T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÇELİK YAPI PREFABRİK PLAN VE KESİTLERİ 582YIM404

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BKNLIĞI İNŞT TEKNOLOJİSİ ÇELİK YPI PREFBRİK PLN VE KESİTLERİ 582YIM404 nkara, 2011

2 Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme materyalidir. Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiştir. PR İLE STILMZ.

3 İÇİNDEKİLER ÇIKLMLR...iii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK PREFBRİK YPI yapım ilkeleri ve birleşim detayları Çelik Prefabrik Yapı Tanımı Önemi Çelik Prefabrik Yapının Faydaları Çelik Prefabrik Yapım İlkeleri Çelik Prefabrik Yapı Montajı Çelik Prefabrik Yapı Birleşim Detayları Birleşim Detayları Çizimi Birleşim Detayları Ölçülendirme Birleşim Detayları Yazıları Birleşim Detay Taramaları...22 UYGULM FLİYETİ...23 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...25 ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK PREFBRİK YPI KT PLNI ÇİZİMİ Çelik Prefabrik Yapı Kat Planı Çizim Esasları kslar Kolonlar Duvarlar Kaplamalar Giriş Merdiveni Dengelendirme Kapı ve Pencereler Çelik Prefabrik Yapı Kat Planı Ölçülendirme Yazılar Taramalar...38 UYGULM FLİYETİ...39 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...42 ÖĞRENME FLİYETİ ÇELİK PREFBRİK YPI KESİT ÇİZİMLERİ Tretuvar Kesiti Çizimi Subasman Çizimi Dış Merdiven Dengelendirme Pencere Çizimleri Kapı Çizimleri Düşey Yapı Elemanları Kesiti Çizim Döşeme Çizimi Sıva Çizimi Çatı Çizimi Baca Çizimi Yağmur Oluğu ve İniş Borularının Çizimi Ölçülendirmeler Yazılar...61 i

4 3.14. Taramalar...62 UYGULM FLİYETİ...63 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...67 MODÜL DEĞERLENDİRME...68 CEVP NHTRLRI...71 KYNKÇ...72 ii

5 ÇIKLMLR KOD LN DL/MESLEK MODÜLÜN DI MODÜLÜN TNIMI SÜRE ÇIKLMLR 582YIM404 İnşaat Teknolojisi Çelik Yapı Teknik Ressamlığı Çelik Prefabrik Yapı Plan ve Kesitleri Çelik prefabrik yapı kat planının yönetmelik ve şartnamelere uygun olarak çizimi ile ilgili bilgilerin verildiği öğrenme materyalidir. 40/32 (+40/32 Uygulama Tekrarı Yapılmalı) ÖN KOŞUL YETERLİK MODÜLÜN MCI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTMLRI VE DONNIMLRI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Çelik prefabrik yapı plan ve kesitleri çizmek Genel maç Gerekli ortam sağlandığında istenilen ölçüde ve tekniğine uygun olarak çelik prefabrik yapı projesi çizebileceksiniz. maçlar 1. Çelik prefabrik yapı birleşim detay çizimlerini yapabileceksiniz. 2. Çelik prefabrik yapı kat planı çizimini yapabileceksiniz. 3. Çelik prefabrik yapı kesitlerini çizebileceksiniz. Ortam: Sınıf, atölye, mimarlık bürosu Donanım: Gönyeler, kalemler, şablonlar, silgi ve kazıma aracı, pergel takımı, çini kalemleri, imar yönetmelikleri, genel ve teknik şartnameler Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli test, doğru-yanlış testi, boşluk doldurma, eşleştirme vb.) kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir. iii

6 iv

7 GİRİŞ GİRİŞ Sevgili Öğrenci, Toplumun ihtiyacı olan barınma alanları, eğitim alanları, sağlık alanları, eğlence alanları, spor alanları vb. mimarlık mesleğini ilgilendiren yapılar imal edilirken avantajlar ve dezavantajlar göz önünde bulundurulur. Bir yapının yapılmasındaki en önemli amaç, öncelikle barınma ihtiyacını karşılamaktır. ncak bu ihtiyacın güvenli bir şekilde karşılanması gerekir. Yapılar, günümüz şartlarında yapıldığı yerin özelliklerine göre, malzemenin tedarik edilebilirliğine göre, kullanım amacına göre çeşitli malzemelerle inşa edilebilir. Ülkemiz topraklarının büyük bir bölümünün deprem bölgesi kuşağında olması, gelişen teknolojiye paralel olarak çeşitli alternatif malzemelerin gelişmesine neden olmuştur. Bu alternatif malzemelerden ilk akla gelen, çelik olmuştur. Çelik malzemenin prefabrik ile birlikte kullanılması sonucunda ülkemizde çelik prefabrik yapıların inşası oldukça artmıştır. Bu modülde çelik prefabrik yapı yapım ilkeleri ve detay çizimleri, çelik prefabrik yapı kat planı çizim aşamaları, kesit çizim aşamaları gibi konular işlem sıralarına göre verilmiştir. 1

