geçmiþten geleceðe teþhisten tedaviye... Cinsel Ýþlev Bozukluklarý Sempozyumu Özet Kitabý Sheraton Otel ve Kongre Merkezi, Ankara
Konferans, panel, çalýþma grubu ve kurs özetleri Türkiye Psikiyatri Derneði özet sisteminden gönderildiði biçimde yayýnlanmýþtýr.
içindekiler ÖNSÖZ 4 DÜZENLEME KURULU 5 BÝLÝMSEL PROGRAM 9-11 KONFERANS ÖZETLERÝ 15-19 PANEL ÖZETLERÝ 23-37 ÇALIÞMA GRUBU ÖZETLERÝ 41-43 ÝNDEKS 44
CÝNSEL ÝÞLEV BOZUKLUKLARI SEMPOZYUMU
Deðerli Meslektaþlarýmýz, Bu yýl 45. si düzenlenecek olan Ulusal Psikiyatri Kongresi kapsamýnda Cinsel Ýþlev Bozukluklarý Sempozyumunu gerçekleþtireceðiz. Çalýþma birimimiz tarafýndan düzenlenecek bu sempozyumun tüm katýlýmcýlar için doyurucu nitelikte olmasýný arzu ediyoruz. Cinsel sorunlarýn çözümüne yönelik yardým arayýþlarýnýn her geçen gün artýðý bir zaman diliminde bu talebe yanýt verebilecek nitelikte eðitim almýþ profesyonellerin sayýsýnýn yeterli olmayýþý bir dizi uygunsuz tedavi yaný sýra çeþitli sýnýr ihlallerini de artýrmaktadýr. Bu tür sorunlarýn yaygýnlaþmasýný önlemek ve bu konularda yapýlabileceklerin tartýþýlmasý sempozyumumuzun önem ve deðerini artýrmaktadýr. Cinsel iþlev bozukluklarý tedavisinin psikiyatri meslek uygulamalarýnda yerinin artýrýlmasý, eðitim ihtiyaçlarý ve bu alandaki sýnýr ihlalleri TPD Cinsellik ve Cinsel Sorunlar Bilimsel Çalýþma Biriminin son dönem gündemini oluþturmaktadýr. Cinsel sorunlarýn tedavisindeki aksamalarýn ülkemizde ciddi bir halk saðlýðý sorunu oluþturmasý nedeniyle bir çalýþma takvimi oluþturulmuþ, ilk beþ yýllýk hedefte psikiyatri uzmanlýk ve mezuniyet sonrasý eðitiminde cinsel tedavilerin yerinin artýrýlmasý, eðitim sürecinde ihtiyaçlarýn belirlenmesi ve ulusal ölçekte planlarýn oluþturulmasý öngörülmüþtür. Bu amaçla kapsamlý taný ve tedavi kýlavuzu hazýrlanmasý kararý verilmiþ ve yazým sürecine geçilmiþtir. Ülkemizde bir diðer sorun cinsel tedaviler ile ilgili klinik deneyimlerin giderek artmasýna raðmen ortaya çýkan bilimsel ürünlerin sýnýrlý olmasýdýr. Bu konunun ele alýnmasý da çalýþma birimimizin mevcut hedefleri doðrultusunda oldukça önemsenen bir etkinlik olacaktýr. Uygulama becerilerinin artýrýlmasý, tedavide karþýlaþýlan güçlükler, cinsel alanda bilirkiþilik, iyi ve etik uygulamalar gibi baþlýklar sempozyumda öncelikle ele alýnan konular olacaktýr. Cinsellik alanýnda son bilimsel geliþmeler ýþýðýnda kadýn ve erkek cinsel iþlev bozukluklarý taný ve tedavi algoritmalarý tartýþýlacaktýr. Ulusal ve uluslar arasý katýlýmlarla alanýnda deneyimli bilim insanlarý bilgilerini bizlerle paylaþacaktýr. Ayrýca sempozyum programý çerçevesinde oluþturulacak çalýþma gruplarý ve kurslar ile meslektaþlarýmýzýn klinik becerilerinin artýrýlmasý, kapsamlý cinsel tedaviler eðitimi ve bilgi paylaþýmý amaçlanmýþtýr. Bilim, etik ve dayanýþma ruhu içerisinde, tüm meslektaþlarýmýzý 45. Ulusal Psikiyatri Kongresinde yapýlacak Cinsel Ýþlev Bozukluklarý Sempozyumuna bekliyoruz. Bilgi, deneyim ve fikirleri paylaþmak, katký ve katýlýmlarýnýzla zenginleþmek, sempozyumda buluþmak dileði ile saygýlar sunarýz. TPD Cinsellik ve Cinsel Sorunlar Bilimsel Çalýþma Birimi 4
BÝLÝMSEL TOPLANTILAR DÜZENLEME KURULU TPD Genel Baþkaný Þeref Özer BTDK Baþkaný Timuçin Oral TPD - MYK Bilimsel Toplantýlar Sekreteri Ali Savaþ Çilli TPD - MYK Saymaný Burhanettin Kaya Bilimsel Program Alt Kurulu Timuçin Oral (Baþkan) Köksal Alptekin Turan Ertan Simavi Vahip Yanký Yazgan Ayla Yazýcý Düzenleme Alt Kurulu Sunar Birsöz (Baþkan) Fisun Akdeniz Ömer Geçici Adnan Özçetin Nurper Erberk Özen Haluk Asuman Savaþ Poster ve Sözel Bildiri Alt Kurulu Mehmet Murat Demet (Baþkan) Cengiz Akkaya Baþaran Demir Numan Konuk Nilgün Taþkýntuna Faruk Uðuz Ödül Alt Kurulu Ercan Abay (Baþkan) M. Yücel Aðargün Nazan Aydýn Alp Üçok Baþak Yücel Nevzat Yüksel Sosyal Program Alt Kurulu Ertan Tezcan (Baþkan) Murat Fettahlýoðlu Osman Mermi Gökhan Sarýsoy Ahmet Tiryaki Tayfun Turan TPD Cinsellik ve Cinsel Sorunlar Bilimsel Çalýþma Birimi Ejder Akgün Yýldýrým (BÇB Koordinatörü) Hamdullah Aydýn Ömer Böke Cem Ýncesu Mehmet Zihni Sungur Doðan Þahin Nesrin Yetkin Þahika Yüksel 5
