DOĞANTARLA KONUT I-II AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00. KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAH. KÖY-VE MEVKİİ: Doğantarla Beldesi ANITSAL 1 2 3 ADRES: Kocatepe Mahallesi KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: ADA: PARSEL: 5270-5271 DERECESİ AYKIRI 1 2 3 YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: Cumhuriyet dönemi KONUT I-II YAPIM TARİHİ: 1956 KİTABE: VAKFİYE: Kocatepe Mahallesi nde bodrum+tek katlı bir taşınmazdır. Üst örtüsü düz toprak damdır. Tonoz örtülü tek odası vardır. KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A DIŞ YAPI A ÜSTYAPI A SÜSLEME A A YOK X YAPI X X X ELEMANLARI B RUTUBET B İZİ VAR C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: Köy Tüzel Kişiliği BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: Sıva ve badana dışında esaslı bir onarım görmemiştir. AYRINTILI TANIM: Kocatepe Mahallesi nde bodrum+tek katlı bir taşınmazdır. Yapı malzemesi ön cephede düzgün yontu kesme taş malzeme kullanılmış olup, dikdörtgen taş söveli iki adet penceresi vardır. Cephe köşe noktalarındaki taşlar belirgin olarak yapılmış olup en önemli süsleme elemanı budur. Diğer cepheler niteliksiz olup moloz taş malzeme ile yapılmıştır. İçeride dar bir koridordan tonozlu tek bir odaya girilmektedir. Evin içerisinde hiçbir süsleme unsuruna yer verilmemiştir. TEKNİK BİLGİLER SU ELEKTR ISITMA - x - ORİJİNAL KULLANIMI: Konut BUGÜNKÜ KULLANIMI: Konut ÖNERİLEN KULLANIMI: Konut HAZILAYANLAR -Hadiye MUMCULAR -Filiz YÜKSEL - Nevşehir.K.T.V.K.K., Eski Eser Fişi EKLER: TESCİL KARARI G. E.E.A.Y.K 21.09.1996-529 1
MEZARLIK VE HAZİRELER 2
ESKİ MEZARLIK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00-(6-3) KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-b-4-d İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: B. Muhtar Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: 96 ADA: 88 PARSEL: 7 DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: ESKİ MEZARLIK YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: AYRINTILI TANIM: TEKNİK BİLGİLER SU ELEKTR ISITMA ORİJİNAL KULLANIMI: BUGÜNKÜ KULLANIMI: ÖNERİLEN KULLANIMI: HAZILAYANLAR -Lütfi Gez -Sırrı Özenir EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.8.1992-1404 3
CAVLAKİ BABA HAZİRESİ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00-(6.5) KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-b-4-c İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Sebil Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: 20 ADA: 521 PARSEL: 1Tek DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 parsel içinde HAZİRE YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: (CAVLAKİ BABA) YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: AYRINTILI TANIM: Küçük bahçe içerisinde beş mezar bulunmaktadır. Cavlaki Baba nın mezarı sanduka şeklindedir. Şahide taşının baş kısmı sarık biçimindedir. Diğer mezarlar daha alçakta ve şahide taşları basık ve sivri kemer biçimindedir. TEKNİK BİLGİLER SU ORİJİNAL KULLANIMI: Mezarlık ELEKTR ISITMA BUGÜNKÜ KULLANIMI: Mezarlık ÖNERİLEN KULLANIMI: Mezarlık HAZILAYANLAR -Lütfi Gez -Sırrı Özenir EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.8.1992-1404 4
SAMOĞULLARI HAZİRESİ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00-(6.6) KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-b-4-c İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Sebil Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: ADA: 1079 PARSEL: 211 DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 SAMOĞULLARI YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: HAZİRESİ YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: AYRINTILI TANIM: Dikdörtgen havuz şeklinde betonarme bir mekân içerisinde yan yana dört mezar taşı görülmektedir. Mezarların şahide taşlarının alınlık kısmı üçgen şeklinde olup kenarlarındaki bordürlerde geometrik motiflerle süslenmiştir. Mezar taşları mermerdir. TEKNİK BİLGİLER SU ORİJİNAL KULLANIMI: Mezarlık ELEKTR ISITMA BUGÜNKÜ KULLANIMI: Mezarlık ÖNERİLEN KULLANIMI: Mezarlık HAZILAYANLAR Lütfi Gez Sırrı Özenir EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.8.1992-1404 5
UZUN BABA MEZARI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00- KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-b-4-c İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Sebil Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: ADA: PARSEL: DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 MEZAR YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: (UZUN BABA) YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: Tek Mezar. Kesme taştan yapılmıştır. KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: Aksaray Belediyesi YAPILAN ONARIMLAR BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: Aksaray Belediyesi AYRINTILI TANIM: Aksaray İli Merkez İlçe Coğlaki Mahallesi, Hacı Hasanlı Camii ilerisinde yolun sağ tarafında kaldırım üzerinde yer almaktadır. Halk arasında Uzun Dede veya Uzun Baba Mezarı olarak bilinmektedir. Sanduka şeklinde bir kabirdir kitabesi yoktur. Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu nun 13.08.1992 gün 1404 sayılı kararında Aksaray İl Merkezinde değişik yerlerde bahçelerde, bodrum katlarda, yol kaldırım üzerlerinde v.b yerlerde yer alan ve bugüne kadar korunarak gelen tek mezarların (Coğlaki Baba, Sancılı Baba, Gazi Baba, Abdi Dede ) gibi bundan sonra aynı anlayış ve hoşgörü ile mahalli imkanlarla korumalarının sağlanmasının ilgili Belediyeye önerilmesine karar verildi. TEKNİK BİLGİLER ORİJİNAL KULLANIMI: Mezar BUGÜNKÜ KULLANIMI: Mezar ÖNERİLEN KULLANIMI: Mezar SU ELEKTR ISITMA HAZILAYANLAR -Rahmi Erdem -Şenol Aydın EKLER: TESCİL KARARI N.K.T.V.K.K 27.2.2004-2571 6
