YAŞAM DESTEĞİ DERSİ MODÜL ADI SÜRESİ GÜVENLİĞİ SAĞLAMA 40/16 HASTA/ YARALININ BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ HASTA/ YARALININ İKİNCİ DEĞERLENDİRMESİ TEMEL YAŞAM DESTEĞİ PROTOKOLLERİ YABANCI CİSME BAĞLI SOLUNUM YOLU TIKANMALARI 40/16 40/16 40/32 40/16 OKSİJEN UYGULAMA 40/16 ACİL HAVA YOLU KONTROLÜ 1 40/16 ACİL HAVA YOLU KONTROLÜ 2 40/24 EKG (ELEKTROKARDİOGRAFİ) DEFİBRİLASYON VE MONİTÖRİZASYON 40/24 40/16
DERS BİLGİ FORMU DERSİN ADI ALAN MESLEK/DAL DERSİN OKUTULACAĞI SINIF/YIL SÜRE DERSİN AMACI DERSİN TANIMI DERSİN ÖNKOŞULLARI DERS İLE KAZANDIRILACAK YETERLİLİKLER DERSİN İÇERİĞİ YAŞAM DESTEĞİ ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ 10. SINIF Haftalık 5 Ders Saati Yaşam Desteği dersinin amacı; öğrenciye; güvenliği sağlama, hasta/yaralıyı değerlendirme, temel yaşam desteği protokollerini uygulama, oksijen uygulama, havayolu kontrolünü sağlama, kalp ritim bozukluklarını ayırt etme, defibrilasyon ve monitörizasyon uygulama ile ilgili yeterlikleri kazandırmaktır. Yaşam Desteği, güvenliği sağlama, hasta/yaralının değerlendirilmesi, temel yaşam desteği, oksijen uygulama, havayolu kontrolü, elektrokardiyografi, defibrilasyon ve monitörizasyon ile ilgili bilgi ve becerilerin verildiği derstir. Dersin ön koşulu yoktur. Öğrenciye, dersin sonunda; 1. Kendi can güvenliğini sağlama, 2. Olay yerinin güvenliğini sağlama, 3. Hasta/ yaralının birinci değerlendirmesini yapma, 4. Hasta/ yaralının ikinci değerlendirmesini yapma, 5. Temel yaşam desteği protokollerini uygulama, 6. Yabancı cisme bağlı solunum yolu tıkanmalarında ilk yardım ve acil bakım uygulama, 7. Hasta/ yaralıya oksijen uygulama, 8. Acil hava yolu kontrolünü sağlama, 9. Kalp ritim bozukluklarını ayırt etme, 10. Defibrilasyon ve monitörizasyon uygulama yeterlikleri kazandırılacaktır. 1. Kendi can güvenliğini sağlama, 2. Olay yeri güvenliğini sağlama, 3. Birinci değerlendirmenin aşamaları, hava yolu açıklığı ve solunumu değerlendirme, 4. Hava yolu açıklığı ve solunumu değerlendirme 5. Dolaşımı değerlendirme, 6. Hasta/ yaralının öyküsünü alma, 7. Hasta/ yaralının baştan aşağı muayenesi, 8. Göğüs ve batın muayenesi, 9. Üst, alt ekstremite ve kapiller geri dolum muayenesi, 10. Yetişkinlerde temel yaşam desteği protokolleri, 11. Çocuklarda temel yaşam desteği protokolleri, 12. Bebeklerde temel yaşam desteği protokolleri, 13. Yetişkin ve çocuklarda solunum yolu tıkanmaları, 14. Bebeklerde solunum yolu tıkanmaları, 15. Oksijen tedavisinin önemini ayırt etmek, 16. Oksijen kaynağı ve ekipmanı hazırlama, 1
YÖNTEM VE TEKNİKLER EĞİTİM-ÖĞRETİM ORTAMI VE DONANIM ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME EĞİTİMCİLER İŞBİRLİĞİ YAPILACAK KURUM VE KURULUŞLAR 17. Oksijen uygulama yöntemlerini ayırt etme, 18. Mekanik ventilatör ile oksijen uygulama, 19. Airway uygulama, 20. Aspiratörü hazırlama, 21. Aspirasyon uygulama, 22. Laringoskop kullanabilme, 23. Trakeal entübasyon uygulayabilme, 24. Laringeal maske uygulaması, 25. EKG cihazını kullanma, 26. EKG değerlendirme, 27. Kalp ritim bozukluklarını tanılama, 28. Defibrilatörü hazırlama, 29. Defibrilasyon uygulama, 30. Monitörizasyon uygulama konularını içermektedir. Modüler bireysel öğretim teknikleri, araştırma, uygulama, gözlem, tartışma, soru-cevap, gösteri, gezi ve deney, vb. Ortam: Tüm araç gerecin bulunduğu ders laboratuarı ile