8 2

9 ÖĞRENME FLİYETİ 1 ÖĞRENME FLİYETİ 1 MÇ Çelik prefabrik yapı yapım ilkelerini öğrenerek detayları çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizdeki yapıları inceleyerek taşıyıcı sistemleri hakkında bilgi sahibi olunuz. Çelik konstrüksiyonlu yapılar ile betonarme yapılar arasında ne gibi farklılıklar var? raştırınız. 1. ÇELİK PREFBRİK YPI YPIM İLKELERİ VE BİRLEŞİM DETYLRI 1.1. Çelik Prefabrik Yapı Tanımı Taşıyıcı sistemi çelik malzemeden oluşan, özel atölyelerde üretilip inşaat mahallinde çeşitli birleştirme araçları ile birleştirilerek oluşturulan yapı sistemlerine çelik prefabrik yapılar denir Önemi Ülkemiz topraklarının %92 sinin deprem bölgesinde olduğu ve insanların %95 inin bu bölgelerde yaşadığı düşünülürse çelik prefabrik yapılar oldukça cazip hâle gelmektedir. Çelik prefabrik yapılarda yapı yükleri, betonarme yapılara nazaran daha az olduğu için malzeme kesitleri daha küçük çıkar. Malzeme kesitlerinin küçük çıkması da daha yüksek, daha dayanıklı yapılar yapmamızı ve daha fazla net alanlar elde etmemizi sağlar. Çelik prefabrik yapı elemanları özel atölyelerde imal edildiği için ölçü hatası yoktur, gerektiğinde yenilenebilir özelliktedir. Her sektörde olduğu gibi zamanın önemi büyüktür. Çelik prefabrik yapılar, zamandan tasarruf sağladığı gibi şantiye alanında büyük stok mahalleri oluşturmaya da gerek kalmaz. 3

10 1.2. Çelik Prefabrik Yapının Faydaları Çelik prefabrik yapı; üretiminin hızlı, kaliteli ve ekonomik olması nedeniyle tüm dünyada uygulanmaktadır. Çelik prefabrik yapılar, fabrikada bilgisayar kontrollü makineler ile sürekli denetim altında imal edilir. Çelik yapı elemanları ile en tehlikeli deprem bölgelerinde bile kısa sürede çok katlı ekonomik binalar yapılmaktadır. Elemanların taşınabilir olması, kolay sökülebilmesi, taşıyıcı sistemlerden bağımsız tesisat döşenebilmesi, en kötü hava şartlarında büyük iş makineleri gerektirmeden vasıfsız işçiler çalıştırılarak yapılabilmesi önemli bir avantajdır. Çelik prefabriğin bir diğer özelliği de üretimin her aşamasında kolay denetlenebilmesidir. Beton içinde kalmadığı için yapım sonrası, öncesi ve yapım sırasında denetlenebilir. Bunların yanı sıra kalıp hazırlama, demir döşeme, beton dökümü, zorunlu olarak belirli bir süre beklendikten sonra kalıp sökümü gibi zaman alıcı işler yoktur. Çelik prefabriğin büyük bir bölümünün fabrikada yapılması, inşaat alanı ve çevresindeki kirliliğin en aza indirilmesini sağlarken tüm montaj işlerinin büyük makineler gerektirmediği için ses kirliliği de çok azdır. Yapım ve bakımı kolay olan çelik prefabrik elemanlar sağladığı konforun yanında maliyeti de düşürmektedir. Prefabrik yapılar, istenilen ve ihtiyaç duyulan değişiklileri yapmada kolaylık sağlar Çelik Prefabrik Yapım İlkeleri Çelik prefabrik yapılar, taşıyıcı sistem açısından panel taşıyıcılı ve çerçeve taşıyıcılı olmak üzere iki şekilde yapılmaktadır. Taşıyıcıçerçeve olan sistemler, öncelikle daha büyük, serbest açıklıklı ve kurulduktan sonra tekrar sökülüp taşınmaya olanak sağlayan yapılarda kullanılmaktadır. Panel taşıyıcı sistemler ise panel çevresinde bir çerçeve bulunmakla beraber esas taşıyıcı panelin kendisi olan sistemlerdir. Genellikle bir defa kurulduktan sonra kabul edilebilir bir fire oranıyla sökülüp tekrar taşınabilir olacak şekilde planlanmamış, kalıcı, hafif yapılarda kullanılmaktadır. Kalıcı, hafif yapılarda kurma sırasında birleştirmelerde kaynak, yerinde dökülmüş beton, çimento harcı vb. kalıcı birleştirme yöntemleri kullanılmaktadır Çelik Prefabrik Yapı Montajı Çelik prefabrik yapılarda kolon ve kiriş olarak kullanılan çelik profiller; I, H, U, L vb. hadde profillerinden elde edilebilir. Bu profillerin bir kısmı atölyelerde, bir kısmı ise şantiyede birleştirilir. Çelik prefabrik yapıların montajında genellikle bulonlu veya kaynaklı birleşim tercih edilir. Çeliklerin kesit ebatları standartlarca belirlenip mm cinsinden ölçülendirilir. 4

11 1.5. Çelik Prefabrik Yapı Birleşim Detayları Çelik prefabrik yapıların tasarımında birleşim yerlerinin tasarımında; TS EN C Çelik yapıların tasarımı - Bölüm 1 8: Genel kurallar - Birleşim Yerlerinin Tasarımı, TS 3357 Çelik Yapılarda Kaynaklı Birleşimlerin Hesap ve Yapım Kuralları standartları geçerlidir. Çelik yapılar, profillerin ve levhaların birleştirme elemanları ile birleştirilmesi sonucunda elde edilir. Birleştirilen elemanlar, zarar verilmeden sökülüp sökülememe durumuna göre ikiye ayrılabilir. Sökülebilen birleşim araçları bulonlardır. Sökülemeyen birleştirme araçları ise perçin ve kaynaktır. Bulon (cıvata); silindirik gövdeli, altı köşeli başlıklı, ucunda spiral diş açılmış kısmı bulunan bir birleştirme aracıdır. Deliğine konulduktan sonra diş açılmış ucuna, altına pul ve ardından rondela konmak suretiyle somunu takılır. Şekil 1.1: Birleştirmelerde kullanılan bulon, cıvata ve pul 5