EVRAH MEZARLIĞI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00- KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Kurtuluş Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 2 3 PAFTA: 26 ADA: 159,160,161,211,212 PARSEL: 1 DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 EVRAH YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: MEZARLIĞI YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: Aksaray Belediyesi BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: AYRINTILI TANIM: TEKNİK BİLGİLER SU ELEKTR ISITMA ORİJİNAL KULLANIMI: Mezarlık BUGÜNKÜ KULLANIMI: Mezarlık ÖNERİLEN KULLANIMI: Mezarlık HAZILAYANLAR Lütfi Gez Sırrı Özenir EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.8.1992-1404 7
HAZİRE 7.11 AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00-(7.11) KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-b-4-d MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Çerdiğin İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ ANITSAL 1 2 3 (Başköprü) Mah. KORUMA KADASTRO ÇEVRESE 1 2 3 ADRES: DERECESİ: PAFTA: 20L-II ADA: 4357 PARSEL: 5 AYKIRI 1 2 3 YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: HAZİRE YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: YAPILAN ONARIMLAR BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: AYRINTILI TANIM: Yan yana beş tane mezar bulunmaktadır. Mezarların şahide taşları sarıklı olup mahalli taştan yapılmıştır. TEKNİK BİLGİLER SU ELEKTR ISITMA ORİJİNAL KULLANIMI: Mezarlık BUGÜNKÜ KULLANIMI: Mezarlık ÖNERİLEN KULLANIMI: Mezarlık HAZILAYANLAR -Lütfi Gez -Sırrı Özenir EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.08.1992-1404 8
ANIT AĞAÇ 9
KANLI PELİT (ANIT AĞAÇ) AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00-(1.36) KÜLTÜR VARLIKLARI MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ANIT HARİTA NO: L32-a-11-c-2-a İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE KÖY-VEYA MEVKİİ: Kurtuluş Mah. ANITSAL 1 2 3 ADRES: KADASTRO KORUMA ÇEVRESE 1 X 3 PAFTA: 26 ADA: 212 PARSEL: 1 DERECESİ: AYKIRI 1 2 3 KANLI PELİT YAPTIRAN: YAPAN: MİMARİ ÇAĞI: (ANIT AĞAÇ) YAPIM TARİHİ: KİTABE: VAKFİYE: Meşe Ağacı (Quercus Cerıus) KORUMA DURUMU A TAŞIYICI A A A A A YOK SÜSLEME B YAPI B DIŞ YAPI B ÜSTYAPI B B B İZİ VAR ELEMANLARI RUTUBET C C C C C C ÖNEMLİ BUGÜNKÜ SAHİBİ: BAKIMINDAN SORUMLU OLMASI GEREKEN KURULUŞ: YAPILAN ONARIMLAR: AYRINTILI TANIM: Kurtuluş Caddesi ile Coğlaki yolunun kesiştiği Ervah Kabristanlığı nın batı köşesinde yer almaktadır. Dört ana dalı vardır. Dallardan bir tanesi kestirilmiş. Gövde çapı 608cm.dir. TEKNİK BİLGİLER SU ELEKTR ISITMA ORİJİNAL KULLANIMI: BUGÜNKÜ KULLANIMI: ÖNERİLEN KULLANIMI: HAZILAYANLAR S.Atukeren R.Çanakçı E.Çapraz - Konya.K.T.V.K.K., Eski Eser Fişi EKLER: TESCİL KARARI K.K.T.V.K.K 13.8.1992-1404 G.E.E.A.Y.K. 8.6.1979/A.1692 10
KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARI 11
ARKEOLOJİK ALANLARI 12
ACEMHÖYÜK 13
Aksaray İli nin 13km. kuzeybatısındadır. Yeşilova Kasabası sınırları içerisinde yer alan Acemhöyük 700x600m. ölçülerinde oval biçimli höyüğü ve bunu çevreleyen Aşağı Şehri ile Anadolu nun en büyük höyüklerinden biridir. Yapılan arkeolojik kazılardan elde edilen veriler höyüğün M.Ö 3000 yıllarından itibaren iskân edildiğini, en parlak döneminin ise Assur Ticaret Kolonileri Çağında yani M.Ö 1800 yıllarında yaşadığını göstermektedir. Assur Ticaret Kolonileri Çağında Höyük dışında Aşağı Şehirde yoğun bir yerleşime sahne olmuştur. Bu dönemde Anadolu nun önemli krallıklarından birinin merkezidir. Bu dönem sonunda hem höyük hem Aşağı Şehir terkedilmiştir. Ancak höyüğün bir bölümüne Erken Hellenistik ve Roma dönemlerinde tekrar yerleşildiği, M.S 3.yy. ın başında ise tamamen terk edildiği anlaşılmıştır. 1517 yılında İran Azerbaycan ındaki Hoy Kenti nden gelen 3 oba höyük eteklerine yerleşerek bugünkü Yeşilova yı oluşturmuştur. Bugüne kadar yapılan kazılarda Acemhöyük ün M.Ö III.bin yani Eski Tunç Çağı yerleşimlerinde konutların dikdörtgen ya da yamuk planlı kerpiç yapılardan oluştuğunu göstermiştir. Bu dönemde ölüler bir yandan yerleşim yeri dışındaki mezarlıklara toprak ve küp mezarlara gömülmüştür. Ölülerin yanına yüzük, bilezik, küpe, kolye gibi süs eşyaları ve bazı kaplar hediye olarak bırakılmıştı. Bunların yanında taş, kemik ve çeşitli metallerden yapılmış takılar, silahlar ve günlük işlerde kullanılan eşyalar ele geçirilmiştir. Kentin en parlak döneminin yaşandığı Assur Ticaret Kolonileri Çağına (M.Ö 1800) ait III.katta açığa çıkarılmış olan iki saray yapısı yalnız Acemhöyük için değil Anadolu mimarlık tarihi açısından da önemlidir. Höyüğün güneyinde yer alan Sarıkaya Sarayı, kuzeybatısındaki Hatipler Sarayı olarak isimlendirilmiştir. İkişer katlı olan saraylardan bugüne kadar korunmuş alt katlarında Sarıkaya Sarayında 50, Hatipler Sarayında 76 oda bulunmaktadır. Saray odalarının işlevleri içlerinde bulunan eşyalara göre belirlenebilmektedir. Buna göre Hatipler Sarayı nın daha çok depo amaçlı kullanıldığı hemen her odasında bulunmuş küp ve kapaklı vazolardan anlaşılmaktadır. Sarıkaya Sarayı daha çok oturma ve idari işlevli olup sadece iki odada küpler, altı odada kapaklı vazolar ele geçmiştir. Acemhöyük tarihine ve saraylarla ilişkide olan ülke ya da kişileri öğrenmemizi sağlayan 1500 kadar bulla (mühür baskılı kil topak) Sarıkaya Sarayı nın üç odasında depolanmış durumda ve Hatipler Sarayı nın bazı odalarında bulunmuştur. Bunlar arasında Mezopotamya da yaşayan çağdaş krallar, aileleri ve onların hizmetlilerine ait olanlar mevcuttur. Sarıkaya 14
Sarayı nın diğer buluntuları arasında obsidien (volkan camı) ve kaya kristalinden kaplar, oyun tahtaları, fildişinden mobilya parçaları, altın aplikler, dönemin değişim aracı olan bakır külçeler ve tunçtan silahlar sayılabilir. Acemhöyük de höyük ve Aşağı Şehir de Koloni Çağı na ait katlarda yerleşim yeri içine gömülmüş çocuk ve az sayıda yetişkinlere ait mezarlara rastlanmıştır. Acem Höyük te kazılara, 1962 yılında Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Prof.Dr.Nimet ÖZGÜÇ tarafından başlanmış, 1989 yılından itibaren kazıya, yine Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aliye ÖZTAN tarafından devam edilmektedir. 15