işletmede beceri eğitimi sağlayan kuruluşlar, Donanım: Yetişkin, çocuk, bebek, mankeni (simülatör), gazlı bez veya maske otomatik eksternal defibrilatör, defibrilatör, larengoskop, balon valf maske, laringeal maske airway, kolorimetrik kapnometre, puls oksimetre, magill pensi, entübasyon mankeni, bleyd, aspiratör ve sondoları saniyeli kol saati, eldiven, ışık kaynağı, kağıt kalem, vaka kayıt formu Millî Eğitim Bakanlığı Ortaöğretim Kurumları Sınıf Geçme ve Sınav Yönetmeliği ne uygun olarak modül ve ders sonunda ölçme araçları kullanılarak ölçme ve değerlendirme yapılacaktır. 1. Millî Eğitim Bakanlığına bağlı eğitim kurumlarına öğretmen olarak atanacaklardan atamalarına esas olan alanlar ile mezun oldukları yükseköğretim programları ve aylık karşılığı okutacakları derslere ilişkin çizelgeye uygun olanlar görev almalıdır. 2. Programın uygulanmasında gerektiğinde alanında sektör deneyimi olan usta öğretici, teknisyen ve meslek elemanlarından yararlanılabilir. Sağlık Bakanlığı, il sağlık müdürlüğü, üniversite, özel ve devlet hastanesi, komuta kontrol merkezi, acil yardım istasyonu, özel ambulans servisi, il emniyet müdürlüğü, afet ve acil durum il müdürlüğü, itfaiye daire başkanlığı, sivil toplum örgütleri ve meslek odaları vb. 2
MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/DAL DERS MODÜL :ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ :ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ :YAŞAM DESTEĞİ :GÜVENLİĞİ SAĞLAMA KODU :720S00016 SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için kendi can güvenliğini ve olay yeri güvenliğini sağlamada kullanılacak araç, gereç ve ekipmanlar temin edilmelidir. 2. Bu modül, teknik laboratuvarda, beceri eğitimi sahalarında ve açık alanda uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde, örnek vaka senaryoları hazırlanıp UMKE, emniyet güçleri, itfaiye, il afet ve acil durum müdürlükleri ile birlikte tatbikat şeklinde uygulama yapılmalıdır. 6. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilere kişisel koruyucu ekipmanların giyilmesi ve kullanılması ile ilgili uygulama yapılmalıdır. 7. Sağlık Bakanlığı nın yayınladığı Ambulans ve Acil Bakım Teknikerleri ile Acil Tıp Teknisyenlerinin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ i ve Ek 2 uygulama kılavuzunda yer alan hastane öncesi acil tıbbi yardım ve bakım akış şemalarıı incelenmelidir. 8. Sağlık Bakanlığı nın yayınladığı 112 Acil Sağlık Hizmetleri Personel Kıyafet Genelgesi incelenmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM ve TEKNİKLERİ :Demonstrasyon, simülasyon, soru- cevap, rol yapma, drama, tartışma, beyin fırtınası, problem çözme, araştırma, uygulama gibi modüler bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri. GENEL AMAÇ :Öğrenci, olay yerinde ve hastane acil servisinde Ambulans ve Acil Bakım Teknikerleri İle Acil Tıp Teknisyenlerinin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ doğrultusunda güvenliği sağlayabilecektir. AMAÇLAR : 1. Kendi can güvenliğini sağlayabilecektir. 2. Olay yeri güvenliğini sağlayabilecektir. 3
