Ek 3 Eritme Kaynak Y ntemlerinin Esaslar

İMO 01 / 2005 EK 3 E 31 Ek 3 Eritme Kaynak Y ntemlerinin Esaslar E3.1. Elektrik Ark Kayna Elektrik ark kayna günümüzde MIG/MAG kayna ndan sonra en yayg n uygulamaya sahip kaynak yöntemidir. Bu yöntemde ark, eriyen bir çubuk elektrod ile ifl parças aras nda yanar. Ark ve kaynak banyosu (karfl lama parças ) havan n zararl etkilerinden, elektrod taraf ndan sa lanan gazlar ve/veya curuf ile korunur. E3.1.1. Yöntemin Prensibi fiekil E3.1 de elektrik ark kayna n n prensip flemas verilmifltir. Hem ark tafl y c, hem de kaynak ilave malzemesi olarak görev yapan çubuk elektrod, elektrod pensesi ile kaynak kablosu arac l yla ak m üretecinin bir kutbuna ba lan r. Di er kutup, parça kablosu ve parça klemensi arac l yla ifl parças na tutturulur. Elektrik ark kayna nda hem do ru ak m (da), hem de alternatif ak m (aa) kullan labilir. Ancak elektrodlar n baz türleri alternatif ak mla kaynak yap labilir. Ak m üreteci, düflen tip statik karakteristi e sahiptir. fiekil E3.1. Elektrik ark kayna n n prensip flemas E3.1.2. Çubuk Elektrodlar Günümüzde örtülü çubuk elektrodlar kullan lmakta olup, ç plak örtüsüz elektrodlar terkedilmifltir. Elektrodlar mekanik veya hidrolik tahrikli ekstrüzyon preslerinde üretilir. Ba lay c olarak camsuyu kullan l r. Presten ç kan elektrodlar bir kurutma f r n nda kurutulur. Elektrodlar n örtüleri ince, orta kal n veya kal n olabilir. E3.1.2.1. Örtünün Amac ve Etkileri Elektrod örtüsünün görevleri Tablo E3.1 de verilmifltir. En önemli görevleri ark n tutuflmas n ve sürdürülmesini sa lamak, curuf ve koruyucu gaz oluflturarak kaynak banyosunu (karfl lama parças ) çevre atmosferden korumak ve metalurjik olarak etkilemektir. fiekil E3.2 ve E3.3 te ise elektrod örtüsünün görev ve fonksiyonlar yla ilgili flematik bilgiler verilmifltir.

E 32 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.1. Elektrod örtüsünün görevleri Ark n iletkenli ini iyilefltirmek için : daha kolay tutuflma sa lar; daha iyi kaynak özellikleri oluflturur. Bir curuf oluflturarak : damla büyüklü ünü etkiler; ark içindeki damlalar ve kaynak banyosunu zararl etkilerden korur; kat laflan banyoya form verir; h zl kat laflmay önler. Bir koruyucu gaz örtüsü oluflturur: organik maddelerden; karbonatlardan (örne in CaCO 3 ) Deoksidasyon ve bazen alafl mlama etkisi yapar. Ark n kararl hale getirilmesi ve ark ortam n n iyonizasyonu (Manyetik sapma var) Kaynak banyosunun (karfl lama parças n n), havan n azot ve oksijeninden korunmas fiekil E3.2. Elektrod örtüsünün (mantosunun) görevleri

İMO 01 / 2005 EK 3 E 33 nce Orta kal n Kal n D = 1,2 d 1,2 d < D 1,6 d D > 1,6 d Örtü kal nl Malzeme geçifli Aral k doldurma kabiliyeti Dikiflin görünüflü Nüfuziyet derinli i fiekil E3.3. Elektrod örtüsünün (mantosunun) kal nl n n etkileri

E 34 EK 3 İMO 01 / 2005 E3.1.2.2. Örtü Türleri TS EN 499 a göre dört temel örtü türü vard r. Bunlar selülozik (C), asit (A), rutil (R) ve bazik (B) tir. fiekil E3.4, bu örtülerin bileflimlerini ve damla geçifl türlerini vermektedir. Çubuk elektrodlar malzeme özellikleri, örtü ve kaynak özellikleri ile karakterize edilir. Kaynak metalinin malzeme özelliklerinin esas metalle uyumlu olmas gerekir. Tablo E3.2 de ise örtü türleri ve karakteristik özellikleri verilmifltir. Selülozik tip Asit tip Rutil tip Bazik tip Selülozik tip Asit tip Rutil tip Bazik tip Selüloz 40 Rutil TiO 2 20 Kuartz SiO 2 25 FeMn 15 Cam suyu Magnetit Fe 3 O 4 50 Kuartz SiO 2 25 Kireçtafl CaCO 3 10 Fe Mn 20 Cam suyu fiekil E3.4. Önemli örtü türlerinin analizleri ve damla geçiflleri Rutil TiO 2 45 Magnetit Fe 3 O 4 10 Kuartz SiO 2 25 Kireçtafl CaCO 3 10 Fe Mn 15 Cam suyu Florid CaF 2 45 Kireçtafl CaCO 3 40 Kuartz SiO 2 25 Fe Mn 5 Cam suyu E3.1.2.3. Örtülü (Mantolu) Elektrod Seçimi çin Tavsiyeler Uygun örtülü (mantolu) elektrodun seçiminde, afla daki hususlar gözönünde bulundurulmal d r: A. Esas metalin mekanik özellikleriyle uyumlu olmal d r. B. Esas metalin kimyasal bileflimiyle mümkün oldu unca uyumlu olmal d r. C. Elektrod, ak m üretecine (kaynak makinas na) uygun olmal d r AA (Alternatif Ak m) veya DAEN (Do ru Ak mda Elektrod Negatif = Düz Kutuplama) veya DAEP (Do ru Ak mda Elektrod Pozitif = Ters Kutuplama). D. Elektrod, kaynak pozisyonuna uygun olmal d r. E. Kaynak a z tasar m na dikkat edilmelidir uyumsuz küt birleflimlerde veya a z aç lmam fl birleflimlerde derin nüfuziyet elektrodlar kullan lmal d r. F. Servis koflullar na dikkat edilmeli ve buna uygun elektrod seçilmelidir yüksek s cakl k, yüksek nem, korozif atmosfer, darbeli yükleme. Bu koflullara en uygun elektrodlar bazik (düflük hidrojenli) elektrodlard r. G. Kaynak maliyetleri gözönünde bulundurulmal d r En yüksek y ma oran, yatay (PA ve PB) pozisyonda elde edilir. Daha yüksek y ma oranlar için demir tozlu elektrodlar tercih ediniz. Bunun d fl nda en büyük etkiyi yapan faktörler, iflçilik ve tavan pozisyonudur.