Çıkarılan Bölüm Ayrıca 1992 yılında Yeşilova Kasabası nın girişinde, höyükten yaklaşık 800m. uzaklıkta Sayın Enver ARIBAŞ ın evinin bahçesinde Acem Höyük e ait mezarlık alanı bulunmuş, 1993 yılında Arıbaş Mezarlığı nda kazılara başlanmış ve pithoslardan oluşan mezarlar ele geçmiştir. Mezarların büyük kısmına çeşitli ölü hediyeleri bırakılmıştır. Mezarlıkta farklı mezar tipi ve gömme adetleri uygulanmasına karşılık ölü hediyeleri arasında bir ayrılık yoktur. 16
ACEM HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00. HARİTA NO: 1/ 1000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Yeşilova Kasabası KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: ADI: ACEM HÖYÜK KORUMA DERECESİ: Aksaray İli nin 13km. kuzeybatısındadır. Yeşilova Kasabası sınırları içerisinde yer alan Acemhöyük 700 x 600 m. ölçülerinde oval biçimli höyüğü ve bunu çevreleyen Aşağı şehri ile Anadolu nun en büyük höyüklerinden biridir. Yapılan arkeolojik kazılardan elde edilen veriler höyüğün M.Ö 3000 yıllarından itibaren iskan edildiğini, en parlak döneminin ise Assur Ticaret Kolonileri Çağında yani M.Ö 1800 yıllarında yaşadığını göstermektedir. Assur Ticaret kolonileri Çağında Höyük dışında Aşağı Şehirde yoğun bir yerleşime sahne olmuştur. Bu dönemde Anadolu nun önemli krallıklarından birinin merkezidir. Bu dönem sonunda hem höyük hem Aşağı Şehir terkedilmiştir. Ancak höyüğün bir bölümüne Erken Hellenistik ve Roma dönemlerinde tekrar yerleşildiği, M.S 3.yy. ın başında ise tamamen terk edildiği anlaşılmıştır. 1517 yılında İran Azerbaycan ındaki Hoy Kentinden gelen 3 oba höyük eteklerine yerleşerek bugünkü Yeşilova yı oluşturmuştur. Bugüne kadar yapılan kazılarda Acemhöyük ün M.Ö III. bin yani Eski Tunç Çağı yerleşimlerinde konutların dikdörtgen ya da yamuk planlı kerpiç yapılardan oluştuğunu göstermiştir. Bu dönemde ölüler bir yandan yerleşim yeri dışındaki mezarlıklara toprak ve küp mezarlara gömülmüştür. Ölülerin yanına yüzük, bilezik, küpe, kolye gibi süs eşyaları ve bazı kaplar hediye olarak bırakılmıştı. Bunların yanında taş, kemik ve çeşitli metallerden yapılmış takılar, silahlar ve günlük işlerde kullanılan eşyalar ele geçirilmiştir. Kentin en parlak döneminin yaşandığı Assur Ticaret Kolonileri Çağına (M.Ö 1800) ait III.katta açığa çıkarılmış olan iki saray yapısı yalnız Acemhöyük için değil Anadolu mimarlık tarihi açısından da önemlidir. Höyüğün güneyinde yer alan Sarıkaya Sarayı, kuzeybatısındaki Hatipler Sarayı olarak isimlendirilmiştir. Acemhöyük de höyük ve Aşağı Şehir de Koloni Çağı na ait katlarda yerleşim yeri içine gömülmüş çocuk ve az sayıda yetişkinlere ait mezarlara rastlanmıştır. Ayrıca 1992 yılında Yeşilova Kasabası nın girişinde, höyükten yaklaşık 800m. uzaklıkta Enver ARIBAŞ ın evinin bahçesinde Acem Höyüğe ait mezarlık alanı bulunmuştur. POTANSİYELİ : ÖNERİLEN KORUMA -G.E.E.A.Y.K Eski eser Fişi G.E.E.A.Y.K 10.3.1978- A.1013 17
BAYRAM BABA TEPESİ HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/ 25000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Bedir Muhtar Mahallesi KADASTRO PAFTA: 96 ADA: 106 PARSEL: 4 ADI: BAYRAM BABA TEPESİ HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I Aksaray Merkez Bedir Muhtar Mahallesi nde yer almaktadır. Etrafı yerleşim yerleriyle ve mahalleyle çevrilmiştir. Geniş ve üstü hafif yayvan bir höyüktür. Genişliği yaklaşık 500m. yüksekliği ise yaklaşık 200m. civarındadır. Mülkiyeti Aksaray belediyesindedir. Höyük üzerinde bulgulanan seramiklerin değerlendirilmesinden Eski Tunç Çağı, Helenistik, Roma ve Selçuklu dönemlerinde iskan gördüğü anlaşılmıştır. POTANSİYELİ : I.Derece ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı ÖNERİLEN KORUMA: -Konya K.T.V.K.K Eser Fişi K.K.T.V.K.K 13.08.1992/1404 18
İNCESU HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: 1/ 5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: İncesu Kasabası KADASTRO PAFTA: L.31.b.07 ADA: PARSEL: (Tapulama Harici) ADI: İNCESU HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I-III İncesu Höyüğü kasabanın yaklaşık 500m. doğusunda bulunmaktadır. Yükseklik 30m. doğu-batı: 400m. kuzey-güney 200m. olup doğu batı yönünde uzanan, Akrapol kısmı oldukça yüksek olan ve doğu tarafa doğru açılan bir höyüktür. Etrafında su arkı ve kavaklıklar ile özel mülkiyete ait tarlalar yer almaktadır. Höyükte akropol kısmı ve batıya, kuzeye ve güneye uzanan teraslar vardır. Yüzeyden toplanan malzemeler incelendiğinde Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Helenistik, Roma ve Selçuklu dönemleri tespit edilmiştir. Höyüğün kuzey eteğinden doğuya doğru kral yolu uzanmaktadır. POTANSİYELİ : I.ve III. Derece arkeolojik sit alanı ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması, tel örgü ile çevrilmesi, tarla olarak kullanılan alanlarda tahribatın durdurulması ve bilimsel kazı yapılması. - Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -Muhsin ENDOĞRU -Fariz DEMİR N.K.T.V.K.K 27.10.1995-328 19
