Çin de Sosyal Politikalar Uluğ Kuzuoğlu Çin de sosyal politikayla ilgili İngilizce ve Çince eserlerin hepsinin ortak noktası 1978 ekonomik açılımını bir mihenk taşı olarak nitelendirmeleri. Çin Halk Cumhuriyeti nde 1949 dan günümüze sosyal politikayı anlamak için 1978 ayrımına özen göstermekte fayda var. Çin de sosyal politika için yapılan literatür taramasında oldukça kapsamlı İngilizce ve Çince eserler (kitaplar, makaleler, doktora tezleri, gazete yazıları vs.) bulmak mümkün. Bu yazıda, öncelikle Çin de sosyal politika hakkında genel bilgi veren İngilizce eserlerden, daha sonra da daha spesifik konularda detaylı bilgi veren Çince eserlerden bahsedilecek. Bu yazının genel bir literatür taraması olup, sosyal güvenlik, işsizlik, emeklilik, eğitim, aile, konut, ceza gibi konularda Çince ve İngilizce yazılan eserlere genel bir bakış olduğu, detaylı bir çalışma olmadığı unutulmamalıdır. Çin de sosyal politikayı araştırırken en faydalı kaynaklardan biri her yıl yayınlanan Çin İstatistik Yıllığı. 1 Resmi istatistiki bilgilerin hepsini bu yıllıklarda bulmak mümkün. Zou Keyuan in Çin in Hukuksal Reformu: Hukukun Üstünlüğüne Doğru 2 adlı çalışması Çin in piyasa reformlarıyla hukuk bazında yaptığı değişiklikleri anlamak açısından önemli bir kitap. Bu eserde temel olarak piyasa ekonomisi ve sosyalist planlamanın hukuk üzerinden nasıl bir araya getirildiği anlatılıyor. Çalışma bu beraberliğin geleceği açısından önemli veriler sunarken, sosyal politikanın da bu sistemin içindeki yerini anlayabilmemizi sağlıyor. İngilizce eserlere bakacak olursak, eserlerin çoğunun Çin de sosyal politikanın olumlu işlemediğini ileri sürdüğünü görürüz. Mesela Linda J. Wong Çin de Marjinalleşme ve Toplumsal Refah 3 adlı kitabında mevcut toplumsal refah değerlerinin ve sisteminin piyasa ekonomisine geçişle beraber ciddi sorunlara gebe olduğunu ve bu sorunların devam edeceğini ileri sürmekte. Yine Linda Wong un, Norman Flynn ile birlikte, editörlüğünü yapmış olduğu Çin Sosyal Politikasında Piyasa 4 adlı çalışma refah, istihdam, sağlık, eğitim ve konutlaşma politikalarını kapsamlı bir şekilde ele almakta. Bu eserde, serbest piyasa ekonomisine geçişle beraber özellikle istihdam politikasında devletin rolünün nasıl ve hangi yollardan değiştiği ve bu değişimle beraber diğer alanlarda da nasıl değişikliklere gidildiği anlatılmakta. İstihdam politikalarının sosyal politikada önemli bir yer tuttuğunu savunan Ming-kwan Lee Piyasaya Geçişte Çin de Mesleki Refah 5 adlı çalışmasında 1950 lerden bugüne Çin Halk Cumhuriyeti nde yapısal bir değişikliğe uğrasa da süregelmekte olan bir istihdam politikası olduğunu ileri sürüyor. Bu politikanın merkezini danwei adı verilen çalışma birimleri (work-units) oluşturur. Çin in serbest piyasa ekonomisine geçmeden önce sosyalist düzen bağlamında 1 Zhongguo tongji nianjian [Çin İstatistik Yıllığı], Beijing: Zhongguo tongji chubanshe. 2 Keyuan Zou. China s Legal Reform: Towards the rule of law [Çin in Hukuksal Reformu: Hukukun Üstünlüğüne Doğru], (Leiden: Martinus Nijhoff Publishers, 2006). 3 Linda J. Wong, Marginalization and Social Welfare in China[ Çin de Marjinalleşme ve Toplumsal Refah] (London: Routledge, 1998). 4 Linda Wong ve Norman Flynn (ed.), Market in Chinese Social Policy [Çin Sosyal Politikasında Piyasa], (New York: Palgrave MacMillan, 2001). 5 Ming-Kwan Lee. Chinese Occupational Welfare in Market Transition [Piyasaya Geçişte Çin de Mesleki Refah], (Basingstoke: Macmillan Press, 2000).