12 Şekil 1.2: Bulon, somun pul ve sıkışan levhalar Şekil 1.3: Bulonların projede gösteriliş şekilleri Perçin; yuvarlak çelikten presleme suretiyle elde edilen, delik çevresinde ezilme ve gövdesinde makaslama etkisiyle yük taşıyan birleştirme aracıdır. Bir daha çözülemeyecek olan birleştirmelerde kullanılır. Yerine konmamış perçinler, bir baş ve gövdeden meydana gelir. Esas perçin, çapı yerine konmuş ve dövülmüş olanıdır. Çünkü yerine konmamış perçin çapı, yerine konmuş perçin çapından 1 mm küçüktür. Yerine yerleştirilen perçin, dövüldükten sonra deliği tamamen doldurmalıdır. Bu nedenle yerine konmamış bir perçin, yerine konulduktan ve dövüldükten sonra hem deliği dolduracak hem de bir baş oluşturacak uzunlukta seçilmelidir, Perçin üretiminde, ana malzemeye göre daha yumuşak kalitede çelik kullanılır. Şekil 1.4: Yuvarlak başlı perçin Şekil 1.5: Düz başlı perçin 6

13 Şekil 1.6: Perçinle birleştirme detayları Şekil 1.7: Perçinlerin projede gösteriliş şekilleri Şekil 1.8: Perçinlerin özellikleri için kullanılan işaretler Kaynak, aynı veya benzer alaşımlı metallerin ısı tesiri altında birbirlerine birleştirilmesi işlemidir. Kaynak, yapılarda bu yüzyılın başından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. İlk defa yüksek yapılarda, sonra gemi inşaatında, daha sonra da köprü yapımında kullanılan kaynak, bugün bütün çelik inşaat ve imalat sanayisinin başlıca birleştirme aracı durumuna gelmiştir. 7

14 Birleşim Detayları Çizimi Detay çizimlerinde sırasıyla; Şekil 1.9: Kaynakların projede gösteriliş şekilleri kslar çizilir. Birleştirilecek elemanlar çizilir. Birleştirmede levha gerekiyorsa gerekli levhalar çizilir. Birleştirme elemanları çizilir. şağıdaki şekillerde sık kullanılan birleştirme detaylarından örnekler verilmiştir. Şekil 1.10: Kolon-kiriş birleştirme detayı çizimi 8

15 Şekil 1.11: Kolonlar için kullanılan taban levhası detayının çizimi Şekil 1.12: Kolon ankraj detayının çizimi 9

16 Şekil 1.13: Kısmi çelik kafes kiriş Şekil 1.14: Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi 10

17 Şekil 1.15:Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi Şekil 1.16: Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi 11

18 Şekil 1.17: Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi Şekil 1.18: Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi Şekil 1.19: Kısmi çelik kafes kiriş detayı ve plakasının detay çizimi 12

19 Birleşim Detayları Ölçülendirme Ölçülendirmeler yapılırken sırasıyla; Projede gösteriliş şekillerine göre birleştirme araçları çizilir. Birleştirme araçlarının ölçüleri yazılır. Birleştirilen parçaların ölçüleri yazılır. Şekil 1.20: Kolon-kiriş birleşim detayı ölçülendirmesi Şekil 1.21: Kolonlar için kullanılan taban levhası detayının ölçülendirilmesi 13

20 Şekil 1.22: Kolon ankraj detayının ölçülendirilmesi Şekil 1.23: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi 14

21 Şekil 1.24: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi Şekil 1.25: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi 15

22 Şekil 1.26: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi Şekil 1.27: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi Şekil 1.28: Kolon ankraj detayı ve plakasının ölçülendirmesi 16

23 Birleşim Detayları Yazıları 600x450x10 Şekil 1.29: Kolon-kiriş birleşim detayı yazılarının yazılması Şekil 1.30: Kolonlar için kullanılan taban levhası detayı yazılarının yazılması 17

24 B-B KESİTİ KESİTİ x250x x250x B B 1000x500x [] x110x10 250x110x Şekil 1.31: Kolon ankraj detayı yazılarının yazılması 18

25 Şekil 1.32: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması Şekil 1.33: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması 19

26 Şekil 1.34: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması Şekil 1.35: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması 20

27 Şekil 1.36: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması Şekil 1.37: Kolon ankraj detayı ve plakasının yazılarının yazılması 21

28 Birleşim Detay Taramaları Detay çizimi, ölçülendirmelerin yapılması ve yazıların yazılmasından sonra son olarak gerekli taramalar tarama standartlarına göre yapılır. Şekil 1.38: 6 korniyer taraması 22

29 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ Kısmi olarak şekli verilen kafes kirişin 2 numaralı detayını çizip ölçülendirerek gerekli taramaları yapınız. Kısmi kafes kiriş İşlem Basamakları Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim kâğıdını masaya sabitleyiniz. Birleşim yeri detayını çiziniz. Çizdiğiniz detayı ölçülendiriniz. Detay bilgilerini yazınız. Detay taramalarını yapınız. Öneriler Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim araç gereçlerinizin ve çizim masanızın temizliğini kontrol ediniz. Kirli ise temizleyiniz. Çizim esnasında arkadaşlarınızla şakalaşmayınız. Çizim esnasında dik pozisyonda oturunuz. Temiz ve titiz çalışınız. Plan çizimlerinin ölçeğe uygun olup olmadığını kontrol ediniz. Süreyi doğru kullanınız. Çizim bittikten sonra araç gereçlerinizi ve masanızı temizleyiniz. 23