İMO 01 / 2005 EK 3 E 35 Tablo E3.2. Elektrod örtü (manto) türleri ve karakteristik özellikleri Özellikleri A = Asit B = Bazik C = Selülozik R = Rutil örtülü örtülü örtülü örtülü Örtü temel birleflimi Demir ve Kireç tafl Yan c organik Titandioksit (Rutil) mangan oksitleri maddeler Malzeme geçifli nce damlal ri ila orta ri ila orta Orta ila ince damlal damlal damlal Aral k doldurma Orta yi yi Orta ila iyi kabileyeti Dikiflin görünümü Düz ince t rt ll Orta ila kaba Kaba t rt ll Düz, ince t rt ll t rt ll Nüfuziyet derinli i Orta seviyede yi yi yi Curufun kalkma kolayl Çok kolay Zor Kolay (az curuf) Kolay Ark boyu Çekirdek tel çap 1/2 Çekirdek tel Çekirdek tel çap Çekirdek tel çap çap Ak m türü Do ru ak m Sadece do ru Do ru ak m Do ru ak m ( kutup) (kutup) ak m (+/ kutup) Alternatif ak m Alternatif ak m (+ kutup) Duman emisyonu Orta Çok Çok kuvvetli Orta Mekanik kalite de erleri Düflük Çok iyi, tok yi yi kaynak metali Di er Özellikler Neme hassas; Özellikle 300350 C de yukar dan en az 2 saat afla ya kaynak kurutma gerekir; için; kuru kaynak tekrar kurutma yap lmal d r. gerekmez (piflirmeli) Kar fl k türler: EN 499 da A, B, C, R temel elektrod örtü türlerinin d fl nda RA, RB, RC ve kal n örtülü RR kar fl k türleri de standartlaflt r lm flt r. Tablo E3.3 te TS 563EN499 a göre örtülü çubuk elektrodlar gösterilifl esaslar verilmifltir. Tablo E3.4 te yayg n uygulamalar için elektrod tavsiyeleri yap lm flt r. Tablo E3.5 te ise uyumlu mukavemet özellikleri elde edebilmek için (kaynaklanabilirlik), uygun esas metal ilave metal seçenekleri verilmifltir.

E 36 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.3.TS 563EN 499 a göre örtülü çubuk elektrodlar n gösteriliflleri TS 563 EN 499 E 46 3 1Ni B 5 4 H5 Standart numaras E: Elle elektrik ark kayna için örtülü çubuk elektrod Sembol En düflük Çekme mukavemeti En düflük akma 1) mukavemeti uzama 2) N/mm 2 (t/cm 2 ) N/mm 2 (t/cm 2 ) % 35 355 (3,55) 440570 (4,45,7) 22 38 380 (3,80) 470600 (4,76,0) 20 42 420 (4,20) 500640 (5,06,4) 20 46 460 (4,60) 530680 (5,36,8) 20 50 500 (5,00) 560720 (5,67,2) 18 1) Akma mukavemeti için en düflük akma mukavemeti (R el ) veya akma mevcut oldu unda (σ el ) kullan lmal d r. Aksi takdirde % 0,2 deney mukavemeti kullan lmal d r. 2) Ölçme uzunlu u numune çap n n 5 kat d r. Sembol En az 47J ortalama çentik vurma enerjisi için s cakl k C Z stenmez A +20 0 0 2 20 3 30 4 40 5 50 6 60 Alafl m sembolü Sembolsüz Mo MnMo 1 Ni 2 Ni 3 Ni Mn1Ni 1 NiMo Z Kimyasal bileflim 1)2)3) Mn Mo Ni 2,0 1,4 > 1,4 2,0 1,4 1,4 1,4 > 1,4 2,0 1,4 Di er 0,3 0,6 0,3 0,6 0,3 0,6 0,6 1,2 1,8 2,6 > 2,6 3,8 0,6 1,2 0,6 1,2 1) Belirtilmemiflse, Mo < 0,2; Ni < 0,3; Cr < 0,2; V < 0,05; Nb < 0,05; Cu < 0,3. 2) Tabloda gösterilen tek de erler, en çok anlam ndad r. 3) Sonuçlar, ISO 310 Ek B, Kural A kullan larak belirtilen de er olarak önemli say lar n ayn say s na yuvarlat lmal d r. Sembol 100 gr kaynak metalindeki en çok H 2 içeri i (ml) H5 5 H10 10 H15 15 Sembol Kaynak metali Ak m tipi kazanc KM 1 2 3 4 5 6 7 8 KM 105 KM 105 105 < KM 125 105 < KM 125 125 < KM 160 125 < KM 160 KM > 160 KM > 160 a.a. + d.a d.a. a.a. + d.a. d.a. a.a. + d.a. d.a. a.a. + d.a. d.a. 1) flletilebilirli i göstermek için a.a. deneyleri, 65 V tan düflük, yüksüz bir gerilimle yap lmal d r. 2) a.a. = alternatif ak m d.a. = do ru ak m A. Asit örtü C: Selülozik örtü R: Rutil örtü RR: Rutil kal n örtü RC: Rutil selülozik örtü RA: Rutil asit örtü RB: Rutil bazik örtü B: Bazik örtü 1) 2)

