Tekedere Grubu Kayaçların (Safaalanı-Saray-Tekirdağ) Yapıtaşı-Agrega Olarak Değerlendirme Olanakları.



Benzer belgeler
2. MİKRO İNCELEME ( PETROGRAFİK-POLARİZAN MİKROSKOP İNCELEMESİ)

KARATEPE BAZALTLARININ (ÇORLU-TEKİRDAĞ) YAPI MALZEMESİ OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİ

INS13204 GENEL JEOFİZİK VE JEOLOJİ

GİRİŞ. Faylar ve Kıvrımlar. Volkanlar

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK-MİMARLIK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ ADANA

BAZALTLARIN KIRMATAŞ YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ "TRAKYA - TEKİRDAĞ BÖLGESİ BAZALTLARI ÖRNEĞİ"

SÜREKSİZLİK DÜZLEMLERİNDE AYRIŞMANIN PÜRÜZLÜLÜK ÜZERİNDEKİ ETKİSİ * Effect Of Alteration On Roughness In Discontinuities Surfaces *

İYC MADENCİLİK SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. NE AİT MUĞLA - FETHİYE YÖRESİ BEJ TÜRÜ KİREÇTAŞININ FİZİKO-MEKANİK ANALİZ RAPORU

YUMURTALIK LİMAN YAPIMINDA DOLGU MALZEMESİ OLARAK KULLANILAN DOLOMİTİK KİREÇTAŞLARININ FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ *

Çukurova Bölgesi Kireçtaşlarının Los Angeles Aşınma Direnci ile Fiziko-Mekanik Özellikleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

D. E. Ü., Mühendislik Fakültesi, Maden Müh. Bölümü

TRAKYA FORMASYONU GROVAKLARININ DONMA ÇÖZÜNME DAVRANIġI, (AYAZAĞA-ĠSTANBUL)

YENİLME KRİTERLERİ. Coulomb ve Mohr Yenilme Kriteri

KIRKLARELİ İLİ MADEN VE ENERJİ KAYNAKLARI

FİZİK. Mekanik İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ KAYAÇLARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ. Mekanik Nedir? Mekanik Nedir?

DECEMBER KOZAĞAÇ (MUĞLA) BEYAZ MERMERİNİN FİZİKOMEKANİK VE SÜREKSİZLİK ÖZELLİKLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

MİNERAL VE KAYAÇLARIN MÜHENDİSLİK ÖZELLİKLERİ

Yapısal Jeoloji: Tektonik

Çamlıbel - Ulubey (Uşak) Beyaz Mermerinin Jeolojik ve Fiziko- Mekanik Özelliklerinin Araştırılması

KAHRAMANMARAŞ SEMPOZYUMU 1177 KAHRAMANMARAŞ DOLAYINDAKİ OFİYOLİTİK KAYAÇLARIN JEOLOJİK AÇIDAN ÖNEMİ VE KROM İÇERİKLERİ

Masifler. Jeo 454 Türkiye Jeoloji dersi kapsamında hazırlanmıştır. Araş. Gör. Alaettin TUNCER

YENİLME KRİTERİ TEORİK GÖRGÜL (AMPİRİK)

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ KAYA MEKANİĞİ DERSİ LABORATUVARI. ( Güz Dönemi) NOKTA YÜK DAYANIMI DENEYİ

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 4 Sayı: 2 sh Mayıs 2002

Sulakyurt baraj yeri granitoidlerinin mühendislik jeolojisi özellikleri

Büro : Bölüm Sekreterliği Adana, 22 / 04 /2014 Sayı : /

KAYA KÜTLESİ SINIFLAMALARI

BOUGUER ANOMALİLERİNDEN ÜSTÜ ÖRTÜLÜ FAYLARIN SAPTANMASI VE İSTANBUL-SİLİVRİ BÖLGESİNİN YERALTI YAPISININ MODELLENMESİ

Saffet YAĞIZ* Geliş Tarihi/Received : , Kabul Tarihi/Accepted :

A. Baykal. Use of Foça Tufs As Fill Material in the Cement Industry

KLİVAJ / KAYAÇ DİLİNİMİ (CLEAVAGE)

ÇAL, BEKİLLİ, SÜLLER (DENİZLİ) VE YAKIN ÇEVRESİNDE ÇEVRESEL SAĞLIK SORUNLARI MEYDANA GETİREN MİNERAL OLUŞUMLARINA İLİŞKİN ÖN İNCELEME

Science Citation Index Kapsamındaki Yayınlar

DOĞAL TAŞ İŞLETMECİLİĞİNDE JEOTEKNİK ARAŞTIRMALAR: KARATAŞ MEVKİİ (DENİZLİ) DOĞAL TAŞ İNCELEMESİ

Potansiyel. Alan Verileri İle. Hammadde Arama. Endüstriyel. Makale

MENDERES GRABENİNDE JEOFİZİK REZİSTİVİTE YÖNTEMİYLE JEOTERMAL ENERJİ ARAMALARI

4. LINEASYON, LINEER YAPILAR ve KALEM YAPISI

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DERS TANITIM FORMU ÖĞRETİM GÜZ YARIYILI NBG Laboratuar -

T.C. SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ DOĞAL TAŞLAR TEKNOLOJİSİ LABORATUARI ISPARTA TEKNİK RAPOR

3/9/ µ-2µ Filler (taşunu) 2µ altı Kil. etkilemektedir.

