AYLIK DEPREM RAPORU Şubat

AYLIK DEPREM RAPORU Şubat i

İÇİNDEKİLER 1. 2011 OCAK AYINDA TÜRKİYEDE ÖNCE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 1 2. 20 OCAK 2011 İZMİT KÖRFEZİ DEPREMİ (ML:4.4)... 2 3. 2011 OCAK AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ... 8 4. 18 OCAK 2011 PAKİSTAN DEPREMİ (MW:7.2)... 9 i

1. 2011 OCAK AYINDA TÜRKİYEDE ÖNCE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ 2011 Ocak ayı içerisinde toplam 1679 adet deprem meydana gelmiştir (Şekil 1.1-1.2). Ocak ayı içerisinde meydana gelen 4 ve üzeri olan depremlerin listesi Tablo 1.1 de verilmiştir. Şekil 1.1 2011 Ocak ayında Türkiye'de meydana gelen depremlerin dağılımı Şekil 1.2 2011 Ocak ayında meydana gelen depremlerin Deprem Sayısı-Büyüklük Grafiği 1

Tablo 1.1 2011 Ocak ayı içerisinde meydana gelen M 4.0 olan depremler Zaman (UTC) Enlem (K) Boylam (D) Büyüklük Yer 02/01/2011 04:18 34.1418 28.5686 4.3 AKDENIZ 02/01/2011 13:14 37.1023 42.9685 4.1 IRAK 19/01/2011 09:17 41.877 42.7038 5.3 GURCISTAN 19/01/2011 09:51 41.8703 42.7148 4.5 GURCISTAN 20/01/2011 02:09 40.734 29.7567 4.4 IZMIT KORFEZI 21/01/2011 07:25 35.6758 31.5802 4 AKDENIZ 23/01/2011 03:51 41.9702 42.6808 4.2 GURCISTAN 2. 20 OCAK 2011 İZMİT KÖRFEZİ DEPREMİ (Ml:4.4) 20 Ocak 2011 günü, saat 04:09 (TS) da Ml:4.4 büyüklüğünde İzmit Körfezi merkezli orta şiddetli bir deprem meydana gelmiştir. Depremin dış merkez koordinatları 40.7340 K - 29.7567 D, odak derinliği 24.01 km. olarak belirlenmiştir (Şekil 2.1). Bölgede 1900 den günümüze meydana gelen depremler M 4 olan depremlerin dağılımı Şekil 2.2 de gösterilmiştir. Şekil 2.1 2011 Ocak ayında Kocaeli ve civarında meydana gelen depremlerin dağılımı 2

Şekil 2.2 1900'den günümüze kadar Kocaeli ve civarında meydana gelen M 4.0 olan depremlerin dağılımı Kocaeli ili 1. derecede tehlikeli deprem bölgesindedir (Şekil 2.3) Kuzey Anadolu Fay Sisteminin ana hattı üzerinde bulunan Kocaeli ilinde tarihsel dönemde birçok yıkıcı deprem meydana gelmiştir. Kocaeli ve yakın çevresine ait tarihsel depremler Tablo 2.1 de verilmiştir. Şekil 2.3 Kocaeli ilinin Deprem Bölgeleri Haritası ndaki konumu 3