İMO 01 / 2005 EK 3 E 37 Tablo E3.4. Baz yap elemanlar için önerilen kaynak ifllemi ve çubuk elektrodun türü (Elektrodlar n k sa gösterimleri TS 563 EN 499 a göredir) Yap eleman Kaynak ifllemi Çubuk elektrodun türü E 42 0RR 12 E 42 0 RC 11 TS 563 EN 499 nce cidarl içi bofl profillerin pozisyon (PA ve PB d fl ndaki pozisyonlarda) kayna nda PA ve PB pozisyonlar nda, ince levhalardan oluflturulan profillerdeki a=5 mm kal nl nda uzun köfle kaynak dikifllerinde. E 38 0 RR 54 E 38 2 RA 74 Büyük et kal nl klar na sahip çekme çubuklar n n çiftv a zl kaynak dikifllerinde. E 42 4 B 42 H5 E 42 5 B 12 H5 10 mm kal nl ndaki levhalardan oluflturulan takviyelerin pozisyon kayna ndaki köfle kaynak dikifllerinde E 42 2 RB 12 E 42 0 RB 12 D K fi 1 : yukar dan afla ya Boru hatlar nda PE ve PG pozisyonlar ndaki küt kaynak dikifllerinde E 42 2 C 25 D K fi 2 : afla dan yukar ya : E 42 2 RB 12 Kapak paso : E 42 0 RR 12

E 38 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.5. Uyumlu mukevemet için esas metalilave metal kombinasyonlar Çelik s n f n özellikleri ASTM ye göre gösterim TS 2162 ye göre gösterim (DIN 17100) EN standartlar na göre gösterim Çelik türü S n f min. Akma Mukavemeti MPa (t/cm 2 ) Çekme Mukavemeti MPa (t/cm 2 ) Çelik türü Çelik türü ASTM A 36 20 mm 250 (2,5) 400 550 (4,0 5,5) St 372 EN 10025 S 235 JR ASTM A 53 Grade B 240 (2,4) 415 (4,15) Dikiflsiz: St 45 S 235 JRG2 Dikiflli: St 372 S 235 JR ASTM A 106 Grade B 240 (2,40) 415 (4,15) St 45.8 S 275 JR ASTM A 131 Grade A, B,CS, D, DS, E 235 (2,35) 400 4 (4,0 4,9) St 373 S 235 J2G3 ASTM A 139 Grade B 241 (2,41) 414 (4,14) ASTM A 381 Grade Y35 240 (2,40) 415 (4,15) St 372 S235JR ASTM A 500 Grade A Grade B 228 (2,28) 2 (2,) 310 (3,10) 400 (4,00) St 35 veya St 372 St 45 veya St 52 S 235 JR S 275 J2G3 S 355 J2G3 ASTM A 501 Grade A Grade B 228 (2,28) 2 (2,) 310 (3,1) 400 (4,00) St 372 St 443N S 235 JR S 275 J2G3 Yöntem 111 (Elektrik ark kayna ) 12 (Tozalt ark kayna ) lave metalin koflullar AWS ye göre gösterim EN e göre gösterim Standart Gösterim Standart Gösterim örnekleri A5.1 E60 E70 EN 499 E 38 AR 1 1 E 42 2 RR 1 2 E 42 3 C 21 E 42 3 B 32 H10 A5.5 E70 A5.17 F6E F6EC F7E F7EC EN 756 S1 S2 S2Mo A5.23 F7E F7EC

İMO 01 / 2005 EK 3 E 39 Tablo E3.5. Uyumlu mukevemet için esas metalilave metal kombinasyonlar (devam) Çelik s n f n özellikleri Çelik türü S n f ASTM ye göre gösterim min. Akma Mukavemeti MPa (t/cm 2 ) Çekme Mukavemeti MPa (t/cm 2 ) TS 2162 ye göre gösterim (DIN 17100) EN standartlar na göre gösterim Çelik türü Çelik türü Yöntem ASTM A 516 Grade 55 205 (2,05) 380 515 (3,8 5,15) St 52 S 355 J2G3 ASTM A 524 ASTM A 570 ASTM A 573 ASTM A 709 API 5L ABS Grade I 240 (2,40) Grade II 205 (2,05) Grade 30 205 (2,05) Grade 33 230 Grade 36 250 Grade 40 275 (2,75) Grade 45 310 (3,10) Grade 65 240 (2,40) Grade 58 220 (2,20) Grade 36 ( 20 mm) Grade B Grade 42 Grade A B, D, CS, DS Grade E 250 (2,50) 240 (2,40) 2 (2,) 415 586 (4,15 5,86) 380 550 (3,8 5,5) 340 (3,40) 360 365 380 (3,80) 415 (4,15) 450 530 (4,5 5,3) 400 4 (4,0 4,9) 400 550 (4,0 5,5) 415 (4,15) 415 (4,15) 400 4 (4,0 4,9) 400 4 (4,0 4,9) St 45 veya St 55 St 35 veya St 45 E 295 E 295 135 (MAG kayna ) 136 (Özlü telle MAG kayna ) lave metalin koflullar AWS ye göre gösterim EN e göre gösterim Standart Gösterim Standart Gösterim örnekleri A5.18 ER70S E70CC E70CM (GSsonekli elektrodlar hariç) EN 440 G 42 3CM G3Si1 G 42 3CM G4Si1 A5.20 E6G, E6TM E7T E7TM (2,2M,3,10 13,14 ve GS sonekli elektrodlar hariçtir ve 11 sonekli elektrodlar ise, 12 mm den daha büyük kal nl klar için hariç tutulmal d r. A5.29 E6T E6TM E7T E7TM