Volkanik Kayaçların Beton Agregası Olarak Kullanılması. Use of Volcanic Igneous Rocks as Concrete Aggregate

4. FAYLAR ve KIVRIMLAR

JEOLOJİK HARİTALAR Jeolojik Haritalar Ör:

Kaya Kütlesi İndisi Sistemi (RMI)

MADEN SAHALARI TANITIM BÜLTENİ

Kaya Zemin Sınıflamaları Parametre Seçimi Şev Stabilite Sorunları. Özgür SATICI Mad. Yük. Jeo. Müh. (MBA)

Maksimum Agrega Tane Boyutu, Karot Narinliği ve Karot Çapının Beton Basınç Dayanımına Etkisi GİRİŞ

İSPİR-ÇAMLIKAYA (ERZURUM) PAPATYA DESENLİ DİYORİTLERİNİN "MERMER" OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

Mermer Parça Atıklarının Beton Agregası Olarak Değerlendirilmesi. Evaluation of Concrete Aggregate Marble Pieces

Pelte (Elazığ) Bölgesindeki Traverten ve Oniks Mermerlerin Yapı ve Kaplama Taşı Olarak Kullanılabilirliği

GÜMÜŞLER (NİĞDE) KALSİTİNİN FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

DEPREMLER - 2 İNM 102: İNŞAAT MÜHENDİSLERİ İÇİN JEOLOJİ. Deprem Nedir?

MAGMATİK KAYAÇLAR DERİNLİK (PLUTONİK) KAYAÇLAR

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl

YAPILARIN ZATİ YÜKÜNÜN AZALTILMASI İÇİN DİYATOMİTLE ÜRETİLEN HAFİF BLOK ELEMANLARIN ÖZELLİKLERİNİN ARAŞTIRILMASI. Tayfun UYGUNOĞLU 1, Osman ÜNAL 1

BETON AGREGALARI-AGREGA ÜRETİMİ VE AGREGALARDA KALİTE

Bu ders notunun çıkarılmasında değerlendirilen ve okunması tavsiye edilen kaynaklar

MUCUR (KIRŞEHİR) YÖRESİ KİREÇTAŞI MERMERLERİ VE TRAVERTENLERİNİN FİZİKO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ

DN MERMER FİRMASINA AİT BALLIK BOĞAZI BÖLGESİ TRAVERTENİNİN ANALİZ RAPORU

BAZI DOĞAL TAŞLARIN TEKNO-MEKANİK ÖZELLİKLERİ VE UYGUN KULLANIM ALANLARININ BELİRLENMESİ

Volkanik Cüruf Agregaların Yapı Sektöründe Kullanımı. S. Demirdağ, L. Gündüz & S. Saraç

AGREGALAR Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

ZEMİN MEKANİĞİ DERS NOTLARI

Göncüoğlu, M.C., 1983, Bitlis Metamorfitlerinde yani yaş bulguları: MTA Dergisi, 95/96,

İkizdere (Rize) Yöresindeki Granitik Kayaçların Mermer Olarak Kullanılabilirliği

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 7 Sayı: 2 s Mayıs 2005

JEO 302 KAYA MEKANİĞİ

TABAKALI YAPILAR, KIVRIMLAR, FAYLAR. Prof.Dr. Atike NAZİK Ç.Ü. Jeoloji Mühendisliği Bölümü

BİLECİK BEJ MERMERLERİ; VEZİRHAN BÖLGESİ JEOLOJİK ETÜD VE DEĞERLENDİRMESİ

KAYA KÜTLELERİ - KAYA KÜTLELERİNDE SÜREKSİZLİKLER - Karadeniz Teknik Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Trabzon

1. GİRİŞ 2. ETÜT ALANI JEOLOJİSİ

BÖLÜM 3 AYRIŞMA (KAYA VE TOPRAK KAVRAMI)

KARADENİZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ MADEN MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MADEN İŞLETME LABORATUVARI DENEY ADI: AGREGA ELEK ANALİZİ VE GRANÜLOMETRİ EĞRİSİ

