ÇATI KESİT VE DETAY ÇİZİMİ

Transkript

1 T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ) İNŞAAT TEKNOLOJİSİ ÇATI KESİT VE DETAY ÇİZİMİ ANKARA,2007

2 Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller; Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır). Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır. Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir. Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler. Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır. Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

3 İÇİNDEKİLER AÇIKLAMALAR...ii GİRİŞ...1 ÖĞRENME FAALİYETİ ÇATI DETAYINI ÇİZMEK Çatı Detayı Tanımı Çeşitleri Şekilleri...4 UYGULAMA FAALİYETİ...15 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...25 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...26 ÖĞRENME FAALİYETİ ÇATI KESİTİNİ ÇİZMEK Çatı Kesiti Tanımı Çeşitleri Şekilleri Çizim Uygulamaları...44 PERFORMANS DEĞERLENDİRME...52 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME...53 UYGULAMA FAALİYETİ...54 MODÜL DEĞERLENDİRME...55 CEVAP ANAHTARLARI...57 KAYNAKLAR...58 i

4 AÇIKLAMALAR KOD ALAN DAL/MESLEK MODÜLÜN ADI MODÜLÜN TANIMI SÜRE ÖN KOŞUL YETERLİK AÇIKLAMALAR 582YIM047 İnşaat Teknolojisi Betonarme Kalıpçılık ve Çatıcılık Çatı Kesit Ve Detay Çizimi Çatı planından çatı detay resimlerini ve kesit resimlerini çizme ile ilgili bilgi, beceri, tavır ve tutum kazandıran bir öğrenme materyalidir. 40/32(+40/32 Uygulama tekrarı yapmalı) Çatı çizim 1 2 modülünü başarmak Çatı Çizimi yapmak Genel Amaç Öğrenci, gerekli ortam sağlandığında kuralına uygun olarak çatı kesit ve detayını çizebilecektir. MODÜLÜN AMACI EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Amaç Gerekli ortam sağlandığında Çatı kesit ve detayını kuralına uygun çizebilecektir. Çatı kesit resimlerini kuralına uygun çizebilecektir. Proje, cetvel, gönye, hesap makinesi, kalem, silgi Modül içeriğinde yer alan faaliyetleri tamamladıktan sonra; verilen ölçme araçları ile kazandığınız bilgi, beceri ve uygulamalarınızı değerlendirebileceksiniz. Modül sonunda ölçme aracı (ölçme testleri), ve uygulama testi yaparak, kazandığınız bilgi ve beceriler ölçülerek öğretmeniniz tarafından değerlendirileceksiniz. ii

5 GİRİŞ Sevgili Öğrenci, GİRİŞ İnşaat sektörü; dünya ülkelerinde olduğu gibi bizim ülkemizde de çok hareketli ve ülkenin kalkınmasına, ekonomik büyümesine, istihdam ve üretime çok büyük etkileri olan bir sektördür. Ülkeler için can damarı niteliğinde ve insanlar var olduğu sürece devam edecek en önemli sektördür. Bu sektörde de uygulamacılar kadar uygulanacak inşaatın beyni olan projeciler, planlayıcılar vardır. İşte bu projeciler diğer işlerde olduğu gibi yapılacak çalışmaları kendi bilgi ve tecrübelerini teknik çizim kuraları ile ifade ederek uygulamacılara anlatır. Teknik resim kuralları ile her türlü bilgiyi ifade ederler. Unutmayalım ki bilgi sahibi olmadan resim çizmek, resim ile ifade etmek çok zordur. Bunun için de resim çizenler, konusunu çok iyi bilmeli ve resimlerinde bu bilgilerini ifade etmelidir. Çatı uygulaması içinde çatı projeleri hazırlanır ve birbirini tamamlayıcı resimler ile çatı uygulamasının planlandığı gibi yapılması sağlanır. Projelerde ne kadar çok bilgi ve açıklık olursa uygulayıcı o kadar rahat uygulama imkanı bulur. Proje çizenler bir ışık kaynağı gibidirler ve ne kadar gücü varsa o kadar etrafını aydınlatırlar. Bu modülde sizlere çatı kesit ve detay çizimi yapabilmeniz için gerekli olan teknik çizim kuralları ile aşamaları anlatılacak ve diğer modüllerde aldığınız bilgi ve tecrübelerinizi resim çizerken kullanma imkânı bulacaksınız. Unutmayalım ki iyi proje en çok bilgi sunan projedir. Çatı projelerinde de amaç çok bilgi sunmaktır. Hakikat detaylarda gizlidir özdeyişiyle detay resimlerinin önemini hatırlayalım ve çalışmamızın önemini anlayalım. Bu modülün diğer teknik resim çizimlerine de katkı sağlayacağını ve alacağınız bilgi hayatınızın her alanında faydalanacağınızı umuyorum. Sizlerin çatı kesit ve detay çizim modülünü seveceğiniz ve başaracağınıza inanıyor, hepinizi saygı ile selamlıyor, sizlere başarılar diliyorum. 1

6 2

7 ÖĞRENME FAALİYETİ 1 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 1 Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda ve uygun ortam sağlandığında çatı detay resimlerini kuralına uygun çizebileceksiniz. ARAŞTIRMA Çatı detay resimlerinin önemini ve resimlerin ifadesinde ahşap taramalar konusunda bilgi toplayınız ve elde ettiğiniz sonuçları raporlaştırarak sınıfta tartışınız Çatı Detayı Tanımı 1.ÇATI DETAYINI ÇİZMEK Çatı projelerinde çatı kesit resmi veya çatı makas resmi üzerinde gösterilen birleşim noktalarının ölçeğin küçük olmasından dolayı açık olarak ifade edilemeyen çatı elemanlarının ölçülerini, yapıldığı gereç cinsini, diğer çatı elemanlarıyla bağlanma şeklini ve bağlantı gerecini gösteren, çatı plan ve kesit resimlerine göre daha büyük ölçeklerle çizilerek bu resimleri tamamlayan resimlerdir Çeşitleri Çizilen Ölçek Büyüklüğüne Göre Genellikle çatı detay resimlerinde 1/5 1/10 ölçekleri kullanılır. Daha fazla ayrıntı verilmesi gereken nokta detaylarında ve özel durumlarda 1/5 1/2 1/1 ölçekleri kullanılır. 1/1 Ölçeğinde çizilen detay resimleri 1/2 Ölçeğinde çizilen detay resimleri 1/5 Ölçeğinde çizilen detay resimleri 1/10 Ölçeğinde çizilen detay resimleri 3