E 310 EK 3 İMO 01 / 2005 E3.1.3 Kaynak Tekni i Elektrod, kaynakç taraf ndan tam izole edilmifl kaynak pensesine tak l r. Seçilen elektrod pensesinin, uygulanacak ak m fliddeti büyüklü üne uygun olmas gerekir. Ak m fliddeti (amperaj), ak m üretecinde uygun karakteristik e risi seçilerek ayarlan r. Ark gerilimi, kaynakç taraf ndan ark boyu tesbit edilerek ayarlan r. Burada ark boyu artt kça ark gerilimi artar. Ark n tutuflturulmas, elektrod ile ifl parças aras nda k sa devre oluflturularak sa lan r. Daha sonra elektrod hemen yukar ya uygun ark boyuna kald r l r ve ark tutuflturulmufl olur. Bu tutuflturma ifllemi, hiçbir zaman kaynak a z d fl nda yap lmamal ve kayna a devam edildi inde hemen üzerinden geçilecek bir noktada yap lmal d r. Bazik elektrodlar gibi bafllang ç gözene i e ilimli elektrodlar halinde tutuflturma ifllemi, kaynak a z n n içinde ve bir önceki pasonun bitti i yerin birkaç milimetre önünde yap lmal, ark tutuflturulduktan hemen sonra bafllang ç noktas na getirilmelidir. Böylelikle ilk damlalar n düfltü ü tutuflturma yeri tekrar eritilmifl olur ve bafllang ç gözeneklerinin bertaraf edilmesi sa lan r. fl parçalar, bir pozisyoner veya fikstür düzene inde kaynak yap lacaklar pozisyona getirilmiyorsa, kaynaktan önce ço unlukla puntalanmalar gerekir. Puntalamada tekrar tutuflma özelli i iyi olan elektrodlar kullan lmal d r. Bu tür elektrodlar n örtü türleri öncelikle R (rutil), RR (kal n rutil) ve RC (rutilselülozik) türündedir. Punta dikiflleri, esas kaynak s ras nda k r lmayacak derecede kal n olmal d r. nce levhalarda distorsiyondan (çarp lma, kas lma, büzülme vs. fleklindeki flekil bozukluklar ) kaç nmak için sadece nokta fleklinde puntalama yap lmal d r. fiekil E3.5 te elektrod hareketleri, parçalar n pozisyonlar na göre verilmifltir. Tavan pozisyonunda V (küt) kaynak dikifli Afla dan yukar ya Afla dan yukar ya V (küt) kaynak dikifli 2 1 2 1 Yatay Yatay V (küt) kaynak dikifli fiekil E3.5. Elektrik ark kayna nda parça pozisyonuna göre elektrod hareketleri

İMO 01 / 2005 EK 3 E 311 E3.1.4. Elektrik Ark Kayna nda Kaynak Hatalar Elektrik ark kayna nda görülen en önemli kaynak hatalar yanma olu u, curuf kal nt lar, gözenek ve uç krater lunkerleridir. Yetersiz nüfuziyet veya kökte erime azl gibi hatalar yönteme özgü olmay p, kaynakç n n becerisiyle ilgilidir. Benzer flekilde çatlak oluflumu da malzemeyle yak ndan ilgilidir. fiekil E3.6 da baz hatalar n temel nedenleri aç klanmaktad r. Yanma olu u çok fazla ak m fliddeti çok yayg n elektrod tutuluflu çok uzun ark boyu Uç krater çatla elektrodun h zl çekilmesi özellikle büyük ak mlarda büzülme çatlak tehlikesi Curuf kal nt s çok düflük ak m fliddeti çok büyük kaynak h z çok pasolu kaynakta curuf kal nt s üzerine kaynak yap lmas Gaz kal nt s (gözenek) kirli malzeme yüzeyi (pas, nem, boya) çok uzun ark boyu nemli elektrod Dikifl geçiflinde çatlak kötü haz rlanm fl malzeme kaynaktan sonra h zl so uma (büzülme) Kök hatas Büyük kök aral nda curuflar n kök bölgesine girmesi fiekil E3.6. Kaynak dikifl hatalar (süreksizlikler) ve muhtemel nedenleri (köfle kaynak dikiflleri için) (ayr ca bkz. Tablo 6.5) E3.2. MIG/MAG Kayna (Eriyen Elektrodla Gazalt Kayna ) MIG/MAG kayna, koruyucu gaz kullan larak yap lan (gazalt ) ark kaynak yöntemleri aras nda yeral r. Koruyucu gaz türüne göre Inert Gaz (MIG) veya Metal Aktif Gaz (MAG) kayna olarak ayr l r. MAG kayna da kendi içinde ayr ca kullan lan koruyucu gaz türüne göre MAGC (CO 2 ) kayna ve MAGM (Kar fl m gaz) kayna olarak ikiye ayr l r. E3.2.1. Yöntemin Prensibi fiekil E3.7 de MIG/MAG kayna n n prensibini verilmektedir. Bu yöntemde ark, eriyen bir tel elektrod ile ifl parças aras nda yanar; koruyucu gaz inert (soy) ve aktif olabilir. Bir tel makaras ndan gelen tel, torca iletilir. Telin bu d fl ucunda ak m kontak borusu yeral r. Kontak borusu, gaz memesinin içinde efleksenli olarak bulunur. Kontak borusunun alt ucundan arka kadar olan tel boyu olarak tarif edilen serbest tel boyu nun uzunlu u, (mm) cinsinden tel çap n n 10 ila 12 kat olmal d r. Kontak borusu mesafesi, serbest tel boyu ile ark boyunun toplam d r. Ark ve kaynak bölgesi, gaz memesinden ç kan koruyucu gaz taraf ndan örtülür. Koruyucu gaz n ak fl debisi, (l/dak) cinsinden olmak üzere tel çap n n 10 (on) ila 12 (oniki) kat aras ndad r. MIG/MAG kayna nda esas olarak do ru ak m kullan l r. Elektrod, ak m üretecinin pozitif kutbuna ba lan r. Ak m üreteci olarak redresör veya sabit gerilim karakteristikli inverter kullan l r (bkz. fiekil E3.7). Karakteristik e risinin yatayl çok önemlidir; bu flekilde iç ayar sa lanabilir.