yaratılan danwei, çalışanlarına sağlık, konut, emeklilik ücreti, eğitim gibi alanlarda hizmet sunmaktaydı. Lee ye göre sosyal politikanın her alanında olduğu gibi bu alanda da 1978 sonrası serbest piyasa ekonomisine geçişle birlikte ciddi değişimler yaşandı. Bu değişimlerin başında da danwei in kapalı bir refah sistemi olarak mevcudiyetine son vermek ve sağlık, konut, emeklilik, eğitim gibi alanları bu sistemin tekelinden çıkarmak geliyor. Lee, danwei deki bu değişimle beraber sosyal politikanın her alanında da değişime gidildiğini belirtiyor. Daha yakın zamandaki değişimleri anlamak içinse John Wong ve Lai Hongyi nin editörlüğünü yaptıkları Çin de Hu-Wen Dönemi: Politika için Girişimler ve Engeller 6 adlı eseri inceleyebiliriz. Yakın zamandaki sosyal politika değişimlerini inceleyen bu eser, hala devam etmekte olan Devlet Başkanı Hu Jintao ve Başbakan Wen Jiabao dönemindeki dönüşümlere ışık tutmakta. Çin in bir dünya gücü olarak rüştünü ispatladığı bu dönemde genel olarak gelir eşitsizliğinden ötürü bir kutuplaşma yaşandığı ve bunun da bazı toplumsal sorunlara neden olduğu söylenmekte. Çince eserlere baktığımız zaman da aynı derecede kapsamlı, konu başlıklarına ayırdığımız zaman da daha detaylı çalışmalar bulmak mümkün. Genel olarak sosyal politika hakkındaki eserlere bakıldığında, Li Yingsheng ın Değişim Sürecinde Sosyal Politika (Sorunlar ve Seçimler) 7 adlı kitabı en kapsamlı çalışmalardan. 2007 de basılan bu kitap, Çin de sosyal politikanın gelişimini 1949 dan bugüne kadar inceliyor. Özellikle 1979 dan sonrasını mercek altında tutarak sosyal politikadaki değişimleri ve bundan sonra yapılabilecekleri belirtiyor. Detaylı bir başka çalışma ise Xu Daowen ın Çin de Sosyal Politikanın Dönüşümü Üzerine bir Çalışma 8 adlı doktora tezi. Xu nun doktora tezi de Çin in sosyal politikasındaki değişimlere ve gelecekteki politikalara ışık tutmakta. Çin de sosyal politikanın gelişim sürecini, normları, değerleri ve kurumları mercek altına alarak sağlam bir refah sisteminin oluşturulması için yapılabilecekleri belirtmekte. Konu hakkında bir başka doktora tezi de Lou Suping in Açılımdan itibaren Çin de Sosyal Politikanın Gelişimi ve Mantığı 9 adlı çalışma. Bu tez de Çin in açılımdan sonraki sosyal politikalarına ışık tutuyor. Piyasa ekonomisiyle birlikte yaşanan büyük değişimle birlikte aile refahının günden güne daha büyük sorunlarla karşı karşıya olduğunu gösteriyor. Aynı şekilde danwei sisteminin de piyasadaki değişimler neticesinde ciddi sorunlara gebe olduğunun altı çiziliyor. Ayrıca açılım sonrası sosyal politikalar incelenirken danwei e bağlı olmayan şehir nüfusu ile bağlı olanlar arasındaki farkın da göz önünde bulundurulması gerektiği belirtiliyor. Sosyal politika hakkında yapılmış bir başka çalışma Yeniden Sosyal Politika ve Çin in Politik Seçimleri 10 adlı makale. Zhang Xiulan, Xu Yuebing ve Zhang Yusong bu makalede Çin in ekonomik gelişiminin sosyal politikaya da olumlu yönde etkilerinin olduğunu ileri sürseler 6 John Wong, Lai Hongyi (eds.) China into the Hu-Wen Era : Policy Initiatives and Challenges [ Çin de Hu-Wen Dönemi: Politika için Girişimler ve Engeller], (New Jersey: World Scientific, 2006). 7 Yingsheng Li, Zhuanxing shiqide shehui zhengce (wenti yu xuanze)/shehuixue wenku [Değişim Sürecinde Sosyal Politika (Sorunlar ve Seçimler)/Sosyolojik Eserler], (Beijing: Zhongguo renmin daxue chuban, 2007). 8 Daowen Xu, Zhongguo shehui zhengce zhuanxing yanjiu [Çin de Sosyal Politikanın Dönüşümü Üzerine bir Çalışma], (Nankai Üniversitesi, Doktora Tezi, 2007). 9 Suping Lou, Gaige kaifang yilai zhongguo shehui zhengcede fazhan jiqi luoji [Açılımdan itibaren Çin de Sosyal Politikanın Gelişimi ve Mantığı], (Zhejiang Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009). 10 Xiulan Zhang, Xu Yuebing, Zhang Yusong, Shehui zhengce chuangxin yu zhongguode celüe xuanze [Yeniden Sosyal Politika ve Çin in Politik Seçimleri], Jiangsu shehui kexue, no. 4 2007.