ULUKIŞLA HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/1000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Ulukışla Kasabası KADASTRO PAFTA: 13,14 ADA: PARSEL: Ekli liste ADI: ULUKIŞLA HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I-III Aksaray İline 30km. uzaklıktadır. Höyük Ulukışla kasaba merkezinde yer alır. Höyük üzerindeki kasabanın Kuzeydoğusunda Acıpınar Kasaba yolu, Güneydoğusunda Yeşiltepe Kasaba yolu, Kuzeybatısında Çardak Kasaba yolu, Batısında Kötü Höyük III e giden yol ve D.S.İ. ye ait ana tahliye kanalı bulunmaktadır. Höyük üzerindeki kasabanın yoğun iskanı nedeniyle oldukça tahrip edilmiş konumdadır. Pafta 13 de 1850 nolu parselde eski bir mezarlık alanı, 1803 nolu parselde ise kasaba mezarlığı bulunmaktadır. Yüzeyden toplanan çanak-çömlek parçalarından höyüğün ; Asur Ticaret Kolonileri Çağı, Roma dönemi ve I. Binin ikinci yarısında iskana uğradığı sonucuna varabiliriz. Kasaba halkı tarafından yapılan hafriyatlar sırasında küp mezarların ve mermerden sütun parçalarının çıktığı ifade edilmektedir. Kuzeydoğudan, Güneydoğuya uzanan yol ve batı yönünde tahliye kanalı ile çevrili olup kuzey-kuzeydoğu ve doğu-güneydoğu tarafında yer alan yollar ve kasaba iskanı höyük eteğini tamamen yok ederek herhangi bir koruma alanı bırakmamıştır. Kuzeybatı-güney yönünde yaklaşık 700m., kuzeydoğu-güneybatı yönünde 130m. doğu-batı yönünde 510m. lik bir alanı kaplayan bir höyük konumundadır. Korunan en yüksek tepesi yaklaşık 12m. dir. POTANSİYELİ : Yapılabilecek Arkeolojik kazılar sonucu arkeolojik verilerin daha sağlıklı değerlendirilmesi olacaktır. -Demet KARA -Güner SAĞIR ÖNERİLEN KORUMA: Kasaba iskanına son verilmesi, Mezarlıktaki defin işlemlerinin belirlenecek olan sit sınırının dışında gerçekleştirilmesi ve kamulaştırma kapsamına alınması. -Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi N.K.T.V.K.K 11.05.2001/1496 20
ARATOL HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5 000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Aratol Köyü KADASTRO PAFTA: 17 ADA: 156,177 PARSEL: 48,3 ADI: ARATOL HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I-III Aksaray-Konya anayolu kenarında ve Otomarsan ın kuzey kıyısındadır. Mülkiyeti Türk Motor Sanayi T.A.Ş üzerindedir. Doğu-Batı yönünde 200m. genişliğindedir. 10m. yüksekliğindedir. Yuvarlak yayvan bir höyüktür. Batı eteğinde iki adet hayvan ağılı var. Höyüğün ortasında güney etekte başlayan bir yarma açılmış ve burası kamyon yükleme yeri olarak kullanılmaktadır. Doğusunda depolar bulunmaktadır. Yüzeydeki malzemeler incelendiğinde Demir Çağı ve Helenistik çağda iskana uğradığı anlaşılmaktadır. POTANSİYELİ : I.Derece ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı ÖNERİLEN KORUMA: Toprak alımının durdurulması, depo yapımının yapılmasının önlenmesi ve hayvan Ağıllarının kaldırılması -Demet KARA -Fariz DEMİR N.K.T.V.K.K 13.03.1997/547 N.K.T.V.K.K 05.12.2003 /2489 21
BAŞKİLLİK HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: L-31-d1 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: ARMUTLU KASABASI,KİLLİK MEVKİİ KADASTRO PAFTA:l31c2 ADA: PARSEL: ADI: BAŞKİLLİK HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I VE III. Aksaray İli Merkez Armutlu Kasabası na bağlı Başkillik Yaylası yerleşim birimleri içerisinde, Aksaray dan Armutlu Kasabası na gidiş yönünde yolun sağında, Karayolundan 45-50m. içerde, etrafında ve yakın civarında ve eteklerinde bir kısmı ve bir kısmı halen kullanılır durumda yayla evleri yer almaktadır. Höyüğün yol seviyesinden yüksekliği yaklaşık 23-24m., genişliği 20-25m. civarındadır. Höyük üzerinde yoğun miktarda Roma ve Bizans dönemlerine ait seramik buluntuya rastlanılmıştır. POTANSİYELİ : Kazı yapılarak Aksaray ilindeki Roma ve Bizans Dönemlerine ait yerleşmelerin durumun çıkarılması. ÖNERİLEN KORUMA: Etrafının tel örgü ile çevrilerek güvenlik makamlarınca gerekli önlemlerin alınması. -F.DEMİR -Y.KİPER -A.ULU KURTARAN - Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi N.K.K.T.V.K.K 14/04/2005-156 22
ÇEŞME SIRTI HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/ 5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Yeşilova Kasabası KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: ARMUTLU KASABASI ADI: ÇEŞME SIRTI HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I VE III Aksaray ili, Merkez ilçe, Armutlu Beldesi sınırları dahilinde yer almaktadır. Halk arasında Çeşme Sırtı olarak adlandırılan mevkidedir. Höyükler şahıs arazileri içinde tarıma açık yerde yer alır. Höyük üzerinde bulgulanan seramiklerin tarihlemesinden, Eski Tunç Çağı, Demir Çağı, Hellenistik Dönem ve Roma Dönemlerinde iskan gördüğü anlaşılmıştır. POTANSİYELİ : A.ULU KURTARAN Y.KİPER ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılarak koruma altına alınması, kaçak kazıların önlenmesi için yerel makam işbirliği, dikenli tel ile çevrilmesi ve ileride bilimsel bir heyetçe kazı yapılması. -Konya K.T.V.K.K Eser Fişi K.K.T.V.K.K 27.01.2003/2094 23
HAZİNE HÖYÜK(DOKUZUN) AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: 1/ 5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: ARMUTLU KASABASI KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: 2093-2094, 2097, 2101 ADI: HAZİNE HÖYÜK(DOKUZUN) KORUMA DERECESİ: I-III Aksaray ili, merkez ilçe, Armutlu Kasabası sınırları içinde yer almaktadır. Höyüğün yaklaşık yüksekliği 8-10m. olup, kapsam alanı ise 500-600m. civarındadır. Höyük üzerinde bulgulanan seramiklerin tarihlemesinden, Eski Tunç Çağı, Assur Ticaret Kolonileri Çağı ve Demir Çağı seramik buluntulara rastlanmış olması, höyüğün bu dönemlerde iskan edildiğini göstermektedir. POTANSİYELİ : I.ve III. Derece arkeolojik sit alanı ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması, tel örgü ile çevrilmesi,tarla olarak kullanılan alanlarda tahribatın durdurulması ve bilimsel kazı yapılması. - Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -Muhsin ENDOĞRU -Fariz DEMİR N.K.T.V.K.K 26/08/2005-388 24
