Şiddete Karşı Kadın Buluşması I Evde, Okulda, Sokakta, Kışlada, Gözaltında Şiddete Son 10-11 Aralık 2005, Diyarbakır
ŞİDDETE KARŞI KADIN BULUŞMASI 1 EVDE, OKULDA, SOKAKTA, KIŞLADA, GÖZALTINDA ŞİDDETE SON Diyarbakır, 10-11 Aralık 2005 Şiddetin, yaşamın her alanında, çeşitli düzey ve biçimlerde yaygın olarak varlığına karşılık, kadınların buna dair ortak bir sözlerinin olmaması şiddete karşı duruşta ve onunla mücadelede başarılı olmanın önünde çok büyük bir engeldir. Her türlü şiddetle mücadelede güç birliği ve dayanışma öncelikle ortak bir sözün kurulması ile olanaklıdır. Bu sözü kurmak ve duyurmanın ilk adımını atmak için çeşitli alanlarda şiddetle ilgili çeşitli çalışmalar yapan kadınları bir araya getireceğimiz bir toplantı yapmayı kararlaştırdık. Birbirinden farklı pratiklerden kadınların yan yana gelmesini, birbirini duyup, dinlemesini ve buradan şiddete karşı bir sözü oluşturmayı, sonra da bu sözü çeşitli alanlara taşıyacak bir ortaklık kurmayı amaçladık. Bu amaçla aktivist ve akademisyen kadınlardan oluşan 9 kişilik bir çalışma grubu kurduk. 9 Eylül 2005 te yüz yüze yaptığımız 1 toplantıdan sonra şiddete karşı kadınlar e-grubunu oluşturduk. Hangi yöntemi kullanarak nasıl bir toplantı yapacağımızı, neleri hangi çerçevede konuşacağımızı, katılımcıların kimler olabileceğini tartıştık. Bu tartışmalar sonucunda programı, tarihi, toplantı yerini belirledik, katılımcı listesini oluşturduk. Toplantıyı başlangıçta 40 civarında katılımcı ile yapmayı planladık. Fakat şiddetin bağlantılı olduğu alanların çeşitliliği karşısında bunlar üzerine çalışan insanların bilgi ve deneyimlerini de toplantıya yansıtabilmek için katılımcı sayısını artırmak zorunda kaldık. Katılımcılara çağrının kurumsal temsiliyet üzerinden değil, bireysel yapılmasına karar verdik. 10 11 Aralık ta Diyarbakır da aile-içi şiddetten anti militarizme, insan haklarından silahlanma karşıtlığına, gözaltında şiddetten savaşa, erkeklikten askerliğe, çevreye kadar çeşitli alanlarda çalışan 58 kadın katılımcı ile 2 günlük bir çalışma gerçekleştirdik. Adına da Şiddete Karşı Kadın Buluşması 1 Evde, Okulda, Sokakta, Kışlada, Gözaltında Şiddete Son dedik. Toplantıda, Uluslararası Barış Hareketinin kullandığı bir yöntemden yararlandık. Derinlemesine tanışmayı ve katılmayı içeren bu yöntemde iki günde 4 oturum gerçekleştirilir. Her birinde önceden belirlenmiş 3 er kişi 15 er dakikalık giriş konuşmaları yapar. Böylece 2
üzerinden düşünülüp tartışılacak konular çıkmış olur. Sonra 4 er kişilik gruplarda giriş konuşmaları üzerine 12-13 dakikalık tartışmaların ardından bu gruplardan birer kişi küçük grubun soru ve yorumunu aktaracağı 3-4 dakikalık sunuşlar yapar. Giriş konuşmalarını yapan üç kişi, bu sunuşlara ilişkin yorum, açıklamalar getirir. Yani atölye-panel arası bir çalışma gerçekleştirilir. İki gün boyunca, 4 er kişilik gruplarla her oturumdan sonra aynı çalışma yinelenir. 4 er kişilik grupların her oturumda farklı kişilerden oluşması önerilir. Çalışma Grubu tarafından daha önce belirlenen beş grup, iki gün boyunca aynı kişilerden oluşacak biçimde her oturumun ikinci yarısında Küçük Grup Çalışması dediğimiz bir atölye çalışması gerçekleştirir. Bu atölyelerde önceden bir hedef belirlenir ve buna yönelik grup tartışması yürütülür. Her biri ortalama bir saat süren bu atölye çalışmalarının çıktıları ikinci günün sonunda grupların kendi belirledikleri çeşitli yöntemler kullanılarak grubun tamamına sunulur. Bu bir oyun, şiir, söz, sunuş vs. olabilir. Bunlar üzerine toplu tartışma gerçekleştirilir. Son tartışmada, grubun bu toplantıdan gideceği hedef konuşulur. Bu yöntemin kullanılmasındaki temel amaç, bütün katılımcıları aktif kılmak, herkesin bilgi ve deneyimlerinin çok değerli olduğu görüşünden hareketle öğrenen öğreten ilişkisi kurmak değil bu bilgi ve deneyimleri, görüşleri paylaşabilmek. Toplantı sonunda çok daha açık bir biçimde görüldü ki kullanılan yöntem, katılımcıları sürekli aktif kıldı ve böylece toplantının daha verimli olmasını sağladı. 