de sosyal politikanın gelişimi için çeşitli engellerin de olduğunu ileri sürüyorlar. Yazarlara göre bu engellerden biri piyasa ekonomisinin yapısal olarak gebe olduğu riskler ve bu risklerin sosyal politika üzerinde olabilecek zararları. Bir başka engel ise sistemin yapısındaki aksaklıklardan dolayı gelir dağılımı, hukuk düzeni, demokrasi ve özel menfaat gibi konular. Bu tarz engelleri aşmak için yazarlar Çin de sosyal politikanın gelişimi için yapısal dönüşüm fikrini destekliyorlar. Benzer bir başka makale ise Shang Xiaoyuan in Çin de Sosyal Politikanın Yüzleşeceği Sorunlar. 11 Shang Xiaoyuan de benzer konuların sosyal politikanın gelişimi için önemli olduğunu ve Çin in bu engelleri aşıp aşamayacağını anlamak için uzun süreli bir refah sisteminin yaratılıp yaratılamayacağının araştırılması gerektiğini ileri sürmekte. Genel olarak sosyal politikayı araştıran bir başka çalışma iste karşılaştırmalı özelliğiyle ön plana çıkan, Wei Yudong un kaleme aldığı Toplumsal Dönüşüm Döneminde Çin-Rusya Sosyal Politikalarının Karşılaştırılması 12 adlı çalışma. Çin in sosyal politikada izlenmesi gereken yolları araştırırken kendine benzer sistemleri de yakından incelediğini Wei Yudong un makalesinden anlamak mümkün. Rusya nın yapısal olarak Çin ile olan benzerliğini ve bu ülkenin sosyal politikada attığı adımları Wei bu makalesinde dikkatle incelemekte ve Çin ile benzerlikleri ve farklılıkları ortaya koymakta. Sosyal politikalar içinde işsizliğin ve işsizlik sigortasının da önemli bir çalışma konusu olduğu anlaşılıyor. Liu Gang, İşsizlik Sigortası İş Bulma İmkanını Arttırmakta: İşsizlik Politikalarını ve Önlemlerini Korumak 13 adlı makalesinde işsizlik sigortasının şu ana kadar iyi bir sonuç verdiğini savunmakta. Fakat yine de, küresel krizden ötürü artan işsizliğin ve genç nüfusun iş bulamama sorununun önüne geçmek için işsizlik sigortası kapsamında daha dikkatli adımlar atılması gerektiğini ileri sürüyor. İşsizlik politikalarının yeterli olmadığını gösteren bir başka çalışma da Wu Xiaoqi nin Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının İşsizlik Kontrolündeki Etkileri 14 adlı doktora tezi. Wu Xiaoqi 2009 da yazdığı doktora tezinde 2008 krizinin Çin in makroekonomisine küçünsenmeyecek bir darbe vurduğunu ve işsizliğin de gittikçe daha büyük bir problem olduğunu savunuyor. Bu problemin önüne geçmek için de Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının (Active Labor Market Policies) incelenmesi ve düzenlenmesi gerektiğini savunuyor. Bunun için de bu politikaların detaylı bir şekilde gözden geçirilmesi gerektiğini vurguluyor. Zhong Hongyan tarafından yapılan bir başka çalışma ise işsizlik politikalarına bölgesel bir açıdan yaklaşıyor. Kuzeydoğu da Eski Endüstriyelleşmenin İşsizliği Artırması ve Alınabilecek Önlemler 15 adlı makalede Zhang, Kuzeydoğu bölgesinden örnek vererek işsizlik politikalarının yeterli olmadığı ve tekrar gözden geçirilmesi gerektiği görüşünde. 11 Xiaoyuan Shang, Zhongguo shehui zhengce mianlinde tiaozhan [Çin de Sosyal Politikanın Yüzleşeceği Sorunlar], Renmin Luntan, no. 2, 2010. 