ELVANPAŞA (AFYON) TRAKİANDEZİTLERİNİN JEOLOJİSİ VE YAPI TAŞI OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

M. Mustafa ÖNAL 1 Seda ÇELLEK , Kırşehir, TÜRKİYE

Kuruca Dağından Elde Edilen Agregaların Beton Agregası Olarak Kullanılabilirliği

İÇERİSİ BETON İLE DOLDURULMUŞ ÇELİK BORU YAPI ELEMANLARININ DAYANIMININ ARAŞTIRILMASI ÖZET

FARKLI TİPTE AGREGA KULANIMININ BETONUN MEKANİK ÖZELİKLERİNE ETKİSİNİN ARAŞTIRILMASI

ERGENE (TRAKYA) HAVZASININ JEOLOJİSİ ve KÖMÜR POTANSİYELİ. bulunmaktadır. Trakya Alt Bölgesi, Marmara Bölgesi nden Avrupa ya geçiş alanında, doğuda

SIR (KAHRAMANMARAŞ) BARAJ SAHASINDA YAPILAN KESME DENEYLERİ

YAPIDAKİ BETON DAYANIMININ STANDART KÜRDE SAKLANAN NUMUNELER YARDIMIYLA TAHMİNİ. Adnan ÖNER 1, Süleyman DİRER 1 adnan@kou.edu.tr, sdirer@engineer.

TABAKALI SİLİKATLAR (Fillosilikatlar)

GÜMÜŞLER-AKTAŞ (NİĞDE) BÖLGESİNİN GENEL JEOLOJİSİ VE YAPI MALZEMESİ POTANSİYELİ

Tabakalı kayaçların dalga şeklindeki deformasyonlarına kıvrım denir. Kıvrımların boyları mm mertebesinden km mertebesine kadar değişir.

MTA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ NE AİT İLK PATENT ÇİMENTOSUZ HAFİF YAPI MALZEMESİ ÜRETİM YÖNTEMİ

HAFİF AGREGALARIN YAPISAL BETON İMALATLARINDA KULLANIMI Çimento Araştırma ve Uygulama Merkezi

Kalsiyum Karbonatlı Kayaçların Standart Özelliklerinin İncelenmesi Examination of Standart Properties of Calcium Carbonate Rocks

Temel Kayaçları ESKİŞEHİR-ALPU KÖMÜR HAVZASININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ GİRİŞ ÇALIŞMA ALANININ JEOLOJİSİ VE STRATİGRAFİSİ

İNCE AGREGA TANE BOYU DAĞILIMININ ÇİMENTOLU SİSTEMLER ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ. Prof. Dr. İsmail Özgür YAMAN

Yapılma Yöntemleri: » Arazi ölçmeleri (Takeometri)» Hava fotoğrafları (Fotoğrametri) TOPOĞRAFİK KONTURLAR

DİYARBAKIR MERMER TOZ ARTIKLARININ TAŞ MASTİK ASFALT YAPIMINDA KULLANILABİLİRLİĞİNİN ARAŞTIRILMASI

Doç. Dr. Cengiz ÇETİN, BEK166 Taş Malzeme Bilgisi ve Bozulmalar Ders Notu DERS 4 1. KAYAÇ TÜR VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

METAMORFİK KAYAÇLAR. 8/Metamorphics.html. Prof.Dr. Atike NAZİK, Çukurova Üniversitesi J 103 Genel Jeoloji I

JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 2015 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ

SAHA BİLGİLİ-II DERS NOTLARI Hafta ( ) -

VIII. FAYLAR (FAULTS)

Agrega Madenciliğinin Hazır Beton Üretimindeki Yeri. Place in the Ready Mixed Concrete Production of Aggregate Mining

AYAZINI (AFYON) TÜFLERİNİN ÇİMENTO SANAYİİNDE TRAS OLARAK KULLANILABİLİRLİĞİNİN İNCELENMESİ

NENE HATUN TÜNELİNDE (İZMİR) Q KAYA KÜTLE SINIFLAMASININ UYGULANMASI ( KM) Orhan ARKOÇ

YAPI MALZEMESİ YAPI MALZEMESİNE GİRİŞ

Transkript:

Tekedere Grubu Kayaçların (Safaalanı-Saray-Tekirdağ) Yapıtaşı-Agrega Olarak Değerlendirme Olanakları. The Evaluation of Agregate and Building Stone of Tekedere Group Near Sefaalan (Saray-Tekirdağ) İ.Feda ARAL 1, Şerafettin ÇENGEL 2 1 T.Ü. Çorlu Mühendislik Fak., İnşaat Müh. Bölümü, Çorlu/Tekirdağ 2 M.T.A. Kocaeli Bölge Müdürlüğü, Kocaeli ifeda@corlu.edu.tr ÖZET: Bu çalışmada; Trakya Bölgesi'nin Yıldız Dağlan (Isıranca Masifi) bölümünde, Sefaalanı Köyü yakınlarında yeralan ve Tekedere grubu olarak adlandırılan kayaçların, mühendislik özellikleri incelenip, gerek blok verme özellikleri ve gerekse üretimi sonrası, kırılıp, öğütülüp agrega olarak inşaat sektöründe beton agregası, dolgu malzemesi, yol üst yapı malzemesi olarak köprü, gölet, baraj, dalga kıran, parke taşı gibi yerlerde kullanılabilme nitelik ve niceliğine sahip olup olmadığı incelenmiştir. Çalışma alanındaki Tekedere grubu kayaçlannın jeolojik ve petrografik özellikleri incelenmiş olup, çoğunlukla amfıbolit-gnays, amfıbolit ve amfıbollü biyotit gnayslardan olduğu saptanmıştır. Bu kayaçlar açık renkli kuvars ve aplit daykları tarafından kesilmiştir. Grubu oluşturan kayaçlar yeşil-koyu yeşil, grimsi yeşil, açık gri ve boz renklerde olup, bozuşma yüzeyleri sarımsı açık yeşil, sarımsı yeşildir. Birimin üst seviyelerinde yoğun alterasyon izlenir. Alt seviyeleri ise daha sağlam ve serttir. Birimin alt seviyelerine inildikçe amfıbolitler ve amfibol gnayslar yoğunlaşmaktadır. İnceleme alanında rezerv hesabına yönelik yapılan çalışmalarda (M.T.A. çalışmaları) 40 milyon m 3, lük bir rezerv olduğu belirtilmektedir. Ocakta dinamit ile üretim yapılmaktadır. Su emme oranlan çok düşük ve mukavemetleri oldukça yüksek olması nedeni ile yapı endüstrisinde standartlara uygun mühendislik değerlerine sahip olduğu saptanmıştır. Anahtar Kelimeler: Amfibolşist, Yapı malzemesi, Agrega ABSTRACT:In this study, the engineering properties of rocks called as Tekedere group that exsist at the village of Sefaalan on the Yıldız mountains at Trakya region was investigated. In addition to that, it was also investigated whether they had the quality and quantity that can be used as road materials at the construction cobble stone, water-break dams, puddie and bridge and either they released block properties or produced, broken ground and construction sector as building agregate and filling material. The geological and petrographical properties of Tekedere group rocks was investigated and it was optained that it was as amphibolite biotite, amphibolite, amphibolite gneiss in majority. These rocks were cut by aplite dykes bare colored quartz. The rocks forming groups are in the color of grey and ash-grey, dark-green, green, greyish green. The break up surface is yellowish green and yellowish ash - green on the upper levels are observed alteration in dense. The lower levels are more strong and hard. As descerding to the lower levels the amphibolites and amphibolite gneisses are concentrated. According to the studies done in the direction of reserve estimate at Tekedere region, 40 million m 3 reserve is expected. The production is obtained by dynamites at the mines. They had appropriate engineering property standarts for contsruction industry as the level of absorbing water is very low and the resistance is very high. Keywords: Amphibolitschist, Building material, Agregate