30 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerinizi hazırladınız mı? 2. Çizim kâğıdını masaya sabitlediniz mi? 3. Birleşim yeri detayını çizdiniz mi? 4. Çizdiğiniz detayı ölçülendirdiniz mi? 5. Detay bilgilerini yazdınız mı? 6. Detay taramalarını yaptınız mı? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 24

31 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME şağıdaki cümlelerde boş bırakılan parantezlere verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. Çelik prefabrik yapılar depreme karşı dayanıksızdır. ( ) 2. Çelik prefabrik şantiyelerinde büyük stok mahalleri oluşturmaya gerek yoktur. ( ) 3. Çelik prefabrik yapılar fabrikada kontrollü bir şekilde imal edilir. ( ) 4. Çelik malzeme ile büyük açıklıkları geçmek zordur. ( ) 5. Çelik prefabrik yapılarda birleşim aracı olarak çimento kullanılır. ( ) 6. Perçinler, sökülemeyen birleştirme araçlarıdır. ( ) 7. Kaynaklar, sökülebilen birleştirme araçlarıdır. ( ) 8. Bulon (cıvata) silindirik gövdeli, altı köşeli başlıklı, ucunda spiral diş açılmış kısmı bulunan bir birleşim aracıdır. ( ) 9. Birleşim detayı çizilirken önce birleştirilecek parçaların çizimi yapılır. ( ) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 25

32 ÖĞRENME FLİYETİ 2 ÖĞRENME FLİYETİ 2 MÇ Çelik prefabrik yapı kat planını çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizdeki yapıları inceleyerek taşıyıcı sistemleri hakkında bilgi sahibi olunuz. Çelik konstrüksiyonlu yapılar ile betonarme yapılar arasında ne gibi farklılıklar vardır, araştırınız. Mimarlık bürolarına giderek çelik prefabrik yapı kat planlarını nasıl çizdiklerini araştırınız. 2. ÇELİK PREFBRİK YPI KT PLNI ÇİZİMİ 2.1. Çelik Prefabrik Yapı Kat Planı Çizim Esasları Bu modülde çizeceğimiz kat planında kullanılan çelik kolonlar ve çelik kirişler aşağıda gösterildiği şekilde olacaktır. Kolonlar; 26

33 KESİT G h b t w tf r 1 r 2 Kg/m mm mm mm mm mm mm UPN , ,8 Şekil 2.1: Kolonlar için kullanılan profil Kirişler; 27

34 KESİT G h b t w tf r 1 Kg/m mm mm mm mm mm mm HE , ,5 10, ,83 Şekil 2.2: Kirişler için kullanılan profil Çelik prefabrik yapı kat planı çizimine başlayabilmek için çizim kâğıdını masaya gönyesinde olacak şekilde yapıştırmalıyız. Çizim kâğıdını masaya yapıştırmadan önce masamızı güzelce temizlemeliyiz. Çizim kalemlerimizi önceden hazırlamış ve önlüğümüzü giymiş olmalıyız. Çizim kâğıdını masaya yapıştırırken gönye ve paralel cetvelimizi kullanmalıyız. Çelik prefabrik yapı kat planı aşağıdaki işlem basamakları doğrultusunda çizilir. 28

35 Kâğıt, masaya gönye ve paralel yardımıyla izole bant kullanılarak bağlanır (yapıştırılır). Planın ölçülerine göre çizim alanı belirlenir. Kolon aksları çizilir. Kolonlar çizilir. Duvarlar çizilir. Kaplamalar çizilir. Giriş merdiveni dengelendirilir. Kapı ve pencere boşkukları belirlenir. Kapı ve pencereler çizilir. İç ölçülendirme yapılır. Dış ölçülendirme yapılır. Kotlu ölçülendirme yapılır. Yazılar yazılır. Taramalar yapılır. Çizim mahalli ve çizim araç gereçleri bir sonraki çizime hazırlanmak üzere temizlenir. Şekil 2.3: Çizim kâğıdının masaya yapıştırılması 29

36 Kâğıdımızı masaya yapıştırdıktan sonra planımızın çizim alanını belirlemeliyiz. Planın ölçülerini göz önüne alarak çizimden sonra da ölçülendirme için gerekli boşluklar bırakarak kâğıt üzerinde bir çerçeve ile belirlemeliyiz. ÇİZİM LNI kslar Şekil 2.4: Çizim alanının belirlenmesi B B C C D D Şekil 2.5: ksların çizilmesi 30

37 Kolonlar B B C C D D Şekil 2.6: Kolonların çizilmesi 31

38 Duvarlar B B C C D D Şekil 2.7: Duvarların çizilmesi 32

39 Kaplamalar B B C C D D Şekil 2.8: Kaplamaların çizilmesi 33

40 Giriş Merdiveni Dengelendirme Birinci rıht Kesit çizgisinin üstünde kalan basamaklar BİRİNCİ RIHTIN ÇİZİLMESİ RIHT VE BSMKLRIN ÇİZİLMESİ Çıkış hattı ÇIKIŞ HTTININ ÇİZİLMESİ Şekil 2.9: Giriş merdiveninin çizilmesi Kapı ve Pencereler Planda kullanılan kapı ve pencerelerin ölçüleri aşağıda gösterildiği gibi olacaktır. Pencereler ve kapılar ahşap malzemeden yapılacaktır. 34

41 PENCERELER OD PENCERELERİ: 140 / SLON PENCERELERİ: 140 / 130 ve 160 / BNYO ve WC PENCERELERİ: 60 / KPILR GİRİŞ KPISI: 100 / 220 OD KPILRI: 90 / 220 BNYO ve WC KPILRI: 80 / Şekil 2.10: Planda kullanılan kapı ve pencereler B B C C D D Şekil 2.11: Kapı ve pencerelerin çizilmesi 35

