çizgiler 3. Ön cephede görünmeyen arka planda kalan kısımlar, aģağıdaki çizgi stilinden hangisi ile ifade edilirler? A) Kalın çizgi B) Ġnce çizgi C) Devam eden çizgi D) Kesik çizgi 4. Bir planda ön cephe diye adlandırılan kısım, aģağıdakilerden hangisidir? A) Bina giriģ kapısının olduğu cephe B) En çok pencerenin olduğu cephe C) Balkonun olduğu cephe D) En çok hareketliliğin olduğu cephe 5. Balkon parapet duvar yüksekliği en az kaç cm olmalıdır? A) 30 B) 50 C) 70 D) 90 DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karģılaģtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 24
ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALĠYETĠ 2 Uygun ortam sağlandığında kat planlarından yararlanarak binaların arka görünüģ resimlerini standart ve yönetmeliklere göre çizebileceksiniz. ARAġTIRMA Atölyede daha önce çizilmiģ olan projelerin arka görünüģlerini inceleyerek arka görünüģlerini serbest elle çizmeye çalıģınız. Mimari bürolara giderek teknik elemanlardan arka görünüģü nasıl çizdiklerini öğreniniz. Bilgileri arkadaģlarınızla paylaģınız. 2.1. Arka GörünüĢ 2.1.1. Tanımı 2. ARKA GÖRÜNÜġ ÇĠZME Plan ve kesiti alınmıģ olan yapıya iliģkin özelliklerin daha iyi anlaģılabilmesi için yapının dıģarıdan, arka taraf kabul edilen yönden bakılarak yapılan çizimine denilmektedir. 2.1.2. Özellikleri Arka görünüģ, ön cephenin zıt tarafı veya ön görünüģün ters tarafıdır. Arka tarafta olduğu için cephe sade olur, cephede detay bulunmaz. 2.1.3. Önemi Yapıların görünüģlerinin çizilmesinde uygun konum ve yöne göre ifade edilmesi çok önemlidir. Arka görünüģ olarak kabul edilen bina dıģ cephesi ile ilgili tüm bilgilerin bu çizimde bulunması gerekir. Aksi belirtilmediği sürece giriģ olan kısım ön cephedir. GiriĢin tersi olan taraf arka görünüģ olarak kabul edilir. Ancak yapıda yön ifadeleri belirtilmiģse bu takdirde ön, arka sol ve sağ görünüģ yerine kuzey, güney, doğu ve batı cephe görünüģü de denebilmektedir. 25
2.2. Arka GörünüĢ Çizimi Yönetmelik ve Mevzuatı Ön görünüģ için verilmiģ olan bilgiler arka görünüģ için de geçerlidir. Dolayısıyla bu bölümde aynı bilgiler tekrar edilmemiģtir. 2.3. Arka GörünüĢ Çizim Kuralları Ön görünüģ çizim kurallarına ilave olarak: 1. Cepheye arkadan bağlanan bütün duvar ve döģemeler noktalı çizgi ile gösterilmelidir. 2.4. Arka GörünüĢ Çiziminde ĠĢ Sırası Arka görünüģ çizimini yaparken aģağıdaki kurallara dikkat edilmelidir ĠĢlem Basamakları Öneriler Ġlk önce çizim masasına çizim yapılacak olan resim kağıdı kuralına uygun olarak yapıģtırılır. ġekil 2.2:. Resim kağıdının yapıģtırılması 26
Çizim yapılacak resim kağıdı masa alt ve kenar kısmından 10 15 cm boģluk bırakıldıktan sonra selefon bant ile gergin bir vaziyette köģeleri birbirine çapraz olacak Ģekilde tutturulur. ġekil 2.3:. Resim kağıdının etrafında bırakılan boģluklar. Rapido kalemlerinin daha iyi yazması için teknik çizimlerde kullanılan rapido mürekkebi kullanılmalıdır Resim 2.2.1:Rapido mürekkebi Resim 2.2.:Rapido kalemleri. GörünüĢ için gerekli olan çizim kalemleri çizime hazır hale getirilir. GörünüĢlerde farklı derinlikler var ise bu takdirde size en yakın olan kısım 0,3 rapido kalemi, ondan biraz daha derin olan cephe kayması için 0,2 rapido kalemi ve en arkada olan cephe derinliğini çizmek için de 0,1 rapido kalemleri hazırlanır GörünüĢ çiziminde yapılacak olan düģey kotlandırmalar için 0,3 yazı Ģablonu, her kat isimlerinin yazılması için ( BODRUM, ZEMĠN, 1. NORMAL KAT gibi ) 0,5 yazı Ģablonu ve pafta ismini yazmak için ise ( ÖN CEPHE GÖRÜNÜġÜ, ARKA CEPHE GÖRÜNÜġÜ gibi) 0,7 yazı Ģablonları hazırlanmalıdır..resim2.3.:yazı Ģablonları 27
