Üniversite-Sanayi İşbirliği Süleyman Alata Devlet Planlama Teşkilatı alata@dpt.gov.tr
Bilim-Teknoloji Politikaları ve Ar-Ge Destekleri Bilim-Teknoloji Politikaları Politika Uygulamaları Üniversite Sanayi İşbirliği Seramik Araştırma Merkezi Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi İzmir de Devam Eden Araştırma Altyapısı Projeleri Sonuç 2 Süleyman Alata, DPT 2
Planlama Süreci Uzun Vadeli Strateji Uzun Vadeli Strateji (2001-2023) Uzun Vadeli Planlar Kalkınma Planları (IX. Kalkınma Planı 2007-2013) Orta Vadeli Programlar Orta Vadeli Program 2010-2012 3 Kısa Vadeli Programlar Yıllık Programlar Yıllık Yatırım Programları Eylem Planları Süleyman Alata, DPT 3
IX. Kalkınma Planı (2007 2013) Kalkınma Eksenleri ve Vizyon Rekabet Gücü İstihdam Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışma Bölgesel Gelişme Kamu Hizmetleri 4 istikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen ve AB ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye Süleyman Alata, DPT 4
IX. Kalkınma Planı (2007-2013) Rekabet Gücünün Artırılması - Ar-Ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi Temel Amaç: Özel sektörün yenilik yaratma yeteneğinin artırılması - Araştırmacı insan gücünün nitelik ve nicelik yönünden geliştirilmesi, - Teknoloji Transfer Merkezlerinin kurulması, - Teknoloji geliştirme amaçlı girişimciliğin özendirilmesi, - Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin altyapılarının tamamlanması ve öncelikli alanlarda uzmanlaşmalarının sağlanması, - Özel Sektöre Verilen Desteklerin Artırılması 5 Ar-Ge Harcamalarının GSYİH içindeki Payı (%) Tam Zaman Eşdeğeri Araştırmacı Sayısı 2002 2008 2009 2013 0,67 0,73 0,85 2 23.995 67.244 73.521 80.000 Süleyman Alata, DPT 5
Kalkınma Planında Bilim ve Teknoloji Öncelikli Alanlar: Nanoteknoloji Biyoteknoloji Aşı ve anti-serum başta olmak üzere yaşam kalitesinin yükseltilmesine yönelik sağlık araştırmaları Yeni nesil nükleer teknolojiler ile hidrojen ve yakıt pili teknolojileri Yerli kaynakların katma değere dönüştürülmesini amaçlayan Ar-Ge faaliyetleri Bilgi ve iletişim teknolojileri Savunma ve uzay teknolojileri 6 Süleyman Alata, DPT 6
2010 Yılı Programı Rekabet Gücünün Artırılması - Ar-Ge ve Yenilikçiliğin Geliştirilmesi - Bilim ve teknoloji politikasının temel amacı, özel sektörün yenilik yeteneğini artırmak, bilim ve teknolojide yetkinleşmek ve bu yetkinliği ekonomik ve sosyal faydaya dönüştürmektir. Özel sektörce yürütülen Ar-Ge faaliyetlerinin artırılması. KOBİ lere sağlanan Ar-Ge desteklerinin yaygınlaştırılması. Araştırmacı insan gücü kaynağının geliştirilmesi. Araştırma altyapılarının desteklenmesi. 7 Süleyman Alata, DPT 7
Politika Uygulamaları ve Ar-Ge İstatistikleri 2003 Yılı; Ar-Ge altyapısı ve araştırmacılar genellikle üniversitelerde ve kamu araştırma kurumlarında yoğunlaşmış olup araştırma faaliyetleri daha çok bu merkezlerde yürütülmektedir. Yürütülen araştırma faaliyetleri genellikle özel sektörün ihtiyaç ve taleplerinden bağımsızdır. Özel sektörün bilimsel ve teknolojik bilgiye olan talebi oldukça düşük kalmıştır. Toplam Ar-Ge harcamalarının GSMY ya oranı yüzde 0.48 dir. (AB Ortalaması yaklaşık yüzde 1.80) Özel sektörün toplam Ar-Ge harcamaları içindeki payı yüzde 23.2 dir. (AB de aynı değer yaklaşık 2/3) Araştırmacı sayısı oldukça düşüktür. 8 Süleyman Alata, DPT 8
Politika Uygulamaları 2010 yılı; Teknoloji Geliştirme Bölgeleri (27 si aktif toplam 39, 1.451 firma, 10.336 Ar-Ge personeli) Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kanunu (76 özel Ar-Ge merkezi, 2010 yılında 1.9 milyar TL Ar-Ge harcaması, 9.795 Ar-Ge personeli) Bilim ve teknoloji alanında projelere ayrılan kamu kaynakları önemli oranda artırıldı. (2003 yılında 238 milyon TL iken 2010 yılında 1.5 milyar TL) Ar-Ge Programları Araştırma Altyapı Destekleri 9 Süleyman Alata, DPT 9
