ӨЗӨК I Желаледдин Руминин «Месневисине» кирген аңгемелердеги сүйүү жана тынчтык темасынын көркөм чагылдырылышы Алтынбек ИСМАИЛОВ Магистратура, Түркология багыты Илимий жетекчи: Проф. Др. Лайли ҮКҮБАЕВА Июнь - 2007, 110 бет Аталган магистрдик диссертация үч бөлүмдөн турат. Биринчи бөлүм Мевлана Желаледдин Руминин өмүрү, чыгармачылык жолу жана ал жашаган доор жөнүндө жалпы маалымат берсе, экинчи бөлүм Месневиге кирген аңгемелердеги сүйүү жана тынчтык темасынын көркөм чагылдырылышы тууралуу кабардар кылат. Ал эми эмгектин үчүнчү бөлүмү өз ичине «Месневинин» кыргызча таржымалданган үзүндүсүн камтыйт. Биринчи бөлүмдөн орун алган Мевлананын өмүрү, чыгармачылык жолу жана ал жашаган доор жөнүндө жазуу жумушу ага арналган адабияттардын негизинде жүзөгө ашса, диссертациянын өзөгүн ээлеген экинчи бөлүм эки нерсеге көз каранды. Тактап айтканда, бул бөлүмдү терең изилдеп, ар тараптан ачып берүү максатында Желаледдин Румиге багышталган илимий эмгектерге таянуу менен бирге «Месневидеги» сүйүү жана тынчтык темасына арналган бир топ аңгемеге талдоо жүргүзүлдү. Талдоо учурунда кыргыз тилине которулган икаялар гана пайдаланылды. Биринчиден, магистрант Алтынбек Исмаилов таржымалдаган айрым аңгемелер колдонулса, экинчиден, котормочу Кубанычбек Басылбеков кыргызча сүйлөткөн кээ бир икаялар пайдаланылды. «Месневинин» мисалында акындын чыгармачылык индивидуалдуулугун ачууга аракет жасап, талданган аңгемелер аркылуу сүйүү жана тынчтык темасын көркөм чагылдырууда автор тарабынан колдонулган көркөм сөз каражаттары жөнүндө жалпы түшүнүк берилди.
Эң башкысы бул чакан эмгек факты, далилдерге таянган илимий маалыматтардын негизинде, илимий ыкма менен жазылды. II Теманын максаты, актуалдуулугу жана өзгөчөлүгү тууралуу маалымат кириш сөз бөлүмүнөн орун алды.
ÖZ III Celâleddin Rûminin Mesnevîsi ndeki Hikâyelerde Sevgi ve Barış Altınbek İSMAİLOV Yüksek Lisans, Türkoloji Anabilim Dalı Tez danışmanı: Prof. Dr. Layli ÜKÜBAYEVA Haziran 2007, 110 sayfa Adı geçen Yüksek lisans tezi üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Mevlâna Celâleddin Rûmi nin hayatı, sanat yolu ve onun yaşadığı devir hakkında genel bilgi verilmiştir. İkinci bölümde Mesnevî deki hikâlerde işlenen sevgi ve barış konusunun sanatsal olarak yansıtılması ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Mesnevî nin Kırgızca tercümesinden örnek metinler verildi. Birinci bölümde yer alan Mevlâna nın hayatı ve sanat yolu, onun yaşadığı devir hakkında bilgiler daha önceden mevcut olan kaynaklar esas alınarak yazıldı, tezin ikinci bölümü temelde iki unsura bağlıdır. Diğer ifade ile bu bölümü derinden araştırmak ve anlamını tamamen açmak amacıyla Celâleddin Rûmi ye yönelik bilimsel eserleri kaynak alarak Mesnevî de yer alan bir kaç hikâyedeki sevgi ve barış konusu analiz edildi. Analiz ederken sadece Kırgızca tercüme edilen hikâyeler kullanılmıştır. İlk olarak bu tezi hazırlayan Altınbek Ismailov un çevirdiği bazı hikâyelere, daha sonra da tercüman Kubanıçbek Basılbekov un Kırgızcaya tercüme ettiği bazı hikâyelere başvuruldu. Mesnevî yi örnek alarak Mevlâna nın sanatsal özelliğini açmaya ve aynı zamanda analiz edilen hikâyelerdeki sevgi ve barış konusunun yazar tarafından sanatsal olarak yansıtılmasında kullanılan kelime hazinesi hakkında genel bilgi verildi. Neticede bu küçük araştırma tanık ve deliller, bilimsel kaynaklar göz önünde bulundurulan bilimsel bir yöntem ile yazıldı. çalışıldı. Konunun amacı, aktüelliği ve özelliği hakkında giriş kısmında bilgi vermeye
IV АННОТАЦИЯ Художественное воспроизведение темы любви и мира в рассказах Джелаледдина Руми вошедшие в его «Месневи» Алтынбек ИСМАИЛОВ Магистратура, Направление тюркология Научный руководитель: Проф. Др. Лайли ҮКҮБАЕВА Июнь-2007, 110 стр. Диссертация на степень магистра состоит из трѐх частей. Первая часть дает общую информацию о жизни, творчестве Джелаледдина Руми и его эпохе, вторая часть посвящена теме любви и мира в рассказах, вошедших в «Месневи». Третья часть труда включает в себя отрывок кыргызского повествования «Месневи». При описании в первой части жизни, творчества и эпохи Мевланы использована литература, посвященная автору. В целях глубокого изучения и показа сути творчества писателя, его особенностей упор делался на научные труды исследователей. Особое внимание было уделено рассказам о любви и мире, вошедшим в «Месневи». В процессе исследования магистрант обращался к отдельным рассказам, переведенным на кыргызский язык, переводчика Кубанычбека Басылбекова, и к собственным переводам. На примере избранных рассказов на тему любви и мира был дан полный анализ художественного мастерства автора, его индивидуальность как в стилистическом плане, так и в системе образов. Данный труд отражен в научной форме и основан на конкретных источниках. предисловии. Выбор темы, еѐ актуальность и особенности диссертации отмечены в
ABSTRACT V Artistic reflection of subject of love and peace in the stories which enter into Jelaleddin Rumini s work Mesnevi Altynbek İSMAİLOV MA., Department of Turkology Supervisor: Prof. Dr. Layli UKUBAYEVA June 2007, 110 pages This particular master s thesis consists of three parts. The first part gives general information about the life, creative development and the century Mevlana Jelaleddin Rumi lived in, while the second part informs about artistic reflection on the subjects of peace and love in the stories which are part of Mesnevi. The third part of the work includes the passage from Mesnevi that was translated into Kyrgyz. The script in the first part about Mevlana s life, the century he lived in and his creative development is based on the literature dedicated to that subject, while the second part, which is a core part of this dissertation, depends on two things. In other words, it is based on scientific works about Jelaleddin Rumi. Several stories from Mesnevi which were dedicated to the subject of love and peace were thoroughly analyzed in order to research this part in-depth and to show it from different aspects. In the analysis only those stories which were translated into Kyrgyz were used. Firstly, some stories were used which were translated by master Altynbek Ismailov. Secondly, some stories which were translated into Kyrgyz by the translator Kubanychbek Basylbekov were used. The was an effort to open Mevlana s creative identity using the example of Mesnevi and a general understanding was attained about artistic words and expressions which were used by the author in artistic reflection on the subjects of peace and love. The main thing is that this work was written on the basis of scientific documentation that is based on fact and proof, using scientific methods.the information about the subject s purpose, relevance and feature is placed in the introduction.