GörünüĢ çiziminde kullanılmak üzere 30-60 lık ve 45 lik gönyeler hazır hale getirilir Resim 2.4.:.Gönyeler. Çizimlerde oluģacak olan hataları ortadan kaldırmak için kurģun kalem silgisi ve rapido kalemi ile oluģacak hataları silmek için de rapido silgisi hazır hale getirilir. Resim 2.5:.Yazı Ģablonları. 28
2.5. Arka GörünüĢ Çizilmesi ġekil 2.4:.Arka görünüģün çizilebilmesi için plan arka görünüģ kabul edilen yüzeye karģıdan bakılacak Ģekilde yapıģtırılır 29
ġekil 2.5.:Plan çizim kağıdının üst kısmına yerleģtirilir. ġekil 2.6: TaĢıma çizgilerinin gösterilmesi GörünüĢün çıkartılabilmesi için her nokta ve ayrıntı izdüģüm ıģınları düģey gönderilerek resim kağıdı üzerine taģınır. 30
ġekil 2.7:Kat yüksekliklerinin iģaretlenmesi ve çizilmesi DüĢey olarak taģıma ıģınları çekildikten sonra yatay olarak kat döģeme çizgileri çizilmelidir ġekil 2.8:KiriĢ ve Pencere yükseklikleri plan üzerinde bulunan ölçüler üzerinden alınarak görünüģ üzerine aktarılması. ġekil 2.9: Tratuvar ve zemin çizgisi plankoteye uygun görünüģ üzerine aktarılması. 31
ġekil 2.10:.Zemin altında kalan ayrıntı veya kısımların kesik çizgi ile gösterilmesi ġekil 2.11:Pencerelerin uygun yere çizilmesi ve açılıģ yönlerinin kuralına uygun olarak çizilmesi 32
ġekil 2.12:.Kat döģeme çizgilerinin çizilmesi Katlar arasındaki yatay çizgiler kısmen silinerek belirli noktalarda kat hizasını göstermesi için çizgiler bırakılmalıdır. ġekil 2.13:.Kotlu ölçülendirmenin yapılması Çizilen görünüģün uygun yerine düģey olarak 0,00 kotuna göre + veya - kotlandırma yapılır ġekil 2.14:.Bina köģelerinin kotlandırılması 33
Zemin üzerinde farklı eğime sahip kot var ise binanın köģe noktalarına ayrı ayrı kotlandırmalar yapılır ġekil 2.15: Katlar arasında her kata ait bilgiler yazılmalıdır ġekil 2.16:Çatı eğiminin çizimi Plandaki çatı tanzimi esas olmak üzere 3 e 1 kuralı veya diğer çatı çizim teknikleri uygulanarak çatı eğimi bulunur. 34
ġekil 2.17: Çatı tepe noktasının bulunması ġekil 2.18: Havalandırma bacasının yerinin tespiti Çatı tanzimi üzerinde bacanın yerinin ve özellikle delme noktasının bulunabilmesi için taģıma ıģınlarının sırası ile uygulanması gerekmektedir. Plan üzerinde yer alan havalandırma bacasının alt kenarından (1) yatay olarak plan üzerinde hazırlanmıģ olan çatı tanzimi ile yardımcı izdüģüm ıģının kesiģmesi sağlanır. Plan üzerinden taģınan (2) yardımcı izdüģüm çizgisi görünüģ üzerindeki eğim ile kesiģtirilir. KesiĢme notasından ve plan üzerindeki baca kenarından (3) görünüģ üzerindeki delme noktası kesiģtirilir. 35
ġekil 2.19: Bacanın çatıdaki yerinin bulunması DüĢey baca izdüģüm çizgisi ile delme noktası taģıma çizgisinin görünüģ üzerindeki çatı eğimi ile kesiģtiği nokta bacanın çatıyı deldiği noktayı gösterir. ġekil 2.20: Görünmeyen çatı kısımlarının çizimi. Baca arkasında kalan çatı eğimi kesik çizgi ile gösterilmelidir. ġekil 2.21: Bacanın çizim tekniğine uygun çizimi Çizimi yapılan bacanın yardımcı çizgileri silinerek uygun tarama ve tenekecilik iģliği ölçeğine uygun olarak yapılmalıdır. 36