Ill Ulusal Kırmataş Sempozyumu 3-4 Aralık 2003/Istanbul l.giriş Türkiye'nin kuzeybatısında yer alan Trakya Bölgesi, güney kesiminde geniş Tersiyer yaşlı çökeller ile örtülmüş, kuzeykuzeydoğu kesiminde ise Istranca masifi (Yıldız Dağlan) yeralmaktadır. Istranca masifi ekay dilimleri ile birbiri üzerine ve kuzeykuzeydoğuya itilmiş granitik/metamorfik bir çekirdek ile metamorfik örtü birimlerinden oluşur. İnceleme alanı Sefaalanı'nın (Saray- Tekirdağ) 3 km kuzeydoğusunda yer almaktadır (Şekil 1). Şekil 1. İnceleme Alanı Yer Buldum Haritası Yörenin (bölgenin) nitelikli olarak yapı malzemesi ihtiyacını karşılamaya yönelik değişik jeolojik formasyonlardan yararlanma şekline gidilmiştir. Bunlardan biri olan Sefaalanı (Saray) yöresindeki Tekedere grubu kayaçlardan amfibolit şistler, geçmiş dönemlerde basit yöntemler ile üretilerek faydalanılmaya çalışılmıştır. Rezerve yönelik yapılan önceki çalışmalar sonucu, yaklaşık 40 milyon m 3 'lük görünür rezerv olduğu belirtilmektedir. Bu bildiride adı geçen kayaçlarm yapıtaşı-agrega olabilirlikleri için fiziksel, mekanik, jeolojik ve kimyasal özellikleri incelenerek, işletilebilirlikleri değerlendirilmiş ve elde edilen sonuçlar ortaya konulmaya çalışılmıştır. 2.JEOLOJI Tekedere grubu kayalar, değişik araştırıcılar tarafından farklı tanımlamalar, farklı adlar ile adlandırılmıştır. Bunlar ilk 1947'de Pamir ve Baykal [1] ile başlayıp, Akartuna [2], Bürküt [3], Ayhan ve diğerleri [4], Aydın [5], Üşümezsoy [6], Umut ve diğerleri [7] ile devam etmiştir. Akartuna'nın çalışmalarına göre; Tekedere grubu karşılığı olabilecek birimler, gnays veya gnayslar ile kuvarsitler arasında yer alan, koyu yeşil renkli, az miktarda feldspat içeren şistlerdir [2]. Bürküt'ün tanımladığı almandin-amfibolit fasiyesi, yeşil şist fasiyesinin kuvars-albit-epidot-almandin alt fasiyesi ile kuvars-albit-epidot-biyotit alt fasiyesi birimlerinin karşılığıdır [3]. Aynı alanda çalışma yapmış olan Aydın'in haritalayıp ayırtladığı amfibolit şistler, Tekedere grubuna ait Karaçoban amfibolit üyesi olarak Tekedere grubunun çok az bir kısmını oluşturur [5]. Aydın, amfıbolitşistlere Koruköy formasyonu adını vermiştir[8]. Koruköy formasyonu olarak tanımlanan masif, inceleme alanı ve yöresindeki birimlerin en yaşlısı, yani temel kayayı oluşturmaktadır. Temel kayayı oluşturan birim Paleozoyik yaşlı (Kırklareli metagraniti) ve Jura yaşlı (Demirköy plütonu) birimler tarafından kesilmiştir. Üste doğru Triyas, Jura, Üst Kretase ve Eosen birimleri ile örtülmüştür [8]. Amfibolit şistler ve biyotit şistler kıvnmlanmalar gösterip, yer yer bantlı yapı sergiler. Ana kaya koyu yeşil renkli olup ayrışmış yüzeyler yer yer sarımsı renklidir. Çağlayan ve Yurtsever'in M.T.A. Genel Müdürlüp tarafından 1:100 000'lik "Türkiye Jeoloji Haritaları" çalışmalarında, Aydın'ın çalışmasında[8] "Koruköy formasyonu" olarak tanımladığı amfibolit şistleri "Tekedere grubu" adı altında incelemişlerdir[9]. Tekedere grubu kayaçlardan alınan örneklerden yapılan petrografik analizlerde; 7043 - Mikaşist, yeşil biyotitli ve granat balastlı stavrolit ile amfibolit fasiyesindedir. 4017-Amfibolit, 4063 - Amfıbollü şist, 7244 - Amfibolit, 7243 - Mikaşist, 294