İÇERİK : 1. KENDİ CAN GÜVENLİĞİMİZ 1.1. Baş Koruyucular 1.1.1. Baret 1.1.2. Koruyucu Gözlük ve Siperlik 1.2. Solunum Koruyucular (Respiratör) 1.2.1. Cerrahi Maske 1.2.2. Filtreleme Özelliğine Sahip Maskeler 1.2.3. Gaz Maskesi 1.3. Koruyucu Önlük ve Tulum 1.4. Ayak Koruyucular 1.4.1. Galoş 1.4.2. Bot 1.5. 112 Acil Sağlık Hizmetleri Personelinin Kıyafeti 2. OLAY YERİ GÜVENLİĞİ 2.1. Olay Yeri Değerlendirmesi 2.2. Olay Yeri Güvenliğinin Amaçları 2.3. Trafik Kazalarında Güvenlik 2.3.1. Ambulansın Park Edilmesi 2.3.2. Güvenlik Alanının Oluşturulması 2.3.3. Aracın Hareketsiz Hale Getirilmesi (Stabilizasyon) 2.3.4. Diğer Tedbirler 2.4. Enkaz Alanında Güvenlik 2.5. Yangın Alanında Güvenlik 2.5.1. Bina Yangınlarında Güvenlik 2.6. Zehirli Gaz Varlığında Güvenlik Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A. Kendi Can Güvenliği (Kendi Can Güvenliğini Sağlamak) 1. Kişisel koruyucu ekipmanları ve kullanım yerlerini açıklar. 2. Olay yerinin özelliğine göre kullanılacak kişisel koruyucu ekipmanı seçer. 3. Baret kullanır. 4. Koruyucu gözlük ve siperlik kullanır. 5. Solunum koruyucularını kullanır. 6. Koruyucu önlük ve tulum kullanır. 7. Ayak koruyucuları kullanır. 8. Acil sağlık hizmetleri personelinin iş kıyafetini giyer. 9. Kişisel koruyucu ekipmanları amacına uygun kullanmaya dikkat eder. B. Olay Yeri Güvenliği (Olay Yeri Güvenliğini Sağlamak) 1. Olay yerini değerlendirir. 2. Olay yeri değerlendirme kriterlerini açıklar. 3. Olay yeri güvenliğinin amaçlarını gerekçeleriyle açıklar. 4. Olay yeri güvenliğini sağlarken emniyet güçleri ile işbirliği yapar. 5. Ambulansı güvenli yere park yapar. 4
6. Olay yerinde emniyet şeridini kullanarak güvenlik alanı oluşturur. 7. Olay yerinde ve hasta ya da yaralı üzerindeki adli delilleri korur. 8. Trafik kazasında üçgen reflektör ya da flâşörlü trafik konisini kuralına uygun yerleştirir. 9. Aracı uygun yöntemleri kullanarak hareketsiz hale getirir. 10. El feneri ya da el projektörünü karanlık ortamda kullanır. 11. Enkaz alanında alınabilecek güvenlik tedbirlerini açıklar. 12. Yangınlarda gelişebilecek tehlikeleri açıklar. 13. Bina yangınlarında alınacak güvenlik tedbirlerini açıklar. 14. Elektrik şalterini ya da elektrik sigortasını kapatır. 15. Doğalgaz vanasını kapatır. 5
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NO: 1 İŞLEMİN ADI Kendi can güvenliğini sağlamak YETERLİK Güvenliği Sağlamak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) Teknik laboratuvar, ambulans, acil servis, açık alan, baret, koruyucu gözlük, siperlik, cerrahi maske, filtreleme özelliğine sahip maske, gaz maskesi, koruyucu önlük ve tulum, galoş, bot, 112 acil sağlık hizmetleri personel kıyafeti, bilgisayar, projeksiyon cihazı, DVD. STANDART 112 Acil Sağlık Hizmetleri Personel Kıyafet Genelgesi İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Baret kullanmak 2. Koruyucu gözlük kullanmak 3. Solunum koruyucularını kullanmak. 4. Gaz maskesi kullanmak 5. Koruyucu önlük ve tulum kullanmak 1. Baş koruyucuları takmak 2. Maske takmak 3. 112 acil sağlık personelinin kıyafetlerini ayırt etmek 6. Ayak koruyucuları kullanmak. 7. Acil sağlık hizmetleri personelinin iş kıyafetini tanımak. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 5 dakika NOT: 1. KENDİ CAN GÜVENLİĞİMİZ 1.1. Baş Koruyucular 1.1.1. Baret 1.1.2. Koruyucu Gözlük ve Siperlik 1.2. Solunum Koruyucular (Respiratör) 1.2.1. Cerrahi Maske 1.2.2. Filtreleme Özelliğine Sahip Maskeler 1.2.3. Gaz Maskesi 1.3. Koruyucu Önlük ve Tulum 1.4. Ayak Koruyucular 1.4.1. Galoş 1.4.2. Bot 1.5. 112 Acil Sağlık Hizmetleri Personelinin Kıyafeti 1. Dikkatli olmak 2. Hızlı olmak 3. Doğru karar vermek 4. Planlı olmak 5. Zamanı iyi kullanmak İşlemi Öğrenme Süresi: 6 ders saati 6