8 Çatının İnşa Şekli Ve Taşıyıcı Sistemine Göre Oturtma çatı detay resimleri Asma çatı detay resimleri Çizilen Çatı Birleşim Noktası İsmine Göre Damlalık aşık detay resmi Orta aşık detay resmi Tepe aşık (Mahya) detay resmi Kuşak dikme bağlantı detay resmi Dikme bırakma kirişi yastık bağlantı detay resmi Şekilleri Çatılar eğimine yüzey şekline, inşa şekline ve taşıyıcı özelliğine göre çeşitlilik gösterir. Her çatı çeşidinin detay resimleri de farklı olacaktır. Ancak çatı şekli ve çeşidi nasıl olursa olsun, çatı detayları çatı planı veya çatı kesit resimleri üzerinde harf, numara veya birleşim yeri adı ile ifade edilerek işaretlenir ve çizilir. Birleşim noktasına göre çatı detayları isimlendirilir. Aşağıda değişik şekilde inşa edilen oturtma çatı makası ile asma çatı olarak yapılan değişik çatı makas şekilleri ve üzerinde işaretlenen detay noktaları gösterilmiştir (Şekil1.1,1.2,1.3,1.4,1.5,1.6,1.7,1.8,1.9). Şimdi bu çeşitli çatı makaslarını ve bu makaslar üzerinde gösterilen detaylar resimlerini inceleyelim. Şekil 1.1:Üç dikmeli oturtma çatı makasındaki detay noktaları ve adları 4

9 Şekil 1.2:iki dikmeli asma çatı makası ve detay noktaları Şekil 1.3:İki dikmeli, oturtma çatı makası ve detay noktaları Şekil 1.4:İki dikmeli asma çatı makası ve detay noktalar ı 5

10 Şekil 1,5:iki dikmeli, kuşak bağlamalı asma çatı makası ve detay noktaları Şekil 1.6:Bir dikmeli oturtma çatı makası ve detay noktaları Şekil 1.7:Bir dikmeli asma çatı makası ve detay noktaları 6

11 Şekil 1.8:Bir dikmeli askılı makas detay noktaları Şekil 1.9: İki dikmeli asma mansart çatı makası detay noktaları Damlalık Aşığı Detay Resimleri Binanın taşıyıcı mesnedi, damlalık aşığı ile saçak kısmının birleştiği yerin gösterildiği resimlerdir. Çatının özelliğine göre bırakma kirişi kullanılıyor ve saçak bırakma kirişi ile inşa ediliyor veya çatı bir betonarme döşeme üzerine oturuyor ve saçak betonarme olarak inşa ediliyor ise saçak durumuna ve kullanılan gereçlere göre damlalık aşık detayı resmi farklı şekillerde çizilir. Çatının oturtma veya asma çatı olarak tertiplenmesi ve çatı makasının durumuna göre damlalık detayı değişir. Saçak çıkıntısı, çatının eğimi,,kullanılan bağlantı gereci, yapı ve çatı elemanlarının ölçüleri isimleri gösterilir ve gerekli taramalar yapılarak malzeme farklılıkları ifade edilir. Genellikle çizilecek detayın özelliğine göre 1/5,1/10 ölçeğinde çizilir. Aşağıda ki şekillerde çatı makaslarında gösterilen, farklı çatı şekillerinde uygulanmış bazı damlalık ve saçak detay şekilleri( A Nokta detayı) gösterilmiştir. (Şekil 1.10,1.11,1.12,1.13,1.14) 7

12 Şekil 1.10:Bırakma kirişli oturtma çatı çatı damlalık aşık detay resmi Şekil 1.11:Betonarme döşemeli oturtma çatı damlalık aşık detay şekli Şekil 1.12:Oturtma çatıda mertek durumu farklı damlalık aşık detay şekli Şekil 1.12:Eğik saçaklı oturtma çatı damlalık aşık detay şekli Şekil 1.13: Gizli otur tma çatılar da damlalık detay şekiller i 8

13 Şekil 1.14: Asma çatılarda yanlamaların damlalık detayında birleşme şekilleri Orta Aşık Detay Resmi Ahşap çatıda bulunan dikme, orta aşık ve orta aşığı destekleyen göğüslemelerin, asma çatılarda dikmeye bağlı yanlama ve payandaların, kuşak ve merteğin birleştiği noktayı gösteren detay resimleridir. Detay resmi üzerinden kesit alınarak göğüslemelerin orta aşığı desteklemesi ayrıca çizilebilir. Kullanılan bağlantı gereci, çatı elemanlarının ölçüleri, isimleri gösterilir ve gerekli taramalar yapılarak malzeme farklılıkları ifade edilir. Genellikle detayın özelliğine göre 1/5,1/10 ölçeğinde çizilir.çatının asma veya oturtma çatı oluşuna göre orta aşık detay resimleri de tabi olarak değişir. Aşağıda ki şekillerde çatı makaslarında gösterilen, farklı çatı şekillerinde uygulanmış bazı orta aşık detay resimleri (B Nokta detayı) gösterilmiştir (Şekil 1.15,1.16,1.17,1.18,1.19,1.20). Şekil 1. 15:Oturtma çatı orta aşık detayı ön gör ünüş r esmi 9 Şekil 1. 16: Oturtma çatı orta aşık detayı yan gör ünüş (1 1 Kesiti) r esmi

14 Şekil 1.17:Asma çatı orta aşık detay şekilleri Şekil 1.18:Mansart asma çatı orta aşık detay resmi Şekil 1.19:İki dikmeli kuşaklı asma çatı orta aşık detay resmi Şekil 1.20:Askılı makaslı çatı or ta aşık detay şekiller i 10

15 Tepe Aşığı (Tepe Mahya) Detay Resmi Tepe mahya da denilen çatının tepe noktasındaki çatı elemanlarının birleşimlerini gösteren detay resmidir. Tek sayılı (1 3 5 vb.) dikme adedinin bulunduğu çatı makaslarında dikmenin üstünde mutlaka aşık bulunur ve buna göre detay resmi çizilir.(şekil1.2,1.22) Çift sayılı (2 4 6 vb.) dikme adedinin bulunduğu çatı makaslarında mertekler karşılıklı çakıştırılarak veya birleştirilerek tepe mahya oluşturulur.(şekil1.23) Asma çatılarda dikmeye birleşen yanlamalar ve bağlantı şekli gösterilir.(şekil1.22) Kullanılan bağlantı gereci, çatı elemanlarının ölçüleri, isimleri gösterilir ve gerekli taramalar yapılarak malzeme farklılıkları ifade edilir. Genellikle detayın özelliğine göre 1/5,1/10 ölçeğinde çizilir.çatının asma veya oturtma çatı oluşuna göre tepe aşık detay resimleri de tabi olarak değişir. Aşağıda ki şekillerde çatı makaslarında gösterilen, farklı çatı şekillerinde uygulanmış bazı tepe aşık detay resimleri ve birleşim şekilleri (C Nokta detayı) gösterilmiştir. Şekil 1.21:Oturtma çatıda tepe aşığı detay şekli Şekil 1.22:Asma çatı tepe aşık detay şekli Şekil 1.22:Asma çatılarda tepe mahyadaki dikme yanlama bağlantı detay şekilleri 11