DOĞANTARLA KASABASI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5 000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Doğantarla Kasabası KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: ADI: DOĞANTARLA KASABASI KORUMA DERECESİ: III. Derece Arkeolojik ve Doğal Sit. Aksaray ili, Merkez İlçelerindendir. Aksaray a uzaklığı yaklaşık 20km. olup şehrin doğusunda bulunmaktadır. Ihlara ya giden yolun sol tarafında kalmaktadır. Coğrafi özelliği itibariyle Kapadokya Bölgesi nin karakteristik özelliklerini taşır. Kasaban Melendiz Irmağı geçmektedir. Karstik bir araziye sahip köyün altında say tabakasına oyulmuş mekanlar bulunmaktadır. Kasaba yüksekte bulunan içinde farklı mekanların bulunduğu kayalıkların eteğine kurulmuştur. Kesme taştan konut mimarisiyle dikkati çekmektedir. Evler genellikle iki katlıdır. Dış cepheleri oldukça özenli yapılmış olup pencereleri sivri kemerli oluşuyla dikkat çeker. Evler genellikle 1900 lü yılların başına tarihlenmektedir. POTANSİYELİ : Bizans Döneminde kullanılmış yer altı mekanları ortaya çıkarılabilir. A.ULU KURTARAN ÖNERİLEN KORUMA: Kaya mekanların içinde kaçak kazıyı önlemek amacıyla yerel güvenlik güçlerince gerek tedbirlerin alınması gerekmektedir. KONYALI, İ.H,Aksaray Tarihi,1974,s.1881 N.K.T.V.K.K 07.12.1993/1080 N.K.T.V.K.K 25
ARAP TEPESİ HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖYVEYA MEVKİİ: Helvadere Kasabası İncesu Mevkii KADASTRO PAFTA: 13 ADA: PARSEL: 2062 ADI: ARAP TEPESİ HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I Tarla olarak kullanılmaktadır. Kuzeyden güneye 110m.lik genişlikte ve yüksekliği 5m. dir. Batısında kuru dere yatağı, toprak çekilmiş yarma ve bahçeler var. Doğusundan Ihlara-Helvadere yolu geçmektedir. Toprağı sert ve taşlı doğal bir yapıya sahiptir. Buluntu alanın yüzeyinde yer yer iri kaya blokları, az oranda obsidien, İlk Tunç Çağı, Demir Devri, Helenistik Döneme ait çanak çömlek buluntuları var. Bunlar 110m. lik bir yüzeye yayılmışlardır. Güney tarafı tamamen tarla olarak kullanılmaktadır. POTANSİYELİ : İlk Tunç Çağı, Demir Devri, Helenistik Döneme ait seramikler ile az oranda obsidien bulunmaktadır. -Demet KARA -Muhsin ENDOĞRU ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması - Konya.K.T.VK.K. Eser Fişi K.K.T.V.K.K 23.03.1994/1916 26
NORA ÖRENYERİ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Helvadere Kasabası KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: ADI: NORA ÖRENYERİ KORUMA DERECESİ: I Aksaray'ın 30km. güneyinde Hasandağı'nın eteğinde kurulan Nora Kasabası, Helenistik devirden itibaren iskan görmüş, stratejik mevkide önemli bir askeri merkezdir. Roma, Bizans devirlerinde de önemini koruyan kasabada bugün bir çok kilise bulunmaktadır. Ayakta kalan yapılar Bizans devrine aittir. Bu kiliseler kısmen tahrip olmuşsa da çeşitli freskler halen göze çarpmaktadır. Viran şehir kalıntıları Aksaray ın güneyinde bulunan Hasan Dağı nın eteklerinde bir platonun üzerindedir. Yerleşme vadi tabanında büyük ölçüde dolgu toprağı altında kalmış, yamaçlarda ise daha iyi korunmuştur. Evlerin bir kısmı işlenmemiş kaya parçalarıyla kabaca inşa edilmiştir ve düz çatı ile örtülü tek bir mekandan oluşmaktadır. Bir kısım ev ise moloz taş ile inşa edilmiş olup, tonoz örtülüdür. Her iki tip evde Aksaray ın kırsal alanında bu güne dek aynı şekilde uygulanmıştır. Viranşehir planlı yol ağı olmayan savunma amacıyla kurulmuş bir yerleşmedir. Temsili yapı olarak yalnız kiliseler vardır. Sütunlu caddeler ve su iletim sistemi ise bulunmamaktadır. Kuzeybatı daki akrapol ile küçük bir kalenin dışında herhangi bir tahkimat mevcut değildir. Viranşehir bir Roma dönemi nekropolu içinde gelişmiştir ve bu mezar tümülüslerinin inşaatı, önceleri yeni kurulan kentin sınır bölgelerinde de sürmüştür. Kiliselerin çoğu haç planlıdır. Bazilika bulunmamaktadır. Tümü erken Bizans dönemindendir. Tarihlenebilen en geç yapı yaklaşık olarak M.S 7.yy.!a aittir. POTANSİYELİ: I. Derece Arkeolojik sit alan ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması - Konya.K.T.VK.K. Eser Fişi K.K.T.V.K.K 17.06.1988 / 205 27
HASANDAĞI İnsanlık tarihi boyunca, dağlar insanın her zaman dikkatini çekmiştir. Bazen korkuyla bazen merakla bakmıştır insanoğlu dağlara. Tanrıların orada yaşadığını düşünmüş hatta onların simgesi olarak dağ tasvirleri çizmiştir. Dağlar gözetleme, sığınma ve inziva yeri olarak kullanılmış ve önemsenmiştir. Aksaray-Niğde sınırında yer alan ve 3268m olan yüksekliğiyle İç Anadolu Bölgesi nin ikinci en yüksek dağı olan Hasandağı, aslında bir volkandır. Kayseri deki Erciyes ve Güllüdağ ile aynı anda Üst Miyosen (10 milyon yıl önce) Devirde püsküren Hasandağı Aksaray ın görüntüsünü sonsuza kadar değiştirmiştir. Melendiz Nehri ni besleyen havza görevini üstlenmiş dağ grubuna Melendiz Dağları denmektedir. Tuz Gölü nün güneydoğusunda bulunan tüf alnına egemen olan Melendiz Dağları nın en yükseği Hasandağı dır. 28
Hasandağı nın aktif hale geçmesi sırasında çıkan lavlar platolar, göller ve akarsular üzerinde 100-150m. kalınlığında farklı sertlikte tüf tabakasını oluşturdu. Bu tabakanın üzeri yer yer sert bazalttan oluşan ince bir lav tabakasıyla örtüldü. Daha sonra çatlayan bazalt katmanının içine sızan yağmur suları yumuşak tüfü eritti. Böylece sert bazalt kayasından şapkaları bulunan koniler oluştu. Bu oluşumlar peribacası olarak isimlendirilirken bazalt örtüsü olmayan tüf tabakaları ise erozyonla vadilere dönüştü. Hasandağı nın patlamasına en son tanıklık edenler Konya İli, Çumra İlçesinde bulunan yaklaşık 7.500 yıllık Çatalhöyük Yerleşimi halkıydı. Bu müthiş doğa olayını gören insanlar, evlerinin duvarlarından birinin üzerine resmetmişlerdir. Her ne kadar Bizans Döneminde Hasandağı nda muhkem bir savunma ağının olduğu bilinse de bu ağı oluşturan kalelerin çok daha eski dönemlerden itibaren kurulmaya başlandığı düşünülebilir. Çünkü Hasandağı nın konumu ve yüksekliği nedeniyle bütün Aksaray a hakim olması nedeniyle her zaman burada yaşayanlar için önemlidir. Zira Hitit, Frig ve Roma dönemlerinde Hasandağı nda ve çevresinde istihkâm ve yerleşim yerleri bulunmaktaydı. Bizans İmparatoru I. Justinianus (527-565) Anadolu da artan Sasani akınları nedeniyle çeşitli kaleler kurarak ve mevcut kaleleri onartarak savunma sistemini güçlendirmeye çalışmıştır. Ayrıca bu kalelerin birbirlerini görmelerine özen gösterilerek bir tehlike anında ateşle haberleşme işlevini yapmalarına imkan sağlanmıştır. Güzelyurt un doğusundaki Sivrihisar, Yenipınar ın hemen güneybatısındaki kale ile kuzey batısındaki orman içinde yer alan Tavşan Kalesi, onun batısındaki Karacakale, Gökçen Kalesi ve Keçi Kalesi birbirlerini görecek şekilde yapılmışlardır. Hasandağının eteklerinde yer alan Viranşehir ve bazı tepelerin üzerine inşa edilen küçük gözetleme noktaları bu savunma sisteminin bir parçasıdır. 29