CÝNSEL ÝÞLEV BOZUKLUKLARI SEMPOZYUMU BÝLÝMSEL PROGRAM
13:00-14:45 Panel 1 Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Oturum Baþkaný Nesrin Yetkin Panelistler Ceyda Güvenç - Vajinismus Doðan Þahin - Uyarýlma ve Orgazm Bozukluklarý Sultan Doðan - Disparöni Özay Özdemir - Ýstek Bozukluklarý 20 Ekim 2009, Salý CÝBS TULUPIA BALO SALONU 2 14:45-15:00 STAND ALANI Kahve Arasý 15:00-16:45 Panel 2 19:00-20:00 Konferans 1 Erkek Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Oturum Baþkaný Cem Ýncesu Panelistler Altan Eþsizoðlu - Ýstek Bozukluklarý Aytül Gürbüz Tükel - Erektil Disfonksiyon Ejder Akgün Yýldýrým - Erken Boþalma Ali Bozkurt - Diðer Boþalma Bozukluklarý Pedro Nobre Erkek ve Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluðunda Biliþsel Süreçler Cognitive Processes in Male and Female Sexual Disorders Oturum Baþkaný Mehmet Zihni Sungur 9
08:30-10:00 Panel 3 Ýlaçlar, Cinsel Ýþlev Bozukluklarý ve Temel Tedavi Yaklaþýmlarý Oturum Baþkaný Engin Eker Panelistler Gülcan Güleç - Psikotrop Ýlaçlarýn Cinsel Yan Etkileri: Baþa Çýkabiliyor Muyuz? Cem Ýncesu - Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Farmakolojik Tedaviler: Yeni Bir Çaðýn Eþiðinde Miyiz? Mehmet Zihni Sungur - Etkili Ýlaç Tedavileri Çaðýnda Cinsel Terapilerin Yeri Var Mý? 21 Ekim 2009, Çarþamba CÝBS TULUPIA BALO SALONU 2 10:00-10:30 STAND ALANI Kahve Arasý 10:30-12:00 Panel 4 Kültür ve Cinsellik Oturum Baþkaný Þahika Yüksel Panelistler Sinan Düzyürek - Türkiye'de Homofobik Tutumlar? Aziz Yaþan - Türkiye'nin Geleneksel Kültür Ýçinde Cinsellik, Cinsel Sorunlar ve Cinsel Terapi Þahika Yüksel - Türkiye'de Kadýnlar, Cinsel Sorunlar ve Cinsel Tedavi? 12:00-13:30 Öðle Yemeði 13:30-15:00 Forum 1 15:00-15:30 STAND ALANI Kahve Arasý 15:30-17:00 ÇG 1 18:30-19:30 Konferans 2 Cinsel Sorun Nedeniyle Baþvurularda Adli Yazýþmalar ve Bilirkiþilik Oturum Baþkanlarý Doðan Yeþilbursa, Hamdullah Aydýn Kolaylaþtýrýcýlar: Ömer Böke, Hüseyin Soysal Adli Psikiyatri BÇB ortak etkinliðidir. Homofobik Tutumlarýn Klinik Çalýþmaya Yansýyýþlarý Eðitici Sinan Düzyürek Vivienne Cass Kadýn Orgazmý: Kadýnlarda Orgazm Zorluklarýnýn Nedenleri ve Tedavisi Female Orgasm: The Causes and Treatment of Women s Difficulties With Orgasm 10 Oturum Baþkaný Þahika Yüksel
08:30-10:00 ÇG 2 Vivienne Cass Hissi Odaklanma (Cass Program) Klinik Uygulayýcýlar Ýçin Ýleri Seviye Çalýþma Grubu Oturum Baþkaný Þahika Yüksel Eðitici Vivienne Cass 10:00-10:30 STAND ALANI Kahve Arasý 10:30-12:00 Forum 2 Zor Olgular Zor Durumlar Kolaylaþtýrýcý Doðan Þahin Olgu Sunumlarý Banu Aslantaþ Ertekin Tartýþmacýlar Nesrin Yetkin Özay Özdemir 22 Ekim 2009, Perþembe CÝBS TULUPIA BALO SALONU 2 11
CÝNSEL ÝÞLEV BOZUKLUKLARI SEMPOZYUMU KONFERANS ÖZETLERÝ
Konferans 1 Konferans 2 Pedro Nobre Erkek ve Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluðunda Biliþsel Süreçler Cognitive Processes in Male and Female Sexual Disorders Oturum Baþkaný Mehmet Zihni Sungur Vivienne Cass Kadýn Orgazmý: Kadýnlarda Orgazm Zorluklarýnýn Nedenleri ve Tedavisi Female Orgasm: The Causes and Treatment of Women s Difficulties With Orgasm Oturum Baþkaný Þahika Yüksel Konferans Özetleri 15
PEDRO NOBRE Konferans Özetleri Akademik Diplomalar ve Görevler Coimbra Üniversitesi Psikoloji Okulu ndan Klinik Psikoloji dalýnda Doktora Diplomasý 2003 Klinik seksoloji dalýnda doktora sonrasý araþtýrma (Kinsey enstitüsü desteði ile) Universidade de Aveiro, Portekiz de Psikoloji Profesörü Bilimsel Etkinlikleri Klinik Seksoloji Araþtýrma Grubunda Baþ Araþtýrmacý (CINEICC / FPCEUC) Ýnsan Cinselliði Laboratuarý Müdürü (SexLab, Universidade de Aveiro, Portekizl) YAYINLANAN MAKALELER (son iki yýl) Nobre, P.J., Pinto-Gouveia, J. (in press). Questionnaire of cognitive schema activation in sexual context. A questionnaire to assess cognitive schemas activated in sexual failure situations. Journal of Sex Research. (Impact Factor = 1,417) Nobre, P. J. (in press). Determinants of sexual desire problems in women: Testing a Cognitive-Emotional Model. Journal of Sex and Marital Therapy (Impact Factor = 1,737). Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (in press). Cognitive schemas associated with negative sexual events: A comparison of men and women with and without sexual dysfunction. Archives of Sexual Behavior. (Impact Factor = 2,393) Nobre, P. J. (2008). Cognitive and Emotional Predictors of Female Sexual Dysfunctions: Preliminary Findings. Journal of Sex and Marital Therapy. 34, 325-342. (Impact Factor = 1,737). Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2008). Differences in automatic thoughts presented during sexual activity between sexually functional and dysfunctional males and females. Journal of Cognitive Therapy and Research, 32, 37-49. (Impact Factor = 1,267) Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Emotions during sexual activity: Differences between sexually functional and dysfunctional men and women. Archives of Sexual Behavior, 35, 8-15. (Impact Factor = 2,393) Nobre, P. J., Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional Sexual Beliefs as Vulnerability Factors to Sexual Dysfunction. Journal of Sex Research, 43, 68-75. (Impact Factor = 1,417) Araþtýrma Destekleri ve Ödüller Þu proje için Fundação para a Ciência e Tecnologia dan araþtýrma bursu: Kadýnlarýn cinsel saðlýðý: Bir biyopsikolojik model. Bu proje mükemmel olarak bulunmuþ ve 160.000 Avro tutarýnda destek verilmiþtir. Çek Cumhuriyeti nin Prag kentinde yapýlan 8. Avrupa Seksoloji Federasyonu Kongresinde sunulan en iyi poster: Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, & Gomes, F. (2006, Haziran). Cinsel iþlev bozukluklarý inançlarý anketi. XVIII. Dünya Seksoloji Kongresi, Sydney, Avustralya da sunulan en mükemmel kongre yazýsý için EN ÝYÝ YAZI ÝKÝNCÝLÝK ödülü: Nobre, P. J. (2007, Nisan) Cinsel Ýþlev Bozukluðu Belirteçleri: Bir kognitif duygusal model. Ýtalya nýn Roma kentinde yapýlan 9. Avrupa Seksoloji Federasyonu Kongresinde sunulan en iyi makale ödülü: Vilarinho S. & Nobre, P. (2008, Nisan). Portekiz kadýnýnýn cinsellik ve biyopsikososyal belirteçleri: Cinsel saðlýk üzerine odaklanma Bilimsel Topluluklar ve Editörlük Deneyimi Portekiz Klinik Seksoloji Topluluðu Baþkaný (2008-2010) Bilimsel Cinsellik Çalýþmalarý Topluluðu (SSSS) tarafýndan yayýnlanan Journal of Sex Research Dergisinin 2008 yýlýndan bu yana Editörler Kurulu üyeliði Davranýþ Tedavisinde Ýlerleme Birliði (AABT) tarafýndan yayýnlanan Cognitive and Behavioral Practice in 2006 dan bu yana Editörler Kurulu nda üye 2008 den bu yana Uluslararasý Cinsellik Araþtýrmalarý Akademisi Tam Üyesi 10. Avrupa Seksoloji Federasyonu Kongresi organizasyon komitesi baþkaný Academic Degrees & Positions Doctoral degree in Clinical Psychology from the School of Psychology of Coimbra University in 2003 Post-doctoral research in clinical sexology (involving research collaboration with the Kinsey Institute) Professor of Psychology at Universidade de Aveiro, Portugal Scientific Activity Principal Investigator of the Research Group in Clinical Sexology (CINEICC / FPCEUC) Director of the Laboratory on Human Sexuality (SexLab, Universidade de Aveiro, Portugal) Papers Published (last two years) Nobre, P.J., Pinto-Gouveia, J. (in press). Questionnaire of cognitive schema activation in sexual context. A questionnaire to assess cognitive schemas activated in sexual failure situations. Journal of Sex Research. (Impact Factor = 1,417) Nobre, P. J. (in press). Determinants of sexual desire problems in women: Testing a Cognitive-Emotional Model. Journal of Sex and Marital Therapy (Impact Factor = 1,737). Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (in press). Cognitive schemas associated with negative sexual events: A comparison of men and women with and without sexual dysfunction. Archives of Sexual Behavior. (Impact Factor = 2,393) Nobre, P. J. (2008). Cognitive and Emotional Predictors of Female Sexual Dysfunctions: Preliminary Findings. Journal of Sex and Marital Therapy. 