Ill Ulusal Kırmataş Sempozyumu 3-4 Aralık 2003/lstanbul 7220 - Kuvars biyotit-muskovit şist olduğu tarafımızdan belirlenmiştir. Birimdeki çatlaklar genelde düşey olup, karbonat ve alterasyon ürünleri ile dolguludur. İnceleme alanı yapısal olarak Istranca masifinde gelişen normal faylar ile tanımlanmaktadır [10, 11]. Birbirlerine dik yönde uzanan bu fay sistemlerinden ilki ve en etkin olanı, Bulgaristan sınırından başlayıp Çatalca dolaylarından Marmara Denizi'ne kadar uzanan KB-GD uzanımlı normal faylardır. İkincil olarak ise bu fayları dik kesip öteleyen KD-GB yönlü faylardır. Bölgesel olarak tektonik deformasyonlarda kıvrımlanmalar saptanmış olup, kıvrımlanmalar sırasında ergiyen ve kuvars ile kuvarso-feldspatik malzeme, kanatlardan özellikle devrik kanattan kıvrım tepe noktasına doğru göç ederek sıkışan kıvrımlarda ptigmatik oluşumlara neden olmuştur. Klivajlarla kesilen ve yer yer ötelenen bu bantlar ile kanatlarda özellikle devrik kanatlarda kalan kesimlerinde açma ve sıkma yapıları sonucu budinaj yapılan görülür. Bu tür yapıların çoğu kopuk ve birbirinden bağımsız görünüm kazandıkları için birleştirilmeleri zordur. Bu yapıların geometrisi incelenerek, arazide yapraklanmalar nedeni ile görülemeyen kıvrımlar saptanmış ve yapısal yorumlara gidilmiştir (Ek 1) [8]. 3. TEKNOLOJİK ÖZELLİKLER İncelemeye konu olan birimin oldukça çatlaklı olduğu tesbit edilmiştir. Kayaçların içerisindeki çatlak takımları ayn ayrı incelendiğinde mühendislik özellikleri açısından tıpkı bir katmanlı kaya gibi davrandığı düşünülmektedir. Bu nedenle çatlak ara uzaklığının daha çok 30-50 cm aralıklara sahip olması nedeni ile "sık çatlaklı" (çatlaklı) kaya olarak tanımlanmaktadır. Çatlak açıklıkları, yani çatlağın iki duvarı arasındaki mesafeye göre birim "orta çatlak açıklıktı" [12] (1-5 mm açıklıklı) kaya, çatlak açıklıkları "yarı dolgulu" olarak tanımlanmaktadır. Dolgular daha çok kalsit ve kuvarsdan oluşmaktadır. Çatlak dolgu türü ve dolgu kalınlığı, mühendislik problemlerinde maliyet, emniyet, üretim süresi ve üretim tipi açısından önemli rol oynamaktadır. Çatlak ara uzaklıkları bir diğer kaya mühendislik tanımlamasını da belirlemektedir. Bu RQD (Rock Quality Designation)'dir. Tekedere grubu kayaçları RQD çalışmalarında, RQD : loo.e formülü ile [13] RQD değeri % 55,78 ile "orta kaliteli kaya" sınıfında bulunmaktadır. Doğada bulunan kayalardan yapı malzemesi olarak faydalanmada, kayaların teknolojik özelliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Teknolojik özellikleri, kayaların kazılabilme, delinebilme, kesilebilme, parlatılabilme ve patlatılarak üretilebilme özelliklerini belirlemektedir. İnceleme alanındaki Tekedere grubu kayaçlannın kırılma yüzeyleri daha çok pürüzlü, dalgalı, kırıklı ve köşelidir. Bu özelliklerinden dolayı oldukça kaliteli bir beton üretimi sunmaktadır. Çatlak aralarının kalsit ve kuvars dolgulu olmasından dolayı basınç dayanımını etkilemekte ve azaltmaktadır. Yer yer metamorfizma etkisi olan basınç ve sıkışmadan dolayı da oluşan süreksizlik düzlemleri kayanın mukavemetini olumsuz yönde etkilemektedir. İnceleme alanımızdaki kayaçlardan yapılan örneklemelerde, kayaçların fiziksel ve mekanik özellikleri laboratuvar koşullarında belirlenmiştir (Çizelge 1). Çizelge 1. Tekedere Grubu Kayaçlannın Fiziksel ve Mekanik Özellikleri örnek No Özgül Ağırlık Porozıte (%) Boşluk Oranı Yoğunluk (jrr/cm 3 ) Kuru Birim Hacım Ağırlık (kn/m J ) Doygun Birim Hacım Ağırlık (kn/m'l Ağırlıkça Su Emme (%) Hacimce Su Emme (%) Tek Eksenli Basma Dayanımı (kg/cm 2 ) 5-1/1 2,85 0,48 0,006 2,73 26,90 29,60 0,20 0,98 1099,3 5-1/2 2,80 0,56 0,003 2,74 27,10 29,90 0,18 0,72 1129,6 5-2 2,82 0,85 0,009 2,70 26,81 28,75 0,18 0,85 1080,5 5-3 2,97 0,43 0,004 2,78 27,22 28,90 0,10 0,43 1220,7 5-4 3,01 0,82 0,008 2,71 26,58 29,10 0,21 1,16 1145,8 5-5 2,90 1,05 0,011 2,69 26,39 28,70 0,28 1,36 1110,2 İnceleme alanındaki kayaçlann yapı malzemesi sınıflandırması açısından ele alındığında, Cormon 'a göre, kuru birim hacim 295