ġekil 2.22:Yağmur oluğu ve borusunun çizimi Yatay yağmur oluğu ve düģey yağmur borusu ölçeğine uygun olarak zemin teratuvar kotuna kadar indirilmelidir. ġekil 2.23: Cephe kaplama bilgilerinin yazılması Çatı da kullanılan malzemeye uygun tarama yapılmalı ve cephe üzerindeki tüm gereksiz yardımcı çizgiler silinmelidir. ġekil 2.24: Çatı kaplama bilgilerinin yazılması Çatıda kullanılan malzemeye göre çatı taraması yapılmalı ve malzemenin ismi yazılmalıdır. 37
ġekil 2.25: Subasmanın taranması veya bilgi olarak yazılması. Su basman yüksekliği çevrenin Ģartlarına ve mimari yapıya kaplanmalıdır uygun olarak ġekil 2.26: Arka görünüģün bitmiģ hali. Yardımcı çizgilerden arındırılan cephe görünüģü üzerine cephe ismi ve ölçeği yazılmalıdır. 38
UYGULAMA FAALĠYETĠ ġekil 1.23 te verilen planın arka görünüģünü, ikinci öğrenme faaliyetinde anlatılanlara uygun olarak çiziniz. ġekil 1.23 39
ĠĢlem Basamakları Çizim kağıdınızı yapıģtırınız. Zemin, tretuvar ve su basman çizgilerini kat planından yardımcı çizgiler ile taģıyarak çiziniz. Arka görünüģünü çiziniz. Kotlu ölçülendirme yapınız. Taramaları yapınız. Cephe elemanlarına ait bilgileri yazınız. Pafta antedini çiziniz. Öneriler ĠĢ önlüğünüzü giyiniz. Çizim araç gereçlerini ve temizlik malzemelerini hazırlayınız. Masanızın iģe baģlamadan önce temiz olmasına dikkat ediniz. Kâğıdınızın üst tarafının paralel cetveline göre aynı hizaya gelmesine dikkat ediniz. Kâğıdınızı dört köģesinden bantlayınız. Arka görünüģ için çizim alanını tespit ediniz. Kat planından bina hareketli kısımlarını taģıyıp çiziniz. Kat yüksekliklerini tespit edip kat döģeme çizgisini çiziniz. Cephede görülen balkonları çiziniz. DöĢeme ve kiriģ izlerini çiziniz. Cephede görülen pencereleri çiziniz. Cephede görülen balkon kapıları çiziniz. Kapı ve pencerelerin açılıģ yönlerini belirtiniz. Çatı saçağını çiziniz. Çatı görünüģünü çiziniz. Asansör makine dairesini çiziniz. Çatıda görünen ateģ ve havalandırma bacalarını çiziniz. Yağmur oluklarını ve borularını çiziniz. Zemin çizgisinin kotunu veriniz. Tretuvarın kotunu veriniz. Su basmanın kotunu veriniz. Kat kotlarını veriniz. Çatı ve baca kotlarını vermeyi unutmayınız. Teknik resim kurallarına uygun taramaları yapmayı unutmayınız. Cephe eleman bilgilerini dik norm yazı ile yazınız. Antet bilgilerini eksiksiz doldurunuz. 40
ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyarak doğru seçeneği iģaretleyiniz. 1. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde pencere görünüģü doğru olarak gösterilmiģtir. A) B) C) 2. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde pencere görünüģü doğru olarak gösterilmiģtir? A) B) C) 3. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde pencere görünüģü doğru gösterilmiģtir? A) B) C) 4. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde kapı görünüģü doğru,gösterilmiģtir? A) B) C) 41
5. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde kapı görünüģü doğru gösterilmiģtir? A) B) C) 6. Yanda verilmiģ olan Ģekle bakarak, aģağıdaki Ģıkların hangisinde kapı görünüģü doğru gösterilmiģtir? A) B) C) 7. Yanda verilmiģ olan Ģekil görünüģ çizimlerinde düģey kotlandırma yapmak üzere gösterilmektedir. EVET ( ) HAYIR ( ) 8. Yanda verilmiģ olan Ģekil görünüģ çizimlerinde düģey kotlandırma yapmak üzere gösterilmektedir. EVET ( ) HAYIR ( ) 9. Yanda verilmiģ olan Ģekil görünüģ çizimlerinde düģey yağmur borusu olarak gösterilmektedir. EVET ( ) HAYIR ( ) 42