1909 M=5.5, M=5.8 hasar yapıcı depremlerdendir. En son büyük yıkıcı deprem 1999 M=7.4 İzmit depremidir. Bu deprem Kocaeli ile birlikte tüm Marmara bölgesinde ağır hasar ve can kaybına neden olmuştur. Tablo 2.1 Kocaeli ilini etkileyen tarihsel depremler Milat Yıl Ay Gün Enlem Boylam Yer Açıklama M.S 1878 İzmit, Bursa, İstanbul 41.0N(20),29.0E(20), I=VI(20), M=4.9(20), Eğer 1042 No.lu Depremin artçısı değilse onunla idantik bir deprem olabilir. M.S 1878 41 29 İzmit,İstanbul,Bursa,Sapanca 40.8 N(1,8), 29.0 E(1,8), I=IX(20), İstanbul'da I=V- VI(20), M=6.7(20) M.S 1754 41 29 İzmit Körf.,İstanbul,İzmit 03.09.1754 (6),Zaman:03.30 (6) M.S 1719 41 30 İstanbul,İzmit,Karamürsel r5=350 km. M.S 1672 41 30 İzmit,İstanbul M.S 740 10 26 41 29 İstanbul,İzmit,iznik 736(6),41.0 N(1),29.5 E(1),41.04 N(8),28.98 E(8) M.S 553 8 15 41 29 İstanbul,Kocaeli 15.08.551(9),11.07.554(9),554(2),16.08.554(8),I0=5 ve VII(8),555(11),15.08.555(8,2),16.08.555(2) M.S 500 41 30 İzmit M.S 488 41 30 İzmit,Karamürsel 40.77 N(8),29.9 E(8) M.S 467 41 30 İzmit M.S 447 12 8 41 30 İzmit 40.7 N(8),29.3 E(8,1),I=VIII(8,1),448(9) Körf.İstanbul,İzmit,İznik M.S 446 1 26 41 29 İzmit Körf.,İstanbul,İzmit 41.7 N(8),I=VI(8) M.S 362 12 2 41 30 İznik,İzmit,İstanbul 40.5N(8),28.8E(8) M.S 359 11 41 30 İzmit I=VI(8) M.S 358 8 24 41 30 Kocaeli,İznik,İstanbul I=VII(8),353(28),Tsunami M.S 350 10 41 30 İzmit,İznik I=VI(8),I=IX(1),40.4 N(8),29.7 E(8),41.0 N(1) M.S 268 41 30 İzmit ve Yöresi M.S 170 41 30 İzmit ve Yöresi M.S 120 40 30 İznik,İzmit 121 veya 122(8,2),I=VII(8),40.6 N(8),29.9 E(8) M.S 69 1 2 40 30 İznik,İzmit 40.6N(8),29.9E(8) M.S 29 11 24 40 30 İznik-İzmit 40.5 N(1,8),28.9 E(1,8) M.S 19 İznik,İzmit Bithinia'da pekçok il yıkıldı Depremin meydana geldiği bölgedeki hakim kuvvet doğrultu atımlı fay etkisiyle oluşan sağ yanal makaslamadır ancak bölgedeki jeolojik formasyonlar genç tektonik hareketler ile hem yanal hem de normal atımlı fayların kontrolü altında gelişmektedir. (Alpar ve Yaltırak,1999). Ml:4.4 olan depremin odak mekanizması çözümü Şekil 2.4 deki gibidir. Buna göre depremin normal bileşeni olan sağ yanal doğrultu atımlı faydan kaynaklandığı düşünülmüştür. 4

Şekil 2.4 20 Ocak 2011 Kocaeli depreminin odak mekanizması çözümü Depremin İvme Değerleri Deprem dış merkezine en yakın bölgelerde kaydedilen ivme değerleri Tablo 2.2 de ve harita üzerinde verilmiştir (Şekil 2.5). Bu depreme ait en yüksek ivme değeri Ulusal Kuvvetli Yer Hareketi Gözlem İstasyonları ndan Kocaeli-Tüpraş istasyonu KG yönünde 124.8 gal olarak ölçülmüştür. Tablo 2.2 20 Ocak 2010 İzmit depreminin ivme değerleri Sıra No İl İstasyon İlçe Cihaz Türü KG (gal) DB (gal) Düşey (gal) İstasyonun Deprem Merkez Üssüne Uzaklığı (km) 1 KOCAELİ TUPRAŞ CMG-5TD 124.8 94.4 96 2.2 2 KOCAELİ BELEDİYE CMG-5TD 79.5 120.6 24.9 5.1 3 KOCAELİ GÖLCÜK CMG-5TD 46 47.2 17 7.1 4 KOCAELİ KARAMÜRSEL CMG-5TD 19.4 46.5 20.5 15.2 5 KOCAELİ SERBEST BOLGE CMG-5TD 21.6 26.4 7.3 9 6 KOCAELİ TAYSAD CMG-5TD 17.9 16.2 7.6 33 YUVACIK BRJ 7 KOCAELİ GOVDE CMG-5TD 9.4 5.1 7.8 19 8 KOCAELİ BELEDIYE CATI CMG-5TD 8 7.1 5.5 15 9 KOCAELİ YUVACIK BARAJI CMG-5TD 4.6 5.9 5.5 19 10 KOCAELİ MERKEZ CMG-5TD 3.5 2.6 5.5 15 11 KOCAELİ İZAYDAŞ CMG-5TD 3.6 4.4 2.7 23 12 KOCAELİ GEBZE CMG-5TD 3.6 4.1 2.8 26 13 KOCAELİ İZAYDAŞ CMG-5TD 1.6 1.6 1.3 23 14 KOCAELİ KANDIRA CMG-5TD 0.8 1 0.5 50 15 İSTANBUL ŞİLE CMG-5TD 8.2 11.7 10.2 50 5