Hasandağı nın antik dönemdeki ismi bilinmez. Ancak bugünkü ismini evliya Hasan Baba dan almıştır. Anlatıldığına göre Hasan Baba, dağa çıkarak inzivaya çekilmiştir. Eteklerinde yer alan tarihi kalıntıları, doğal güzelliği ve kayak turizmi potansiyeliyle Hasandağ, Aksaray ın simgelerinden biridir. 30
YASSI HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖYVEYA MEVKİİ: Helvadere Kasabası İncesu Mevkii KADASTRO PAFTA: 13 ADA: PARSEL: 1684 ADI: YASSI HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I Araptepesi Höyüğü nün 250m. kuzeyinde yer almaktadır. Doğudan batıya yaklaşık 500m., kuzeyden güneye 350m. genişliğinde Tepe kısmı ise yaklaşık 4m. yüksekliğinde olan geniş, ovalimsi tabanlı yassı bir höyüktür. Kuzeyinde tarla açmak için bir tahribat söz konusudur. Höyüğün ortasından doğu-batı doğrultusunda İncesu-Kil höyük yolu geçmektedir. Güney ve doğu yamaçlarında düzgün yapı kalıntılarının temel taşları halen mevcudiyetini korumaktadır. Höyük üzerinde Demir Devri ve Ortaçağ Dönemine ait sırlı seramikler mevcuttur. POTANSİYELİ : Güney ve Doğu tarafında eski döneme ait bir yerleşimin olduğunu gösteren yapı kalıntılarının temel taşları ve Demir Devri ve de Ortaçağ Dönemine ait seramiklerin varlığı. -Demet KARA -Muhsin ENDOĞRU ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması Konya.K.T.VK.K. Eser Fişi K.K.T.V.K.K 23.03.1994-1914 31
AKHAN I-II HÖYÜKLERİ VE HAN KALINTISI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/ 5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Kutlu Kasabası Akhan Mevkii KADASTRO PAFTA:L-31-b-21-b ADA: PARSEL: Akhan I: 1850, Akhan II: 1702,1705 parsel, Han kalıntısı 1704 parselde ADI: AKHAN I-II HÖYÜKLERİ VE HAN KALINTISI KORUMA DERECESİ: I-III AKHAN I: Aksaray-Konya ana kara yolu üzerinde, yolun kuzey tarafında, Aksaray a 22km. uzaklıktadır. 200x200m. boyutlarında 10m. yüksekliğinde ovada yer almaktadır. Yuvarlak biçimli kuzey ve Batı yamacı diktir. Üzerinde yapılan yüzey araştırmasında; Demir Çağı, Helenistik,Roma ve Orta Çağ malzemeleri bulunmuştur. AKHAN II: Aksaray-Konya ana kara yolunun güneyinde, Akhan harabesinin hemen güneydoğusundaki yamaçta kurulmuş kuzeye doğru meyilli yüzeyi aşınmıştır. 200x300m. boyutlarında 5m. yüksekliğindedir. Üzerinde: Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı ve Selçuklu dönemlerine ait seramikler bulunmuştur. AKHAN KALINTISI: 15x30m. boyutlarında ve 8,50m. ölçülerinde olasılıkla portalin bulunduğu bir yüzden duvar köşesi kalmış. Kaplama taşları sökülmüş. Han temel seviyesine kadar sökülmüş olup, yıkıntı halindedir. Selçuklu Dönemine aittir. Ovada kuzey ve batısı bataklıktır. POTANSİYELİ : İpek yolu üzerinde bulunan ve değişik devirlerin yaşandığı höyüklerde yapılacak Kazı çalışmaları önemli sonuçlar verebilir,han kalıntısının temizliği yapılarak planı çıkarılabilir. ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılması, tel örgü ile çevrilmesi,tarla olarak kullanılan alanlarda tahribatın durdurulması ve bilimsel kazı yapılması. -Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -Erdmann 1955,p.6,Erdmann 1961,p 189-190, -Tezcan 1958, s.516,-konyalı 1974,s.2131-2134 -Muhsin ENDOĞRU -Fariz DEMİR N.K.T.V.K.K 11.07.1996/486 REVİZYON 32
AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/ 5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Kutlu Kasabası Künktepe Mevkii KADASTRO PAFTA: L31-b-93-a ADA: PARSEL: 872,873,874,875,889 ADI: KÜNKTEPE HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I Aksaray İli,Merkez İlçeye bağlı Kutlu Kasabası Künk Mevkii nde yer almaktadır. Aksara-Konya karayolunun 17.km. sinden güneye dönülerek ulaşılmaktadır. Kutlu Kasabası2nın 1km. güneyinde yer almaktadır. Ulaşım için stablize yol vardır. Doğu-Batı: 400, Güney-Kuzey: 400, yükseklik: 35m. dir. İki kısımdan oluşmaktadır. Asıl höyük Akrapol nitelikli olup, çevresinde teras yerleşmeleri yer almaktadır. Oval görünümlü höyük üzerindeki malzemeden; Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Helenistik Çağ, Roma Çağı ve Selçuklu dönemlerinin yaşandığı anlaşılmaktadır. Toprak tipi taşlı, gevşek höyük toprağıdır. Kral yolu olarak bilinen antik yol güneyden gelip, batı eteğinden geçmektedir. Höyüğün bir kısmı özel mülkiyet içerisinde kalmaktadır. POTANSİYELİ : Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Helenistik Çağ, Roma Çağı ve Selçuklu dönemlerinin yaşandığı anlaşılmaktadır. -Muhsin ENDOĞRU -Fariz DEMİR ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılarak koruma altına alınması, kaçak kazıların önlenmesi için yerel makam işbirliği, dikenli tel ile çevrilmesi ve ileride bilimsel bir heyetçe kazı yapılması. -Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi N.K.T.V.K.K 27.10.1995/329 33
