2013/1.DÖNEM YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİRLİK SINAVLARI GELİR ÜZERİNDEN ALINAN VERGİLER 6 Nisan 2013-Cumartesi 17:00 gibidir. SORULAR SORU 1) İstanbul ilinde avukatlık yapan Bay (X) in, 2012 takvim yılı faaliyet ve işlemleri aşağıdaki Bay (X); a) Bakmış olduğu davalar kapsamında vekalet ücreti olarak brüt 250.000 lira elde etmiştir. b) Ayrıca, yurt dışında bulunan ve Türkiye de ev almak isteyen yabancılara toplamı 15.000.- Euro eden danışmanlık hizmeti vermiş, bu tutarın 13.000. Eurosu banka hesabına transfer edilmek suretiyle yıl içinde tahsil edilmiş, kalan 2.000 Euro henüz müşteriler tarafından gönderilmemiştir. (Not:Yurt dışından elde edilen dövizlerin tahsil tarihlerindeki TCMB döviz alış kuru 2,3 TL dir.) c) Dava takiplerine ilişkin 100.000.- lira gider yapmıştır. ç) Sosyal Güvenlik Kurumu (Bağ-Kur) a 4.500.-lira prim ödemesi, İstanbul Barosuna 500 TL yıllık aidat ödemesi yapmıştır.bireysel Emeklilik Şirketine, bireysel emeklilik sigorta primi olarak kendisi ve eşi için 2.400.-er lira toplam 4.800.-TL ödemiştir. d) Bürosu için yıllık 35.000.- lira kira ödemesi ve 5.000.- lira elektrik, su yakıt, apartman aidatı ödemesi, kullanmış olduğu telefonlar için 4.000.- lira ödeme yapmıştır. e)bürosunda çalışan personele brüt (gelir vergisi kesintisi ve sigorta prim ödemeleri dahil) 28.000.- lira maaş ödemesi yapmıştır. f) (B) ilçe belediyesine kısmi statüde sözleşmeli personel olarak avukatlık hizmeti sunmuş ve yıllık net 10.800 TL gelir elde etmiştir.(b belediyesi bu ödemeler üzerinden 1.800.- TL gelir vergisi kesintisi yapmıştır.) g) Vekaletini üstlendiği bir müşterisi, dosyası hakkında eksik takibat yapıldığı iddiasıyla tazminat davası açmış ve Bay (X) bu davayı kaybetmiştir. Bu nedenle ilgiliye mahkeme masrafları için 2.000.- TL, tazminat olarak da 10.000.-TL ödemiştir. h) Envanterine kayıtlı olan ve özel işlerinde de kullandığı arabası için 5.400.- TL yakıt gideri, 1.200.- TL trafik sigorta primi ve 500 TL da Motorlu Taşıtlar Vergisi ödemiştir. ı) 2009 yılında veraseten kendisine intikal eden endekslenmiş değeri 50.000.- TL olan arsasını, 2011 yılında kat karşılığı arsa sözleşmesi uyarınca müteahhide teslim etmiş, inşaatın bitmesi hasebiyle, 2012 yılının Ağustos ayında müteahhitten 2 daire almıştır. Müteahhidin ortalama daire inşaat maliyeti (65.000.-) lira üzerinden iki dairenin kat mülkiyeti tapusu için masraflar dahil 5.500.- lira ödeme yapmıştır. (KDV oranının % 0 olduğu varsayılacaktır.) i) Bu daireleri mesken olarak kiraya vermek suretiyle 2.700.- lira kira geliri elde etmiştir. j) Bankada vadeli hesabında tuttuğu paraların neması olarak 1.020.- TL faiz geliri elde etmiştir. (Banka tarafından 180.-TL gelir vergisi tevkifatı uygulanmıştır.)
k) Babasından kalma (veraset yoluyla kendisine geçen) tarlasını, ürünün %40 ını alma karşılığında bir köylüsüne ektirmiş ve hasat sonunda payına düşen ürünü Toprak Mahsulleri Ofisine satmış ve karşılığında 1.700.-TL almıştır. Bu tutarı da, (kalkınmada öncelikli yörede bulunan) köyündeki ilköğretim okulunun ihtiyaçlarında kullanılması şartıyla makbuz karşılığında köyünün bağlı olduğu ilçe milli eğitim mürdürlüğüne bağışlamıştır. l) Yazmış olduğu hukuki bir makalenin, Baronun çıkardığı dergide yayımlanması karşılığında 249.- lira almıştır. (Baro tarfından bu ödeme nedeniyle 51.- lira gelir vergisi stopajı uygulanmıştır.) m) Makale konusu nedeniyle, dört sefer televizyon programına katılmış, bunun karşılığında televizyon şirketinden toplam 1.000.- lira almıştır. n) Kendisine yapılan serbest meslek ödemelerinden dolayı kesilen vergi tutarı 300.- liradır. o) Çocuğunun özel okul ücreti olarak belge karşılığında 15.000.- lira ödemiştir. p) Toplam 17.000.- lira geçici vergi ödemiştir. Bay (x) in, 2012 yılındaki faaliyet ve işlemleri nedeniyle elde ettiği gelir ve yaptığı harcamaları, Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ve ilgili mevzuat uyarınca değerlendirip hangi tür gelir ya da kazanç kapsamına gireceğini, Gelir Vergisi hesaplanmasında dikkate alınıp alınmayacağını, Gelir Vergisi Beyannamesine dahil edilip edilmeyeceğini dayanakları ile belirtiniz. İlgilinin yıllık gelir beyannamesi vermesi gerekiyor ise, beyannamesini düzenleyiniz ve ödeyeceği gelir vergisini hesaplayınız. (Not: 2012 yılında Asgari Ücretin yıllık tutarı:10.962.-tl dir.)kişinin danışmanlık hizmeti verdiği yabancıların bulunduğu ülkeler ile Türkiye arasında Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmasının olmadığı varsayılacaktır. Gayrimenkul Sermaye İradı (GMSİ) na ilişkin hesaplamada kişinin götürü gider usulünü seçtiği varsayılacaktır. 2012 yılı için, binaların mesken olarak kiraya verilmesi nedeniyle uygulanacak istisna miktarı 3.000.- TL dir.) SORU 2) A)Türk ve İngiliz vatandaşlığı bulunan Bay (x), 2012 yılının Ocak ayında İngiltere de emekli olmuş ve Mart ayında Türkiye ye gelmiştir. Antalya da bir villa satın almış ve buraya yerleşmiştir. Bay (x), 2012 yılında, a)ingiltere Sosyal Sigortalar Kurumundan İngiltere de yerleşik iken Ocak-Şubat-Mart ayları için (TL karşılığı) 12.600.