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ İş Organizasyonu Yapmak İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Olay yeri güvenliğini sağlamak YETERLİK Güvenliği Sağlamak ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) Olay yeri, teknik laboratuvar, ambulans, açık alan, üçgen reflektör, flaşörlü trafik konisi, emniyet şeridi, el feneri, el projektörü, takoz, araba, bilgisayar, projeksiyon cihazı, DVD STANDART Ambulans ve Acil Bakım Teknikerleri İle Acil Tıp Teknisyenlerinin Çalışma Usul ve Esaslarına Dair Tebliğ İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Olay yerinde çalışan ekipleri ve 2. OLAY YERİ GÜVENLİĞİ 1. Olay yerini gözlemlemek 1. Dikkatli olmak görevlerini açıklamak. 2. Olay yeri değerlendirme kriterlerini açıklamak. 2.1. Olay Yeri Değerlendirmesi 2.2. Olay Yeri Güvenliğinin Amaçları 2.3. Trafik Kazalarında Güvenlik 2. Olay yeri organizasyonunu sağlamak 2. Hızlı olmak 3. Doğru karar vermek 4. Planlı olmak 3. Olay yeri güvenliğinin amaçlarını 2.3.1. Ambulansın Park Edilmesi 3. Ekip ile çalışmak 5. Ekip çalışmasına uymak açıklamak. 2.3.2. Güvenlik Alanının 4. İkna etmek 6. Zamanı iyi kullanmak 4. Emniyet şeridini kullanarak Oluşturulması güvenlik alanı oluşturmak. 2.3.3. Aracın Hareketsiz Hale 5. Olay yerinde ambulansın park Getirilmesi (Stabilizasyon) yerini göstermek. 2.3.4. Diğer Tedbirler 2.4. Enkaz Alanında Güvenlik 6. Açık alanda üçgen reflektör ya da 2.5. Yangın Alanında Güvenlik flâşörlü trafik konisi yerleştirmek. 2.5.1. Bina Yangınlarında Güvenlik 7. Çalışan araçta kontak anahtarını 2.6. Zehirli Gaz Varlığında Güvenlik kapatmak. 8. Aracın el frenini çekmek. 9. Tekerin ön ve arkasına takoz yerleştirmek. 10. Araçta LPG vanasını kapatmak. 11. El feneri ya da el projektörünü karanlık ortamda kullanmak. 12. Enkaz alanında alınabilecek 7
güvenlik tedbirlerini açıklamak. 13. Yangınlarda gelişebilecek tehlikeleri açıklamak. 14. Bina yangınlarında alınacak güvenlik tedbirlerini açıklamak. 15. Elektrik panosunu inceleyerek elektrik şalterini ya da elektrik sigortasını kapatmak. 16. Doğalgaz vanasını kapatınız. 17. LPG tüpü dedantörünü inceleyerek kapatmak. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 10 ders saati 8
MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/ DAL DERS MODÜL :ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ : ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ :YAŞAM DESTEĞİ :HASTA/ YARALININ BİRİNCİ DEĞERLENDİRMESİ KODU :723H00049 SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için kendi can güvenliğini ve olay yeri güvenliğini sağlamada kullanılacak araç, gereç ve ekipmanlar temin edilmelidir. 2. Bu modül, teknik laboratuvarda, beceri eğitimi sahalarında ve açık alanda uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde, örnek vaka senaryoları hazırlanıp UMKE, emniyet güçleri, itfaiye, il afet ve acil durum müdürlükleri ile birlikte tatbikat şeklinde uygulama yapılmalıdır. 6. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde öğrencilere kişisel koruyucu ekipmanların giyilmesi ve kullanılması ile ilgili denemeler yapılmalıdır. 