Üniversite-Sanayi İşbirliği Refah ve yaşam standardı, rekabet gücü artarsa yükselir; rekabet gücü için üretkenliği artırmak gerekir. Üretkenliği artıracak en önemli araç ise yeniliktir. 10 Süleyman Alata, DPT 10
Üniversite-Sanayi İşbirliği Teknoloji Geliştirmenin Kalkınmaya Etkisi Teknolojinin ülkelerin ekonomik büyümesine son 50 yıldaki etkisi ABD %50 Fransa %76 Almanya %78 İngiltere %73 Japonya %55 G. R. Mitchell, The Global Contex t for U.S. Technology Policy Assistant Secretary of Commerce for Technology Policy U.S. Department of Commerce 11 Süleyman Alata, DPT 11
Üniversite-Sanayi İşbirliği Bilim, teknoloji ve yenilik yapma yeteneği, rekabet üstünlüğünün ve sürdürülebilir sosyo-ekonomik gelişmenin en önemli etkenlerinden biridir. Üniversite sanayi işbirliğinin geliştirilmesi ülkemizin kalkınma hedefleri arasında öncelik taşımaktadır. 12 Süleyman Alata, DPT 12
Üniversite-Sanayi İşbirliği İlk ve Orta Öğretim Sistemi Yüksek Öğretim Sistemi Üniversite Araştırma Merkezleri Kamu Araştırma Merkezleri Sanayi Araştırma Laboratuar ve merkezleri Mevzuat ve diğer düzenlemeler Kamu Destekleri Sanayinin Ar-Ge için ayırdığı kaynak Süleyman Alata, DPT 13 13
Üniversite-Sanayi İşbirliği Özel Sektörde Farkındalık ve Bilgiyi Özümseme Kapasitesinin Artırılması - Farkındalık; Firmaların Ar-Ge ve yenilikleri kullanarak rekabet etme vizyonunu benimsemeleri - Firmaların Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerini takip ediyor olmaları - Özümseme kapasitelerini geliştirmeleri (bilgiyi temin edip kendi araştırma ve ürün geliştirme süreçlerine yansıtabilmeleri) - Ar-Ge birimleri veya ekiplerine sahip olmaları ve kendi Ar-Ge faaliyetlerini yürütüyor olmaları - Bu amaçla kamu destekleri - TÜBİTAK tarafından 2003-2009 yılları arasında firmalarımızın 4.782 Ar-Ge ve yenilik projesine sağlanan toplam destek miktarı 3 milyar 304 milyon TL dir. 14 Süleyman Alata, DPT 14
Üniversite-Sanayi İşbirliği 5746 Sayılı Ar-Ge Faaliyetlerinin Desteklenmesi Kanunu - Vergi teşvikleri kapsamında 2008 yılı Ocak ayı ile 2009 yılı Ağustos ayı arasındaki dönemde kurumlar ve gelir vergisi matrahlarında toplam 2 milyar 738 milyon TL indirim, - 76 özel Ar-Ge merkezi, 2010 yılında 1.9 milyar TL Ar-Ge harcaması, 9.795 Ar-Ge personeli, - Tekno-girişim desteği 15 Süleyman Alata, DPT 15
Ar-Ge Programları Özel sektör üniversite işbirliğini güçlendirmek ve kamu kurumlarının çalışma alanı/sektörlerindeki Ar-Ge faaliyetlerini yönlendirmeleri ve sonuçlardan yararlanmalarını sağlamak amacıyla; - TÜBİTAK tarafından yürütülen Türkiye Araştırma Alanı (TARAL) Programı, - Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürütülen Sanayi Tezleri (SANTEZ), - Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen Bor Araştırmaları Programı, - Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yürütülen Enerji Sektörü Araştırma-Geliştirme Projeleri Destekleme Programı (EN-AR), 16 Süleyman Alata, DPT 16
Üniversite-Sanayi İşbirliği Üniversitelerde üretilen bilginin sanayicinin ihtiyaçlarıyla uyumlaştırılması ve sanayicinin kolaylıkla erişebileceği şekilde sunulması - 1- Uzmanlık (mükemmeliyet) Merkezleri: Bilimsel araştırma konusunda kendini ispatlamış, yeterli insan gücü kaynağı olan üniversite ve kurumlarda öncelikli bir alanda uzmanlaşacak ve bu alanda ülke çapında söz sahibi ve yönlendirici olabilecek merkezler - 2- Merkezi Laboratuvarlar: Araştırma altyapısı eksik olan üniversite ve araştırma kurumlarında ileri düzeydeki araştırma projelerinin yürütülmesini sağlamak amaçlı merkezler 17 Süleyman Alata, DPT 17