E 312 EK 3 İMO 01 / 2005 Damla geçifli fiekil E3.7 MIG /MAG kaynak donan m n n ve hortum paketinin elemanlar E3.2.2. Ark Türleri MIG/MAG kayna nda ak m fliddetine, ark gerilimine ve kullan lan koruyucu gaz türüne göre de iflik ark türleri ortaya ç kar. Tablo E3.6 da arkta malzeme geçifl türleri verilmifltir. fiekil E3.8 de ark karakteristi i içinde hangi ark n nerede bulundu u gösterilmifltir. fiekil E3.9 da ise ark türlerinin kullan m alanlar gösterilmifltir. E3.2.3. Tel Elektrodlar Alafl ms z ve düflük alafl ml çeliklerin MIG/MAG kayna nda kullan lan tel elektrodlar EN 440 ta standartlaflt r lm flt r. Bu teller aras ndaki esas fark, içlerindeki Mn ve Si miktar ndan kaynaklan r. Bu elemanlar, kaynak metalinin deoksidasyonu için gereklidir; ancak kaynak banyosunun ak c l n ve dolay s yla kayna n özelliklerini de etkilerler. Çaplar 0.6 mm den 2,4 mm ye kadar de iflir. En s k kullan lanlar 0.8, 1.0, 1.2 ve 1.6 mm dir. Alafl ms z ve düflük alafl ml çeliklerin kayna nda kullan lan teller bak r kapl d r. Bak r kaplama genellikle gözeneklidir ve korozyona karfl özel bir koruma sa lamaz. Ancak ilerletme motorunun rulolar aras ndan geçiflini kolaylaflt r r ve ak m iletimini iyilefltirir. Özlü telle MAG (136) kayna nda kullan lan özlü teller boru fleklindeki tellerdir. çlerinde curuf ve koruyucu gaz oluflturan maddeler bulunur. fiekil E3.10 da MIG/MAG kayna nda kullan lan özlü tellerin kesitleri gösterilmektedir.

İMO 01 / 2005 EK 3 E 313 Tablo E3.6. Ark ve malzeme geçifl türleri Tan mlama Malzeme geçifli Aç klamalar Sprey ark nce veya çok ince damlal Genel olarak k sa devresiz Uzun ark ri damlal Hem k sa devreli hem k sa devresiz K sa ark nce damlal K sa devreli Darbeli ark Damla büyüklü ü ve frekans ayarlanabilir Genel olarak k sa devresiz fiekil E3.8. Ark bölgelerinin konumlar (flematik) Ak m flideti I s (A) fiekil E3.9. MAG kayna nda ark türleri ve uygulama alanlar

E 314 EK 3 İMO 01 / 2005 fiekil E3.10. Özlü tellerin en yayg n türlerinin kesitleri (flematik). E3.2.4. Koruyucu Gazlar Kaynak tekni inde kullan lan koruyucu gazlar EN 439 da standartlaflt r lm flt r (bkz. Tablo E3.7). Kullan lan koruyucu gaz n bileflimi, dikifl profilini etkiler. fiekil E3.11 de MAG kayna nda kullan lan koruyucu gazlarda CO 2 miktar n n art fl n n dikifl profiline etkisi görülmektedir. Tablo E3.7. TS EN 439 a göre kaynak ve kesmede kullan lan koruyucu gazlar n s n fland r lmas Gösterim Grup iflaret Say s R 1 2 1 I 2 3 1 M1 2 3 4 1 M2 2 3 4 1 M3 2 3 C 1 2 F 1 % Hacim cinsinden bileflen Oksitleyici nert Redükleyici tafl y c Reaksiyon Yöntem Aç klama CO 2 O 2 Ar He H 2 N 2 > 0...5 > 0...5 > 0...3 > 0...5 > 0...3 > 5...25 > 3...10 > 0...5 > 3...10 > 5...25 > 0... 8 > 2550 100 Kalan > 0...30 Kalan (12) Kalan (12) 10 100 Kalan (1) 20...80 Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) Kalan (12) 1...15 15...35 > 0...5 100 TIG, PAK, kök koruma plazma ile kesme M G, TIG, PAK, kök koruma MAG Plazma kesme Redükleyici nert zay f oksitleyici kuvvetli oksitleyici Reaksiyon tafl y c 2 > 0 ila 50 Kalan Kök koruma Redükleyici 1) Sadece eflit veya daha fazla Helyum k sm olan kafl m gazlar için geçerlidir. 2) Argon % 95 e kadar Helyum ile yer de ifltirebilir.

İMO 01 / 2005 EK 3 E 315 Argon + % 1 O 2 Argon + % 25 CO 2 CO 2 330 Amper 253 Amper 265 Amper 27 Volt 27.5 Volt 31 Volt fiekil E3.11. MAG kayna nda koruyucu gaz bilefliminin dikifl profiline etkisi E3.2.5. MIG/MAG Kayna nda Kaynak Tekni i MIG/MAG kayna nda belirli bir karakteristik ayar seçildikten sonra, tel ilerletme h z n n ayarlanmas için kaba ve hassas ayarlar mevcuttur. Bu ayar anahtarlar ak m üretecinin ön panelinde yer al r. Ark boyunun her de ifliminde ark n direnci de de iflti inden, dolayl olarak ak m fliddeti de ifltirilmifl olur. Ark gerilimi, ak m üreteci üzerinde karakteristik e risi de ifltirilerek ayarlan r. MIG/MAG kayna nda çal flma teknikleri fiekil E3.12 de gösterilmifltir. E3.3.Tozalt Ark Kayna Tozalt kayna, yüksek eritme gücü ve yüksek kaliteli kaynakl birleflimlerin teflkil edilmesini sa lad ndan, kaynakl imalat yapan iflletmelerde sabit bir konumda uygulan r. Günümüzde eritme kaynak yöntemleri aras ndaki uygulama oran % 56 aras ndad r. E3.3.1. Yöntemin Prensibi Tozalt kayna nda ark, eriyen bir elektrod ile parça aras nda gözle görülmeyecek flekilde yanar. Ark ve kaynak bölgesi bir toz y n alt nda bulunur. Kaynak banyosu (karfl lama parças ) atmosferin etkilerinden, tozun oluflturdu u curuf taraf ndan korunur. fiekil E3.13 de tozalt kayna n n prensip flemas verilmektedir. Bir tel makaras ndan sa lan tel elektrod, toz y n n n içine girer. Ark ya esas metale temas yoluyla, ya da yüksek gerilim darbeleriyle tutuflturulur ve ayn anda hem esas metali, hem ilave teli, hem de çevresindeki kaynak tozunu eritir. Eriyen kaynak tozundan oluflan kaynak gazlar, bas nçlar nedeniyle ark n çevresinde bir boflluk oluflturur. Tel bu bofllukta erir ve damlalar halinde kaynak metaline geçer. Tozun eriyen k sm, ark ilerledikçe kaynak banyosunun hemen arkas nda kat laflarak curuf oluflturur. Erimeyen toz kütlesi, belirli bir mesafe geriden kaynak kafas n takip eden bir emici hortum taraf ndan emilerek toz haznesine geri doldurulur. fiekil E3.14 de ise bir tozalt kaynak donan m gösterilmifltir. E3.3.2. Tozalt Kayna n n Uygulama Türleri Tozalt kayna genellikle tam mekanize flekilde uygulan r. Tam mekanize kaynakta, kaynak kafas n n veya parçan n hareket düzene i çok önemlidir. Tozalt kayna nda erime gücünü artt rmak için genellikle iki ilave tel ayn anda kaynak bölgesine sevkedilir. fiekil E3.15 de tozalt kayna n n uygulama türleri verilmifltir.