7. Sağlık Bakanlığının yayınladığı 112 Acil Sağlık Hizmetleri Personel Kıyafet Genelgesi incelenmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Demonstrasyon, simülasyon, soru- cevap, rol yapma, drama, tartışma, beyin fırtınası, problem çözme, araştırma, uygulama gibi modüler bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri. GENEL AMAÇ :Öğrenci; bu modül ile olay yerinde, ambulansta ve hastane acil servisinde, ERC (Avrupa Resusitasyon Konseyi) kararları doğrultusunda, 30 saniye içinde hasta/ yaralının birinci değerlendirmesini yapabilecektir. AMAÇLAR : 1. Hasta/ yaralının bilinç değerlendirmesini yapabilecektir. 2. Havayolu açıklığı ve solunumu değerlendirebilecektir. 3. Dolaşımı değerlendirecektir. 9
İÇERİK : 1. BİLİNCİ DEĞERLENDİRME 1.1. Hasta/ Yaralı Değerlendirmenin Amacı 1.2. Birinci Değerlendirmenin Aşamaları 1.3. Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi 1.3.1. AVPU Skalası 2. HAVA YOLU AÇIKLIĞI VE SOLUNUMU DEĞERLENDİRME 2.1. Hava Yolu Açıklığının Sağlanması 2.1.1. Yetişkin ve Çocuklarda Hava Yolu Açıklığının Sağlanması 2.1.2. Bebeklerde Hava Yolu Açıklığının Sağlanması 2.2. Solunumun Değerlendirilmesi 2.2.1. Bak Dinle Hisset Yöntemi 3. DOLAŞIMI DEĞERLENDİRME 3.1. Yetişkin ve Çocuklarda Dolaşımın Değerlendirilmesi 3.2. Bebeklerde Dolaşım Değerlendirmesi ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A. Bilinci Değerlendirme (ERC Kararları Doğrultusunda, Hasta/Yaralının Bilinç Değerlendirmesini Yapmak) 1. Hasta/ yaralı değerlendirmenin amacını açıklar. 2. Birinci değerlendirmenin aşamalarını sıralar. 3. Çevre güvenliğini sağlar. 4. Bilinç değerlendirmesinin amacını AVPU skalasına göre açıklar ve uygular. B. Hava Yolu Açıklığı ve Solunumu Değerlendirme (ERC Kararları Doğrultusunda, Hasta/ yaralının Hava Yolu Açıklığı ve Solunumunu Kontrol Etmek) 1. ABC değerlendirmesinin önemini açıklar. 2. Yetişkin ve çocuklarda hava yolu açıklığını sağlar. 3. Bebeklerde hava yolu açıklığını sağlar. 4. Travmalarda çene itme pozisyonu vererek hava yolu açıklığını sağlar. 5. Solunumu bak dinle hisset yöntemiyle en geç 10 saniye içerisinde değerlendirir. C. Dolaşımı Değerlendirme (ERC Kararları Doğrultusunda, Hasta/ yaralının Dolaşım Kontrolü Yapmak) 1. Nabız alınacak arterlerin yerlerini tespit eder. 2. Nabız alınacak arter üzerine parmakları yerleştirir. 3. Kalp (nabız) atımlarını hisseder. 4. Alınan nabza göre dolaşımı değerlendirir. 10
MESLEĞİN ADI: ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞLEM ANALİZ FORMU İŞ Hasta/ yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI Hasta/ yaralının bilinç değerlendirmesini yapmak. YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) Hasta/Yaralının Birinci Değerlendirmesini Yapmak Açık alan, kapalı alan, hastane acil servisi, ambulanslar, maketi, eldiven, saniyeli kol saati, kalem, kâğıt, insan vaka kayıt formu, STANDART ERC (Avrupa Resusitasyon Konseyi) Kararları İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kendinin ve hasta/ yaralının can 1. BİLİNCİ DEĞERLENDİRME güvenliğinden emin olmak. 1.1. Hasta/ Yaralı Değerlendirmenin 2. Hasta/ yaralının yanına diz çökmek Amacı 3. Hasta/ yaralıya iyi misiniz diye sormak. 1.2. Birinci Değerlendirmenin Aşamaları 4. Hastanın uyanık olup olmadığını kontrol 1.3. Bilinç Durumunun Değerlendirilmesi etmek. 1.3.1. AVPU Skalası 5. Sesli uyaranlara cevap verip vermediğini kontrol etmek. 6. Ağrılı uyaranlara tepki verip vermediğini kontrol etmek 7. Hasta/ yaralıda tespit edilen bulguları kayıt etmek. 8. Vaka kayıt formunun bilinç durumu bölümünü doldurmak. 1. Bilinç değerlendirmesi yapmak 2. AVPU skalasını uygulamak. 3. Vaka kayıt formunun bilinç ile ilgili bölümünü doldurmak. 1. Soğukkanlı olmak 2. Etkili iletişim kurma 3. Hızlı karar vermek 4. Dikkatli olmak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 saniye NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati 11