34, 325-342. (Impact Factor = 1,737). Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2008). Differences in automatic thoughts presented during sexual activity between sexually functional and dysfunctional males and females. Journal of Cognitive Therapy and Research, 32, 37-49. (Impact Factor = 1,267) Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Emotions during sexual activity: Differences between sexually functional and dysfunctional men and women. Archives of Sexual Behavior, 35, 8-15. (Impact Factor = 2,393) Nobre, P. J., Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional Sexual Beliefs as Vulnerability Factors to Sexual Dysfunction. Journal of Sex Research, 43, 68-75. (Impact Factor = 1,417) Research Grants And Awards Research Grant from the Fundação para a Ciência e Tecnologia for the Project: Women s sexual health: a biopsychological model. The project was rated as excellent and a 160.000 Euros grant was conceded. Best poster presented at 8th Congress of the European Federation of Sexology, Prague, Chec Republic: Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, & Gomes, F. (2006, June). Sexual dysfunctional beliefs questionnaire. Runner-up of the WAS BEST MANUSCRIPT AWARD for the most outstanding congress manuscript, presented at the XVIII World Congress of Sexology, Sydney, Australia: Nobre, P. J. (2007, April) Determinants of Sexual Dysfunction: A cognitive emotional model. Best Paper Award presented at the 9th Congress of the European Federation of Sexology, Rome, Italy: Vilarinho S. & Nobre, P. (2008,April). Portuguese women s sexuality and biopsycosocial determinants: A focus on sexual well-being. Scientific Societies And Editorial Experience President of the Portuguese Society for Clinical Sexology (2008-2010) Editorial Board of the Journal of Sex Research published by the Society for the Scientific Study of Sexuality (SSSS) since 2008 Editorial Board of the Cognitive & Behavioral Practice published by the Advancement of Behavior Therapy (AABT) since 2006 Full Member of the International Academy of Sex Research (IASR) since 2008 President of the organizing Committee of the 10th Congress of the European Federation of Sexology 16
KONFERANS 1 Erkek ve Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluðunda Biliþsel Süreçler Cognitive Processes in Male and Female Sexual Disorders Oturum Baþkaný Konuþmacý : Mehmet Zihni Sungur : Pedro Nobre 20 Ekim 2009 / 19:00-20:00 / CÝBS Salon 1 Cinsel yanýt ve iþlevler üzerinde psikolojik faktörlerin rolü üzerindeki çalýþmalar, son yýllarda artmýþtýr. Araþtýrmalar, bazý psikolojik özelliklerin savunmasýzlýk faktörü görevi gördüðünü ve bireylerin cinsel sorunlar geliþtirmeleri için zemin hazýrladýðýný göstermektedir. En önemli savunmasýzlýk faktörler, kiþilik ve davranýþ faktörleri, kognitif yapýlar ve cinsel inançlardýr. Kiþiliðin rolü üzerindeki çalýþmalar, mükemmeliyetçiliðin cinsel iþlev bozukluðu ile yakýndan baðlantýlý olduðunu göstermektedir (DiBartolo & Barlow, 1996) Ayrýca Barlow (2002), nevrotizm ve olumsuz etkinin cinsel iþlev bozukluðu dahil anksiyete ile ilgili bozukluklarý öngörebileceðini ileri sürmüþtür (Zinbarg & Barlow, 1996). Kognitif þemalar ile ilgili olarak Nobre (2003, 2009) cinsel iþlev bozukluðu olan erkek ve kadýnlarýn bir baþarýsýz cinsel duruma maruz kaldýklarýnda sýklýkla kendi yetersizlik þemalarýný etkinleþtirme eðilimi gösterdiklerini bulmuþtur. Cinsel inançlala ilgili olarak Zilbergeld (1992, 1999) sertleþme sorunu olan erkeklerde, sorunlarýnýn geliþmesine neden olan savunmasýzlýk faktörleri görevi gören bir dizi mitler ve hatalý inanýþlar gösterdiðini belirtmiþtir. Baker ve de Silva nýn (1988) ve Nobre, Pinto-Gouveia ve Gomes in (2003, 2006) bulgularý bunu desteklemektedir. Bu savunmasýzlýk faktörlerinin yaný sýra, olumsuz otomatik düþünce ve duygular (çoðunlukla depresif ruh hali), cinsel iþlev