Ar-Ge Altyapı Projeleri 8. Kalkınma Planı ile birlikte stratejik önem taşıyan alanlarda üniversitelerde ve kamu araştırma kurumlarında mükemmeliyet merkezleri ve büyük ölçekli araştırma alt yapısı destekleri verilmeye başlanmıştır. Ülkesel ve bölgesel önceliklerle uyumlu, kamu ve özel sektörün ihtiyaçlarını göze alan, Çok disiplinli araştırma faaliyetlerinin yürütülebildiği, Nitelikli araştırmacılara birlikte çalışma ortamı oluşturarak kritik kütlenin bir araya getirildiği, Araştırma sonuçlarının etkin bir şekilde yayılımının sağlanabildiği, 18 Süleyman Alata, DPT 18
Ar-Ge Altyapı Projeleri Ankara Üniversitesi (+9 üniversite) Türk Hızlandırıcı Merkezi (20 milyon ) Ankara Üniversitesi Biyoteknoloji Enstitüsü (30 milyon ) Bilkent Üniversitesi: Malzeme Bilimleri ve Nanoteknoloji Enstitüsü (25 milyon ) Dokuz Eylül Ünv.: Biyomedilak Araştırma Merkezi (~35 milyon ) Gazi Üniv: Nanotıp Araştırma Merkezi (5 milyon ) İTÜ: Yüksek Başarımlı Hesaplama Merkezi (15 milyon ) İTÜ: Nanobilim ve Nanoteknoloji İleri Araşt. Ens. (10 milyon ) ODTÜ: Mikro-Elektro-Mekanik Sistemler (MEMS) Merkezi (15 milyon ) ODTÜ: Otomotiv Hasarsız Çarpışma Laboratuvarı (5 milyon ) 19 Süleyman Alata, DPT 19
Üniversite-Sanayi İşbirliği Üniversite ve Sanayicilerin biraraya getirilmesi - Teknoloji Geliştirme Bölgeleri 27 si aktif toplam 39 TGB, 1.451 firma, 10.336 Ar-Ge personeli 20 Süleyman Alata, DPT 20
Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi Üniversite-sanayi işbirliği (ÜSAMP) programı İstekli ve katılımcı sanayi kesimi Üst düzey ve esnek üniversite desteği Sanayi ağırlıklı yönetim Üst düzey araştırıcı kaynağı ve laboratuvar imkanları 2 milyon TL özel sektör desteği 2004-2009 12 Milyon TL DPT desteği Süleyman Alata, DPT 21
Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi Sanayicilerin etkin ve sürükleyici olduğu yönetim anlayışı Yönetim Kurulu 1 Üniversite temsilcisi 8 Sanayici temsilcisi Birlikte çalışma kültürü Akademi-sanayi ortak teknik ve çalışma kurulları Üretimin % 85 ini yapan firmalar SAM üyesi Süleyman Alata, DPT 22
Anadolu Üniversitesi Seramik Araştırma Merkezi Üniversite Endüstri Öğrenci Alt yapı için kaynak, tam zamanlı araştırıcı (12 milyon TL Anadolu Üniversitesine DPT altyapı desteği) Daha geniş alt yapı olanaklarına ulaşım, Ar-Ge projesi için maddi destek, yetişmiş eleman Doktora derecesi, maddi destek, istihdam garantisi (2 milyon YTL sektörden burs desteği) Öğr. Üyesi Tam zamanlı araştırıcı, bireysel maddi destek Süleyman Alata, DPT 23
Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merkezi Atılım Üniversitesi Sanayi ve üniversitelerin işbirliği ile mevcut bilgi birikimini ileriye götürmek ve bilgiye dayalı üretim teknolojilerinin geliştirilmesini sağlamak. Uluslar arası Danışma Kurulu Yönetim kurulu: Atılım Ünv., Boğaziçi Ünv, ODTÜ, İTÜ, ÖRS, TAI, KANCA A.Ş., FİGES A.Ş., BİAS A.Ş., TOFAŞ A.Ş., NORM A.Ş., COŞKUNÖZ A.Ş., ASAŞ A.Ş. DPT- 5.200 Bin TL Atılım Ünv.- 3.500 Bin TL 24 Süleyman Alata, DPT 24
İzmir de Devam Eden Araştırma Altyapısı Projeleri Ege Üniversitesi Farmasötik Bilimler Araştırma Merk- 7.200 Bin TL Biyobenzer Ürünler Araştırma Merkezi- 8.000 Bin TL Merkezi Araştırma Laboratuvarı- 8.000 TL Dokuz Eylül Üniversitesi Biyomedikal Ar-Ge Merkezi- 78 Milyon TL Elektronik Malzemeler Üretim ve Uyg. Merkezi-8.000 TL İzmir İleri Teknoloji Enstitüsü Uygulamalı Kuantum Araştırma Merkezi- 4.200 Bin TL 25 Süleyman Alata, DPT 25
SONUÇ Özel sektör Ar-Ge yatırımları ve yeteneği artıyor Firmaların ileri seviye yeni bilgiye olan ihtiyacı artacaktır. Bu nedenle; Ortak çalışmaların artırılması, Ortak Ar-Ge projelerinin desteklenmesi, Teknoloji geliştirme bölgelerinin güçlendirilmesi, Kümelenme uygulamalarının geliştirilmesi, İşgücü eğitiminde işbirliğine gidilmesi, Üniversitelerde ve özel sektörde Ar-Ge koordinasyon ve danışmanlık birimlerinin kurulması, önem taşımaktadır. 26 Süleyman Alata, DPT 26
Dinlediğiniz İçin Teşekkürler... Süleyman Alata alata@dpt.gov.tr 27 Süleyman Alata, DPT 27