16 Şekil 1. 23: Oturtma ve asma çatıda tepe mahyada dikmesiz mertek birleşim detay şekli Kuşak Dikme Bağlantı Detay Resmi Çatı makaslarında dikmelerin birbirine kuşaklarla bağlantı şeklini, bağlama gerecini ve şeklini gösteren detay resimleridir. (Şekil1.24) Asma ve oturtma çatılarda dikme kuşak bağlantıları aynı şekilde uygulanır ve çizilir. Kullanılan bağlantı gereci, çatı elemanlarının ölçüleri, isimleri gösterilir ve gerekli taramalar yapılarak malzeme farklılıkları ifade edilir. Genellikle detayın özelliğine göre 1/5,1/10 ölçeğinde çizilir (D Nokta detayı) : Oturtma ve asma çatılarda dikme kuşak birleşimi detay şekli Dikme Bırakma Kirişi Yastık Bağlantı Detay Resmi Dikmelerin döşeme veya kullanılıyor ise bırakma (Gergi)kirişine oturum ve bağlantısının gösterildiği resimlerdir. Asma çatılar inşa gereği geniş açıklıklarda bırakma kirişleri üzerine dikmeler yerleştirilir ve bu kirişler yükü taşır. Bundan dolayı asma ve oturtma çatılarda dikmelerin bırakma kirişlerine birleşim şekilleri ile döşemeye oturan oturtma çatıların yastık dikme bağlantısı farklıdır. Kullanılan bağlantı gereci, çatı elemanlarının ölçüleri, isimleri gösterilir ve gerekli taramalar yapılarak malzeme farklılıkları ifade edilir. Genellikle detayın özelliğine göre , 1/10 ölçeğinde çizilir. Aşağıda ki şekillerde çatı makaslarında gösterilen, farklı çatı şekillerinde uygulanmış bazı dikme 12

17 bırakma kirişi yastık bağlantı detay resimleri ve birleşim şekilleri(e Nokta detayı) gösterilmiştir. (Şekil 1.25,1.26,1.27,1.18,1.19,1.20) Şekil 1. 25: Oturtma çatı da dikme bırakma kirişi yastık birleşim detay şekli Şekil 1.26: Asma veya otur tma çatıda dikme bır akma kir işi birleşim detay şekiller i 13

18 Şekil 1.27: Dikme bır akma kirişi bağlantısı ön ve yan gör ünüşler i 14

19 UYGULAMA FAALİYETİ UYGULAMA FAALİYETİ Ahşap Çatı Damlalık (Saçak) Detay Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz. Resim çizim takımlarınızı hazırlayınız ve çizimini yapacağınız detayın özelliğine göre resim kâğıdınızı bant yardımı ile masanıza yapıştırınız. Detay resmi çizimi için uygun ölçeği seçiniz ve kurşun kalem ile aşağıdaki işlemleri sırası ile ölçekli olarak yardımcı çizgilerle çiziniz. Seçilen ölçek: 1/10 Çatının oturacağı bırakma kirişini veya betonarme döşemeyi, çatı saçağını ve altındaki mesnetle birlikte yeterli boyda çiziniz (Şekil 1 28). Şekil 1.28 Şekil 1.29 Çatı eğimine ve saçak durumuna uygun olarak çatı merteğini yeterli boyda çiziniz Mertek üstündeki kaplama tahtası veya çıtası ile alın tahtasını kalınlığına uygun olarak çiziniz (Şekil 1 29). Damlalık aşığını mesnet üstüne gelecek ve mertekte geçme yapacak şekilde yastık kullanılıyor ise yastık ile birlikte çiziniz (Şekil 1 30). 15

20 Şekil 1.30 Çatı asma çatı ise yanlamayı (yanlama ekseni mesnet ile bırakma kirişinin eksenlerinin kesişme noktası ile kesişecek ve mertek ile paralel olacak şekilde ve bırakma kirişine geçme yapacak şekilde yeterli boyda) çiziniz. Yanlamayı bırakma kirişine bağlayan bağlantı elemanını çiziniz (bulon, çivi, bağ levhası vb.) (Şekil 1 31). Şekil 1.31 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz ve devam eden çatı elemanlarını ifade ederek yapı malzeme cinsine uygun olarak çatı elemanlarının uygun taramalarını yapınız. Resme ifade zenginliği katmak için kesilen yüzeyleri ve ana hatları koyulaştırın veya çinileyerek resmi tamamlayınız (Şekil 1 32). Şekil

21 Çatı elemanlarının isimlerini ve ölçülerini, detay adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazınız (Şekil 1 33). Şekil 1.33 Ahşap Çatı Orta Aşık Detay Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz. Resim çizim takımlarınızı hazırlayınız ve çizimini yapacağınız detayın özelliğine göre resim kâğıdınızı bant yardımı ile masanıza yapıştırınız. Detay resmi çizimi için uygun ölçeği seçiniz ve kurşun kalem ile aşağıdaki işlemleri sırası ile ölçekli olarak yardımcı çizgilerle çiziniz. Seçilen ölçek: 1/10 Dikmeyi, dikme üstündeki orta aşığı ve orta aşığı destekleyen göğüslemeyi çiziniz (Şekil 1 34). Şekil 1.34 Çatı eğimine uygun olarak ve orta aşığa geçme yapacak şekilde merteği ve mertek üstündeki kaplama tahtası veya çıtasını çiziniz (Şekil 1 35). Şekil

22 Çatı, oturtma çatı ise orta aşığın altındaki göğüsleme ile dikme arasından geçecek şekilde yatay kuşağı çiziniz ve kuşak mertek dikme bağlantısını gösteriniz (Şekil 1 36). Şekil 1.36 Çatı, asma çatı ise yanlamaları, merteğe paralel olacak ve dikme ile bağlantı şeklini gösterecek şekilde çiziniz. Detayın özelliğine göre asma çatıda diyagonal (payanda) ve gergi kirişini ve bağlantı levhalarını kullanıldığı yerlerde şeklini çizerek gösteriniz (Şekil 1.37). Şekil 1.37 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz ve devam eden çatı elemanlarını ifade ederek yapı malzeme cinsine uygun olarak çatı elemanlarının uygun taramalarını yapınız. Resme ifade zenginliği katmak için kesilen yüzeyleri ve ana hatları koyulaştırın veya çinileyerek resmi tamamlayınız (Şekil 1 38). Şekil