bozukluðu faktörlerinin korunmasýnda bir rol sahibidir (Beck & Barlow, 1986; Elliot & O Donohue, 1997; Koukounas & McCabe, 2001, Nobre & Pinto- Gouveia, 2006). Yazar, bu bulgularýn çoðunu Erkek ve Kadýn cinsel iþlev bozukluklarýnýn bir Kavramsal Kognitif-Duygusal Modeline uygulayacak (Nobre, 2009a, 2009b) ve cinsel iþlev bozukluðu tedavisi için bunun anlamýný açýklayacaktýr. Referanslar Nobre, P. J. (in press). Psychological Determinants of Erectile Dysfunction: Testing a Cognitive-Emotional Model. The Journal of Sexual Medicine. Nobre, P. J. (2009). Determinants of sexual desire problems in women: Testing a Cognitive-Emotional Model. Journal of Sex and Marital Therapy. Published online ahead of print. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2009). Cognitive schemas associated with negative sexual events: A comparison of men and women with and without sexual dysfunction. Archives of Sexual Behavior. Published online ahead of print. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia (2008). Cognitive and Emotional Predictors of Female Sexual Dysfunctions: Preliminary Findings. Journal of Sex and Marital Therapy. 34, 325-342. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2008). Differences in automatic thoughts presented during sexual activity between sexually functional and dysfunctional males and females. Journal of Cognitive Therapy and Research, 32, 37-49. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Emotions during sexual activity: Differences between sexually functional and dysfunctional men and women. Archives of Sexual Behavior, 35, 8-15. Nobre, P. J., Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional Sexual Beliefs as Vulnerability Factors to Sexual Dysfunction. Journal of Sex Research, 43, 68-75. Nobre, P. J., Wiegel, M., Bach, A., Weisberg, R, Brown, T., Wincze, J., Barlow, DH. (2004). Determinants of sexual arousal and the accuracy of its self-estimation in sexually functional males. Journal of Sex Research, 41, 363-371. (Impact Factor = 1,417) Konferans Özetleri Studies on the role of psychological factors on sexual response and functioning have been accumulated in the last few decades. Research suggests that some psychological features act as vulnerability factors, predisposing individuals to develop sexual problems. Among the most important vulnerability factors are personality and dispositional factors, cognitive structures and sexual beliefs. Studies on the role of personality have indicated that perfectionism is strongly related to sexual dysfunction (DiBartolo & Barlow, 1996). Moreover, Barlow (2002) hypothesized that neuroticism and negative affect predict anxiety related disorders including sexual dysfunction (Zinbarg & Barlow, 1996). Regarding cognitive schemas, Nobre (2003, 2009) found that men and women with sexual dysfunction tend to activate significantly more often self-incompetence schemas whenever exposed to a sexual unsuccessful sexual situation. Regarding sexual beliefs, Zilbergeld (1992, 1999) stated that men with erectile disorders present a set of myths and erroneous beliefs about sexuality that work as a vulnerability factor to the development of their difficulties. Findings from Baker and de Silva (1988) and Nobre, Pinto-Gouveia and Gomes (2003, 2006) corroborated this hypothesis. Besides these vulnerability factors, negative automatic thoughts and emotions (mostly depressed mood) have also shown to play a role as maintaining factors of sexual dysfunction (Beck & Barlow, 1986; Elliot & O Donohue, 1997; Koukounas & McCabe, 2001, Nobre & Pinto-Gouveia, 2006). The author will integrate most of these findings into a conceptual Cognitive-Emotional model of Male and Female sexual disorders (Nobre, 2009a, 2009b) and will discuss implications for treatment of sexual dysfunction. References Nobre, P. J. (in press). Psychological Determinants of Erectile Dysfunction: Testing a Cognitive-Emotional Model. The Journal of Sexual Medicine. Nobre, P. J. (2009). Determinants of sexual desire problems in women: Testing a Cognitive-Emotional Model. Journal of Sex and Marital Therapy. Published online ahead of print. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2009). Cognitive schemas associated with negative sexual events: A comparison of men and women with and without sexual dysfunction. Archives of Sexual Behavior. Published online ahead of print. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia (2008). Cognitive and Emotional Predictors of Female Sexual Dysfunctions: Preliminary Findings. Journal of Sex and Marital Therapy. 34, 325-342. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2008). Differences in automatic thoughts presented during sexual activity between sexually functional and dysfunctional males and females. Journal of Cognitive Therapy and Research, 32, 37-49. Nobre, P. J., & Pinto-Gouveia, J. (2006). Emotions during sexual activity: Differences between sexually functional and dysfunctional men and women. Archives of Sexual Behavior, 35, 8-15. Nobre, P. J., Pinto-Gouveia, J. (2006). Dysfunctional Sexual Beliefs as Vulnerability Factors to Sexual Dysfunction. Journal of Sex Research, 43, 68-75. Nobre, P. J., Wiegel, M., Bach, A., Weisberg, R, Brown, T., Wincze, J., Barlow, DH. (2004). Determinants of sexual arousal and the accuracy of its self-estimation in sexually functional males. Journal of Sex Research, 41, 363-371. (Impact Factor = 1,417) 17
Konferans Özetleri VIVIENNE CASS Dr. Cass, çoðunlukla her alanda yetiþkinlerle çalýþtýðý büyük bölümü muayenehane deneyiminden oluþan otuz yýldan fazla deneyime sahip bir klinik psikologdur. Kendisi, cinsel iþlev bozukluklarý, cinsel saldýrýlar, cinsel taciz, cinsel yönelim ve cinsiyet kimlikleri alanlarýnda özelleþen insan cinselliði konusunda bir uzmandýr. Dr. Cass, 1978 den bu yana Batý Avustralya daki tüm üniversitelerde psikoloji öðrencilerine (lisans ve lisansüstü) Cinsel Terapi ve Danýþmanlýk dersleri vermektedir. Daha önce Batý Avustralya Üniversitesi ve Murdoch Üniversitesi nde öðretim üyeliði yapmýþtýr. Dr. Cass özel muayenehanesinden 2007 yýlýnda emekli olmuþtur ve lisansüstü sýnýflara cinsel terapi dersleri vermekte ve psikologlarý klinik kayýt için gözlemlemektedir. Kendisinin 1979 daki gay ve lezbiyen kimlik oluþumu kuramýnýn yayýnlanmasýndan sonra Dr. Cass bu alanda uluslararasý üne kavuþmuþtur. Bu kuram halen araþtýrmacýlar ve klinisyenler tarafýndan kullanýlmaktadýr. Dr. Cass bazý kitap bölümleri ve hakemli dergilerde çeþitli makaleler yayýnlamýþtýr. Bunlar Encyclopaedia of Reproduction, Textbook On Homosexuality And Mental Health içindeki bölümleri ve Kinsey Enstitüsü yayýný olan Homosexuality-Heterosexuality yi içermektedir. Dr. Cass ayrýca iki kitap yayýnlamýþtýr: The Elusive Orgasm: a woman s guide to why she can t and how she can orgasm (2004) bu kitap 2009 itibariyle 6 dile çevrilmektedir; ve There's More To Sex Than AIDS: The A To Z Guide To Safe Sex (1988). Dr. Cass, 1984'ten 1990'a dek AIDS alanýna profesyonel olarak eðilmiþtir ve Batý Avustralya Saðlýk Dairesi içinde HIV enfeksiyonuna sahip insanlar için ilk kez psikolojik hizmetleri oluþturmuþtur. Kendisi ayrýca, iki mesleki derginin yayýn kurulu üyesidir ve ayrýca Yükseklisans ve Doktora öðrencileri için dýþ gözetmendir. Dr. Cass is a clinical psychologist with over thirty years experience, much of this in private practice where she has worked primarily with adults in all areas. She is a specialist in human sexuality with expertise in the areas of sexual dysfunction, sexual offences, sexual abuse, sexual orientation, gender identity. Dr. Cass has lectured on Sexual Therapy and Counselling to psychology students (undergraduate and graduate) since 1978 at all universities in Western Australia. She previously held tutoring positions at University of Western Australia and Murdoch University. Dr. Cass retired from private practice in 2007 and continues to teach master classes in