- Lira, Türkiye ye döndükten sonra da Nisan ayından Aralık ayı sonuna kadar, Bay (x) in bildirdiği bir Türk bankasına aktarılmak suretiyle (TL karşılığı), 33.600.- lira emekli aylığı almıştır. b) Londra da faaliyet gösteren bir bankada bulunan vadeli hesabı nedeniyle (TL karşılığı) brüt 2.500.- lira faiz geliri elde etmiş, banka bu ödeme nedeniyle (TL karşılığı) 500.- lira vergi stopajı uygulamış kalan tutar yıl içerisinde ilgilinin Türkiye deki hesabına transfer edilmiştir. c) İngiltere de faaliyet gösteren (İ) A.Ş. ne ilişkin, 15 mart 2011 tarihinden beri sahip olduğu %10 hisse nedeniyle (TL karşılığı) brüt 2.500.- lira kar payı almıştır. (Bu ödeme nedeniyle İngiltere de % 10 vergi stopajı uygulanmıştır.kar payının net tutarı yıl içinde ilgilinin Türkiye deki hesabına aktarılmıştır.) ç) Şubat ayında bir Türk firmasının Londra da arz edilen döviz cinsinden 6 ay vadeli tahvilini satın almış, Ağustos ayında vadesi dolan bu yatırımı nedeniyle (TL karşılığı) brüt 1.000.- TL faiz geliri elde etmiş, firmanın uyguladığı kesinti sonrasında tasarrufuna geçen 900 liraya isabet döviz tutarını, bir Türk bankasının Londra şubesindeki hesabına aktarmış ve burada tutmuştur. d)türkiye de faaliyet gösteren bir (T) A.Ş. ne ilişkin, Nisan 2012 tarihinden itibaren sahip olduğu %15 hisse nedeniyle brüt 1.800.- lira kar payı elde etmiştir.
e)londra da boşaltmış olduğu evini Mayıs ayından itibaren mesken olarak kiraya vermiş,yıl sonuna kadar döviz olarak elde ettigi gelirler-(tl karşılığı 8.000.- lira)türkiye deki hesabına transfer edilmiştir. f) Satın almış olduğu villasının zemin katında bulanan (3 adet) odaları yaz aylarında (sadece konaklama hizmeti sunmak suretiyle) turistlere haftalık kiraya vermiş ve 2.500.- lira kira geliri elde etmiştir. Bay (x) in yukarıdaki gelirlerinin (Gelir Vergisi açısından) hangi gelir unsuruna girdiğini, gelir unsurları itibarıyla vergilemeye tabi olup olmayacağını, istisna veya muafiyetin bulunup bulunmadığını, vergilemeye hangi tutarlar üzerinden tabi tutulacağını mevzuatını da belirterek açıklayınız. Kişiye vergi doğuyor ise tarh yerini, vergilendirme dönemini, beyan türü ve zamanını belirtiniz. (İngiltere ile Türkiye arasında çifte vergilemeyi önleme anlaşmasının bulunmadığı varsayılacaktır.) B) Bay (x) in villasında bulunan odaları kiraya vermesi yanında, turistlere yemek hizmeti de sunuyor olsa idi, vergileme açısından durumun değişip değişmeyeceğini, gelir unsurlarını da dikkate almak suretiyle açıklayınız. SORU 3) A)Türkiye`de tam mükellef olan (X) A.Ş., inşaat-taahhüt işi ile iştigal etmektedir. (X) A.Ş., Kazakistan da market işletmeciliği yapan (Y) Limited Şirketinin %30 oranındaki hissesine 25 Mayıs 2010 tarihinden itibaren sahiptir. (Y)Limited Şirketinin Kazakistan da, 2012 yılında elde ettiği kurumlar vergisinden istisna edilen 100.- birim dahil 600.- birim kurum kazancı bulunmaktadır.(kazakistan da kurumlar vergisi oranı %20 dir.)kurumlar vergisi ödendikten sonra bu kazancın (yedek akçe vs ayrılmaksızın) hissedarlara dağıtıldığını, kar payları üzerinden Kazakistan da %10 oranında gelir vergisi tevkifatı (iştirak kazancı vergisi) uygulandığını varsayalım.(x) A.Ş. nin,(y) Limited Şirketinden alması gereken iştirak kazancını hesaplayınız ve bu iştirak kazancını 2013 yılının Ocak ayında Türkiye ye getirdiği ve 2012 yılı gelirlerine kattığı varsayımı altında, Türk Kurumlar Vergisi açısından vergilenip vergilenmeyeceğini mevzuatıyla açıklayınız. (Diğer veriler: Türkiye ile Kazakistan arasında Çifte Vergilemeyi Önleme Anlaşmasının olmadığı ve yapılan ödemenin emsallerine uygun olduğu kabul edilecektir. Kazakistan da iştirak kazancı vergisinin hesaplanmasında, istisnalara isabet eden kısım indirim konusu değildir.) B) (X) A.Ş.nin yukarıdaki fıkrada belirtilen 2012 yılı yurt dışı iştirak kazancı TL karşılığının 500.000.- lira olduğunu varsayalım. Bu şirketin 2012 yılındaki diğer faaliyet ve işlemleri aşağıda açıklanmıştır. 1) (X) A.Ş.nin 2012 yılındaki; - Brüt faaliyet karı 3.500.000.- TL dir. Bu karın 500.000.- lirası, Kazakistan da yapılmış olan taahhüt işinden kaynaklanmaktadır. (Bu tutar, 25.12.2012 tarihinde Türkiye deki gelir hesabına yansıtılmış, ancak parası henüz Türkiye ye getirilmemiştir.) - Kanunen Kabul Edilmeyen Gideri (KKEG) 500.000.- TL dir. - Pazarlama ve Reklam Gideri 500.000.- TL dir. -Genel Yönetim Gideri 1.500.000.- TL dir. -Proje ihtiyaçları için kullandığı krediler nedeniyle 350.000.-lira faiz gideri bulunmaktadır. -Bankalarda bulunan mevduatları nedeniyle 250.000.- lira faiz geliri elde etmiştir. (Bankalar tarafından bu ödemelere ilişkin 37.500. -lira vergi kesintisi uygulanmıştır.) 2) (X) A.Ş. Mayıs ayı içerisinde yaptığı sponsorluk protokolü uyarınca, profesyonel bir kulübe ait spor salonu parkesinin yenilenmesini üstlenmiştir. Bunun karşılığında firma isminin 5 yıllığına reklam amacıyla parkenin üzerinde yazılı kalması kararlaştırılmıştır. Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğünce de uygun görülen bu protokol kapsamında yapılacak harcamanın yarısının sponsorluk masrafı diğer yarısının ise reklam gideri