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta/ Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Havayolu açıklığı ve solunumu değerlendirmek YETERLİK Hasta/ Yaralının Birinci Değerlendirmesini Yapmak Açık ORTAM Alan, Kapalı (Araç Alan, gereç, Hastane Acil ServisleriAçık Olay yeri, hastane acil servisleri, ambulans, teknik laboratuvar, insan maketi, eldiven, saniyeli donanım ve koşullar) kol saati, kalem, kâğıt, vaka kayıt formu, STANDART ERC (Avrupa Resusitasyon Konseyi) kararları doğrultusunda İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Olay yeri ve kendi can güvenliğimizden emin olmak 2. Bilinç kontrolü yapmak. 3. Hasta/ yaralıyı sırt üstü yere yatırmak. 4. Sıkan giysileri gevşetmek. 5. Ağız içi kontrolü yapmak. 6. Yabancı cisim varlığında yetişkin; çocuk ve bebek maketi üzerinde ağız içi temizliği yapmak. 7. Baş çene pozisyonu vermek. 8. Hasta/ yaralının durumuna göre, çene itme manevrasını uygulamak. 9. Bebek maketinde hava yolu açıklığını sağlamak. 10. Bak-dinle-hisset yöntemini uygulamak. 2. HAVA YOLU AÇIKLIĞI VE SOLUNUMU 1. Olay yeri ve kendi DEĞERLENDİRME can 2.1. Hava Yolu Açıklığının Sağlanması güvenliğimizden 2.1.1. Yetişkin ve Çocuklarda Hava Yolu emin olmak Açıklığının Sağlanması 2. Bilinç kontrolü 2.1.2. Bebeklerde Hava Yolu Açıklığının yapmak. Sağlanması 3. Hasta/ yaralıya 2.2. Solunumun Değerlendirilmesi pozisyon vermek. 2.2.1. Bak Dinle Hisset Yöntemi 4. Soluk alıp almadığını kontrol etmek 1. Soğukkanlı olmak 2. Etkili iletişim kurma 3. Hızlı karar vermek 4. Dikkatli olmak 5. Zamanı iyi kullanmak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 saniye NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 8 ders saati 12
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta/ Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 3 İŞLEMİN ADI Dolaşımı değerlendirmek. YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta/ Yaralının Birinci Değerlendirmesini Yapmak Açık alan, kapalı alan, hastane acil servisleri, ambulanslar, insan maketi, eldiven, saniyeli kol saati, kalem, kâğıt, formlar ERC (Avrupa Resusitasyon Konseyi) Kararları İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Hasta/ yaralının baş kısmına diz çökmek. 2. Nabız alınacak arterin yerini tespit etmek. 3. Nabız alınacak arter üzerine parmakları yerleştirmek. 4. Kalp (nabız) atımlarını hissetmek. 5. Alınan nabza göre dolaşımı değerlendirmek 6. Bulguları ve yapılan uygulamaları kayıt etmek 3. DOLAŞIMI DEĞERLENDİRME 3.1. Yetişkin ve Çocuklarda Dolaşımın Değerlendirilmesi 3.2. Bebeklerde Dolaşım Değerlendirmesi 1. Nabız noktalarını 1. Dikkatli olmak. belirlemek 2. Zamanı iyi kıllanmak 2. Dolaşım kontrolü yapmak. 3. Planlı olmak. 3. Nabzı hissetmek 4. Soğukkanlı olmak. 5. Ekip Çalışmasına uymak SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 saniye NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati 13