23 Çatı elemanlarının isimlerini ve ölçülerini, detay adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazınız. Son kontrollerinizi yapınız (Şekil 1 39). B NOKTA DETAYI ÖLÇ:1/10 Şekil 1.39 Ahşap Çatı Tepe Aşık (Mahya Aşığı) Detay Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz. Resim çizim takımlarınızı hazırlayınız ve çizimini yapacağınız detayın özelliğine göre resim kâğıdınızı bant yardımı ile masanıza yapıştırınız. Detay resmi çizimi için uygun ölçeği seçiniz ve kurşun kalem ile aşağıdaki işlemleri sırası ile ölçekli olarak yardımcı çizgilerle çiziniz. Seçilen ölçek: 1/10 Detayın özelliğine göre dikme, dikme üstündeki tepe aşığını ve dikme üzerindeki tepe aşığını destekleyen göğüslemeyi çiziniz (Şekil 1.40). Şekil 1.40 Çatı eğimine uygun olarak ve tepe aşığına geçme yapacak şekilde mertekleri çiziniz. Detayın özelliğine göre dikme ve tepe aşığı yok ise sadece mertekleri çatı eğiminde çizip birleşimini gösteriniz (Şekil 1.41). 19

24 Şekil 1.41 Çatı asma çatı ve dikme var ise dikmeyi destekleyen yanlamaları, merteklere paralel olarak çiziniz (Şekil 1.42). Şekil 1.42 Tepe aşığının altındaki göğüsleme ile dikme arasından geçecek şekilde yatay kuşağı çiziniz. Kuşak mertek bağlantısını gösteriniz (Şekil 1.43). Şekil 1.43 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz ve devam eden çatı elemanlarını ifade ederek yapı malzeme cinsine uygun olarak çatı elemanlarının uygun taramalarını yapınız. Resme ifade zenginliği katmak için kesilen yüzeyleri ve ana hatları koyulaştırın veya çinileyerek resmi tamamlayınız (Şekil 1.44). 20

25 Şekil 1.44 Çatı elemanlarının isimlerini ve ölçülerini, detay adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazınız (Şekil 1.45). C NOKTA DETAYI ÖLÇEK:1/10 Şekil 1.45 Ahşap Çatı Kuşak Dikme Bağlantı Detay Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz. Resim çizim takımlarınızı hazırlayınız ve çizimini yapacağınız detayın özelliğine göre resim kâğıdınızı bant yardımı ile masanıza yapıştırınız. Detay resmi çizimi için uygun ölçeği seçiniz ve kurşun kalem ile aşağıdaki işlemleri sırası ile ölçekli olarak yardımcı çizgilerle çiziniz. Seçilen ölçek: 1/10 Yatay kuşağı yeterli boyda çiziniz (Şekil 1.46). Şekil 1.46 Dikmeyi yeterli boyda çiziniz. Gerekli ise yan görünüşü, dikme ve ortasında kuşakları kesit olarak göstererek çiziniz (Şekil 1.47) 21

26 Şekil 1.47 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz ve devam eden çatı elemanlarını ifade ederek yapı malzeme cinsine uygun olarak çatı elemanlarının uygun taramalarını yapınız. Resme ifade zenginliği katmak için kesilen yüzeyleri ve ana hatları koyulaştırın veya çinileyerek resmi tamamlayınız (Şekil 1.48). Şekil 1.48 Çatı elemanlarının isimlerini ve ölçülerini, detay adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazınız (Şekil 1.49). Şekil

27 Ahşap Çatı Dikme Yastık Bırakma Kirişi Bağlantı Detay Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz. Resim çizim takımlarınızı hazırlayınız ve çizimini yapacağınız detayın özelliğine göre resim kâğıdınızı bant yardımı ile masanıza yapıştırınız. Detay resmi çizimi için uygun ölçeği seçiniz ve kurşun kalem ile aşağıdaki işlemleri sırası ile ölçekli olarak yardımcı çizgilerle çiziniz. Seçilen ölçek: 1/10 Oturtma çatı ise betonarme döşemeyi veya bırakma kirişini, asma çatı ise bırakma kirişini yeterli uzunlukta çiziniz. Oturtma çatı ise betonarme döşeme üzerine yastık kalasını çiziniz. Eğer bu birleşim detayında çift dikme kullanılıyor ise önce dikmeyi sonra bırakma kirişini çiziniz (Şekil 1.50). Şekil 1.50 Yastık kalası veya bırakma kirişi üzerine dikmeyi çiziniz. Asma çatı ve payanda (diyagonal) bırakma kirişi dikme bağlantısını var ise diyagonalleri ve bağlantıları çiziniz (Şekil 1.51). Şekil 1.51 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz ve devam eden çatı elemanlarını ifade ederek yapı malzeme cinsine uygun olarak çatı elemanlarının uygun taramalarını yapınız. Resme ifade zenginliği katmak için kesilen yüzeyleri ve ana hatları koyulaştırın veya çinileyerek resmi tamamlayınız (Şekil 1.52). 23

28 Şekil 1.52 Çatı elemanlarının isimlerini ve ölçülerini, detay adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazınız. (Şekil 1.53). E DETAY NOKTASI ÖLÇEK:1/10 Şekil

29 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Dersin adı Amaç Genel İnşaat Teknolojisi DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Çatı plan ve kesit resmi üzerinde gösterilen birleşim yerlerinin detay resimlerini ölçekli çizeceksiniz. Öğrencinin Adı soyadı Konu Çatı detayını çizmek Sınıfı Nu GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Çatı detay resimlerini etüt ettiniz mi? 2 Hangi detay resimlerinin çizileceğine karar verdiniz mi? 3 Çatı detay resimlerinin ölçeğini belirlediniz mi? 4 Detay resimlerindeki çatı elemanlarını ölçekli ve kuralına uygun çizdiniz mi? 5 Kalması istenmeyen yardımcı çizgileri sildiniz mi? 6 Devam eden çatı elemanlarını ifade ettiniz mi? 7 Birleştirme gerecini ve geçmesini çizdiniz mi? 8 Kenar çizgilerini gerekli koyulukta çizdiniz mi? 9 Malzeme cinsine uygun olarak gerekli taramaları yaptınız mı? 10 Çatı elemanlarının kesit ölçü ve isimlerini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazdınız mı? Detayın adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir 11 şekilde yazdınız mı? Değerlendirme sonucunda eksik olduğunu tespit ettiğiniz konuları, faaliyete dönerek tekrar ediniz. 25