10 Aralık ta toplantı, atom oyunu adında bir tanışma yöntemi ile başladı. Atom oyunu: Ayakta gerçekleştirilen 20 dakikalık bu çalışmada tüm katılımcılar boş bir salona geçerler. Kolaylaştırıcı 3 dediğinde, 3 kişilik grupla nerden geldik, nelerle meşgulüz sonra 5 denince 5 kişilik grupla aynı şey bu şekilde 20 dakika boyunca grubun üyeleri farklı kişilerle biraraya gelerek birbirleriyle tanışır ve böylece toplantı öncesi daha sıcak ve canlı bir ortamın oluşması sağlanır. Toplantıda Film Mor kadın filmleri grubundan gelen teklifle, her oturumda yer alan başlangıç konuşmalarından birkaç dakikalık bir kısmın, hazırlanacak kadın belgeselinde yer alabilmesi için gruptan, video çekimi için izin alındı. Toplantının her bir oturumunda 3 er olmak üzere toplam 15 er dakikalık 12 başlangıç konuşması yapıldı. Her oturum bir kolaylaştırıcı ile gerçekleştirildi. 1. gün 1. oturum, Şiddet, Şiddetten Arınmışlık, Barış Kolaylaştırıcı: Jülide Aral Aksu Bora: Şiddet Her Yerde: Bir Araştırmanın Gösterdikleri Serpil Sancar: Toplumsal Cinsiyet, Feminizm, ve Şiddet 3
Ayşe Gül Altınay: Antimilitarist Feminizm: Siyahlı Kadınlar Niye Susuyor? 1.gün 2. oturum, Kadınlar, Erkekler ve Şiddet I Kolaylaştırıcı: Gültan Kışanak Nebahat Akkoç: Farklı Şiddet Türleri Arasındaki İlişkiler Nazik Işık: Ekonomik Şiddetle Mücadele Hülya Gülbahar: Şiddetle Mücadele Deneyimleri: Kazanımlar, Eksikler 2. gün 1. oturum Kadınlar, Erkekler ve Şiddet II Kolaylaştırıcı: Bedriye Zelal Ayman Nadire Mater: Militarizm, Savaş ve Kadınlar Meral Danış: Gözaltında Kadına Yönelik Şiddet Feray Salman: İnsan Hakları Mücadelesinde Toplumsal Cinsiyet ve Şiddet 2. gün 2. oturum, Şiddetten Arınmışlık, Barış ve Kadınlar Kolaylaştırıcı: Asuman Bozgöz Hilal Demir: Şiddetten Arınmışlık Antremanları: İzmir Deneyimi Zeynep Oral: WINPEACE Deneyimi Özlem Dalkıran: Silahlar ve Kadınlar: Uluslararası Af Örgütü Deneyimi Toplantının her oturumundaki başlangıç konuşmalarının ardından katılımcılar, bulundukları yerde oluşturdukları 4 er kişilik gruplarda bu konuşmalar üzerine en fazla 15 dakika süren tartışmalar yürüttü. Bu tartışmalardan çıkardıkları soruları, yorumları konuşmacılara ve tüm gruba sundular. Grup içinde bireysel olarak söz alıp konuşanlar da oldu. Konuşmacılar bu sunuşlara ilişkin açıklamalar getirdi. Her oturumda bu grup tartışmalarından sonra, katılımcılar 5 gruba ayrılıp bu toplantıdan ne bekliyoruz, ne çıkmasını istiyoruz? üzerine bir tartışma yürüttüler. Gruplar, çalışma grubu tarafından önceden belirlenmişti. Her grubun bir kolaylaştırıcısı ve bir raportörü vardı. 2. günün son oturumunda 2 gün boyunca yapılan tartışma sonuçları her grubun kendi belirlediği yöntemle grupla paylaşıldı. 4
Toplantı, iki aşamalı bir çalışmanın henüz birinci aşaması tamamlanmış duygusu ile bitti. Toplantı sonucunda ortak iki görüş hakimdi: 1. Şiddetin bu boyutta konuşulduğu böyle bir toplantıya ihtiyaç duyulduğu 2. Bu toplantının devamının yapılması ve yaygınlaştırılmasının çok önemli olduğu Çünkü şiddete karşı bir şey yapılacaksa buradan başlanması gerektiği Şiddete karşı kadın buluşmalarının ikincisinin yapılması kararlaştırıldı. Bu ikinci toplantıda konunun sınırlandırılarak belli bir noktaya yoğunlaşılmasına, buradan çıkacak sözün kamusal alana taşınmasına karar verildi. Sonra ülke genelinde kadınların kendi bulundukları yerlerde bölgesel toplantılarla bu buluşmaları yaygınlaştırabilecekleri önerildi. 5