E 316 EK 3 İMO 01 / 2005 Alafl ms z çeliklerin sola MAG kayna Alafl ms z çeliklerin sa a MAG kayna fiekil E3.12. MIG/MAG kayna nda çal flma teknikleri (Tek pasolu bir kaynak dikifli ve dikifl kal nl 12 mm veya daha kal n olan çok pasolu kaynaklar) fiekil E3.13. Tek telli tozalt kayna n n prensibi

İMO 01 / 2005 EK 3 E 317 A : lerletme motoru B : lerletme rulolar C : Tel do rultma rulolar D : Kontak borusu E : Tel makaras F : Toz kab G : Toz borusu H : Toz yönlendiricisi J : Ayar ünitesi K : Donan m tafl y c s fiekil E3.14. Tozalt kaynak donan m. Yöntem fiematik görünüflü Aç klamalar Üstünlükleri Tek telli kaynak m Tek tel elektrod Tek ak m üreteci Tek ayar Di er yöntemlere göre daha yüksek eritme gücü Çift tel (Paralel tel) kayna ki tel elektrod Tek ak m üreteci Tek ayar Yüksek eritme gücü Yüksek kaynak h z veya yi aral k doldurma kabiliyeti Tandem kaynak ki tel elektrod ki ak m üreteci ki ayar Yüksek eritme gücü Yüksek kaynak h z Uygun dikifl geometrisi Daha iyi mekanikteknolojik özellikler S cak tel kayna Bir ark tafl y c elektrod Bir arks z elektrod ki ak m üreteci ki ayar Yüksek eritme gücü Düflük s girdisi Daha iyi mekanikteknolojik özellikler Band elektrodla kaynak Band fleklinde elektrod Tek ak m üreteci Tek ayar Birlefltirme kayna nda: yi aral k doldurma kabiliyeti Doldurma kayna nda: Yüksek kaplama gücü Düflük kar fl m Düz yüzey fiekil E3.15. Tozalt kayna n n uygulama türleri

E 318 EK 3 İMO 01 / 2005 E3.3.3. Kaynak Telleri Alafl ms z çeliklerin ve ince taneli çeliklerin kayna nda kullan lan dolu teller EN 756 da standartlaflt r lm flt r. Tozalt kaynak telleri esas olarak Mn içeriklerine göre grupland r l r. Ancak baflka alafl m elemanlar da içerebilirler. Çaplar 1.2 mm den 8 mm ye kadard r. En yayg n kullan lanlar 2.5, 3, 4 ve 5 mm dir. Tozalt kayna nda özlü teller ve band elektrodlar da kullan lmaktad r. Özlü teller genellikle düflük alafl ml metal tozlar içerir. Band elektrodlar ise kaplama amac yla kullan l r. Dolu band elektrodlar n en yayg n genifllikleri 100 ila 150 mm aras ndad r. E3.3.4. Kaynak Tozlar Tozalt kayna nda kullan lan kaynak tozlar, eritme, sinterleme veya aglomerasyon yöntemiyle üretilen mineral kar fl mlar d r. Ancak günümüzde özellikle Avrupa da sinterleme yöntemi terkedilmifltir. Aglomere tozlar, her bir bilefleninin cam suyu ile birbirine homojen flekilde kar flt r lmas ndan sonra izafi olarak düflük s cakl klarda (600 ila 0 C) piflirilir; gerekti inde ferroalafl mlar da eklenebilir. Aglomere tozlar küçük çapl küresel tanecikler fleklindedir. Erimifl tozlarda, herbir bileflen kar flt r ld ktan sonra ark oca nda veya kupol oca nda birlikte eritilir. Kat laflt ktan sonra k r l r ve istenen tane büyüklü üne elenir. Bileflimi ve so uma h z, erimifl tozlar n amorf veya kristalin olmas n etkiler. Üretimi s ras nda yüksek s cakl a maruz kald klar ndan, erimifl tozlarda metal bileflen bulunmaz. Kaynak tozlar EN 760 da standartlaflt r lm flt r. Bu standarda göre tozlar türlerine göre 5, mineral yap lar na göre 10 gruba ayr lm flt r. Tablo E3.8 de kaynak tozlar n n görevleri verilmifltir. Tablo E3.8. Kaynak tozlar n n görevleri Ark n iletkenli inin iyilefltirilmesi ve bu sayede daha iyi tutuflma daha kararl ark Curuf oluflturarak ark haznesi oluflturma damlalar n ve kaynak banyosunun atmosferden korunmas kaynak metalini metalurjik olarak etkileme banyoya form verme dikiflin h zl so umas n engelleme Deoksidasyon ve alafl mlama etkileri için curuf oksitleri içerme (metalcuruf reaksiyonlar ) ferroalafl mlar içerme (sadece aglomere tozlarda) E3.3.5. Yöntemin Uygulan fl Tozalt kayna donan m n n ayarlanmas nda iki ayar düzene i gerekir. Bunlar kullan lan ak m üretecinin karakteristik formuna göre belirlenir. Sabit gerilimli kaynak ak m üreteçlerinde ak m fliddeti, tel ilerleme h z taraf ndan ayarlan r; ark gerilimi ise seçilen karakteristik e risine ba l d r. Düflen tip karakteristikli üreteçlerde ise, ak m fliddetinin de ifltirilmesi için baflka bir karakteristik e risinin seçilmesi gerekir. Gerilim ise belirli bir tel beslem h z n n ayarlanmas yla ayarlanm fl olur.