30 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1) Çatı plan ve kesit resimlerini tamamlayan, çatı birleşim yerlerini daha büyük resimlerle ifade edildiği çizimler aşağıdakilerden hangisidir? A) Çatı kesit resmi B) Çatı plan C) Çatı detay resmi D) Çatı metrajı 2) Çatı birleşimlerini ve birleştirme gereçlerini hangi resimlerden okuruz? A) Çatı detay resmi B) Çatı kesit resmi C) Çatı planı D) Çatı metrajı 3) Çatı detay resimlerinin ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? A) 1/100 B) 1/20 C) 1/50 D) 1/10 4) Saçak çıkıntısının ve çatı eğiminin gösterildiği detay resmi aşağıdakilerden hangisidir? A) Tepe aşık detayı B) Damlalık detayı C) Orta aşık detayı D) Çatı planı 5) Çatı detay resimlerinin hangisinde yanlama ve payandalar gösterilir? A) Oturtma çatı B)Kırma çatı C)Beşik çatı D) Asma çatı 6) Çatı detay resmi çizimlerine başlamadan ilk önce ne yapılır? A) Tarama yapılır B) Yazılar yazılır C) Ölçek belirlenir D) Resim ölçülen dirilir 7) Detay resmi çizimlerinde hangi çizgi çeşidi ile ilk çalışmalar yapılmalıdır? A) Yardımcı çizgi B) Kesit Çizgisi C) Kesik çizgi D) Görünüş çizgisi 8) Çatı detay resimlerinde ölçülendirme aşağıdakilerden hangisi ile yapılır? A) Ölçü çizgisi ile B) Ölçek yardımıyla C) Yazı ile D) Hiçbiri 9) Detay resmine ifade zenginliği katmak için ne yapılır? A) Tarama B) Çizgileri koyulaştırma C) Ölçülendirme D) Hepsi 10) Çatı detay resimlerinde ölçek nasıl ifade edilir? A) Sembol ile B) Yazı ile C) Tarama ile D) Ölçülendirme ile 26

31 ÖĞRENME FAALİYETİ 2 AMAÇ ÖĞRENME FAALİYETİ 2 Bu faaliyette verilen bilgiler doğrultusunda ve uygun ortam sağlandığında çatı kesit resimlerini kuralına uygun çizebileceksiniz. ARAŞTIRMA Uygulanmış mimari projelerde çizilen çatı kesit resimlerini inceleyiniz ve incelediğiniz kesit resminde dikkatinizi çeken çizim kurallarını tespit ederek raporlaştırın ve sınıfta arkadaşlarınız ile tartışınız Çatı Kesiti Tanımı 2.ÇATI KESİTİNİ ÇİZMEK Çatı projelerinde çatı planı üzerinde işaretlenen düşey kesme düzleminden bakış yönüne göre bakılarak çatının iç kısımlarını tam olarak anlatan resimlerdir. Çatı içindeki yapı ve çatı elemanlarını, çatı makasını ve ölçülerini, çatı eleman bağlantılarını, çatı inşa şeklini ve çizilmesi gereken detay resim yerlerini gösteren çatı planlarından çıkarılan ve çatı planlarını tamamlayan resimlerdir. Çatı planı ile aynı ölçekte, çoğunlukla 1/50 ölçekte çizilir. Çatı kesit resimlerinin çiziminde de çizim standardı olmadığından çizimleri alışılagelen metotlarla yapılmaktadır. Kesitler resimlerinin çizilmesi konusunda daha geniş bilgi için İnşaat teknolojisi alanı teknik çizimler kesitler modülüne bakınız Çeşitleri Çatı enince alınan kesit resimleri (En kesit) Çatı boyunca alınan kesit resimleri (Boy kesit) Şekilleri Çatıların inşa şekli, yüzey şekli, çatı eğimleri, taşıyıcı özelliği ve çatı elemanları farklı olduğundan çizilen çatı planları ve planlardan çıkarılan kesit resimleri de farklı olacaktır. Çatı kesit resimleri çizilen çatı planına bağlı olarak çıkartıldığından, çatının yüzey şekli ve çatının inşa şekli ve taşıyıcı özelliğine göre (oturtma çatı veya asma çatı) çatı kesit 27

32 resimlerini en ve boy kesit resimleri olarak düşünmek, incelemek ve bu bilgilere göre çizmek gerekir. Çatı planlarına bakılarak çatı taşıyıcı özelliği (oturtma asma çatı) olduğunu anlamak zordur. Bunun için özellikle çatı kesit resimlerinden faydalanılır Ahşap Çatı En Kesiti Şekilleri Ahşap çatılarda en kesit resimlerinde çatı planlarında genellikle çatı mahyasından kesit yeri geçirilir ve çatının yüzey şeklini incelemek için kesitin bakış yönü seçilerek çatı kesit yerleri gösterilir. Çatı dar kenarınca belirlenen bu kesit yerine göre bakış yönünde bakıldığında çatı en kesit resimlerinde genellikle çatı makaslarının şekli görünür. Çatı makaslarına bakılarak çatının inşa ve taşıyıcı özelliği, makastaki dikme sayısı, çatının eğimi, saçak çıkıntısı, çatı elemanları hakkında bilgi sahibi olunur. Çatının asma veya oturtma çatı oluşu faaliyet 1 de şekiller konusu açıklanırken bahsedilen çatı makas şekilleri (Şekil 1.1,1.2,1.3,1.4,1.5,1.6,1.7,1.8,1.9) çatı en kesit resimleridir. Bu çatı makas şekillerinden farklı olarak bazı çatı şekillerini görelim (Şekil 2.1 den, Şekil 2.15 e kadar). Oturtma çatı makası: Şekil 2.1: Dört dikmeli oturtma çatı makası Asma çatı makasları: Muhtelif düğüm noktalarının detayları şimdiye kadar verildiğinden çizim kolaylığı ve fikir vermesi bakımından muhtelif asma çatı şekilleri tek çizgi ile gösterilecektir. Şekil 2.2:Üç dikmeli asma çatı makası Şekil 2.3: Dör t dikmeli asma çatı makası 28

33 Şekil 2.4:Beş dikmeli asma çatı makası Şekil 2.5: Beş dikmeli, askılı asma çatı makası Şekil 2.6:Altı açıklıklı, beş dikmeli ara mesnetli asma çatı makası Şekil 2.7:Altı dikmeli, yedi açıklıklı asma çatı makası 29

34 Asma sundurma çatı makasları: Şekil 2.8: Dört dikmeli, kademeli asma çatı makas tipleri Şekil 2.9: Bir ve iki dikmeli (askılı) asma sundurma çatı makas örneği Geniş açıklıklar da uygulanana asma çatı makaslar ı: 30

35 Şekil 2.10: Arası mesnetsiz asma geniş açıklık makas ör nekler i 31

36 Şekil 2.11:Araları dikme mesnetli geniş açıklıklı çatı makası örnekleri Asma şet çatı makasları: Şekil 2.12: Asma şet çatı makası örnekleri 32

37 Asma kule çatı makası: Asma kafes kirişli çatı makasları: Şekil 2.13: Kule çatı makası ve planı örneği Şekil 2.14: Ahşap kafes kirişli asma çatı makası ör nekleri 33