12 Yudong Wei, Shehui zhuanxing shiqi zhong e shehui zhengce bijiao yanjiu [Toplumsal Dönüşüm Döneminde Çin-Rusya Sosyal Politikalarının Karşılaştırılması], Liaoning jiaoyu xingzheng xueyuan xuebao, no.6, 2009. 13 Gang Liu, Shiye baoxian zujin jiuye, yufang shiye zhengce he cuoshe yanjiu [İşsizlik Sigortası İş Bulma İmkanını Arttırmakta: İşsizlik Politikalarını ve Önlemlerini Korumak], Hebei nengyuan zhiye jishu xueyuan xuebao, no. 1, 2010. 14 Xiaoqi Wu, Jijide laodongli shichang zhengce zai zhili shiyezhong de zuoyong yanjiu (Aktif İşgücü Piyasası Politikalarının İşsizlik Kontrolündeki Etkileri), (Xiamen Üniversitesi, Doktora Tezi, 2009). 15 Hongyan Zhang, Dongbei laogongye jidide shiye chengyin ji zhili duice [Kuzeydoğu da Eski Endüstriyelleşmenin İşsizliği Artırması ve Alınabilecek Önlemler], Jingji yanjiu daokan, no. 5, 2008.
İşsizliğin yanısıra, sosyal güvenlik konusunda da çalışmalar mevcut. 2009 da Finans ve Ekonomi de (Jinrong jingji) çıkan bir yazı, Çin in sosyal güvenlik politikalarının temelini oluşturan dibao sistemini anlatmakta. 16 Çin de sosyal güvenliğin iktisadi ayaklarından birini dibao adı verilen bir çeşit hayat sigortası oluşturuyor. Bölgeden bölgeye değişen dibao, hükümetin belirlediği bir çeşit asgari ücret. Çıkan yazıya göre dibao sürekli olarak yeni şartlara göre tanımlanıyor ve Maliye Bakanı Xie Xuren bütün ülkede dibao ücretinin ekonomik durum göz önüne alınarak ortalama 15 yuan artırıldığını belirtiyor. Fakat yapılan bazı araştırmalara göre dibao nun da yetersiz kaldığı bir çok durum ortaya çıkmakta. Pei Xiaoyong un Çin de Kırsal Alanda Sosyal Güvenlik Sistemi Sorunları ve Çözümleri 17 adlı makalesi, geleneksel olarak ailenin yaşlılara bakması, sağlık sigortası ve dibao gibi çeşitli sosyal güvenlik unsurlarını inceleyerek sorunları ortaya koyuyor ve bu sorunların üstesinden gelmek için izlenebilecek politikaları gösteriyor. Aynı şekilde Zhang Hengming de, Kırsal Kesimde Sosyal Güvenlik Sisteminin Durumu, Mevcut Sorunlar ve Çözümleri 18 adlı makalesinde, her ne kadar 1991 den sonra ticarileşmeyle beraber bir sosyal güvenlik sistemi başladıysa da bu sistemin köylerde tamamen başarısız olduğunu ileri sürüyor. Zhang a göre gerçekleştirilen değişim şehir bazlı bir değişim ve köydeki etkisi yok denecek kadar az. Li Ping de 2007 de yazdığı doktora tezinde Zhang ile aynı görüşü paylaşıyor. Li nin Çin de Dönüşüm Döneminde Şehirlerdeki Köylü İşçilerin Sosyal Güvenlik Sistemi 19 adlı çalışmasına göre şehirlerdeki köylü işçilerin (nongmin gong) herhangi bir sosyal güvenliği yok. Açılımdan sonra köy-şehir ayrımının yumuşaması ve kırsal kesimden şehre büyük ölçekte gerçekleşen göç, şehirde köylü işçilerin sosyal güvenlik sorununu ortaya çıkarmakta. Li, bu işçilerin sosyal güvenliğinin olmamasının da uzun vadede ekonomiye ve topluma büyük zararının olacağını savunuyor. Sosyal politikaların bir başka ayağını oluşturan eğitim eşitliği konusunda da aynı sorunsallar yayınlanan çalışmalarda gözlenmekte. Feng Xiangri Çin de Eğitim Eşitliği Kavramı (1840-2007) 20 adlı doktora tezinde tarihsel bir açıdan Çin de eğitim