olacağı belirlenmiştir.(şirket parke yapımı için 100.000.- lira harcamış ve yıl içerisinde giderleri ilgili hesaplara yansıtmıştır.) 3) Şirket 29 Haziran 2010 tarihinde bir alacağına karşılık 300.000.- liraya edinmiş olduğu dükkanı 30 Eylül 2012 tarihinde 400.000.- liraya satmış ve parasını tahsil etmiştir. (Bu işlemden elde edilen kazanç gelirlere yansıtılmış ve karşılığında fon ayrılmıştır.) 4) Şirket 6111 sayılı Kanun uyarınca 2009 yılı gelirlerine ilişkin matrah artırımında bulunduğundan dolayı 2012 yılının ilk üç ayına sirayet eden 15.000.- lira vergi borcunu ödemiş ve gidere kaydetmiştir. 5) Şirket 25 Nisan 2010 tarihinde 200.000.- lira ödemek suretiyle sermayesine katıldığı Türkiye de yerleşik bir kuruma ait hisse senetlerini, 28 Eylül 2012 tarihinde 400.000.- liraya satmıştır. (Bu işlemden elde edilen kazanç gelirlere yansıtılmıştır.) 6) Şirket, 150.000.- lira alacağı bulunan (Z) A.Ş. nin iflası istendiğinden, bu alacağını iflas masasına kayıt ettirmiş ve alacağın tamamı için karşılık ayırmıştır. 7) Şirketin 2009 yılından devreden 150.000.- TL geçmiş yıllar zararı bulunmaktadır. 8) Şirketin, GVK nun mülga 19 uncu maddesi kapsamına giren tünel kalıp yatırımı nedeniyle 2012 yılına devreden yatırım indiriminin endekslenmiş tutarı 50.000.- liradır. 9) Şirket dönem kazancından 75.000.- lira girişim sermayesi fonu ayırmış ve pasifte özel bir fon hesabına kaydetmiştir. (İlk defa ayrılan bu tutar şirket özsermayesinin %20 sini geçmemektedir.) 10) Şirket 2012 yılı içerisinde 110.000.- lira Geçici Vergi ödemiştir. Şirketin 2012 yılına ilişkin faaliyet ve dönem karını, kurumlar vergisi matrahını ve ödemesi gereken kurumlar vergisini hesaplayınız, bu hesaplamaya giren gelir ve harcama kalemlerinin miktar ve oranlarını yasal dayanaklarıyla açıklayınız. SORU 4) A) Bireysel Katılım Yatırımcısı Tam Mükellef Gerçek Kişilere Gelir Vergisi Kanunu nun Geçici 82 nci maddesiyle sağlanan kolaylıkları ve şartlarını, B) İndirimli kurumlar vergisini, C) Kurumlar Vergisinden muaf olabilmek için yapı kooperatiflerinin taşıması gereken şartları, Gelir veya Kurumlar Vergisi Kanunlarında düzenlendiği şekliyle (şartların ihlali ve ihlalin ortaya çıkması durumunda uygulanacak müeyyidelere yer vermeksizin) açıklayınız. SORU 5)Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımını tanımlayınız. Emsallere uygunluk ilkesinin neyi ifade ettiğini, iç emsal ve dış emsalin ne oldugunu belirtiniz. Emsal fiyatın tespitinde kullanılabilecek geleneksel işlem yöntemlerini, Kurumlar Vergisi Kanunu ve ilgili mevzuata yer alan düzenlemeler uyarınca açıklayınız.
CEVAPLAR CEVAP 1) Bay (x) yürütmüş olduğu avukatlık hizmeti karşılığında elde ettiği gelirler Gelir Vergisi Kanununa (madde 65) göre serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek kazancı bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı tahsil edilen para..ve parayla temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan giderler indirildikten sonar kalan farktır (madde67). Bay (X) Gelir Vergisi Kanunu (GVK) nun 85 inci maddesi uyarınca (kazanç temin etmemiş olsa) bile yıllık beyanname vermek zorundadır. Yalnız Bay (X) in, (B) ilçe belediyesine verdiği sözleşmeli statüdeki avukatlık hizmet karşılığı elde ettiği gelir ücret geliridir. Tek işverenden alınan ve tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretlerin beyannameye dahil edilmeyeceği GVK nun 86 ncı maddesinde düzenlenmiştir. Bay (X) in 2009 yılında veraseten iktisap etmiş olduğu gayrimenkulü (ivazsız) suretle elde etmiş olması nedeniyle (beş yıllık süre şartı dahi aranmaksızın) elden çıkarması suretiyle elde ettiği kazanç değer artış kazancı olarak vergilendirilemeyecek ve beyannameye dahil edilmeyecektir. Ayrıca serbest meslek kazancının elde edilmesiyle ilgili olmayan Tapu harcı ve masrafının serbest meslek kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınması mümkün değildir. Bay (X) in bankada vadeli hesabında tuttuğu paraların neması olarak elde ettiği 1.020.- TL faiz geliri Bankaca tevkifata tabi tutulmuş olduğundan, GVK nun Geçici 67/7 nci maddesi uyarınca yıllık beyannameye dahil edilmeyecektir. Bay(X) in yazmış olduğu makale uyarınca elde ettiği gelir GVK nun 18 inci maddesinde düzenlenen serbest meslek kazancı istisnasına girecektir. (Ayrıca sözkonusu kazanç üzerinden tevkifat da yapılmıştır. Bu gelir, Serbest Meslek kazancına veya beyannameye dahil edilmeyecektir. Ancak ilgilinin mesleki bilgisini sunmak amacıyla katıldığı TV programlarından aldığı gelir istisna kapsamına girmeyecektir. Bu nedenle serbest meslek kazancına dahil edilmesi gerekmektedir. Bu açıklamalardan sonra Bay (X) in beyannameye dahil edilecek kazançlarının tespiti ile ödeyeceği gelir vergisinin hesaplanması aşağıdaki gibi olacaktır. İlgilinin 2012 yılına ilişkin Serbest Meslek Kazancı: -Davalara ilişkin aldığı vekalet ücreti -Yurt dışı.müşt. verilen danışmanlık geliri (Not: Serbest meslek kazancında tahsil esası bulunduğundan henüz tahsil edilmemiş hizmet bedellerinin beyan edilecek kazanca dahil edilmemesi gerekmektedir.) : 250.000.