Tablo 2.2 (devam) 20 Ocak 2010 İzmit depreminin ivme değerleri Sıra No İl İstasyon İlçe Cihaz Türü KG (gal) DB (gal) Düşey (gal) İstasyonun Deprem Merkez Üssüne Uzaklığı (km) 16 İSTANBUL ÜMRANİYE CMG-5TD 5.1 4.2 3.2 59 17 İSTANBUL K.ÇEKMECE CMG-5TD 4.4 4.3 1.2 89 18 İSTANBUL KARTAL CMG-5TD 3.3 3 1.3 53 19 İSTANBUL BESİKTAŞ CMG-5TD 0.9 1.3 0.8 72 20 BURSA GEMLİK ETNA 2.9 2.4 1.3 60 21 BURSA KELES CMG-5TD 1.8 1.2 0.5 101 22 BURSA ORHANGAZİ ETNA 1.8 1.8 1.2 52 23 YALOVA MERKEZ ETNA 1.8 1.9 1.2 44 24 ESKİŞEHİR 2EYLÜL KAMPÜSÜ CMG-5TD 1.1 1.1 0.3 121 25 ESKİŞEHİR Y.SÖĞÜT CMG-5TD 1.1 0.9 0.3 116 Şekil 2.5 İvme kayıt istasyonlarının depremin dış merkezine göre dağılımı 20 Ocak 2011 tarihli İzmit Körfezi Depremi nin bilgisayar ortamında ivme dağılım haritası (Şekil 2.6a) ve şiddet dağılım haritası (Şekil 2.6b) hazırlanmıştır. 6

a b Şekil 2.6 20 Ocak 2011 İzmit Körfezi (Ml=4.4) Depreminin En Büyük Yer İvmesi Dağılım(a) ve Sismik Şiddet Haritaları (b) (Sismik Şiddet haritaları Arıoğlu vd. 2001 e göre hazırlanmış, ivme değerleri için Fukushima and Tanaka (1992) azalım ilişkisi kullanılmıştır) 7

3. 2011 OCAK AYINDA DÜNYA DA ÖNE ÇIKAN DEPREM ETKİNLİKLERİ 2011 Ocak ayı içerisinde Dünya da büyüklüğü 5 ve üzeri olan toplam 191 deprem meydana gelmiştir (Şekil 3.1). Bu depremlerden büyüklükleri 6 ve üzeri olanlar Tablo 3.1 de verilmiştir. Şekil 3.1 2011 Ocak ayında Dünya'da meydana gelen M 5.0 olan depremlerin dağılımı Tablo 3.1 2011 Ocak ayında Dünya da meydana gelen M 6.0 olan depremler (EMSC) ZAMAN (UTC) ENLEM N/S BOYLAM E/W DERINLIK (km) BUYUKLUK YER 01/01/2011 09:56:57 26.80 S 63.19 W 565 6.9 SANTIAGO DEL ESTERO, ARGENTINA 02/01/2011 20:20:19 38.26 S 73.36 W 33 7.1 BIO-BIO, CHILE 05/01/2011 06:46:16 22.34 S 171.64 E 129 6.4 SOUTHEAST OF LOYALTY ISLANDS 09/01/2011 10:03:45 19.16 S 168.37 E 30 6.5 VANUATU 09/01/2011 17:21:55 19.21 S 168.23 E 30 6.2 VANUATU 10/01/2011 06:02:51 35.64 S 73.23 W 18 6.2 OFFSHORE MAULE, CHILE 12/01/2011 21:32:54 27.00 N 139.92 E 523 6.5 BONIN ISLANDS, JAPAN REGION 13/01/2011 16:16:41 20.58 S 168.60 E 5 7.0 LOYALTY ISLANDS 17/01/2011 19:20:56 5.12 S 102.55 E 28 6.0 SOUTHERN SUMATRA, INDONESIA 18/01/2011 20:23:25 28.81 N 63.97 E 80 7.2 SOUTHWESTERN PAKISTAN 24/01/2011 02:45:28 38.46 N 72.82 E 80 6.0 TAJIKISTAN 26/01/2011 15:42:30 2.21 N 96.84 E 22 6.0 SIMEULUE, INDONESIA 27/01/2011 08:38:29 28.26 N 59.01 E 12 6.0 SOUTHEASTERN IRAN 29/01/2011 06:55:25 70.95 N 6.75 W 2 6.2 JAN MAYEN ISLAND REGION 31/01/2011 06:03:23 21.87 S 175.57 W 40 6.0 TONGA 8