sexual therapy and supervise psychologists for clinical registration. Following publication of her theory of gay and lesbian identity formation in 1979, Dr Cass acquired an international reputation in this area. The theory continues to be used by researchers and clinicians. Dr. Cass has published several book chapters and a number of papers in peer-reviewed journals. These include chapters in the Encyclopaedia of Reproduction, Textbook On Homosexuality And Mental Health, and the Kinsey Institute publication, Homosexuality-Heterosexuality. Dr. Cass has also published two books: The Elusive Orgasm: a woman s guide to why she can t and how she can orgasm (2004) which is being translated into six languages in 2009; and There's More To Sex Than AIDS: The A To Z Guide To Safe Sex (1988). Dr. Cass was professionally involved in the area of AIDS from 1984-1990, setting up the first psychological services for HIV-infected people within the Western Australian Health Department. She is also a member of the editorial boards of two professional journals and is an external supervisor to Doctoral and Masters students. 18
KONFERANS 2 Kadýn Orgazmý: Kadýnlarda Orgazm Zorluklarýnýn Nedenleri ve Tedavisi Female Orgasm: The Causes and Treatment of Women s Difficulties With Orgasm 21 Ekim 2009 / 19:00-20:00 / CÝBS Salon 1 Oturum Baþkaný : Þahika Yüksel Konuþmacý : Vivienne Cass Kadýn orgazm sorunlarýna klinik yaklaþýk sýklýkla basitleþtirici ve dar açýlýdýr. Bu sunum, klinisyenlerin farklý türdeki orgazm sorunlarýnýn ve bunlarýn birden fazla nedenlerinin daha karmaþýk bir deðerlendirmesini yapmalarýna izin veren cinsel davranýþlarýn yapýmcý bir anlayýþýna dayanmaktadýr. Bu modele dayanarak, nasýl özel, hedefli ve dolayýsýyla daha doðru cinsel deðerlendirmelerin yapýlabileceði bir strateji tanýmlanmýþtýr. Bu, klinisyenin, her bir hasta için belirli orgazm zorluklarý ve bunun altýnda yatan nedenlere iliþkin tedavilere daha iyi bir þekilde yönelen bir tedavi stratejisinin tartýþýlmasýna neden olmaktadýr. Konferans Özetleri Clinical approaches to women s orgasm difficulties are often simplistic and narrow in focus. This paper presents an alternative approach, based upon a constructionist understanding of sexual behaviour, that allows clinicians to make a more sophisticated assessment of the different types of orgasm difficulties and their multiple causes. Based on this model, a strategy is described that suggests how specific, targeted and, therefore, more accurate sexual assessments can be made. This leads to discussion of a treatment strategy that helps the clinician to better target treatment towards the specific orgasm difficulty of each client and the various causes responsible for it. 19
CÝNSEL ÝÞLEV BOZUKLUKLARI SEMPOZYUMU PANEL ÖZETLERÝ
Panel 1 Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Oturum Baþkaný Nesrin Yetkin Panelistler Ceyda Güvenç - Vajinismus Doðan Þahin - Uyarýlma ve Orgazm Bozukluklarý Sultan Doðan - Disparöni Özay Özdemir - Ýstek Bozukluklarý Panel 2 Erkek Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Oturum Baþkaný Cem Ýncesu Panelistler Altan Eþsizoðlu - Ýstek Bozukluklarý Aytül Gürbüz Tükel - Erektil Disfonksiyon Ejder Akgün Yýldýrým - Erken Boþalma Ali Bozkurt - Diðer Boþalma Bozukluklarý Panel Özetleri Panel 3 Ýlaçlar, Cinsel Ýþlev Bozukluklarý ve Temel Tedavi Yaklaþýmlarý Oturum Baþkaný Engin Eker Panelistler Gülcan Güleç - Psikotrop Ýlaçlarýn Cinsel Yan Etkileri: Baþa Çýkabiliyor Muyuz? Cem Ýncesu - Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Farmakolojik Tedaviler: Yeni Bir Çaðýn Eþiðinde Miyiz? Mehmet Zihni Sungur - Etkili Ýlaç Tedavileri Çaðýnda Cinsel Terapilerin Yeri Var Mý? Panel 4 Kültür ve Cinsellik Oturum Baþkaný Þahika Yüksel Panelistler Sinan Düzyürek - Türkiye'de Homofobik Tutumlar? Aziz Yaþan - Türkiye'nin Geleneksel Kültür Ýçinde Cinsellik, Cinsel Sorunlar ve Cinsel Terapi Þahika Yüksel - Türkiye'de Kadýnlar, Cinsel Sorunlar ve Cinsel Tedavi? 23