- Lira -Televizyon programlarından elde edilen kazanç : 1.000.-lira Toplam Serbest Meslek Kazancı(250.000+29.900+1.000) Giderler Dava Takip giderleri Büro Kirası Elektrik, su, yakıt, telefon giderleri Personel maaş ödemesi :29.900.-Lira (13.000.-Eurox2.3) :280.900.-TL :100.000.-TL : 35.000.-TL : 9.000.-TL :28.000.-TL
Bag Kur Prim ödemesi : 4.500.-TL Baro Aidatı : 500.-TL Tazminat ve mahkeme masrafları (ilgilinin mesleği nedeniyle ödemek zorunda kaldığı gider : 12.000.-TL ve tazminatların serbest meslek kazancından düşülmesi mümkündür. Eger bu tazminat ilgilinin işlemiş olduğu bir suçtan kaynaklanmış olsaydı bu tutarın gider olarak düşülmesi mümkün değildir.) Taşıt Aracının yakıt ve sigorta primi gideri : 6.600.-TL (5.400+1.200.-) GİB nın verdiği görüş uyarınca taşıt giderlerinin kazancın tespitinde Düşülemeyeceği yönünde veya yorumla ancak yarısının düşülebileceği şeklinde verilen cevaplar doğru kabul edilmiştir. (MTV kanunu uyarınca ödenen MTV, Gelir vergisinin tespitinde gider olarak düşülemez) Toplam Giderler :195.600.- Beyan Edilecek Serbest Meslek Kazancı :85.300.- TL (280.900-195.600) Beyan Edilecek GMSİ : 3.300.- TL (2.700+1.700=4.400)x.25=1.100TL götürü gider 4.400-1.100=3.300TL (GVK nun 21 maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanların GMSİ na ilişkin istisnadan faydalanmaları mümkün değildir. Tarladan elde edilen hasılatn (emsal) bedeli de GVK nun 70 inci maddesine göre GMSİ dır. Vergiye tabi GMSİ nın belirlenmesinde kişi götürü gideri seçmiştir.) Beyan Edilecek Toplam Gelir :88.600.-TL Beyanname Üzerinden Yapılacak İndirimler Bireysel emeklilik sigorta primleri : 4.800.-TL (GVK madde 89/ 1- Beyan edilen gelirin %10 unu ve asgari ücretin yıllık tutarını aşmamak kaydıyla kişinin kendisi, eşi ve küçük çocukları için ödeyeceği sigorta... primlerinin indirim konusu yapılabilmesi mümkündür.) Eğitim Gideri : 8.860.-TL (GVK madde 89/2-çocuğunun eğitim gideri 15.000.- lira olmasına rağmen beyan edilen gelirin ancak %10` u kadarı indirilebilecektir.)
Yapılan Bağış ve Yardım : 1.700.-TL (GVK Madde 89/5 uyarınca makbuz karşılığı okula yapılan bu bağış indirilebilecektir.) İndirimler Toplamı(4.800+8.860+1.700) : 15.360.-TL Vergiye Tabi Gelir (88.600-15.360) : 73.240.-TL Hesaplanan Gelir Vergisi : 18.744.-TL (58.000.- için 13.410 TL, + (15.240.- için X%35=)5.334 TL) Kesinti yoluyla ödenen vergi : 300.- TL Geçici Vergi : 17.000.-TL Ödenmesi Gereken Gelir Vergisi(18.744-17.300) : 1.444.-TL dir. CEVAP 2) A) Gelir Vergisi Kanunu (GVK) nun 3 üncü maddesine göre Türkiye de yerleşmiş olan gerçek kişilerin, Türkiye içinde ve dışında elde ettikleri kazanç ve iratlar nedeniyle vergilendirmeye tabi olmaları gerekmektedir. Bir takvim yılında Türkiye de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar Türkiye de yerleşmiş olacaklardır. Bay (x) 2012 takvim yılında altı aydan fazla Türkiye de kaldığı için Türkiye de yerleşik kişidir. a)bay(x) in İngiltere de ve Türkiye de yerleşik iken, İngiltere Sosyal Güvenlik Kurumundan almış olduğu emekli aylığı GVK açısından ücret geliri kapsamına girmekle beraber, GVK nun (23/13) maddesi (ücret istisnası) uyarınca Gelir Vergisinden istisna edildiğinden G.V. ne tabi değildir. b) İlgilinin, Londra daki bankadan elde etmiş olduğu ve Türkiye ye getirdiği faiz geliri, GVK açısından menkul sermaye iradıdır. Yurt dışında elde edilen bu gelir, Türk Vergi Kanunlarına göre herhangi bir vergi tevkifatına tabi tutulmamış olması nedeniyle GVK nun 86/1-d maddesine göre 2012 yılı için belirlenen (1.290.-TL beyana tabi olma) haddini aştığından dolayı, kişinin 2012 yılına ilişkin gelir vergisi beyannamesinde Menkul Sermaye İradı olarak (2.500.-TL) brüt tutarıyla beyan edilmesi gerekir. (GVK 280 nolu Tebliğ) Diğer taraftan gelirinin elde edildiği ülkede bu gelir nedeniyle herhangi bir (kesinti suretiyle olsa dahi) vergi ödenmiş ise, bu tutarın, GVK nun 123 üncü maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde Türkiye de ödenecek vergiden mahsup edilmesi gerekecektir. c) Bay (X) in İngiltere de faaliyet gösteren (İ) firmasına ilişkin hissesi nedeniyle elde ettiği brüt 2.500.- lira tutarındaki (kesinti sonrası Türkiye de ilgilinin hesabına transfer edilen) kar payı da, GVK açısından menkul sermaye iradıdır. Ancak yabancı memlekette elde edildiğinden dolayı Türkiye de vergi kesintisine tabi olmaması ve de GVK nun 86/1-d maddesine göre (2012 yılı gelirleri için 1.290TL) beyan haddini aşması nedeniyle, bu iradın (brüt 2.500.-liranın), ilgilinin2012 yılına ilişkin gelir vergisi beyannameye dahil edilmesi gerekir. Ayrıca, (İ) firması Türkiye de tam mükellef kurum olmadığından, ilgilinin bu firmadan almış olduğu kar pay (yarısı)nın, GVK nun 22/2 maddesinde belirtilen istisnadan faydalanması mümkün değildir. (İngiltere de bu gelirin ilgiliye ödenmesi nedeniyle kesilen verginin, yukarıdaki fıkrada belirttiğimiz çerçevede mahsup edilmesi gerekecektir.) ç)bay (x) in Londra da satın aldığı tahvil faizi GVK nun 75/5 md uyarınca menkul sermaye iradı olup bu tutar üzerinden, tahvili ihraç eden Türk firması tarafından ödeme yapılmadan önce GVK nun 94 üncü