eşitliğinin durumunu ortaya koyuyor. Sorunlara odaklanmaktan ziyade tarihsel sürece odaklanan bu çalışmada Feng, eğitim eşitliğinin 18. yüzyıl Aydınlanma döneminin bir ürünü olduğunu ve Çin e de 19. yüzyılda gelerek bugüne kadar lineer bir çizgi izleyerek geliştiğini ileri sürüyor. Wu Fangwei ve Zhang Jinghua ise makalelerinde bu kadar büyük bir zaman dilimini ele almaktansa Çin de bugün eğitim eşitliğinin nasıl olduğunu inceliyorlar. Bölgeler-arası (interregional) ve bölgeler-içi (intra-regional) farklara bakarak eğitim eşitliğinin ne kadar geçerli 16 Zhongguo zai tigao chengshi he nongcun dibao buzhu zijin biaozhun [Çin Şehir ve Köylerde Asgari Ücret Standardını Yeniden Artırıyor], Jinrong jingji, no. 3, 2009. 17 Xiaoyong Pei, Lun zhongguo nongcun shehui baozhang zhidu cunzaide wenti ji jiejue duice [Çin de Kırsal Alanda Sosyal Güvenlik Sistemi Sorunları ve Çözümleri), Kexuezhi you, no. 1, 2008. 18 Hengming Zhang, Nongcun shehui baozhang zhidu xianzhuang, cunzai wenti jiqi duice [Kırsal Kesimde Sosyal Güvenlik Sisteminin Durumu, Mevcut Sorunlar ve Çözümleri], Anhui Nongxue tongbao, no. 1, 2008. 19 Ping Li, Zhongguo zhuanxing shiqi chengshi nongmingong shehui baozhang zhidu yangjiu [Çin de Dönüşüm Döneminde Şehirlerdeki Köylü İşçilerin Sosyal Güvenlik Sistemi], Huazhong Teknik Üniversitesi, Doktora Tezi, 2007. 20 Xiangri Feng, Jiaoyu pingdeng guannian zai zhongguo (1840-2007) [Çin de Eğitim Eşitliği Kavramı (1840-2007)], Huadong shifan Üniversitesi, Doktora Tezi, 2008.
olduğunu sordukları Eğitim Eşitliğinin Bölgesel Ayrımı ve Bölgesel Ayrım içinde Eğitim Eşitliği Çin de Kırsal Kesimde İşgücünün Aldığı Eğitimin Durumu Üzerine bir Çalışma 21 adlı çalışmada eğitim eşitliğinin bölgeler-arası genel olarak benzer bir seviyede olduğunu ama bölgelerin kendi içlerinde ciddi eşitsizlikler olduğunu ileri sürüyorlar. Doğu, orta ve batı Çin de yaptıkları çalışmada farklı bölgelerdeki eşitsizliklerin sebeplerinin farklı olduğunu ve eşitlik seviyesinin artırılması için benimsenecek politikaların da o bölgelerin kendi özelliklerine göre tasarlanması gerektiğini belirtiyorlar. Eğitim eşitliği üzerine bir başka çalışma ise Yao Jijun ün Çin de Eğitim Eşitliğinin Gelişimi Gini Katsayısına göre bir Tahmin 22 adlı makalesi. Yao Jijun Çin de eğitim eşitliğinin derecesini gini katsayısı kullanarak bulmanın doğru olduğunu düşünerek 1949 dan 2006 ya kadarki gini katsayısına bakıyor ve eğitim eşitliğinin iyi yönde geliştiğini ileri sürüyor. Fakat eğitimde eşitliğin arttığını söylerken, eğitim kalitesinin ne şekilde arttığının da araştırılması gerektiğini söylüyor. Sosyal politikalarda bir başka sorun ise aile sağlık sigortası ve aile sağlığı konuları. Du Wei ve Zhu Tao nun Ailelerin Finansal Varlıkları ve Aile Sigortasına olan İhtiyaç 23 adlı makalelerinde yazarların deyişiyle çok yavaş gelişmekte olan aile sigortasının utanç verici durumu anlatılıyor. Zhang Hui ve Fu Guangjun ise aile sağlık sigortası hakkında bir başka çalışmanın yazarları. Çin de Şehirlerde Aile Sağlığına Yatırımın Analizi 24 adlı makalede şehirlerde aile sağlık sigortası