42 2.2. Çelik Prefabrik Yapı Kat Planı Ölçülendirme B C /130 60/60 60/ / /130 60/60 140/ / / / / /220 90/ / / / B C D 100/ /130 70/ D +0, ±0, Şekil 2.12: Ölçülendirmelerin yapılması 36

43 2.3. Yazılar B 140/130 60/60 140/130 B C D 140/ /60 60/ /220 WC OD BNYO OD 10,18 M M2 14,63 M2 100/ /220 90/220 90/ NTRE 7,57 M2 160/130 80/220 90/220 90/220 SLON 20,86 M2 MUTFK 7,50 M / / / / B C D +0,85 B ±0, ZEMİN KT PLNI ÖLÇEK : 1 / 50 Şekil 2.13: Yazıların yazılması 37

44 2.4. Taramalar /130 60/60 140/ / 130 OD BNYO 10,18 M M2 80 /22 0 OD 14,63 M2 14 0/1 30 B C 60/ 60 80/220 WC 10 0/ /220 90/ 220 HOL NTRE 7,57 M2 90/220 90/220 MUTFK 7,50 M /130 B C 6 0/ X17 /30 SLON 20,86 M2 14 0/1 30 D +0, / /130 70/130 D ±0, ZEMİN KT PLNI ÖLÇEK : 1/50 Şekil 2.14: Taramaların yapılması 38

45 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ Çelik prefabrik yapı planı Verilen çelik prefabrik yapı planını kurşun kalem tekniğini kullanarak 1/50 ölçeğinde çiziniz. 39

46 İşlem Basamakları Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim kâğıdını masaya sabitleyiniz. Çizim alanını belirleyiniz. Kolon akslarını çiziniz. Duvarları çiziniz. Kaplamayı çiziniz. Giriş merdiveninin dengelendirmesini yapınız. Kapı ve pencere boşluklarını belirleyiniz. Kapı ve pencereleri çiziniz. İç ölçülendirmeyi yapınız. Dış ölçülendirmeyi yapınız. Kotlu ölçülendirmeleri yapınız. Yazıları yazınız. Taramaları yapınız. Çizim mahallini ve çizim araç gereçlerinizi temizleyiniz. Öneriler Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim araç gereçlerinizin ve çizim masanızın temizliğini kontrol ediniz. Kirli ise temizleyiniz. Çizim esnasında arkadaşlarınızla şakalaşmayınız. Çizim esnasında dik pozisyonda oturunuz. Temiz ve titiz çalışınız. Plan çizimlerinin ölçeğe uygun olup olmadığını kontrol ediniz. Süreyi doğru kullanınız. Çizim bittikten sonra araç gereçlerinizi ve masanızı temizleyiniz. 40

47 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerinizi hazırladınız mı? 2. Çizim kâğıdını masaya sabitlediniz mi? 3. Çizim alanını belirlediniz mi? 4. Kolon akslarını çizdiniz mi? 5. Duvarları çizdiniz mi? 6. Kaplamayı çizdiniz mi? 7. Giriş merdiveninin dengelendirmesini yaptınız mı? 8. Kapı ve pencere boşluklarını belirlediniz mi? 9. Kapı ve pencereleri çizdiniz mi? 10. İç ölçülendirmeyi yaptınız mı? 11. Dış ölçülendirmeyi yaptınız mı? 12. Kotlu ölçülendirmeleri yaptınız mı? 13. Yazıları yazdınız mı? 14. Taramaları yaptınız mı? 15. Çizim mahallini ve çizim araç gereçlerinizi temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 41

48 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME şağıdaki cümlelerde boş bırakılan parantezlere verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. Çelik prefabrik yapı kat planında kolonlar detaylı çizilir. ( ) 2. Çelik prefabrik yapı kat planında ıslak hacim taraması yapılır. ( ) 3. Çelik prefabrik yapı kat planında baca yerleri gösterilmez. ( ) 4. Çelik prefabrik yapı kat planında pencere ölçüleri yazılmaz. ( ) 5. Çelik prefabrik yapı kat planında akslar gösterilir. ( ) 6. Çizim alanı belirlenirken plan ölçüleri göz önüne alınmalıdır. ( ) 7. Çelik prefabrik yapı kat planını çizerken belli bir işlem sırasına uyulmasına gerek yoktur. ( ) 8. Çelik prefabrik yapı kat planını çiziminde duvarlar pencere yerleri belirlendikten sonra çizilir. ( ) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz. 42