38 Ahşap Çatı Boy Kesit Şekilleri Ahşap çatılarda boy kesit resimleri çatının uzun kenarına paralel olarak belirlenen kesme düzlem yerine göre bakış yönünde bakılarak çizilen resimlerdir. Henüz belli bir standart ve norm olmadığından alışılagelen metotlarla çizilmektedir. Çatı plan ve en kesitinde tam olarak açıklanamayan çatı elemanları bu resimlerde, çatı planına bağlı olarak başka bir yönden bakılarak çatı elemanlarının görünüş ve kesitleri çizilir. Eğer boy kesit kesit yeri mahya hattına yakın bir yerden geçiyor ise çatının içyapısının tamama yakını görünür, fakat kesit yeri saçak tarafına yaklaştıkça çatının eğiminden dolayı çatı içerisinin belli bir kısmı görünür, mahya hattı ve çatı iç kısmının belli bir kısmında çatı örtü malzemesi görünür. Çatı içersinin mahyaya yakın kısımlarını çatı örtü malzemesi kapatır ve çatı içerisi görünmez. Bunun için de çatı eğimine göre kesit yeri saçaktan mesafesi ölçülerek çatının ne kadar iç kısmının görüneceği hesaplanır. Ayrıca çatı mahya hattının yüksekliğinin de hesaplanarak ölçekli çizilmesi gerekir.(çatıya hazırlık modülü çatı eğim hesaplarına bakınız.) Kesme düzleminin geçtiği yerden bakış yönünde bakılarak çatının iç yapısı, çatı elemanlarının görünüşleri, özellikle aşıkların dikme mertek ve göğüsleme bağlantısı, çatının mahya hattı görüntüsü, eğer kırma ve bileşik çatı ise arka planda çatının diğer kısımlarının görünüşü hakkında bilgi veren resimlerdir. Çatı planından en kesit resimlerinde olduğu gibi çatı elemanları taşınarak çizilir. Genellikle çatı planının bakış yönüne göre yan taraflarına çizilir. Aşağıda bazı çatı şekillerine göre çatı planından çıkarılan çatı en ve boy kesit resimleri gösterilmiştir (Şekil 2.15 den Şekil 2.31 e kadar). Şekil 2.15: Otur tma sundur ma çatı plan, en kesit ve boy kesit r esimleri 34

39 Şekil 2.16: Bir dikmeli oturtma sundur ma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.17: Bir dikmeli otur tma çatı plan, en kesit ve boy kesit r esimleri 35

40 Şekil 2.18: İki dikmeli oturtma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.19: Üç dikmeli otur tma çatı plan,en kesit ve boy kesit r esimleri 36

41 Şekil 2.20: Dört dikmeli oturtma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.21: Beş dikmeli, destekli otur tma çatı plan, en kesit ve boy kesit r esimleri 37

42 Şekil 2.22: Bir dikmeli sundur ma asma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.23: İki dikmeli sundur ma asma çatı plan, en kesit ve boy kesit r esimleri 38

43 Şekil 2.24: Bir dikmeli asma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.25: İki dikmeli asma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri 39

44 Şekil 2.26: Bir dikmeli,dört açıklıklı asma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimleri Şekil 2.27: İki dikmeli topuz otur tma çatı plan, en kesit ve boy kesit r esimleri 40

45 Şekil 2.28:Üç dikmeli beşik otur tma çatı plan, en kesit ve boy kesit resimler i 41

46 Şekil 2.29: Bileşik çatıda asma ve otur tma çatı kar ışımı plan, en kesit ve boy kesit resimler i 42

47 Şekil 2.30:İki dikmeli otur tma kır ma çatı planı, en kesit ve boy kesit resimler i 43

48 Çizim Uygulamaları Çatı En Kesit Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz ve resim çizim takımlarınızı hazırlayınız. En kesit resmi çizilecek çatı planını masanızın alt tarafına kesit yeri bakış yönüne uygun olarak bant yardımıyla yapıştırınız. Resim kâğıdınızı, ölçekli çatı planını, varsa çizim kâğıdının üst tarafına çatı planından çizgileri taşıyabilecek şekilde bant yardımıyla yapıştırınız. DİKKAT: En kesit resmi çiziminde çatı elemanlarını çatı planı ölçeğinde çizeceğimizi unutmayalım, ölçekli çatı planı yok ise kesit plan ölçeği belirleyerek çatı planında verilen ölçülere göre kesit resmini, ölçekli çizelim ve kâğıdımızın temizliği ile teknik resim çizim kurallarına dikkat edelim. Çatı planından en kesit kesme düzleminden, bakış yönünde bakarak çatı genişliğince çatının oturacağı döşeme veya bırakma kirişini altındaki mesnetlerle birlikte, saçak detay durumuna göre çatı planından taşıyarak yardımcı çizgilerle çiziniz (Şekil 2.31). Şekil

49 Damlalık aşığını ve dikmelerin yerlerini, çatı planından yardımcı çizgilerle taşıyınız (Şekil.2.32). Şekil 2.32 Saçak kenarından başlayarak ve çatı eğimine uygun olarak mertekleri ölçekli çiziniz. Ölçek büyüklüğüne bağlı olarak gösterebiliyorsanız alın tahtalarını ve kiremit altı tahtasını çiziniz (Şekil. 2.33). Şekil 2.33 Çatı planından gerekli taşımaları yaptınız ise masanızdan sökünüz ve detay resimlerine uygun olarak yastıkları ile damlalık aşığını, dikmeleri ve üstüne gelen aşıkları, göğüslemeleri ile birlikte ölçekli çiziniz (Şekil.2.34). 45

50 Şekil 2.34 Asma çatı en kesiti çiziyorsak aşıkların en az cm. altında dikmeye birleşecek şekilde yanlamaları (merteklere paralel), payandaları ve gergi kirişlerini, detayına uygun olacak şekilde çiziniz (Şekil 2.35). Şekil 2.35 Çatı şekline göre (kırma çatılarda) damlalık aşıklarını dikmelerin arkasında görünecek şekilde birleştirerek çiziniz (Şekil.2.36). Şekil 2.36 Tepe ve orta aşıkların altından, dikme ile göğüsleme arasından geçecek şekilde kuşakları çiziniz (Şekil.2.37). 46

51 Şekil 2.36 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz. Kesme düzleminin kestiği yüzeyleri kesit çizgisi ile ve yardımcı çizgileri yakınlık ve uzaklık belirtecek şekilde koyulaştırınız. Gerekli taramaları malzeme cinsine uygun olarak yapınız (Şekil.2.37) Şekil 2.37 Saçak mesafesi, dikme aralıkları ile gerekli görülen çizgisel ve kotlu ölçülendirmeyi yapınız. Çatı elemanlarının isimleri ile kesit ölçülerini, resim ismi ve ölçeğini düzgün bir şekilde uygun yerlere yazınız (Şekil.2.38) Şekil 2.38 Çatı en kesit resminde çizilmesi gereken detay noktalarını işaretleyerek harf veya numara ile isimlendiriniz. Çatı en kesit resmini çinileyerek yaptığınız çizimin son kontrolünü yapınız. Çizim araç ve gereçleri, çevrenizin ve kâğıdınızın temizliğini yapınız (Şekil 2.39). 47