yapılırken ailenin dikkat ettiği faktörleri araştırıyorlar. Yazarlara göre, aile sigortası yapılırken ailede yaşı en büyük olanın isteğinin aylık elde edilen ücretlerden daha büyük bir etkisi var. Ortaya çıkabilecek sorunların önüne geçmek için ailelere sağlık sigortası için nasıl daha akıllıca yatırım yapılacağının öğretilmesi gerekiyor. Emeklilik maaşları konusuna değinen çalışmalara bakıldığında ise sorunların diğer alanlarda olduğu kadar fazla olmadığını görülüyor. Bu konuda göze çarpan çalışmalardan biri Chen Tianxing in Çinlilerin Emeklilik Maaşını Planlamalarındaki Hızlı Değişim 25 adlı makalesi Fransız Axa Sigorta Şirketi nin yaptığı bir araştırma üzerinden emeklilik maaşı durumunu değerlendiriyor. Bu şirketin Shanghai, Beijing, Guangzhou, Tianjin ve Chongqing şehirlerinde yaptığı bir araştırmaya göre Çin de şu anda nüfusu tatmin eden bir emeklilik maaşı sistemi var. Bir başka gazetede Ruan Xiaoheng ın yazdığı yazıya göre de şehir bazında 21 Fangwei Wu, Zhang Jinhua, Jiaoyu pingdengde diqu fenhua yu diqu fenhuaxiade jiaoyu pingdeng dui wo guo nongcun laodongli shou jiaoyu zhuangkuangde yige kaocha [Eğitim Eşitliğinin Bölgesel Ayrımı ve Bölgesel Ayrım içinde Eğitim Eşitliği Çin de Kırsal Kesimde İşgücünün Aldığı Eğitimin Durumu Üzerine bir Çalışma], Caijing yanjiu, no. 6 2005. 22 Jijun Yao, Zhongguo jiaoyu pingdeng zhuangkuangde yanbian jiyu jiaoyu jini xishude gusuan (1949-2006) [Çin de Eğitim Eşitliğinin Gelişimi Gini Katsayısına göre bir Tahmin], Jiaoyu kexue, no. 1, 2009. 23 Wei Due, Zhu Tao, Jiating jinrong zichan yu jiating baoxian xuqiu yanjiu [Ailelerin Finansal Varlıkları ve Aile Sigortasına olan İhtiyaç], Bianjibu youxiang, no. 1, 2010. 24 Hui Zhang, Fu Guangjun, Woguo chengzhen jumin jiating jiankang touzi shizheng fenxi [Çin de Şehirlerde Aile Sağlığına Yatırımın Analizi], Qufu shifan daxue xuebao, no. 3, 2009. 25 Tianxing Chen, Zhongguoren tuixiujin shoubei fangshi zheng sudu gaibian [Çinlilerin Emeklilik Maaşını Planlamalarındaki Hızlı Değişim], Di yi caijing ribao, 16.03.2007.
bakıldığında emeklilik maaşlarında ciddi artışlar olduğu gözlenmekte. 26 2009 da Sun Yanming tarafından yazılan bir başka yazıya göreyse Wen Jiabao 2008 de emeklilik maaşlarında yeni bir sistem devreye sokmuş ve 2009 da bu sistemden nüfusun yüzde 10 u yararlanabiliyor. 2020 yılında da bütün ülkenin bu sistemden yararlanabileceği öngörülmekte. 27 Sosyal politikanın diğer iki önemli ayağını oluşturan sosyal konutlar ve ceza adaleti hakkında ise son zamanlarda yazılmış eserlere rastlamak çok mümkün değil. Politik olarak daha hassas konular olduğu göz önünde bulundurulursa, bu konularda çalışmalara ulaşmanın daha zorlu olabileceği öngörülebilir. 26 Xiaoheng Ruan, Nong bao zhuan chengbao zhongshan laoren meiyue tuixiujin jiangzeng 265 yuan [Kırsalda Sosyal Güvenlik Şehirdeki Sosyal Güvenliğe Dönüşmekte Zhongshan da Yaşlıların Emeklilik Maaşı 265 yuan Artıyor], Zhongshan ribao, 08.04.2010. 27 Yanming Sun, Nongmin ye jiang lingqu tuixiujin le [Kırsal Kesim de ileride emeklilik maaşı alabilecek], Zhongguo xiaofeizhe bao, 24.08.2009.