KÜNKTEPE HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Sultanhanı Kasabası, Çerdiğin Yaylası KADASTRO PAFTA ADA: PARSEL: ADI: ÇERDİĞİN HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I Yapılma ve oluşum tarihi bilinmemekte olup, Sultanhanı Kasabası Çerdiğin Yaylası mevkiinde, yaylanın güney ucunda bulunmaktadır. 350m2 lik bir alan üzerinde oluşturulmuş olan Çerdiğin Höyüğü ile ilgili, bölgede şimdiye kadar Kültür Bakanlığı veya diğer kurumlarca herhangi bir arkeolojik çalışma yapılmamıştır. Tamamen yığma bir höyüktür. Höyüğün yaklaşık yüksekliği 45-50m. civarında olup, kapsam alanı ise yaklaşık 1500 2000m. civarındadır. Höyük üzerinde bulgulanan seramiklerin tarihlemesinden Eski Tunç Çağı, Assur Ticaret Kolonileri Çağı, Frig Dönemi ve Hellenistik dönemlerde iskan gördüğü anlaşılmıştır. Etrafında dere yatağı ve yayla evleri vardır. Kuzeyinde dere yatağı dere yatağının üstünde kayalık alanda mağaralar vardır. POTANSİYELİ : I ve III. Derec Ark. Sit Yüccel KİPER ÖNERİLEN KORUMA: Yerel güvenlik güçlerince gerekli güvenlik önlemleri alınmalı. K.K.T.V.K.K 24.06.1988-217 34
MALIR (MARUL) HÖYÜK VE NEKROPOL ALANI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: L-31-d1 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Sultanhanı Ks.,Dede pınarı,hacı Musa Dağlı yaylası arası KADASTRO PAFTA ADA: PARSEL: ADI: MALIR (MARUL) HÖYÜK VE NEKROPOL ALANI KORUMA DERECESİ: I Aksaray İli, Sultanhanı Kasabası, Bezirci Köyü nün yaklaşık 4km. doğusunda, Dedepınarı, Hacımusadağlı ve Akhalil yaylaları arasındaki bir höyük ve nekropol alanından oluşmaktadır. Höyük üzerinde ve nekropol alanında Orta Çağ, Roma, Helenistik ve Demir Çağı seramiklerine rastlanılmıştır. Höyük her yönden görülen oldukça yüksek olup, üzerinde ufak çaplı kazı izlerine rastlanılmıştır. Nekropol alanında kaçak kazılarla ortaya çıkarılmış olan kaya mezarları ve bu alan üzerinde plaka şeklinde kayaların dikine konulduğu Müslüman mezarları görülmektedir. Höyüğün yüksekliği yaklaşık 200m. olup kapsam alanı ise yaklaşık 1500-1600m. civarındadır. POTANSİYELİ : I ve III. Derece arkeolojik sit ÖNERİLEN KORUMA: Arkeolojik sit alanlarına ilişkin koruma- kullanma koşullarının uygulamaya geçirilmesi ve mahalli olanaklar -A.IŞIK -C.GÜVEN -M.SÜSLÜ K.K.T.V.K.K 24.06.1988-217 30.06.2001-1550 35
SAVAŞTEPE NEKROPOLÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00 HARİTA NO: L-31-d1 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Sultanhanı Kasabası, Savaştepe Mevkii KADASTRO PAFTA ADA: PARSEL: ADI: SAVAŞTEPE NEKROPOLÜ KORUMA DERECESİ: Aksaray İli, Sultanhanı Kasabası, Bezirci Köyü nün yaklaşık 4km. doğusunda, Dedepınarı, Hacımusadağlı ve Akhalil yaylaları arasındaki Malır Höyüğünün 1km. kuzeyinde, Fatmaoluğu yaylasının yaklaşık 1km. güneydoğusunda doğal bir tepe görünümlüdür. Kireçli bir toprak yapısına sahip yakın çevresi tarladır. Tepe üzerinde kaçak kazılar ile ortaya çıkarılmış, etrafında yapılan yüzey araştırmasında küçük bir nekropol alanına ait mezarlar görülmektedir. POTANSİYELİ : Arkeolojik sit ÖNERİLEN KORUMA: 1. derece arkeolojik sit alanlarına ilişkin koruma- kullanma koşullarının uygulamaya Geçirilmesi ve mahalli koruma - Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -A.IŞIK -C.GÜVEN -M.SÜSLÜ N.K.K.T.V.K.K 30.06.2001-1550 36
KIRK DELİK KANALLARI AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Sultanhanı Kasabası. KADASTRO PAFTA: ADA: PARSEL: 1960,2257,2258,2259,2260,2274,2482-2488,2627,2629,2781 ADI: KIRK DELİK KANALLARI KORUMA DERECESİ: I ve III. Aksaray ili, Merkez İlçe, Sultanhanı Kasabası sınırları içinde yer almaktadır. I. ve III. Derece arkeolojik sit alanı ilan edilmiştir. Yüzeyde bulgulanan seramiklerin tarihlemesinden Roma ve Bizans döneminde buranın su kanalı olarak kullanılmış oldukları anlaşılmıştır. Kanal moloz taştan örülerek yapılmıştır. POTANSİYELİ: I ve III.Derece Arkeolojik sit alan ÖNERİLEN KORUMA: Yerel güvenlik güçlerince güvenliğinin sağlanması. N.K.T.V.K.K. 01.10.2004/85 37
RUMDÜĞÜN (URUNDÜĞÜN) ÖRENYERİ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00. HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Topakakaya Kasabası, Fatih Mahallesi KADASTRO PAFTA: L31-b-10-a, L31-b-10-b ADA: PARSEL: Eski 2355, (Yeni:2357,2358,2359,2360),Eski:2353, (Yeni 2360) ADI: RUMDÜĞÜN (URUNDÜĞÜN) ÖRENYERİ KORUMA DERECESİ: I-III Aksaray İli, Merkez İlçeye bağlı Topakkaya Kasabası sınırları içerisinde ve kadastronun 1/5000 ölçekli L31-b-10-a, L31-b-10-b paftalarında yer alan parseller üzerinde yapılan yüzey araştırmasında düz yerleşim yerleri( 2357 parselde Bir tane, 2359 ve 2360 arasında İki tane olarak, 2361 nolu parselin güneydoğusunda mülkiyeti Hazineye ait alanda Bir tana olarak Bizans Dönemi (?) ne tarihlenebilecek yerler olarak tespit edilmiştir. Söz konusu parsellerin üzerinde süslemesi olmayan veya geometrik ve de bitki bezemeli kırmızı boyalı şapellerin etrafında veya yakınlarında kayaya oyma mekanlar ve Kaya barınakları yer almaktadır. Düz yerleşim yeri ile birlikte söz konusu şapeller ve kaya barınakları Bizans Dönemine ait (?) olabilecek Küçük Manastır görünümündedir. Söz konusu şapeller yöre halkınca Yıkık Kilise, Kınalıin Kilise, ve Yılanlı Kilise gibi adlar verilmiştir. Şapel, kaya barınakları ve mekanlar ahır, ağıl veya odunluk olarak kullanılmaktadır. Kaynaklarda buradan Rumdiğin Köyü olarak bahsedilmektedir. Daha sonra burası terk edilerek yaklaşık 4km. uzaklıktaki Yeni Topakkaya Kasabası kurulmuştur. POTANSİYELİ : I.Derece Ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı -Demet KARA -Güner SAĞIR ÖNERİLEN KORUMA: Söz konusu taşınmaz kültür varlıklarının ağıl, ahır ve odunluk olarak kullanılmaması, Resmi kurumlarca toprak alınmaması,yeni ev inşaatlarının yapılmasının önlenmesi, tescilinin yapılarak koruma altına alınması ve temizlik çalışmalarının ivedilikle yapılması. -Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -Konyalı 1974, Aksaray Tarihi, s.2030 N.K.T.V.K.K 03.07.1997 /1056 N.K.T.V.K.K 13.03.1999 /1002 38