Ill Ulusa] Kırmataş Sempozyumu 3-4 Aralık 2003/Istanbul ağırlığı dikkate alınmış ve Tekedere grubu kayaçlann "yarı ağır yapı malzemesi" sınıfında yer aldığı saptanmıştır [18] (Şekil 4). Venuat 'a göre, kuru birim hacim ağırlığı ve tek eksenli basma dayanımı dikkate alınmış "yarı ağır yapı malzemesi" olarak sınıflanmıştır[19] (Şekil 5 ). saptanmıştır. Ayrıca malzemenin kırıcılarda uygun boyutlara indirilmesi açısından geometrisi ve kırıcı türü de incelenmiş, grafikler çizilmiş, daha küçük boyutlu malzeme (<4 mm) yıkanmaksızın taş kumu olarak kullanılabilir nitelik de olduğu saptanmıştır[20]. Şekil 2. Kayanın Basınç Dayanımı İle Çatlak Ara Uzaklığına Göre Teknolojik Özelliği [16] Şekil 4. Tekedere Grubu Kayaçlann Yapı Gereci Sınıflandınlmasındaki Yeri [18] Kaya kalitesi degerlındırmesı(rqd) Şekil 3: Kayanın Basınç Dayanımına ve Kaya Kalitesine Göre (RQD) Teknolojik Özelliği [17] Laboratuvar analizlerinden de görüleceği üzere, gerek TSE ve gerekse uluslararası standartlarda (BS, DIN, ASTM gibi) belirtildiği gibi fiziksel ve mekanik özellikler açısından, Tekedere grubu kayaçlar agrega olma açısından uygun malzeme olduğu Şekil 5. Kayaçlann Kullanılabilirlik Sınıflaması [19] İnceleme alanından alınan örnekler, MTA Genel Müdürlüğü Laboratuvar'larında kimya analizlerine tabi tutulmuş ve analiz sonuçları aşağıda verilmiştir (Çizelge 2). Analiz sonuçlanna göre, Si0 2 yüzdesinin 46,50-49,00 arasında olduğu saptanmıştır. 296

III. Ulusal Kırmataş Sempozyumu 3-4 Aralık 2003/tstanbuI 4. SONUÇLAR VE TARTIŞMA Yapılan çalışmalar sonucu aşağıdaki verilen sonuçlara ulaşılmıştır: 1. İnceleme alanında Tekedere grubu kayaçlar olarak tanımlanan kayaçlann, koyu yeşil renkli genellikle çatlaklı, kompakt, yer yer sıkışma yapılı, yer yer ayrışma yapılı, sertliği 6-7 mohs sertliğinde, Schmidt sertliğinin- "sert kaya, çok sert kaya" sınıfında olduğu, asite karşı herhangi bir reaksiyon vermeyen ve petrografik analizlerinde "amfibolitli şist, kuvars-biyotit-muskovit şist" olduğu saptanmıştır. Çizelge 2. Tekedere Grubu Kayaçlanna Ait Major Element Oksitlerine Ait Kimyasal Analiz Sonuçları Örnek No Sı0 2 Al 2 Oj Fe 2 0, Ti0 2 CaO MgO Na 2 0 K 2 0 MnO P205 Ateş Kaybı(%) 1 49,00 15,70 11,50 0,85 8,00 7,10 2,10 1,50 0,80 0,80 2,65 2 46,50 15,70 14,80 1,35 9,50 6,10 2,10 0,90 0,50 0,50 2,05 3 48,05 14,95 13,85 1,20 9,00 6,60 2,20 1,10 0,50 0,40 2,15 Ort. Değer 47,85 15,45 13,38 1,13 8,83 6,60 2,13 1,16 0,60 0,57 2,30 Değişim % 2,5 0,75 3,3 0,45 1 1 0,2 0,60 0,30 0,40 0,60 2. Fiziksel ve mekanik olarak; ortalama 27 kn/m 3 birim hacim ağırlığında, 2,90 özgül ağırlığında, % 0,2 civarında ağırlıkça su emme oranında, % 0,8 oranında porozite, 1100 kg/cm 2 basınç dayanımına sahip olduğu saptanmıştır. 3. Türk Standartları Enstitüsü'nün TS 706 Beton Agregalan [21], TS 2513 Doğal Yapı Taşlan[22], TS 7043 Balast olma standartları [23] çerçevesinde, mühendislik özellikleri uygun olup beton santrallerinde, baraj, gölet, yol yapımlarında ve diğer mühendislik yapılarında kullanıma uygun nitelikte bir kayaç olduğu saptanmıştır. 4. Yapı malzemesi olma açısından, kuru birim hacim ağırlığı ve tek eksenli basınç dayanımı dikkate alındığında "yarı ağır yapı malzemesi" [18, 19] olarak tanımlanmıştır. 5. Tekedere grubu kayaçlann üretim açısından, tek eksenli basma dayanımıçatlak ara uzaklığına göre "patlatma ile gevşetilir" [16], tek eksenli basma dayanimi-rqd'ye (kaya kalitesi değerlendirilmesi) göre "delme ve patlatma" ile[17] üretim yapılabileceği belirlenmiştir. 6. Tekedere gubu kayaçlarınm sık çatlaklı olması (30-50 cm aralıklı) nedeni ile 50 cm den büyük blok elde etme olanağının olmadığı saptanmıştır. Kaynaklar [1] Pamir H.N. ve Baykal F., 1947, Istranca Masifinin Jeolojik Yapısı. M.T.A. Gn. Md. Derleme No: 2257, (Yayınlanmamış). [2] Akartuna M., 1953, Çatalca-Karaköy Bölgesinin Jeolojisi. İst. Üniv. Fen Fak., Monografileri, 13, 88 s. [3] Bürküt Y., 1966, Istranca Kristalin Masifinin Petrojenezi. Madencilik, Cilt VIII, 5, 4-11. [4] Ayhan A., Dinçel A. ve Tuğrul Y., 1972, Istranca Masifinin (Yıldız Dağlan) Jeolojisi. M.T.A. Gn. Md. Derleme No: 5130 (Yayınlanmamış). [5] Aydın Y., 1974, Etüde Petrographique et Geochimique de la Partie Centrale du Massif d'istranca (Turquie): Doktora Tezi, L'Üniversite'de Nancy, 131s. [6] Üşümezsoy Ş., 1982, Istranca Masifinin Petrojenetik Evrimi, İst. Üniv., Yerbilimleri Fakültesi, Doktora Tezi, 94 s. [7] Umut M., Kurt Z., İmik M., Özcan İ., Sankaya H. ve Saraç G., 1983, Tekirdağ-Silivri (İstanbul)-Pmarhisar Alanının Jeolojisi; M.T.A. Gn. Md. Derleme No:7349 (Yayınlanmamış). [8] Aydın, Y., 1982, Yıldız Dağları (Istranca) Masifinin Jeolojisi, İ.T.Ü. Maden Fakültesi, (Doçentlik Tezi), İstanbul. [9] Çağlayan, MA. ve Yurtsever, A., 1998, Burgaz-A3, Edirne-B2 ve B3; Burgaz-A4 ve Kırklareli-B4; Kırklareli-B5 ve B6; Kırklareli-C6 Paftaları, Türkiye 1:100.000 Ölçekli Jeoloji Haritalan, M.T.A. Gn. Md., Ankara. [10] Çağlayan M.A., Şengün M. ve Yurtsever A., 1988, Main Fault System Shaping The Istranca Massif, Turkey: METU. Journal of Pure and Spplied Science, 21/1-3,145-154. [11] Çağlayan M.A., Şengün, M. ve Yurtsever, A., 1992, Structural Evolion of Strandjha Massive, Thrace, Turkey. International 297