maddesi uyarınca tevkifat yapılması gerekmektedir. Bu kesintinin yapılmış olması nedeniyle faiz gelirinin, GVK nun 86 ncı maddesi uyarınca 2012 yılına ilişkin beyannameye dahil edilmesine gerek yoktur. d)bay (x) in elde etmiş olduğu bu kazanç da GVK nun (75/2-1) inci maddesine göre menkul sermaye iradıdır. Ancak, GVK nun (22/2) nci maddesi uyarınca tam mükellef kurumlardan elde edilen kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisnadır. Bu nedenle gelirin yarısı (1.800.-/2= 900.- TL) beyan edilmeyecek, kalan yarısı (brüt 900.- TL) ise ilgilinin GVK nun 86/1-c ncı maddesinde atıfta bulunulan 25.000. TL haddi aşan geliri olduğunda beyannameye dahil edilmesi gerekecektir.(bu durumda, kar payının kalan yarısının kendisine ödenmesi sırasında yapılmış olan vergi stopajı beyannamede mahsup edilecektir.) Ancak, Bay (x) in 2012 yılında bu nitelikte elde ettiği gelir sadece bu fıkrada belirtilen gelirdir ve 25.000.- liranın altında olduğundan beyannameye dahil edilmemesi gerekir. GVK nun 86 ncı maddesi uyarınca, geçek bir kişinin vergiye tabi (anılan maddenin a ve b bendinde belirtilenler dışında kalan) gelir toplamının 2012 yılı için 25.000.- liranın altında kalması ve Türkiye de tevkifata tabi tutulması koşuluyla, birden fazla işverenden elde ettiği ücretler, menkul sermaye iratları ve gayrimenkul sermaye iratları için beyanname vermeye gerek olmadığı gibi, diğer gelirler nedeniyle beyanname verilmesi halinde bu gelirlerin beyannameye dahil edilmesine gerek yoktur. e) Bay (x) in Londra daki evini kiraya vermesinden elde ettiği gelir GVK nun 70 inci maddesi uyarınca Gayrimenkul Sermaye İradıdır. GVK nun 85 inci maddesi uyarınca bu iradın Türkiye ye getirilen 8.000.- lirası 2012 yılınn iradı olarak hesaba katılabilecektir. Ayrıca GVK nun 25 inci maddesi uyarınca, mesken olarak kiraya verilen gayrimenkulden elde edilen iradın (2012 yılı için) 3.000.- lirası da istisna olacaktır. (Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek mecburiyetinde olanlar bu istisnadan faydalanamaz.) Bu nedenle Bay (x) in 3.000.-liralık istisnadan faydalanması mümkündür.bay (x) istisna sonrası kalan 8.000-3.000=5.000.- TL gayrisafi kira geliri üzerinden, seçeceği (gerçek veya götürü) gider yöntemine göre (istisnaya isabet eden kısım hariç) düşeceği giderden sonra kalan tutarı safi irat olarak beyan edecektir. Bu geliri nedeniyle kişi, İngiltere de vergi ödemiş ise GVK nun 123 üncü maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde Türkiye de ödenecek vergiden mahsup edilmesi gerekecektir. f)bay (x) in villasının zemin katında bulanan odaları yaz aylarında (sadece konaklama hizmeti sunmak suretiyle) kiraya vermesi nedeniyle elde etmiş olduğu gelir de Gayrimenkul Sermaye iradıdır. Bu tutar (gayrisafi 2.500.-lira), yukarıdaki e fıkrada belirtilen GMSİ na eklenmek suretiyle beyannameye dahil edilmesi gerekecektir. Böylece (5.000 +2.500=7.500.- lira) üzerinden (istisnaya isabet eden kısım hariç) gider düşüldükten sonra kalan tutar safi irat olarak beyan edecektir. Bay (x)in, 2012 yılına ilişkin (1.1.2012-31.12.2012 dönemine ait) yukarıda belirttiğimiz beyana tabi gelirleri için (MSİ, GMSİ) hazırlayacağı yıllık gelir vergisi beyannamesini, 2013 yılının Mart ayının başından 25 inci günün akşamına kadar (Görev alanı ikametgahının bulunduğu bölge sınırlarını içeren) tarha yetkili vergi dairesine vermesi veya taahhütlü posta ile gönderilmesi gerekmektedir. B) Bay (X) evinin odalarını kiraya verirken kahvaltı hizmeti de sunacak olursa, işin mahiyeti değişecek, faaliyeti ticari faaliyet kapsamına girecektir. Bu kapsamda, evinin odalarını kiraya vermesi suretiyle elde edeceği gelir ticari gelir olacaktır. Tam mükellef olarak gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekecektir. Ayrıca (GVK nun 86/1-a,b bentlerinde belirtilen emeklilik şirketlerinde belirli sürelerden önce ayrılmalar nedeniyle yapılan geri ödemeler ile tevkif suretiyle vergilendirilmiş ücretler dışında kalan) vergiye tabi gelir toplamı GVK nun 103 üncü maddesinde yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan -2012 yılı için 25.000.-Lira- tutarı aşan (birden fazla işverenden elde edilen ücretler, MSİ ve GMSİ) gelirlerin tevkifata tabi tutulmuş olsalar bile bu beyannameye dahil edilmesi gerekecektir.