4. 18 OCAK 2011 PAKİSTAN DEPREMİ (Mw:7.2) 18 Ocak 2011 saat 20:23 (UTC) de Pakistan nın güney batısında büyüklüğü Mw:7.2 olan bir deprem meydana gelmiştir (USGS). Depremde iki kişi kalp krizinden hayatını kaybetmiş, Balochistan da 200 ev hasar görmüştür (USGS). Şekil 4.1 18 Ocak 2011 Pakistan depreminin dış merkezini gösterir harita 9

KAYNAKLAR Bedri Alpar, Cenk YALTIRAK, "Tectonic setting of eastern Marmara Sea, In Integration of Earth Sciences research on the Turkish and Greek Earthquakes (Eds Naci Görür)", NATO SCIENCE SERIES: IV: Earth and Environmental Sciences, No. 9, 2002, s. 35-46 http://www.emsc-csem.org http://neic.usgs.gov/neis/qed/ Tarihsel depremlerin kaynakları; Kod Kaynak 1 Shebalin,N.V., Karnik,V.,Hardzievski,D.(1974) Catalogue of Earthquakes UNESCO,Skopje,Yugoslavia 10 Maravelakis,M.J.(1941)Beitrage zur Kentnis der Erdbebengeschicte von Griechenland und den Nachbarlandernauf Grund der Erinnerungen.Veröffentlichungen der Reichsanstalt für Erdbebenforschung in jena 11 Pınar,N.,Lahn,E.(1952)Türkiye Depremleri İzahlı Kataloğu.T.C.Bayındırlık Bak.Yapı ve İmar İş.Reis.Y.Seri 6,Sayı 36 12 İncicyan,P.G.(1976)Onsekizinci Asırda İstanbul.İst.Fetih Cemiyeti Ens.Yayın No.43,Baha Matbaası,İstanbul 13 Arıncı,R.(1945)Arzda ve Yurdumuzda Zelzele Bölgeleri.Çorumlu Mecmuası,Çorum Halkevi Yayını,Yıl 4,Sayı 29,Çorum 14 Yücel.E.(1971)İstanbul Depremleri Hayat Tarih Mecmuası,Sayı 6,Temmuz 1971,Cilt 2,S.58-63 15 Muralt Cronologie Byzantine.Prof.Dr.H.Soysal Arşivi,İstanbul 16 Andreasyan,H.(1970)Ermeni Kaynaklarından Derlenmiş Deprem Listesi.Yayımlanmamış, Prof.Dr.H.Soysal Arşivi,İstanbul. 17 Naima Tarihi Cilt 4,S.17-289,Cilt5, S.145-267 18 Akyol,İ.H.(1938)Erzincan Zelzelesi ve Son Feyezanlar.Ülkü Halkevleri Dergisi,Cilt 11,Sayı64,Haziran 1938 19 Ambraseys,N.N.(1975) Studies in Historical Seismicity and Tectonics.Geodynamics Today,Chap.2,The Royal Soc.,London. 2 Calvi,V.S.(1941)Erdbebenkatalog der Turkei und Einiger Benaehbarter Gebiete.Yayımlanmamış,Rapor No.276,MTA Enstitüsü,1941,Ankara 20 Öcal,N.(1968) Türkiyenin Sismisitesi ve Zelzele Coğrafyası, 1850-1960 Yılları İçin Zelzele Katoloğu Kandilli Rasathanesi Yayınları No:8, İstanbul 21 Andreasyan, H. (1973) xıv VE xv. Yüzyil Türk Tarihine ait Ufak Kronolojıler, Kolofanlar. İst. Üni. Ede. Fak. Tarih Ens. Dergisi, Sayı 3, İstanbul 22 Topkapı Sarayı Kütüphanesi Revan Kitapları No:1101, Varak 105/b, 72/b, İstanbul 23 Cezar, M. (1963) Türk Sanat Tarihi Araştırmaları ve İncelemeleri I. Güzel Sanatlar Akademisi, Türk Sanatı Tarihi Enstitü Yayınları No:1, S:327-414 10