Ill Ulusal Kırmataş Sempozyumu 3-4 Aralık 2003/tstanbuı Symposium On The Geology of The Black Sea Region. Abstracts, S:7. [12] Deere D.U., 1963, Technical Description of Rock Cores for Engineering Purpose. Rock Mech. and Engineering Geol. 1, Pp. 16-22. [13] Priest S.D. and Hudson J.A., 1976, Discontinuity Spacing in Rock Int. Jl. Rock Mech.Min. Sei. and Geomech. Abstr. Vol. 13, Pp. 135-148. [14] Deere D.U. and Miller R.P., 1966, Classification and index Properties of İntack Rock. Tech. Report AFWL-TR-65, AF Special Weapons Center, Kirkland Air Force Base, New Mexico. [15] I.S.R.M.,1981,Basic Geotechnical Description of Rock Masses; International Society of Rock Mechanics Commission On Classification of Rock and Rock Masses International Journalof Rock Mechanics and Minning Sciences and Geomechanical Abstract, 18, 85-110 Pp. [16] Franklin J.A., Broch E. and Walton G., 1971, Logging The Mechanical Character of Rock. Trans. Inst. Min. Metall. (Sect. A:Min. Industry), Jan. 1971, A1-A9. [17] Wood A.M. Muir, Cooper V.H., Kidd B.C., 1980, Dams and Their Tunnels, Water Power and Dam Const., I-IV, February, Mai. [18] Cormon P., 1973, "Beton De Granulats Legers", Edition Eyrolles, Paris. [19] Venuat M., 1983, "Du Beton Mousse Au Beton De Polymères", Cah., Tech., Du Bafiment, No:52, Mai, Paris. [20] Erdoğan M., 1999, Safaalanı (Tekirdağ) Yöresi Mfibolit Şisti'nin Agrega Özellikleri ve Kırıcı Türünün Malzeme Geometrisine Etkisi., 2. Ulusal Kırmataş Sempozyumu'99, Bildiriler Kitabı, 81-87 s. [21] TSE., 1980, TS.706, Beton Agregaları; Türk Standartları Enstitüsü, Ankara. [22] TSE., 1977, TS. 2513, Doğal Yapı Taşları; Türk Standartları Enstitüsü, Ankara. [23] TSE., 1987, TS. 7043, Balast- Demiryollannda Kullanılan Taşlar, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara. 298

Ill Ulusal Kırmataş Sempozyumu 3 4 Aralık 2003/Istanbul Ek 1 inceleme Alanı Jeoloji Haritası [8] 299