52 Şekil Çatı Boy Kesit Resmi Çizimi Teknik resim masanızı temizleyiniz ve resim çizim takımlarınızı hazırlayınız. Boy kesit resmi çizilecek çatı planını masanızın alt tarafına, kesit yeri bakış yönüne uygun olarak ve resim kâğıdınızı; ölçekli çatı planını varsa çizim kâğıdının üst tarafına, çatı planından çizgileri taşıyabilecek şekilde bant yardımıyla yapıştırınız. DİKKAT: Boy kesit resmi çiziminde çatı elemanlarını çatı planı ölçeğinde çizeceğimizi unutmayalım, ölçekli çatı planı yok ise kesit plan ölçeği belirleyerek çatı planında verilen ölçülere göre kesit resmini ölçekli çizelim ve kâğıdımızın temizliği ile teknik resim çizim kurallarına dikkat edelim. Çatı planından boy kesit kesme düzleminden, bakış yönünde bakarak çatı uzun kenarı boyunca, çatının oturacağı döşeme veya bırakma kirişini altındaki mesnetlerle birlikte, saçak veya kalkan duvarı dahil çatı planından taşıyarak yardımcı çizgilerle çiziniz (Şekil.2.40). Şekil 2.40 Çatı boy kesit yerinden bakış yönünde bakarak çatı mahya hattını (çatı görünüşünü)çatı planından çıkarınız. Çıkardığınız görünüş resminden çatı eğiminden dolayı çatı kesit yerine göre çatı içersinin nereye kadar görüneceğini 48

53 hesaplayarak, yatay bir çizgi ile gösteriniz. Dikmeleri, dikmelerin üstündeki tepe, orta aşıklar ve damlalık aşığını çatı planından makas yerlerine bakarak yardımcı çizgilerle taşıyarak çiziniz. Plandan taşıyacağınız baca, aydınlatma boşluğu, eğik mahya boyu vb. çatıda bulunan çatı ve yapı elemanlarının yerlerini işaretleyerek çatı planını masanızdan sökünüz (Şekil.2.41). Şekil 2.41 Aşıkları destekleyen göğüsleme ile dikmeleri bağlayan kuşakları, kesit yerinden bakıldığında yakınlık durumuna göre, detayına uygun olarak çizimini yapınız. (Şekil.2.42). Şekil 2.42 Kesit düzlemi ile kesilen mertekleri ve arka tarafta aşıklar üzerinde görünen mertekleri çiziniz. Oturumlarına göre çiziniz. Baca yerlerini ve durumlarına göre baca etrafındaki mertekleri çiziniz (Şekil.2.43). 49

54 Şekil 2.43 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri siliniz. Kesme düzleminin kestiği yüzeyleri kesit çizgisi ile ve yardımcı çizgileri yakınlık ve uzaklık belirtecek şekilde koyulaştırınız. Gerekli taramaları malzeme cinsine uygun olarak yapınız (Şekil.2.44). Şekil 2.44 Saçak mesafesi, dikme aralıkları (Makas aralığı) ile gerekli görülen çizgisel ve kotlu ölçülendirmeyi yapınız. Çatı elemanlarının isimleri ile kesit ölçülerini ve resim ölçeğini düzgün bir şekilde uygun yerlere yazınız (Şekil.2.45). Şekil 2.45 Çatı boy kesit resmini çinileyerek yaptığınız çizimin son kontrolünü yapınız. Çizim araç ve gereçlerin, çevrenizin ve kâğıdınızın temizliğini yapınız. 50

55 Asma çatı boy kesiti ise bırakma kirişi, yanlama ve payandaların veya kırma çatı ise eğik mahya görünüşlerini çiziniz.(çatı boy kesit resimlerinden Şekil 2.27,2.29,2.30 iyice inceleyiniz). Çatı boy kesit yerinden bakış yönünde bakarak çatı mahya hattını(mahya hattı kesit düzleminin gerisinde kalıyor ise kesik çizgi ile çatı görünüşünü ifade ediniz.) Çıkardığınız görünüş resminden çatı eğiminden dolayı çatı kesit yerine göre çatı içersinin nereye kadar görüneceğini hesaplayarak, yatay bir çizgi ile gösteriniz. Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri aşağıdaki soruları cevaplayarak belirleyeceksiniz. Aşağıda verilen sorularda doğru olduğunu düşündüğünüz bir seçeneği işaretleyiniz. 51

56 PERFORMANS DEĞERLENDİRME PERFORMANS DEĞERLENDİRME Dersin Adı Amaç Genel İnşaat Teknolojisi DEĞERLENDİRME ÖLÇEĞİ Çatı planı üzerinde gösterilen kesme düzlemine göre,kuralına uygun olarak çatı kesit resimlerini çizeceksiniz Öğrencinin Adı soyadı Konu Çatı kesiti çizmek Sınıfı No GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Çatı en ve boy kesit resimlerini iyice incelediniz mi? 2 Hangi çatı kesit resminin çizileceğine karar verdiniz mi? 3 Resim masanızı ve çizim aletlerinizi hazırladınız mı? 4 Çatı planını ve kâğıdınızı doğru olarak yapıştırdınız mı? 5 Çatının oturacağı döşeme veya bırakma kirişini saçak ve altındaki mesnetle birlikte planda taşıyarak çizdiniz mi? 6 Çatı mahya hattını ve mertekleri çatı eğimine ve görünüşüne uygun çizdiniz mi? 7 Çatı planından taşıyarak çatı elemanlarını çizdiğiniz kesit resmine uygun olarak çizdiniz mi? 8 Çatı elemanlarının görünüşünde detay çizimlerindeki uygunluğuna dikkat ettiniz mi? 9 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri sildiniz mi? 10 Kesilen yüzey ve görünüş çizgileriniz de gerekli ayrımı yaparak resimdeki çizgi koyulaştırmalarını yaptınız mı? 11 Malzeme cinsine uygun gerekli taramaları yaptınız mı? 12 Gerekli kotlu ve çizgisel ölçülendirmeyi yaptınız mı? 13 Çatı elemanlarının isim ve kesit ölçülerini yazdınız mı? 14 Çizilmesi gereken çatı detay noktalarını işaretleyip gösterdiniz mi? 15 Çatı kesit resmi ismini ve ölçeğini yazdınız mı? 16 Çatı kesit resmini çini mürekkebi ile çinilediniz mi? 17 Çizim araç gereçlerini çizim kâğıdı ve çevrenizi temizlediniz mi? 52