24 Kömürcüyan,E:Ç: (19529 XVII. Asırda İstanbul Tarihi İstanbul Üni. Edebiyat Fak. Yayınları, No:506, İstanbul 25 Coşar, Ö.S. (1979) Fransanın İzmir Dosyası 19 Aralık 1979 tarihli Yeni Asır Gazetesi, İzmir 26 H. Saadettin Tarihi Cilt II El Yazması, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 27 Reşit Tarihi Cilt II s.122-213 El Yazması, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 28 İstanbul İl Yıllığı (1973) S. 6-230, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 29 İstanbul İl Yıllığı (1973) S. 167-270, İstanbul Üni. Kütüphanesi, İstanbul 3 Ambraseys,N.N.(1965)The Seismic History of Cyprus.Revue de I'Union Inter.de Secours No.3,35-48,Geneva 30 Mambury,E(1925)İstanbul Rehber-i Seyyahin.Tercüman Gazetesi Arşivi,İstanbul. 31 Zincirkıran,N.ve diğerleri(1968)hürriyet Cep Ansiklopedisi.Hürriyet Gazetesi Yayınları,İstanbul. 32 Şemdanı Zade(1976)Fındıklı Süleyman Efendi Tarihiİst.Üni.Ede.Fak.Yayını No.2088,Cilt1,S.176 33 Verrolot,M.P.(1856)Compt-rondu.Tableau des tremblements de terre qui ont eulieu dans I'Empire Ottoman en 1855.Ac de Sei.Paris,Tome 42,p.93-293 34 Gökmenzade Hacı Çelebi(Sayyid Hüseyin Rıfat)İşaretnuma(El Yazması),Cebeci Semt Kütüph.No.1314,Ankara 35 Slaars M.B.F.(1932),Çev.Arapzade Cevdet İzmir Hakkında Tetkikat.İzmir ve Havalisi Asarı Atika Muhipleri Yayını,Sayı6,Marifet Matbaası,İzmir. 36 Deprem Dosyası Cumhuriyet Gazetesi Arşivi, İstanbul. 37 İslam Ansiklopedisi(1966)No.53B,İstanbul Maddesi,S.1214-1239 38 Swiss Reinsurance Company(1978)Atlas on Seismicity and Volcanism.Swiss Reinsurance Company,October 1977,Switzerland. 39 Ambraseys,N.N.,Zatobek,A.,Taşdemiroğlu,M.,Aytun,A.(1968)The Mudurnu Valley Eathquake of 22 July 1967.Serial No.622/BMS. RD/AVS,Paris,June 1968,UNESCO. 4 Plassard-Kogoş(1968)Catalogue des Seismes Re cents a Liban.Ann.Memoires de I'Observ.de Xsara.TomeIV,Cahier 1 40 Karnik,V.(1971) Seismicity of the Eurpean Area 2.D.Rediel Publishing Company /Dortrecht,Holland 5 Kondorskaya,N.V.,Shebalin,N.V.(1977)New Catalogue of strong Earthquakes on the Territory of USSR from theancientest times to 1975.Moscow 6 Collection Academique Tome VI de la Partie Etrangere et Premier Tome de la Physique Experimantale Separee. 7 Broghton,T:R:S:(1938) An Economic survey of Ancient Roma.Vol.IV,The Johns Hopkins Press,Baltimore 8 Ergin,K.,Güçlü,U.,Uz,Z.(1967)Türkiye ve civarının Deprem Katoloğu.İ:T:Ü: Maden Fak.Arz Fiziği Ens.Yayın No.24,İstanbul 9 Francis,I.(1947)Bizans Kaynaklarına göre Orta Şark'ta Vukubulan Zelzeleler İ.Ü.Ed.Fak.Coğ.Bl.Doktora Tezi İ.Ü.Kitaplığı No.1420 A1 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belge düzeyi yüksek 11

A2 Kaynak sayısı üç'den az bilgi ve belge düzeyi yüksek A3 Kaynak sayısı üç'den fazla bilgi ve belgeleri geliştirilmeye gereksinim gösteriyor. B1 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belge düzeyi orta B2 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri geliştirilmeye gereksinim gösteriyor düzeyi orta B3 Kaynak sayısı üç veya daha az,bilgi ve belgeleri yetersiz. C1 Kaynak sayısı yetersiz. C2 Bilgi ve belgeleri yetersiz. C3 Hem kaynak sayısı,hemde bilgi ve belgeleri yetersiz. 12