49 ÖĞRENME FLİYETİ 3 ÖĞRENME FLİYETİ 3 MÇ Çelik prefabrik yapı kesitini çizebileceksiniz. RŞTIRM Çevrenizdeki yapıları inceleyerek taşıyıcı sistemleri hakkında bilgi sahibi olunuz. Çelik konstrüksiyonlu yapılar ile betonarme yapılar arasında ne gibi farklılıklar var, araştırınız. Mimarlık bürolarına giderek çelik prefabrik yapı kesitlerini nasıl çizdiklerini araştırınız. 3. ÇELİK PREFBRİK YPI KESİT ÇİZİMLERİ Kesit çizme kuralları: Kesme düzlemine değen yüzeyleri temsil eden çizgiler, kesite girmeyen kısımlardan ayırt edilebilmesi için daha kalın çizilmelidir. Kesite giren farklı elemanların birbirinden ayırt edilebilmesi için çizgi kalınlıkları birbirinden farklı olmalıdır. Kesite giren yapı elemanlarının arkasında kalan elemanlar yokmuş gibi düşünülür fakat ifade edilmesi gerekiyorsa kesik çizgilerle ifade edilir. Kesite giren yapı elemanları, malzeme cinsine uygun ve standartlara göre taranmalıdır. Kesilmeyen fakat kesme düzleminin görüş alanında olan yapı elemanlarının görünüşleri de çizilmelidir. Görünüşte kalan elemanlar, kesit düzlemine olan uzaklıklarına göre çeşitli kalınlıklarda çizilmeli, görünen elemanın uzaklığı arttıkça çizgi inceltilmelidir. Kesme düzlemi sınırsızdır. Örneğin, kat planında izleriyle gösterilecek bir kesme düzleminin binayı temelden çatıya kadar kestiği düşünülmeli ve ona göre kesit çizilmelidir. Düşey kesitlerde kesme düzleminin arkasında kalan kısım yokmuş gibi düşünülür ve çizimde gösterilmez. Kesit kat planındaki kesme düzleminde adlandırıldığı gibi aynı harflerle adlandırılmalı ve çizim ölçeği yazılmalıdır. 43

50 /130 60/60 140/ / 130 OD BNYO 10,18 M M2 80 /22 0 OD 14,63 M2 14 0/1 30 B C 60/60 80/220 WC 10 0/ /220 90/ 220 HOL NTRE 7,57 M2 90/220 90/220 MUTFK 7,50 M2 120 /130 B C 6 0/ X 17 /30 SLON 20,86 M2 140/1 30 D +0, / /130 70/130 D ±0, ZEMİN KT PLNI ÖLÇEK : 1/50 Şekil 3.1: Kesiti çizilecek planın zemin kat planı 44

51 B 10 B C D BLKON /130 80/220 WC 7,00M BLKON 60/ / NTRE 424 7,57 M2 160/ /220 80/220 80/ /60 60/60 140/130 OD 10,18 M2 16X17 / / /220 SLON 20,86 M2 OD 14,63 M2 140/ / / BLKON /220 90/220 90/ / / MUTFK 7,50 M B C D B NORML KT PLNI ÖLÇEK : 1/50 Şekil 3.2: Kesiti çizilecek planın normal kat planı Yukarıda zemin kat planı ve normal kat planı verilen çelik prefabrik yapının - kesiti aşağıdaki işlem basamakları doğrultusunda çizilir. Öncelikle kesiti çizilecek projenin kat planı, kesit bakış yönüne uygun istikamet göz önüne alınarak katlanmalıdır. 45

52 Kesit çizimi, genellikle taşıma yöntemi ile yapılır. Taşıma yönteminin uygulanabilmesi için kesiti çıkarılacak plan ile çizilen kesit aynı ölçekte olmalıdır. ynı ölçekte değilse taşıma yöntemi yerine plan üzerinden ölçü alarak kesit çizilir B 140/130 60/60 140/ /130 OD BNYO OD 10,18 M M2 14,63 M2 80/ /130 Şekil 3.3: Planın kesit yönü doğrultusunda katlanması Kesit çizimine başlayabilmek için çizim kâğıdını masaya gönyesinde olacak şekilde yapıştırmalıyız. Çizim kâğıdını masaya yapıştırmadan önce masamızı güzelce temizlemeliyiz. Çizim kalemlerimizi önceden hazırlamış ve önlüğümüzü giymiş olmalıyız. Çizim kağıdını masaya yapıştırırken gönye ve paralel cetvelimizi kullanmalıyız. Şekil 3.4: Çizim kâğıdının masaya yapıştırılması 46

53 Kesiti çizebilmek için çizim alanı belirlenir. ÇİZİM LNI Şekil 3.5: Çizim alanının belirlenmesi Tretuvar kesiti çizilir. Su basmanı seviyesi belirlenir. Dış merdiven dengelendirmesi yapılır. Pencereler çizilir. Kapılar çizilir. Düşey yapı elemanları çizilir. Döşemeler çizilir. Sıva çizilir. Çatı çizilir. Baca çizilir. Yağmur oluğu ve iniş boruları çizilir. Ölçülendirmeler yapılır. Yazılar yazılır. Taramalar yapılır Tretuvar Kesiti Çizimi Binanın dış etkenlere karşı gösterdiği dayanıklılığı azaltabilecek olan suların direkt olarak binaya ulaşmasını engellemek amacıyla bina eteğini dolaşan dar kaldırıma tretuvar denir. 47

54 B 140/130 60/60 140/ /130 OD 10,18 M2 BNYO 5.00 M2 80/220 OD 14,63 M2 140/130 Taşıma çizgileri Şekil 3.6: Tretuvar kesitinin çizilmesi 48

55 3.2. Subasman Çizimi Şekil 3.7: Su basmanı seviyesinin çizilmesi 49

56 3.3. Dış Merdiven Dengelendirme I- I KESİTİ I I Şekil 3.8: Dış merdivenin dengelendirilmesi 50

57 3.4. Pencere Çizimleri I-IKESİTİ 80/220 I BLKON 140/ I BLKON 140/130 PENCEREKESİTİ ÇİZİMİ Şekil 3.9: Pencere kesitlerinin çizilmesi PENCEREGÖRÜNÜŞÜÇİZİMİ 51

58 3.5. Kapı Çizimleri I- IKESİTİ I I 90/220 90/220 KPI KESİTİ ÇİZİMİ Şekil 3.10: Kapı kesitlerinin çizilmesi KPI GÖRÜNÜŞÜÇİZİMİ 52