57 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1) Çatı planları üzerinden kesme düzlemi ile kesilerek bakış yönünde çatı iç elemanlarını hangi mimari resimler daha iyi gösterir? A) Çatı detay resmi B) Çatı planı C) Çatı kesit resimleri D) Mimari kesit resimleri 2) Çatının oturduğu alanın dar kenarı istikametince çizilen çatı kesit resmine ne ad verilir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı detay resmi D) Çatı planı 3) Çatı kesit resimlerinin ölçeği aşağıdakilerden hangisidir? A) 1/100 B) 1/20 C) 1/50 D) Çatı planı ölçeği 4) Çatının oturduğu alanın uzun kenarı istikametince çizilen çatı kesit resmine ne ad verilir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı detay resmi C) Çatı boy kesit resmi D) Çatı planı 5) Çatı mahya hattı hangi çatı resminde ifade edilir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı detay resmi D) Çatı planı 6) Çatı makas elemanları hakkında bilgi hangi çatı resminde daha çok verilir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı detay resmi D) Çatı planı 7) Hangi resimler çatı planını tamamlayıcı resimlerdir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı detay resmi D) Hepsi 8) Çatı resimlerinin hangisinde çatı eğiminden dolayı çatı elemanları tam görünmeyebilir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı detay resmi D) Çatı planı 9) Çizilecek çatı detay resim yerleri hangi çatı resimlerinde işaretlenir? A ) Çatı en kesit resmi B) Çatı boy kesit resmi C) Çatı planı D) Hepsi 10) Kesit resmi çizimlerinde hangi çizgi çeşidi ile ilk çalışmalar yapılmalıdır? A) Yardımcı çizgi B) Kesit çzgisi C) Kesik çizgi D) Görünüş çizgisi 53

58 UYGULAMA UYGULAMA FAALİYETİ FAALİYETİ Aşağıda verilen çatı planına göre: Damlalık aşık detay resmini çiziniz? Çatı en kesit resmini 1/50 ölçekli çiziniz? 54

59 MODÜL DEĞERLENDİRME MODÜL DEĞERLENDİRME PERFORMANS TESTİ Dersin adı Genel İnşaat Teknolojisi Öğrencinin Çatı projelerinde gösterilen kesme düzlemine göre kesit resmini ölçekli Amaç çizme ve kesit resminde gösterilen detay Adı soyadı noktasına göre detay resmini ölçekli çizmek Konu Çatı kesit ve detay resmi çizmek Sınıf Nu. Başlangıç saati Zaman Bitiş saati Harcanan süre GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır 1 Çatı detay resimlerini etüt ettiniz mi? 2 Hangi detay resimlerinin çizileceğine karar verdiniz mi? 3 Çatı detay resimlerinin ölçeğini belirlediniz mi? 4 Detay resimlerindeki çatı elemanlarını ölçekli ve kuralına uygun çizdiniz mi? 5 Kalması istenmeyen yardımcı çizgileri sildiniz mi? 6 Devam eden çatı elemanlarını ifade ettiniz mi? 7 Birleştirme gerecini ve geçmesini çizdiniz mi? 8 Kenar çizgilerini gerekli koyulukta çizdiniz mi? 9 Malzeme cinsine uygun olarak gerekli taramaları yaptınız mı? 10 Çatı elemanlarının kesit ölçü ve isimlerini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazdınız mı? 11 Detayın adını ve çizim ölçeğini uygun yerlere düzgün bir şekilde yazdınız mı? 12 Çatı en ve boy kesit resimlerini iyice incelediniz mi? 13 Hangi çatı kesit resminin çizileceğine karar verdiniz mi? 14 Resim masanızı ve çizim aletlerinizi hazırladınız mı? 15 Çatı planını ve kâğıdınızı doğru olarak yapıştırdınız mı? 16 Çatının oturacağı döşeme veya bırakma kirişini saçak ve altındaki mesnetle birlikte planda taşıyarak çizdiniz mi? 17 Çatı mahya hattını ve mertekleri çatı eğimine ve görünüşüne uygun çizdiniz mi? 18 Çatı planından taşıyarak çatı elemanlarını çizdiğiniz kesit resmine uygun olarak çizdiniz mi? 19 Çatı elemanlarının görünüşünde detay çizimlerindeki uygunluğuna dikkat ettiniz mi? 20 Fazladan çizilen yardımcı çizgileri sildiniz mi? 55

60 21 Kesilen yüzey ve görünüş çizgileriniz de gerekli ayrımı yaparak resimdeki çizgi koyulaştırmalarını yaptınız mı? 22 Malzeme cinsine uygun gerekli taramaları yaptınız mı? 23 Gerekli kotlu ve çizgisel ölçülendirmeyi yaptınız mı? 24 Çatı elemanlarının isim ve kesit ölçülerini yazdınız mı? 25 Çizilmesi gereken çatı detay noktalarını işaretleyip gösterdiniz mi? 26 Çatı kesit resmi ismini ve ölçeğini yazdınız mı? 27 Çatı kesit resmini çini mürekkebi ile çinilediniz mi? 28 Çizim araç gereçleri, çizim kâğıdınızı ve çevrenizi temizlediniz mi? 56

61 CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALİYETİ 1 CEVAP ANAHTARI 1 C 2 A 3 D 4 B 5 D 6 C 7 A 8 C 9 D 10 B ÖĞRENME FAALİYETİ 2 CEVAP ANAHTARI 1 C 2 A 3 D 4 C 5 B 6 A 7 D 8 B 9 D 10 A 57

62 KAYNAKÇA KAYNAKÇA ALTINAY Abdurrahman, Pratik Yapıcılık, Temelden Çatıya, ASLAN Mehmet, Ankara Yapı Meslek Lisesi, Yapı Bilgisi Ders Notları (Yayınlanmamış). Yapı Ressamlığı 9.Sınıf İş ve İşlem Yaprakları, MEB Yayınları, İstanbul, ÇETECİOĞLU Mitat, Yapı konstrüksiyonları Cilt 2, M.E.B. Basımevi, Ankara. DANIŞ İsmet, İnşaat Teknik Resmi Temel Ders Kitabı, Mesleki Ve Teknik Öğretim,M.E.B.Yayınları, İstanbul,1981. GÜNGÖR Y.Müh.Mimar Hulusi,Ahşap Çeltüt Matbaası, İstanbul, ÖCAL M.Emin, Ali Pancarcı, Yapı Teknik Resmi Cilt 1 2, Birsen Yayınları, Kemal Matbaası A.Ş, Adana, ÖKSÜZOĞLU, Halim, Ümit Yegül, Naim Yaman, Yapıcılık Bölümü Ahşap Atölyesi İş ve İşlem Yaprakları, 2.Sınıf, MEB Devlet Kitapları, Başbakanlık Basımevi, Ankara, ÖZCAN, Köksal, Yapı, Ankara, ÖZCAN, Köksal, H.Ü.Meslek Yüksek Okulu Öğ.Gör, İnşat Meslek Resmi, Ankara, TAYMAZ Haydar, Yapı Bilgisi M.E.BDevlet Kitapları. YAMAN Naim, Ankara Yapı Meslek Lisesi, Ahşap Atölyesi Ders Notları, (Yayınlanmamış). YAMAN, S.Levent, İnşaat Teknolojisi Alanı Öğretmeni, Ahşap Çatı ve Uygulamaları Ders Notları, Yayınlanmamış. 58