Bay (x) in vergiye tabi gelirlerinin toplamı; 1- Londra daki bankadan elde ettiği faiz geliri (MSİ) : 2.500.-TL 2- İngiliz firmasından elde ettiği kar payı(msi) :2.500.-TL 3- Türk Firmasından elde ettiği tahvil faizi(msi) :1.000.-TL 4- Türk firmasından elde ettiği kar payı(msi) :1.800.-TL 5- Londra daki evden GMSİ (3.000.TL istisna uygulanamayacaktır.) :6.000.-TL (8.000-2.000TL %25 Götürü Gider=6.000.-TL) 6- Türkiyedeki evin Odalarının Turistlere kahvaltı dahil kiraya verilmesinden elde edilen ticari kazanç :2.500.TL Toplam :13.800.TL Vergiye Tabi Toplam Gelir, 25.000.-TL nin altında olduğundan (GVK md 86 ya göre) Bay (x), Türkiye de tevkifata tabi tutulmuş (3 üncü ve 4 üncü sırada yer alan) MSİ nı beyannameye dahil etmeyecektir. 1. ve 2. sırada yer alan MSİ ile 5. sırada yer alan GMSİ, kişinin 6 ncı sırada yer alan ticari geliri nedeniyle verilmesi gereken beyannamesine dahil edilecek, ancak kişinin, GVK nun 21/2 inci maddesi uyarınca GMSİ na ilişkin (2012 yılı için geçerli olan-3000.-tl) GMSİ istisnasından faydalanması mümkün olamayacaktır. CEVAP 3) A)Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-b maddesinde, kurumların yurt dışından elde ettikleri iştirak kazançları, belli koşullar altında kurumlar vergisinden istisna edilmiştir. Bu şartlar 1- İştirak edilen yurt dışındaki kurumun anonim veya limited şirket niteliğinde olması ve kurumun kanuni ve iş merkezinin Türkiye de olmaması gerekmektedir. (x) A.Ş. nin iştiraki (Y) Limited Şirketdir ve Kazakistan da faaliyet göstermektedir. Kanuni ve iş merkezinin Kazakistan da olduğu anlaşılmaktadır. 2- İştirak payının iştirak edilen şirketin özsermayesinin en az 10 u oranında olması ve bu payın kazancın elde edildiği tarih itibarıyla kesintisiz olarak en az bir yıl süreyle elde tutulması gerekmektedir. (x) A.Ş. 25 Mayıs 2010-31 Aralık 2012 tarihleri arasında (Y) limited şirketinin % 30 oranında hissesine sahiptir. 3- İştirak kazancının, kar payı dağıtımına kaynak olan kazançlar üzerinden ödenen vergiler dahil iştirak edilen kurumun faaliyette bulunduğu ülke vergi kanunları uyarınca en az %15 oranında gelir ve kurumlar vergisi benzeri vergi yükü taşıması gerekmektedir. Bu yükün hesaplanması gerekmektedir. 4- İştirak kazancının elde edildiği hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihe kadar Türkiye ye transfer edilmesi gerekmektedir.
2012 yılına ilişkin iştirak kazancı 2013 yılının Ocak ayında Türkiye ye getirilmiş ve (x) A.Ş. nin 2012 yılı gelirlerine katılmış olduğundan bu şart yerine gelmiştir. Türkiye de kurumlar vergisi mükellefi (X) A.Ş.nin, elde ettiği yurt dışı iştirak hissesi gelirinin KVK 5/1-b de belirtilen istisnadan faydalanabilmesi için yukarıda 1, 2, ve 4 üncü satırlarda sayılan koşulları açıkça sağladığı gözükmektedir. Ancak 3 üncü satırda belirtilen koşulun var olup olmadığını anlamak için iştirak kazancının taşıdığı vergi yükünün hesaplanması gerekmektedir. Kazakistanda faaliyet gösteren (Y) Limited şirketinin; Vergiye tabi kurum kazancı (600-100=): 500 birimdir. Kurumlar Vergisi 500x %20= 100 birimdir. Dağıtılabilir Kurum kazancı (600-100 KV)= 500 birimdir. (Y) Ltd. Şti nin dağıtacağı kar payları için hesaplanması gereken iştirak kazancı vergisi (500 birim X %10) = 50 birimdir. Toplam Vergi Yükü: 100 birim(kv)+ 50 birim (İKV)/kurum kazancı= 150/600= 0,25 Toplam Vergi Yükü %25 dir. Bu koşullar altında (X) A.Ş. nin yurt dışından elde ettiği (500X%30)= *150 birim iştirak kazancı KVK nun 5/1-b maddesinde belirtilen tüm şartları taşıması nedeniyle Kurumlar Vergisinden istisna olacaktır. *Bu kar payı dağıtılması sırasında Kazakistan da iştirak kazancı vergisine tabi tutulacağı için, (X) A.Ş. nin net eline geçen tutar (150-150x%10 )=135 birim olacaktır. (Y) Limited Şirketinin Kazakistan da ödemiş olduğu kurumlar vergisi ve kar paylarının dağıtılması nedeniyle yapacağı (iştirak kazancı vergisi) tevkifatı dikkate alındığında, (X) A.Ş. nin net olarak elde etmiş olduğu 135 birim kar payının, taşımış olduğu vergi yükleri nedeniyle brüt tutarı (135 birim net kar payı+ 15 birim tevkifat tutarı +30 birim KV den bu kar payına düşen tutar)180.-birim olacaktır. B) Şirketin 2012 yılına ilişkin ödenmesi gereken Kurumlar Vergisinin hesaplanmasına yönelik aşamalar aşağıda yer almaktadır. Şirketin Brüt Faaliyet Karı :3.500.000.- TL (Kazakistan daki tahhüt işinden elde edilen 500.000.- TL ile Kazakista dan elde edilen 500.000.-TL iştirak kazancı bu tutara dahidir.) Not: 500.000.-TL iştirak kazancını ayrıca faaliyet karına eklemek suretiyle hesaplayanların cevabı da doğru kabul edilmiştir. Pazarlama ve reklam gideri (-) : 500.000.- TL (Bu giderin icinde sponsorluk anlasmasinda belirlenen ve spor salonunda firma isminin yer alması nedeniyle yapılan 50.000 liralik reklam gideri de bulunmaktadır.) Genel Yönetim Gideri (-) :1.500.000.-TL