59 3.6. Düşey Yapı Elemanları Kesiti Çizim B 140/130 60/60 140/ /130 OD 10,18M2 BNYO 5.00M2 80/220 OD 14,63M2 140/130 Şekil 3.11: Düşey yapı elemanlarının kesitlerinin çizilmesi 53

60 3.7. Döşeme Çizimi B 140/130 60/60 140/ /130 OD BNYO OD 10,18 M M2 14,63 M2 80/ /130 Şekil 3.12: Döşemelerin çizilmesi 54

61 3.8. Sıva Çizimi B 140/130 60/60 140/ /130 OD 10,18 M2 BNYO 5.00 M2 80/220 OD 14,63 M2 140/130 Şekil 3.13: Sıvaların çizilmesi 55

62 3.9. Çatı Çizimi - KESİTİ ÇTI PLNI Şekil 3.14: Çatı planı 56

63 Şekil 3.15: Çatı kesitinin çizimi 57

64 3.10. Baca Çizimi B 140/130 60/60 140/ /130 OD 10,18 M2 BNYO 5.00 M2 80/220 OD 14,63 M2 140/130 Şekil 3.16: Baca kesitinin çizimi 58

65 3.11. Yağmur Oluğu ve İniş Borularının Çizimi B 140/130 60/60 140/ /130 OD 10,18 M2 BNYO 5.00 M2 80/220 OD 14,63 M2 140/130 Şekil 3.17: Yağmur oluğu ve iniş borularının çizilmesi 59

66 3.12. Ölçülendirmeler +12,06 +12,06 +11,25 +11,25 +10,76 +10,76 +9,86 +9,55 +9,34 +8,04 +7,14 +6,83 +6,62 +5,32 +4,42 +4,11 +3,90 +2,60 +1,70 +0, ,86 +9,34 +8,04 +7,14 +6,62 +5,32 +4,42 +3,90 +2,60 +1,70 +0,85 +9,55 +6,83 +4,11 ±0,00 +0,34 +0,34 ±0,00 Şekil 3.18: Ölçülendirmelerin yapılması 60

67 3.13. Yazılar +12,06 +12,06 +11,25 +11,25 +10,76 +10,76 +9,86 +9,55 +9,34 +8,04 +7,14 +6,83 +6,62 +5,32 +4,42 +4,11 +3,90 +2,60 +1,70 +0,85 B.PERDE +0,34 ±0, SIKISTIRILMIS TOPRKDOLGU B.PERDE +9,86 +9,34 +8,04 +7,14 +6,62 +5,32 +4,42 +3,90 +2,60 +1,70 +0,85 +0,34 +9,55 +6,83 +4,11 ±0,00 MSB312BETONBORDUR MSB312BETONBORDUR - KESITI OLCEK: 1/ 50 Şekil 3.19: Yazıların yazılması 61

68 3.14. Taramalar +12,06 +12,06 +11,25 +11,25 +10,76 +10,76 +9,86 +9,55 +9,34 +8,04 +7,14 +6,83 +6,62 +5,32 +4,42 +4,11 +3,90 +2,60 +1,70 +0,85 B.PERDE +0,34 ±0, SIKISTIRILMIS TOPRKDOLGU B.PERDE +9,86 +9,34 +8,04 +7,14 +6,62 +5,32 +4,42 +3,90 +2,60 +1,70 +0,85 +0,34 +9,55 +6,83 +4,11 ±0,00 MSB312BETONBORDUR MSB312BETONBORDUR - KESITI OLCEK: 1/ 50 Şekil 3.20: Taramaların yapılması 62

69 UYGULM FLİYETİ UYGULM FLİYETİ - kesiti çizilecek çelik prefabrik yapının planı Şekilde verilen çelik prefabrik yapının - kesitini çiziniz. 63

70 İşlem Basamakları Öneriler Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim kâğıdını masaya bağlayınız. Planı kesitini çizeceğiniz kesit doğrultusunda masaya bağlayınız. Çizim alanının belirleyiniz. Zemin çizgisini çiziniz. Tretuvarı çiziniz. Su basmanı seviyesini belirleyerek çiziniz. Düşey elemanları çiziniz. Kat yüksekliğini belirleyiniz. Kat döşemesini çiziniz. Sıvaları çiziniz. Pencereleri çiziniz. Kapıları çiziniz. Kafes kirişli çatı kesitini çiziniz. Sıvaları çiziniz. Bacaları çiziniz. Yağmur oluğu ve iniş borularını çiziniz. Çizgisel ölçülendirmeyi yapınız. Kotlu ölçülendirmeyi yapınız. Yazıları yazınız. Taramaları yapınız. Çizim araç gereçlerinizi hazırlayınız. Çizim araç gereçlerinizin ve çizim masanızın temizliğini kontrol ediniz. Kirli ise temizleyiniz. Çizim esnasında arkadaşlarınızla şakalaşmayınız. Çizim esnasında dik pozisyonda oturunuz. Temiz ve titiz çalışınız. Plan çizimlerinin ölçeğe uygun olup olmadığını kontrol ediniz. Süreyi doğru kullanınız. Çizim bittikten sonra araç gereçlerinizi ve masanızı temizleyiniz. 64