İMO 01 / 2005 EK 3 E 319 fiekil E3.16 da tozalt kayna nda kaynak parametrelerinin dikifl geometrisine etkisi gösterilmifltir. Nüfuziyet derinli i herfleyden önce ayarlanan ak m fliddetine ba l d r. Ak m fliddetinin ayar, parça kal nl na ve kaynak a z flekline göre seçilir. Tozalt kayna nda kaynak banyosunun emniyeti için çeflitli altl klar kullan l r. fiekil E3.17 de en çok kullan lan altl klar (karfl lama parçalar ) gösterilmifltir. fiekil E3.16. Tozalt kayna nda kaynak parametrelerinin dikifl geometrisine etkisi

E 320 EK 3 İMO 01 / 2005 fiekil E3.16. (devam) Kök aln (do al banyo korumas ) El altl (puntalama) Seramik altl k Hortumda Bas nçl hava Banyo emniyet band fiekil E3.17. Tozalt kayna nda kullan lan altl k (karfl lama parçalar ) düzenleri

İMO 01 / 2005 EK 3 E 321 E3.3.6. Tozalt Kayna nda Karfl lafl lan Kaynak Hatalar Tozalt kayna nda kaynak banyosu hacmi büyük ve kat laflma h z yavafl oldu undan, di er kaynak yöntemlerine göre gaz ve curuf kal nt s olas l daha düflüktür. Yüksek karbonlu çeliklerin kayna nda CO gözene i olas l vard r (bkz. fiekil E3.18). Kat laflma çatlaklar (lunker ve s cak çatlak), özellikle dar ve derin kaynak dikifllerinde ortaya ç kar. Bu tip hatalar, uygun kaynak a z formu ve do ru kaynak parametreleriyle önlenebilir. Bunun için dikiflin form faktörü (dikiflin geniflli inin dikifl derinli ine oran) 1 i geçmemelidir (bkz.fiekil E3.18). Tozalt kaynak dikifllerinde gözenek oluflumu Bir tozalt kaynak dikiflinde lunker fiekil E3.18. Tozalt kaynak dikifllerinde görülen tipik hatalar. Tablo E3.9 ve E3.10 da ark kayna nda en çok görünen iç ve d fl süreksizliklerin nedeni, Tablo E3.11 de ise elektrik ark kayna n n, MAG kayna n n ve tozalt kayna n n yap l fl nda parametre ayar de erleri verilmifltir. Tablo E3.9. Ark kayna nda iç süreksizliklerin nedenleri Süreksizli in nedeni Süreksizlik Curuf Gözenek Birleflme hatas Çatlaklar Haz rlanm fl kaynak birleflim bölgesindeki yüzey safiyetsizlikleri (ya, pas, boya, hadde curufu, vb.) Pasolararas nda çentik Curufun öne ak fl Ak m fliddeti gerekenden düflük Ak m fliddeti gerekenden yüksek Elektrod tutuluflu hatal Karbon, kükürt veya fosfor k sm çok fazla, segregasyon Kaynak banyosunun öne akmas (kaynak banyosunun hacmi afl r büyük) Ark boyu çok uzun

E 322 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.10. Ark kayna nda d fl süreksizliklerin nedenleri Süreksizli in nedeni Süreksizlik Kökte yetersiz nüfuziyet Kökün sarkmas Yanma çenti i Dikiflin pürüzsüzlü ü Kötü boyut Kötü a z haz rl (kök aral ) Kök boyu çok küçük Kök boyu çok büyük Ak m fliddeti çok düflük Ak m fliddeti çok büyük Kaynak h z çok büyük Kaynak h z çok düflük Ark çok k sa Ark çok uzun Elektrod tutuluflu eflit de il Dikiflin oluflumu hatal

İMO 01 / 2005 EK 3 E 323 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri Yöntem : Elektirik ark kayna malat türü : Elle Esas Metal : St 372 Kaynak ilave malzemesi : Çubuk elektrod EN 499 a göre E 51 22 RR 6 Dikifl türü : Köfle kaynak dikifli Kaynak pozisyonu : PB Dikifl haz rl Ayar de erleri Tüketim de erleri 3) Dikifl kal nl a (mm) Dikifl türü A z aç s 0 Aral k (mm) Kök al n yüksekli i Kaynak ak m 1) (A) Elektrod ölçüleri (mm) Teorik dikifl enkesiti (mm 2 ) Kaynak ilave malzemesi (g/m) Eritme süresi (s/elektrod) 2 3 3 4 5 6 7 8 9 10 10 80 180 175 180 180 240 180 240/255 180 240/255 180 240/255 180 240/255 180 240/255 180 300/310 2,5 x 350 3,25 x 350 4,0 x 450 4,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 6,0 x 450 4,0 9,0 9,0 16,0 25,0 36,0 49,0 64,0 81,0 100,0 100,0 48 102 102 155 245 325 440 575 735 5 5 58 82 81 89 89 86 89 86/84 89 86/84 89 86/84 89 86/84 89 86/84 89 108/105 1) Çal flma gerilimi, elektrod ve kaynak makinas türüne ba l d r; genel olarak 26 ile 30 V aras nda ayarlan r. 2) Dikifl yüksekli i h = 0 ile 1,5 mm dir. 3) Çubuk elektrod koçan boyu 50 mm dir Elektrod tüketimi (çubuk/m) 2) 4 4,1 2,9 4 3 2,2 3,5 3,1 4 5 4 7 4 9,5 4 12,5 4 8,5 Aç klamalar