TOPAKKAYA HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: 1/5000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Topakakaya Kasabası KADASTRO PAFTA: 24 ADA: 118 PARSEL: 7 ADI: TOPAKKAYA HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I Aksaray İli,Merkez İlçeye bağlı Topakkaya Kasabası nın Aksaray çıkışından güneye dönülen tarla yolundan su kanalının takibi ile ulaşılmakta ve kasabanın 3km. güneyinde yer almaktadır. 200m. çapında ve yaklaşık 10m. yüksekliğinde bir höyüktür. Höyüğün güney ve batı kısmından tahliye kanalı geçmektedir. Güney-doğu ve batı yamaçlarında define aramak amacıyla kaçak kazı çukurları açılmıştır. Ayrıca tahliye kanalı açımı sırasında D:S:İ: Müdürlüğü araçlarınca batı yamaçtan toprak alımı yapılmıştır. Ovada bulunan Topakkaya Höyüğünün çevresinde kanal açımı sonrasında ıslah edilmiş ekim yapılan arazinin yanında henüz ıslahı yapılmamış olan bataklık arazisi mevcuttur. 7 nolu parseldeki arazinin büyük bir bölümü ıslah edilmemiş bataklık arazisi durumundadır Höyük üzerinde yapılan inceleme sonucunda ; Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Hellenistik Çağa çanak-çömlek buluntulara rastlanıldığından bu höyük üzerinde bu dönemlere ait iskanın varlığı söz konusudur. POTANSİYELİ : Assur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Helenistik Çağ, ve E.T.Ç. na ait iskanlar söz konusu olduğundan koruma altına alınıp bilimsel danışmanlık altında kazı yapılması gereken bir höyüktür. ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin yapılarak, tel örgü ile çevrilmesi ve tarla olarak kullanılan alanlarda tahribatın önlenmesi ve bilimsel kazı yapılması. -Nevşehir K.T.V.K.K Eser Fişi -Demet KARA -Fariz DEMİR N.K.T.V.K.K 13.03.1997/549 39
KÜÇÜKTAŞLI HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: L.31-b1 1/ 25000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: YEŞİLTEPE KASABASI KADASTRO PAFTA: 13 ADA: PARSEL: 1718 ADI: KÜÇÜKTAŞLI HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I Büyüktaşlı Höyük ün 1km. kuzeybatısında 500m. batısından karasu kanalı geçmektedir. Yeşilova-Yeşiltepe kasaba yolu üzerinde yaklaşık ölçüleri:doğu-batı:200, güney-kuzey:200 yükseklik:10m. dir. Ovada kuzeybatısı bataklıktır. Oval, kuzeydoğu-güneybatı yönünde 250, kuzeybatıgüneydoğu yönünde 180m. yayvandır. Anadolu Kültür Envanteri Çalışmalarında tespiti yapılmış araştırma sırasında höyüğün ortasından geçirilen yol yarması taş temelli kerpiç yapıları ve mezarları açığa çıkarmıştır. POTANSİYELİ : Yoğun olarak Asur Ticaret Kolonileri Demir Çağı ve Helenistik çanak çömlek var. Arkeolojik sit konumunda. -Fariz Demir -Demet Kara ÖNERİLEN KORUMA: Acilen tescilinin yapılarak koruma altına alınması lazım. - Konyalı, İ.H.,1974, s.2143-2182 N.K.T.V.K.K. 25.11.1994-80 40
KOÇAŞ HÖYÜĞÜ AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: L.31-b1 1/ 25000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Yeşilova Kasabası Koçaş Dev. Ür. Çif. KADASTRO PAFTA: 6 ADA: PARSEL: 1260 ADI: KOÇAŞ HÖYÜĞÜ KORUMA DERECESİ: I Koçaş Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü içinde çiftliğin kuzeydoğusunda çiftliği E-5 e bağlayan yolun kuzey kıyısında bulunmaktadır. Güneydoğu ve batısından sulama kanalları geçmekte. Yaklaşık ölçüleri doğu-batı: 400, kuzey-güney:500, yükseklik: 30m. dir. Höyük yüzeyi 4 teras halinde düzeltilmiştir. Ovale yakındır. Batı ve güneybatı yamacı diktir. Güney ve doğu yamaçları meyillidir. Kuzeyinde ortaçağa ait sur duvarı kalıntıları vardır. Yüzey buluntuları arasında Eski Tunç Çağı,Asur Ticaret Kolonileri, Helenistik, Roma, Ortaçağ seramikleri obsidien dilgiler vardır. POTANSİYELİ : Eski Tunç, Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Helenistik. Roma ve Selçuklu devirleri -Fariz Demir -Demet Kara ÖNERİLEN KORUMA: Tescili yapılarak Koçaş TİGEM e ekim yaptırmama ve yeni kanallar açtırmak. - Konyalı, İ.H.,1974, s.2143-2182 N.K.T.V.K.K. 25.11.1994-84 41
DÖHLÜ HÖYÜK (DÖLHÖYÜK) AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: L.31-b1 1/ 25000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ: MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Yeşilova Kasabası KADASTRO PAFTA: 27 ADA: PARSEL: 3291 ADI : DÖHLÜ HÖYÜK (DÖLHÖYÜK) KORUMA DERECESİ: I Alasakallı Mahallesi nden batıya giden tarla yolunda Yeşilova nın 1.5km. kuzeybatısında 300m. kuzeyinden karasu kanalı geçmektedir. Yaklaşık ölçüleri doğu-batı 250, kuzey-güney:250, yükseklik:5m. dir. Doğal çevre açısından ovada yer almaktadır. Kuzey ve batısı kavaklarla çevrili toprak yapısı gevşek höyük toprağıdır. Höyüğün üstü düzdür. Batısı meyilli yayvan bir höyüktür. Yüzeyden toplanan malzemeler arasında çanak çömlek bazalt havan vardır. Çanak çömlekler Asur ticaret kolonileri, Demir Çağı, Orta Çağ dönemlerine tarihlenir. POTANSİYELİ : Asur Ticaret Kolonileri, Demir Çağı, Orta Çağ demir malzemeleri. -Fariz Demir -Demet Kara ÖNERİLEN KORUMA:Tescili yapılarak yerel makamlarca koruma altına alınması. -Konyalı, İ.H.,1974, s.2143-2182 N.K.T.V.K.K. 25.11.1994-86 42
BÜYÜK TAŞLI HÖYÜK AVRUPA KONSEYİ DOĞAL VE KÜLTÜREL VARLIKLARI KORUMA ENVANTERİ D.K.V.K.E. ENVANTER NO: 68.00.02 HARİTA NO: L.31-b1 1/ 25000 İLİ: AKSARAY İLÇESİ:MERKEZ MAHALLE- KÖY VEYA MEVKİİ: Yeşilova Kasabası KADASTRO PAFTA: 13 ADA: PARSEL: 1718 ADI: BÜYÜK TAŞLI HÖYÜK KORUMA DERECESİ: I Yeşilova ile Yeşiltepe kasabaları arasında Yeşilova Alasakallı Mah. den Yeşiltepe ye giden yolun üzerinde Yeşilova nın 3,5km. kuzey batısındadır. Ölçüleri ; doğu-batı:250,kuzey-güney:250, yük.:10m. 200m.güneybatısından karasu kanalı geçmektedir. Ovalar tarlalar arasında yayvan, asıl yükseltisi yuvarlak, etek uzantısı kuzeydoğuya doğru 500m. doğuya doğru 200m. uzanmaktadır. Toplanan malzemelerden höyükte Eski Tunç Çağı, Asur Ticaret Kolonileri, Helenistik, Roma, Orta Çağ dönemlerinin yaşandığı anlaşılmaktadır. Obsidien ve cam parçaları ile kırılmış mermer figürin kolu ile bol miktarda çanak çömlek toplanmıştır. POTANSİYELİ : Eski Tunç Çağı,Assur Ticaret Kolonileri, Helenistik, Roma, Orta Çağ dönemleri var. ÖNERİLEN KORUMA: Tescilinin acilen yapılması ve kurtarma kazısı. - Konyalı,İ.H.,1974, s.2143-2182 -Tezcan, 1958 -Fariz Demir -Demet Kara N.K.T.V.K.K. 25.11.1994-7 43