71 KONTROL LİSTESİ Bu faaliyet kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerinizi hazırladınız mı? 2. Çizim kâğıdını masaya bağladınız mı? 3. Planı kesitini çizeceğiniz kesit doğrultusunda masaya bağladınız mı? 4. Çizim alanını belirlediniz mi? 5. Zemin çizgisini çizdiniz mi? 6. Tretuvarı çizdiniz mi? 7. Su basmanı seviyesini belirleyerek çizdiniz mi? 8. Düşey elemanları çizdiniz mi? 9. Kat yüksekliğini belirlediniz mi? 10. Kat döşemesini çizdiniz mi? 11. Sıvaları çizdiniz mi? 12. Pencereleri çizdiniz mi? 13. Kapıları çizdiniz mi? 14. Kafes kirişli çatı kesitini çizdiniz mi? 15. Sıvaları çizdiniz mi? 16. Bacaları çizdiniz mi? 17. Yağmur oluğu ve iniş borularını çizdiniz mi? 18. Çizgisel ölçülendirmeyi yaptınız mı? 19. Kotlu ölçülendirmeyi yaptınız mı? 20. Yazıları yazdınız mı? 21. Taramaları yaptınız mı? 65

72 DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise Ölçme ve Değerlendirme ye geçiniz. 66

73 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME şağıdaki cümlelerde boş bırakılan parantezlere verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız. 1. Kesit çiziminde balkon taraması yapılmaz.( ) 2. Kesit çiziminde kotlu ölçülendirme mutlaka yapılır. ( ) 3. Kesit çiziminde bacalar gösterilir. ( ) 4. Kesit çiziminde yağmur oluğu gösterilmez. ( ) 5. Kesit çiziminde çizgisel ölçülendirme yapılmaz. ( ) 6. Kat yüksekliği, döşeme üstünden döşeme altına kadar olan düşey uzaklıktır. ( ) 7. Tretuvar, binanın çatısında düzenlenir. ( ) 8. Çizilen kesitin adı ve çizim ölçeği yazılmalıdır. ( ) 9. Kesiti çizilecek planın ölçeği ile çizeceğimiz kesitin ölçeği aynı ise kesit çizimi taşıma yöntemi ile yapılabilir. ( ) DEĞERLENDİRME Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız. Cevaplarınızın tümü doğru Modül Değerlendirme ye geçiniz. 67

74 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME Modül değerlendirmede kullanılacak çelik prefabrik yapı planı 1. Planı verilen çelik prefabrik yapıyı kurşun kalem tekniği ile standart ve yönetmeliklere uygun bir şekilde 1/ 50 ölçeğinde çiziniz? 2. Çizdiğiniz planın - kesitini 1/50 ölçeğinde çiziniz. 68

75 KONTROL LİSTESİ Bu modül kapsamında aşağıda listelenen davranışlardan kazandığınız beceriler için Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) işareti koyarak kendinizi değerlendiriniz. Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır 1. Çizim araç gereçlerinizi hazırladınız mı? 2. Çizim kâğıdını masaya bağladınız mı? 3. Çizim alanının belirlediniz mi? 4. Kolon akslarını çizdiniz mi? 5. Duvarları çizdiniz mi? 6. Kaplamayı çizdiniz mi? 7. Giriş merdiveninin dengelendirmesini yaptınız mı? 8. Kapı ve pencere boşluklarını belirlediniz mi? 9. Kapı ve pencereleri çizdiniz mi? 10. İç ölçülendirmeyi yaptınız mı? 11. Dış ölçülendirmeyi yaptınız mı? 12. Kotlu ölçülendirmeleri yaptınız mı? 13. Yazıları yazdınız mı? 14. Taramaları yaptınız mı? 15. Çizim kâğıdını masaya bağladınız mı? 16. Planı kesitini çizeceğiniz kesit doğrultusunda masaya bağladınız mı? 17. Çizim alanının belirlediniz mi? 18. Zemin çizgisini çizdiniz mi? 19. Tretuvarı çizdiniz mi? 20. Subasman seviyesini belirleyerek çizdiniz mi? 21. Düşey elemanları çizdiniz mi? 69

76 22. Kat yüksekliğini belirlediniz mi? 23. Kat döşemesini çizdiniz mi? 24. Sıvaları çizdiniz mi? 25. Pencereleri çizdiniz mi? 26. Kapıları çizdiniz mi? 27. Kafes kirişli çatı kesitini çizdiniz mi? 28. Sıvaları çizdiniz mi? 29. Bacaları çizdiniz mi? 30. Yağmur oluğu ve iniş borularını çizdiniz mi? 31. Çizgisel ölçülendirmeyi yaptınız mı? 32. Kotlu ölçülendirmeyi yaptınız mı? 33. Yazıları yazdınız mı? 34. Taramaları yaptınız mı? 35. Çizim mahalini ve çizim araç gereçlerinizi temizlediniz mi? DEĞERLENDİRME Değerlendirme sonunda Hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetlerini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız Evet ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz. 70

77 CEVP NHTRLRI CEVP NHTRLRI ÖĞRENME FLİYETİ 1 İN CEVP NHTRI 1 Y 2 D 3 D 4 Y 5 Y 6 D 7 Y 8 D 9 D ÖĞRENME FLİYETİ 2 NİN CEVP NHTRI 1 Y 2 D 3 Y 4 Y 5 D 6 D 7 Y 8 Y ÖĞRENME FLİYETİ 3 ÜN CEVP NHTRI 1 Y 2 D 3 D 4 Y 5 Y 6 Y 7 Y 8 D 9 D 71

78 KYNKÇ KYNKÇ YYDIN Yükselen, Prefabrike Yapılar. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Yapı İşleri Genel Müdürlüğü, Mimari Proje Düzenleme Esasları. DNIŞ İsmet, İnşaat Teknik Resmi, Millî Eğitim Basımevi, nkara. KUTLU Şahin, Çelik Yapılar. OMEL Sabit, Yapı Bilgisi Cilt III. TMMO Mimari Proje Çizim ve Sunuş Standartları. 72