P 1 Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Vajinismusta Taný Ve Tedavi Algoritmasý Oturum Baþkaný : Nesrin Yetkin Panelist : Ceyda Güvenç 20 Ekim 2009 / 13:00-14:45 / CÝBS Salon 1 Vajinismus, ülkemizde cinsel tedavi merkezlerine en sýk baþvuru nedeni olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Cinsel sorun birleþememe düzeyinde olduðunda sadece bireylerin deðil toplumun da acil tedavi talebi fazladýr. Arz fazla.. Vajinismusun semptomatolojisi, sýnýflandýrýlmasý, mekanizmasi üzerine bilgi az...kanýta dayalý olmayan tedavi yöntemleri!!! nin çeþitliliði çok çok fazla... Burdan hareketle yanlýþ ve etik olmayan tedavi uygulamalarýnýn önüne geçilmesi için taný ve tedavi klavuzlarýnýn oluþturulmasýnýn gereði açýktýr. Panel Özetleri Taný algoritmasý oluþturulurken, genel týbbý duruma baðlý cinsel iþlev bozukluklarýnýn ve genel týbbý duruma baðlý olmayan disparonin dýþlanmasýnýn önemi vurgulanmaktadýr. Somatizasyon bozukluðunun bir semptomu olarak ortaya çýkan genital aðrý ve kasýlmalar ayýrdedilmelidir. Ýlk gece korkusu, eþ reddi olasýlýðýnýn iyi deðerlendirilmesi, ciddi iliþki sorunlarýnýn farkýna varýlmasý önemlidir. Hetereseksüel evliliklere zorlanan eþcinsel kadýnlar vajinusmus gibi baþvurabilecekleri akýlda tutulmalýdýr. Edinilmiþ vajinismusta cinsel travma öyküsü varsa, vajinismusun travmaya karþý bir savunma tepkisi olabileceði unutulmamalý, gereðinde travma tedavisi öncelenmelidir. DSM IV-TR ve ICD-10 taný sistemlerinde vajen kaslarýnýn kasýlmasýna ve cinsel aktivitenin geleneksel penis vajen birleþmesi kýsmýna vurgu yapýlmasýna raðmen, artan sayýda çalýþma vajinismusta temel sorunlarý aðrý korkusu, kaygý ve penetrasyona karþý direnç olarak tanýmlamaktadýr. Tanýmýn gözden geçirilmesi önemlidir, çünkü tedavi yaklaþýmlarýný deðiþtirecektir. Tanýmý kasýlma üzerinden yaparsak, tedavi dilatasyon teknikleriyle sýnýrlý kalacak, kadýnýn penetrasyon kaygýsý gözardý edilecektir. Cinsel terapiyle iyileþme oranlarý yüksektir ve yineleme beklenmez. Araþtýrmalarýn çoðu çift terapisinin üstünlüðünü desteklemektedir. Uygun vakalarda bireysel terapi ve grup terapisi de etkindir. Sunumda güncel tedavi arayýþlarýna deðinilecek taný ve tedavi algoritmasý tartýþýlacaktýr. 24
P 1 Kadýn Cinsel Ýþlev Bozukluklarýnda Taný ve Tedavi Algoritmalarý Uyarýlma ve Orgazm Bozukluklarý Oturum Baþkaný : Nesrin Yetkin Panelist : Doðan Þahin 20 Ekim 2009 / 13:00-14:45 / CÝBS Salon 1 TANI ALGORÝTMASI 1. Genel týbbi duruma baðlý cinsel iþlev bozukluðundan ayýrt edilmelidir. 2. Madde veya ilaç kullanýmýnýn yol açtýðý cinsel iþlev bozukluðu ayýrt edilmelidir. 3. Baþka bir I. Eksen bozukluðuna baðlý olup olmadýðý ayýrt edilmelidir. 4. Diðer nedenler elendikten sonra alt tipleri belirlenmelidir. Yaþam boyu veya edinilmiþ Yaygýn veya durumsal Psikolojik etkenlere baðlý veya bileþik etkenlere baðlý. TEDAVÝ ALGORÝTMASI 1. Uyarýlma veya orgazm bozukluðunun geliþmesine, ortaya çýkmasýna ve devam etmesine yol açan etkenler belirlenmelidir. 2. Týbbi bir duruma baðlý ise tedavisi için ilgili uzmanlýklarla iþbirliði yapýlmalýdýr. 3. Ýlaç kullanýmýna baðlý ise, ilacýn kesilip kesilmeyeceði ya da deðiþiklik yapýlýp yapýlmayacaðý deðerlendirilmelidir. 4. Madde kullanýmýna baðlý ise gerektiðine baðýmlýlýk birimleri ile iliþki kurularak maddenin kesilmesi saðlanmalýdýr. 5. Uyarýlma bozukluðuna yol açan psikososyal etkenlere baðlý olarak; a) Aðýr kiþilik patolojileri, parafililer, cinsel yönelimle sürdürülen iliþki arasýndaki uyumsuzluk, eþ reddi ya da ciddi iliþki sorunlara baðlý deðilse biliþsel davranýþçý cinsel terapi seçilmelidir. b) Ciddi iliþki ya da evlilik sorunlarýnýn olduðu durumlarda, eþ ya da evlilik terapileri tercih edilmeli, bu sorunlar uygun derecede çözümlendikten sonra cinsel terapiye baþlanmalýdýr. c) Cinsel yönelimle sürdürülen iliþki arasýnda uyumsuzluk, parafililer, aðýr kiþilik ya da baþka psikiyatrik patolojiler söz konusu ise bunlara uygun uzun süreli tedavi veya terapiler tercih edilmelidir. Panel Özetleri 25