MODÜL DEĞERLENDĠRME MODÜL DEĞERLENDĠRME AĢağıda verilmiģ olan kısmi planın ön ve arka görünüģlerini çiziniz. Not : Proje üzerindeki ölçülerden yola çıkarak planı ölçeğine göre çizdikten sonra görünüģler taģıma yöntemi uygulanarak çıkartılacaktır. GörünüĢ için gerekli teknik bilgiler: Su basman kotu : +100 Kat yüksekliği : 2,90 m Parapet yüksekliği : 0,90 m KiriĢ yüksekliği : 0,60 m Baca yüksekliği : 0,50 m Pencere ölçüleri : 180 / 140 Balkon kapı ölçüsü : 80 / 220 Çatı yüksekliği : 3 e 1 kuralına göre bulunacak ġekil 2.29: Ön görünüģü çıkarmak üzere verilen kat planı 43
Not : Proje üzerindeki ölçülerden yola çıkarak planı ölçeğine göre çizdikten sonra görünüģler taģıma yöntemi uygulanarak çıkartılacaktır. GörünüĢ için gerekli teknik bilgiler: Su basman kotu : +100 Kat yüksekliği : 2,90 m Parapet yüksekliği : 0,90 m KiriĢ yüksekliği : 0,60 m Baca yüksekliği : 0,50 m Pencere ölçüleri : (Çocuk yatak odası )180 / 140, (Banyo) 50/50, ( Yatak Odası 160/140 Çatı yüksekliği : 3 e 1 kuralına göre bulunacak ġekil 2.30: Arka görünüģü çıkarmak üzere verilen kat planı 44
KONTROL LĠSTESĠ Bu faaliyet kapsamında aģağıda listelenen davranıģlardan kazandığınız becerileri Evet, kazanamadığınız becerileri Hayır kutucuğuna (X) iģareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1 Bina arka görünüģünü çizmek için gerekli malzemeleri hazırladınız mı? 2 Çizeceğiniz görünüģün boyutlarına uygun çizim kâğıdını çizim masanıza yapıģtırdınız mı? 3 Arka görünüģ için çizim alanını tespit ettiniz mi? 4 Zemin, tretuvar ve su basman çizgilerini kat planından yardımcı çizgiler ile taģıyarak çizdiniz mi? 5 Kat planından bina hareketli kısımlarını taģıyıp çizdiniz mi? 6 Kat yüksekliklerini tespit edip kat döģeme çizgisini çizdiniz mi? 7 Cephede görülen balkonları çizdiniz mi? 8 DöĢeme ve kiriģ izlerini çizdiniz mi? 9 Cephede görülen pencereleri çizdiniz mi? 10 Cephede görülen balkon kapıları çizdiniz mi? 11 Kapı ve pencerelerin açılıģ yönlerini belittiniz mi? 12 Çatı saçağını çizdiniz mi? 13 Çatı görünüģünü çizdiniz mi? 14 Asansör makine dairesini çizdiniz mi? 15 Çatıda görünen ateģ ve havalandırma bacalarını çizdiniz mi? 16 Yağmur oluklarını ve borularını çizdiniz mi? 17 Kotlu ölçülendirme yaptınız mı? 18 Taramaları yaptınız mı? 19 Cephe elemanlarına ait bilgileri yazdınız mı? 20 Pafta antedini çizdiniz mi? DEĞERLENDĠRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karģılaģtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baģvurunuz. 45
CEVAP ANAHTARI CEVAP ANAHTARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ-1 ĠN CEVAP ANAHTARI 1 C 2 B 3 D 4 A 5 D ÖĞRENME FAALĠYETĠ-2 NĠN CEVAP ANAHTARI 1 B 2 C 3 A 4 B 5 A 6 C 7 HAYIR 8 EVET 9 EVET 46
KAYNAKÇA KAYNAKÇA AKGÜN Mustafa,Mimari Çizim Tekniği, Ġstanbul: Birsen Yayınevi. ÖZKARA Hamdi,. Teknik Resim. Ankara, ( Endüstri Meslek Liseleri), 2001. ġahġnler Orhan, KIZIL Fehmi Mimarlıkta Teknik Resim. Ġstanbul, Yapı Yayın, Nisan, 2003. ġen Zeki, ÖZÇĠLĠNGĠR Nail, Temel Teknik Resim. Ġstanbul, Ders Araçları Anonim ġirketi, 1994. LÜTFEN DĠKKAT Modül ile birlikte farklı kaynaklarda ve Internet ortamında MĠMARĠ GÖRÜNÜġLER hakkında merak ettiğiniz konularla ilgili daha ayrıntılı bilgiler bulabilirsiniz 47