Faaliyet Karı Faiz geliri (Brüt tutar olacaktır.)(+) Karşılık Gideri (-) (Firmanın alacağının bulunduğu (Z) A.Ş. nin iflas ıistendiğinden :1.500.000.-TL : 250.000.-TL : 150.000.-TL VUK nun 323 md uyarınca bu alacak tutarının tamamı için karşılık ayrılmıştır.) Faiz Gideri (-) Ticari Bilanço Karı Kanunen Kabul Edilmeyen Gider (+) (6111 sayılı Kanun kapsamına giren vergilerin, kazancın tespitinde gider yazılamayacağı aynı Kanunda düzenlenmiş olduğundan ödenen bu tutar-15.000tl- ile Sponsorluk harcamasının yarısı (50.000/2=25.000.-TL si KKEG dahil edilmiştir. ) Kar ve İlaveler Toplamı Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler 1-Yurt Dışı İnşaat işinden elde edilen kazanç istisnası (-) (25/12/2012 tarihinde firmanın genel sonuç hesaplarina intikal ettirilen yurt dışı tahhüt işi geliridir. KVK nun 5/1-h maddesi uyarinca istisna edilmisitir.) 2-Yurt Dışı İstirak Kazancı İstisnası (-) (KVK 5/1-b maddesi uyarinca istisna edilmistir.) : 350.000.-TL :1.250.000.-TL : 540.000.-TL :1.790.000.-TL : 500.000.-TL : 500.000.-TL 3- Gayrimenkul Satis Kazanci İstisnası (-) : 75.000.-TL (KVK 5/1-e, kurumlarin en az iki tam yil sureyle aktiflerinde yer alan tasinmazlarin satisindan dogan kazaclarin % 75 i istisnadir. 400.000-300.000=100.000X%75) 4-İstirak Hissesi Satış Kazancı İstisnası (-) (KVK 5/1-e, kurumlarin en az iki tam yil sureyle aktiflerinde yer alan istirak hisselerinin satisindan dogan : 150.000.-TL kazaclarin % 75 i istisnadir. 400.000-200.000=200.000X%75).... Cari Yıla Ait Zarar, İstisna ve İndirimler Toplamı :1.225.000.- TL Mahsup Edilecek Geçmiş Yıl Zararları (150.000x%50) : 75.000.-TL
(Firma 6111 sayili Kanun uyarinca 2009 yilina iliskin matrah artiriminda bulunmus oldugu icin anilan Kanunun 6/9 uncu maddesi uyarinca 2009 yilina iliskinzararin % 50 si indirilebilecektir.)... İndirime EsasTutar (1.790.000-1.300.000) : 490.000.-TL Kazancın Bulunması Halinde İndirilebilecek İstisna ve İndirimler 1- Bagış ve yardimlar (-) : 25.000.-TL (sponsorluk protokolu uyarinca reklam gideri disinda kalan ve profesyonel spor dali icin yapilan harcamanin -50.000.-TL-% 50 si KVK nun 10/1-b maddesi uyarinca kurum kazancindan idirilebilecektir.) 2- Yatırım İndirimi İstisnası (-) : 50.000.-TL (firmanin GVK nun mulga 19 uncu maddesi kapsamina giren ve 2012 yilina devreden yatirim indiriminin endekslenmis miktari GVK nun gecici 69 uncu maddesi uyarinca indirilebilecektir.) 3- Girişim Sermayesi Fonu (-) : 49.000.-TL (KVK nun 10/1-g maddesi uyarinca beyan edilen gelirin %10 u ve ozsermayenin %20 sini asmayacak sekilde ayrilacak girisim sermaye fonu indirim konusu yapilabilecektir.)... Kurumlar Vergisi Matrahı (490.000-25.000-50.000-49.000) : 366.000.-TL Hesaplanan Kurumlar Vergisi (366.000x %20) : 73.200.-TL Mahsup Edilecek Vergiler Toplamı (110.000+37.500) (-) : 147.500.- TL 1- Ödenen Geçici Vergi (110.000.-TL) 2- Yıl İçinde Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi (37.500.-TL) (Faiz geliri nedeniyle bankalar tarafindan uygulanan vergi tevkifati)... İadesi Gereken Kurumlar Vergisi : 74.300.-TL
CEVAP 4) A) 13.06.2012 tarihli ve 6327 Kanunun 10. Maddesi GVK nuna eklenen Geçici 82 nci madde ile, 31/12/2017 tarihine kadar, Hazine Müsteşarlığı Kanununda belirlenen kapsama giren bireysel katılım yatırımcısı tam mükellef gerçek kişilerin,...iktisap ettikleri tam mükellef anonim şirketlere ait iştirak hisselerini en az iki tam yıl elde tutmaları şartıyla, 213 sayılı VUK nun değerlemeye ait hükümlerine göre hesapladıkları hisse tutarlarının %75'ini yıllık beyannamelerine konu kazanç ve iratlarından hisselerin iktisap edildiği dönemde indirebilecekleri; Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBİTAK ve KOSGEB tarafından belirlenen araştırma, geliştirme ve yenilikçilik programları kapsamında projesi son beş yıl içinde desteklenmiş kurumlara iştirak sağlayan bireysel katılım yatırımcıları için bu oranın %100 olarak uygulanacağı hükme bağlanmıştır. Ancak, yıllık indirim tutarının 1.000.000 TL'yi aşamayacağı, ilgili yıl kazancından indirilemeyen kısımın, izleyen yıllarda 213 sayılı VUK nu hükümlerine göre yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınacağı düzenlenmiştir. Bireysel katılım yatırımcılarının vergi desteklerinden yararlanabilmesi için; 1)Birinci fıkrada belirtilen iştirak hisselerini iktisap etmeden önce Hazine Müsteşarlığına başvurarak bireysel katılım yatırımcısı lisansı almış olmalarının ve lisans kapsamında ortaklık kurdukları kurumlar tarafından yapılacak faaliyetleri beyan etmelerinin şart olduğu, 2)Bireysel katılım yatırımcılarının, iştirak ettikleri kurumun doğrudan veya dolaylı olarak ya da ayrı ayrı veya birlikte hakim ortağı olamayacakları; eşinin, kendisinin veya eşinin altsoyu ve üstsoyu ile üçüncü derece dahil yansoy hısımları ve kayın hısımlarının ya da idaresi, denetimi veya sermayesi bakımından doğrudan veya dolaylı olarak bağlı bulunan ya da nüfuzu altında bulunan kurumlara iştirak edemeyecekleri belirlenmiştir. Bakanlar Kurulu, birinci fıkrada yer alan 31/12/2017 tarihini beş yıla kadar uzatmaya, bu madde kapsamında indirim oranını ve azami indirim tutarını %50'sine kadar artırmaya ve bu oran ve tutarları sıfıra kadar indirmeye yetkili kılınmıştır. B)İndirimli Kurumlar Vergisi, Kurumlar Vergisi Kanunun 32/A maddesinde düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, finans ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar, iş ortaklıkları, taahhüt işleri, 16/7/1997 tarihli ve 4283 sayılı Kanun ile 8/6/1994 tarihli ve 3996 sayılı Kanun kapsamında yapılan yatırımlar ile rödovans sözleşmelerine bağlı olarak yapılan yatırımlar hariç olmak üzere,.ekonomi Bakanlığı tarafından teşvik belgesine bağlanan yatırımlardan elde edilen kazançların, yatırımın kısmen veya tamamen işletilmesine başlanılan hesap döneminden itibaren yatırıma katkı tutarına ulaşıncaya kadar indirimli oranlar üzerinden kurumlar vergisine tabi tutulacaktır. Bu maddenin uygulamasında yatırıma katkı tutarı, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle tahsilinden vazgeçilen vergi yoluyla yatırımların Devletçe karşılanacak tutarını, bu tutarın yapılan toplam yatırıma bölünmesi suretiyle bulunacak oranın ise yatırıma katkı oranını ifade edeceği belirtilmiştir. Bakanlar Kurulu; -İstatistiki bölge birimleri sınıflandırması ile kişi başına düşen milli gelir veya sosyoekonomik gelişmişlik düzeylerini dikkate almak suretiyle illeri gruplandırmaya, sektörleri. yatırım ve istihdam büyüklüklerini,. yatırıma katkı oranını % 65'i geçmeyecek şekilde belirlemeye, kurumlar vergisi oranını % 90'a kadar indirimli uygulatmaya,
-Yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi oranı uygulatmak suretiyle yatırıma katkı tutarını kısmen kullandırmaya, bu oranı her bir il grubu için sıfıra kadar indirmeye veya %80'e kadar artırmaya, yatırım harcamalarını harcandığı yerlere göre farklı oranlarda veya topluca farklı oranlarda indirime tabi tutmaya veya sınırlandırmaya, Yetkili kılınmıştır. -Yatırıma katkı ve vergi oranı farklı illerde aynı mükellef tarafından yapılan yatırımlarda, toplam yatırımın her bir ile isabet eden oranına göre ilgili ilin yatırıma katkı oranı ve indirimli vergi oranı uygulanacağı, -Tevsi yatırımlarda, elde edilen kazancın işletme bütünlüğü çerçevesinde ayrı hesaplarda izlenmek suretiyle tespit edilebilmesi halinde, indirimli oranın bu kazanca uygulanacağı, -Kazancın ayrı bir şekilde tespit edilememesi halinde ise indirimli oran uygulanacak kazanç, yapılan tevsi yatırım tutarının, dönem sonunda kurumun aktifine kayıtlı bulunan toplam sabit kıymet tutarına (devam eden yatırımlara ait tutarlar da dahil) oranlanması suretiyle belirleneceği, bu hesaplama sırasında işletme aktifinde yer alan sabit kıymetlerin kayıtlı değeri, yeniden değerlenmiş tutarları ile dikkate alınacağı, - İndirimli oran uygulamasına yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçtiği geçici vergi döneminde başlanacağı, -Yatırımın faaliyete geçmesinden önce devri halinde, devralan kurumun, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla indirimli vergi oranından yararlanacağı, -Yatırımın kısmen veya tamamen faaliyete geçmesinden sonra devri halinde indirimli vergi oranından devir tarihine kadar devreden, devir tarihinden sonra ise devralan, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla yatırıma katkı tutarının kalan kısmı için yararlanacağı, Hükme bağlanmıştır. Ayrıca bu madde hükümlerinin gelir vergisi mükellefleri hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir. C)Kurumlar Vergisi Kanunun 1 inci maddesine göre kooperatif kazançlarının kurumlar vergisine tabi olduğu düzenlenmiş ancak, mezkur Kanununun 4/k maddesi uyarınca (tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç) ana sözleşmesinde; 1- Sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, 2- Yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, 3- Yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması, 4- Sadece ortaklara iş görülmesine, ilişkin hükümler bulunan ve bu şartlara fiilen uyan kooperatiflerin kurumlar vergisinden muaf olacağı düzenlenmiştir. Aynı maddede ayrıca, yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir işyeri veya konut elde etmelerinin ortak dışı işlem sayılmayacağı belirtilmiştir. Bunlara ilaveten kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13 üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin kurumlar vergisinden muaf olacağı hüküm altına alınmıştır.
CEVAP 5)Bu husus KVK nun 13 uncu maddesinde düzenlenmiştir. Kurumların, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunması durumunda, kazancın tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış olduğu kabul edilir. Emsallere uygunluk ilkesi, iç emsal ve dış emsalin ne olduğu, emsal fiyatın tespitinde kullanılabilecek geleneksel işlem yöntemleri ise bu konuda çıkartılmış olan Bakanlar Kurulu Karalarında yer almıştır. Buna göre; Emsallere uygunluk ilkesi: İlişkili kişilerle yapılan mal veya hizmet alım ya da satımında uygulanan fiyat veya bedelin, aralarında böyle bir ilişkinin bulunmaması durumunda oluşacak fiyat veya bedele uygun olmasını ifade eder. İç emsal: Mükellefin ilişkisiz kişilerle yaptığı işlemlerde kullandığı fiyat ya da bedeli ifade eder. Dış emsal: İlişkisiz kişilerin kendi aralarında yaptıkları karşılaştırılabilir nitelikteki işlemlerde kullandığı fiyat ya da bedeli ifade eder. Geleneksel işlem yöntemleri: Karşılaştırılabilir fiyat yöntemi, maliyet artı yöntemi ve yeniden satış fiyatı yöntemleridir. a)karşılaştırılabilir fiyat yöntemi, bir mükellefin uygulayacağı emsallere uygun satış fiyatının, karşılaştırılabilir mal veya hizmet alım ya da satımında bulunan ve aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilerin birbirleriyle yaptıkları işlemlerde uygulayacağı piyasa fiyatı ile karşılaştırılarak tespit edilmesini ifade eder. b)maliyet artı yöntemi, emsallere uygun fiyatın, ilgili mal veya hizmetin maliyetine makul bir brüt kâr oranının eklenmesi suretiyle hesaplanmasını ifade eder. c) Yeniden satış fiyatı yöntemi, emsallere uygun fiyatın, işlem konusu mal veya hizmetlerin aralarında herhangi bir şekilde ilişki bulunmayan gerçek veya tüzel kişilere yeniden satılması halinde uygulanacak fiyattan makul bir brüt satış kârı düşülerek hesaplanmasını ifade eder. Makul brüt satış kârı, söz konusu mal veya hizmetin yeniden satışında yüklenilen satış ve diğer faaliyet giderleri ile üstlenilen riskler ve kullanılan varlıklar esas alınarak gerçekleştirilen işlevlerin gerektirdiği kâr tutarını ifade etmektedir.