E 324 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) Yöntem : Elektirik ark kayna malat türü : Elle Esas Metal : St 372 Kaynak ilave malzemesi : Çubuk elektrod EN 499 a göre E 51 22 R (C) 3 Dikifl türü : Köfle kaynak dikifli Dikifl kal nl a (mm) Dikifl türü Kaynak pozisyonu : PG Dikifl haz rl Ayar de erleri Tüketim de erleri 3) A z aç s Aral k 0 (mm) Kök al n yüksekli i Kaynak ak m 1) (A) Elektrod ölçüleri (mm) Teorik dikifl enkesiti 2) (mm 2 ) Kaynak ilave malzemesi (g/m) Eritme süresi (s/elektrod) 2 3 3 5 85 125 180 180 2,5 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 4,0 x 350 4,0 9,0 9,0 25,0 48 92 92 245 42 57 58 58 5 180 230 4,0 x 350 5,0 x 350 25,0 245 58 68 Dikifl türü : Köfle kaynak dikifli Kaynak pozisyonu : PF 3 3 4 5 6 8 65 100 100 100 150 100 150 150 2,5 x 350 3,25 x 350 3,25 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 4,0 x 350 9,0 9,0 16,0 25,0 36,0 64,0 88 88 154 240 335 395 65 91 91 91 68 91 68 68 1) Çal flma gerilimi, elektrod ve kaynak makinas türüne ba l d r; genel olarak 20 ile 25 V aras nda ayarlan r. 2) Dikifl yüksekli i h = 0 ile 1,5 mm dir. 3) Çubuk elektrod koçan boyu 50 mm dir Elektrod tüketimi (çubuk/m) 3) 4 5 3,5 9 3,5 3 7,5 4,5 8 5 4,5 5 8,5 21 Aç klamalar 1 Paso 2 Paso 1 Paso 3 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 1 Paso 2 Paso

İMO 01 / 2005 EK 3 E 325 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) Dikifl taflma yüksekli i h =0.5 ile 1 mm dir

E 326 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) Yöntem : Elektirik ark kayna malat türü : Elle Esas Metal : St 523 Kaynak ilave malzemesi : Çubuk elektrod EN 499 a göre E 51 54 B 10 Dikifl türü : Küt kaynak dikifli Levha kal nl (mm) Dikifl türü A z aç s 0 Aral k (mm) Kaynak pozisyonu : PA Dikifl haz rl Ayar de erleri Tüketim de erleri Kök al n yüksekli i Kaynak ak m 1) (A) Elektrod ölçüleri (mm) Teorik dikifl enkesiti (mm 2 ) 2) Kaynak ilave malzemesi (g/m) Eritme süresi (s/elektrod) 6 10 15 20 20 Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli 60 60 60 60 60 1 2 2 2 2 120 120 170 130 170 160 220 160 280 3,25 x 450 3,25 x 450 4,0 x 450 3,25 x 450 4,0 x 450 4,0 x 450 5,0 x 450 4,0 x 450 6,0 x 450 26,8 77,5 160 271 271 210 608 1256 2127 2127 88 88 93 85 93 96 103 96 115 Dikifl türü : Vdikifli Kaynak pozisyonu : PF 6 10 15 20 Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli 60 60 60 60 2 2 2 3 70 100 105 140 140 2,5 x 350 3,25 x 450 3,25 x 450 3,25 x 450 3,25 x 450 4,0 x 450 3,25 x 450 4,0 x 450 32,8 87,5 175 291 257 687 1374 2280 70 100 104 96 104 110 104 110 1) Çal flma gerilimi, elektrod ve kaynak makinas türüne ba l d r; genel olarak 22 ile 24 V aras nda ayarlan r. 2) Di1kifl yüksekli i h = 0 ile 1,5 mm dir. 3) Çubuk elektrod koçan boyu 50 mm dir Elektrod tüketimi 7,2 4 10,8 4 25,3 4 30,2 4 21,6 12 3,2 10 13,4 10 24 10 44,2 (çubuk/m) 3) Aç klamalar

İMO 01 / 2005 EK 3 E 327 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) Köfle kaynak dikifli Dikifl türü : Köfle kaynak dikifli Dikifl taflma yüksekli i h =0 ile 1.5 mm dir 9 16 25 64 100

E 228 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (devam) Dikifl taflma yüksekli i h =0 ile 1.5 mm dir

İMO 01 / 2005 EK 3 E 329 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

E 330 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

İMO 01 / 2005 EK 3 E 331 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

E 332 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilin kaynak ayar de erleri (Devam)

İMO 01 / 2005 EK 3 E 333 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

E 334 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

İMO 01 / 2005 EK 3 E 335 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) DIN 8557 ye göere S 2, S 4 ve S 3 Mo

E 336 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

İMO 01 / 2005 EK 3 E 337 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam)

E 338 EK 3 İMO 01 / 2005 Tablo E3.11. Tavsiye edilen kaynak ayar de erleri (Devam) Yöntem : Elektirik ark kayna malat türü : Elle (Tam nüfuziyetli kaynak) Esas Metal : Boru çeli i R St 387 Kaynak ilave malzemesi : Çubuk elektrod EN 499 a göre E 43 43 RR (B) 7 Dikifl türü : Küt kaynak dikifli Kaynak pozisyonu : s (PF) Levha Dikifl haz rl Ayar de erleri Tüketim de erleri 3) kal nl Dikifl türü A z aç s Aral k Kök al n yüksekli i Kaynak ak m 1) Elektrod ölçüleri Teorik dikifl enkesiti Kaynak ilave malzemesi Eritme süresi (mm) 0 (mm) (A) (mm) (mm 2 ) (g/m) (s/elektrod) 6 8 9 10 12 15 18 20 Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli Vdikifli 60 60 60 60 60 60 60 60 2 2,5 2,5 2,5 2,5 3 3 3 60 65 110 65 110 95 160 100 160 100 160 110 170 110 170 2,5 x 350 2,5 x 350 3,25 x 350 2,5 x 350 3,25 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 3,25 x 350 4,0 x 350 32,8 56,9 69,2 82,7 113,1 174,8 241,0 291,0 295 496 635 765 1045 1540 2180 2580 64 62 78 62 78 85 84 82 84 82 83 78 80 78 80 1) Çal flma gerilimi, elektrod ve kaynak makinas türüne ba l d r; genel olarak 21 ile 25 V aras nda ayarlan r. 2) Dikifl yüksekli i h = 0 ile 1,5 mm dir. 3) Çubuk elektrod koçan boyu 50 mm dir Elektrod tüketimi (çubuk/m) 2) 30,0 25,0 12,5 25,0 20,0 11,0 19,5 11,0 28,0 13,0 45,0 13,0 68,0 13,0 82,0 Aç klamalar