MODÜL BİLGİ SAYFASI ALAN MESLEK/ DAL DERS MODÜL :ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ :ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ :YAŞAM DESTEĞİ :HASTA/ YARALININ İKİNCİ DEĞERLENDİRMESİ KODU :723H00050 SÜRE : 40/16 ÖN KOŞUL : AÇIKLAMA : 1. Bu modülün yeterliğe dayalı amaçlarına ulaşılabilmesi için ikinci değerlendirmede kullanılacak araç, gereç ve ekipmanlar sağlanmalıdır. 2. Bu modül teknik laboratuvarda uygulanmalıdır. 3. Modülde yer alan yeterliğe dayalı amaçlar 40 saat sonunda ulaşılması öngörülerek hazırlanmıştır. Bu nedenle yüz yüze eğitim süreci için ayrılan 16 saatin dışında kalan bireysel eğitim için ayrılan süre de dikkate alınarak planlama yapılmalıdır. 4. Öğretmen, bu modülün işlenişi sırasında içerik sıralamasına aynen uymalıdır. 5. Bu modülün öğrenme-öğretme sürecinde, Sağlık Bakanlığının onayladığı ERC kararları doğrultusunda vaka çalışmaları yapılarak örneklendirilmelidir. 6. Hasta/ yaralının ikinci değerlendirilmesi ile ilgili örnek resimler gösterilmelidir. ÖĞRETİM YÖNTEM VE TEKNİKLERİ : Demonstrasyon, simülasyon, soru- cevap, rol yapma, drama, tartışma, beyin fırtınası, problem çözme, araştırma, uygulama gibi modüler bireysel öğrenme yöntem ve teknikleri. GENEL AMAÇ : Öğrenci; bu modül ile olay yerinde ve hastane acil servisinde değerlendirme tekniğine uygun hasta/ yaralının ikinci değerlendirmesini yapabilecektir. AMAÇLAR : 1. Hasta/ yaralının öyküsünü alabilecektir. 2. Hasta/ yaralının baştan aşağı muayenesini yapabilecektir. 3. Göğüs ve batın muayenesini yapabilecektir. 4. Üst, alt ekstremite ve kapiller geri dolum muayenesi yapabilecektir. İÇERİK : 1. HASTA/ YARALININ ÖYKÜSÜNÜ ALMA 1.1. İkinci Değerlendirmenin Aşamaları 1.2. Hasta/ Yaralı Öyküsü Alma 1.2.1. Hasta/ Yaralı ile Görüşerek Bilgi Edinme 1.2.2. Çevredekiler ile Görüşerek Bilgi Edinme 1.3. Glasgow Koma Skalası (GKS) 14
2. HASTA/ YARALININ BAŞ, YÜZ VE BOYUN MUAYENESİ 2.1. Baştan Aşağı Muayenede Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2.2. Baş Muayenesi 2.3. Yüz Muayenesi 2.3.1. Göz, Burun, Ağız ve Kulak Kontrolleri 2.4. Boyun Muayenesi 3. GÖĞÜS VE BATIN MUAYENESİ 3.1. Göğüs Muayenesi 3.1.1. Göğüs Seslerinin Stetoskop ile Dinlenmesi 3.2. Batın Muayenesi 4. ÜST, ALT EKSTREMİTE VE KAPİLLER GERİ DOLUM MUAYENESİ 4.1. Üst Ekstremite Muayenesi 4.2. Alt Ekstremite Muayenesi 4.2.1. Alt Ekstremite Muayenesinde Bakılacak Olan Bulgular 4.3. Kapiller Geri Dolum Muayenesi ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME: Öğrenci, aşağıdaki performans ölçütlerini yerine getirecektir. A. Hasta/ Yaralının Öyküsünü Alma (Hasta/ Yaralının Kısa Sürede Doğru ve Güvenilir Olarak Öyküsünü Almak ) 1. Hasta/ yaralı değerlendirmenin aşamalarını sıralar. 2. Hasta/ yaralı öyküsünü SAMPLE ve PORST a göre alır. 3. Bilinç değerlendirmesini GKS na göre yapar. B. Hasta/ Yaralının Baş, Yüz Ve Boyun Muayenesi (Hasta/ Yaralının Baş, Boyun Ve Yüz Muayenesini Yapmak) 1. Hasta/ yaralının baştan aşağı muayenesinde dikkat edilmesi gereken noktaları sıralar. 2. Baş muayenesi yapar. 3. Yüz muayenesi yapar. 4. Göz, burun, ağız ve kulak kontrollerini yapar. 5. Boyun muayenesi yapar. C. Göğüs Ve Batın Muayenesi (Hasta/ Yaralının Göğüs Ve Batın Muayenesini Yapmak) 1. Göğüs muayenesi yapar. 2. Göğüs seslerini stetoskopla dinler. 3. Batın muayenesi yapar. D. Üst, Alt Ekstremite ve Kapiller Geri Dolum Muayenesi (Hasta/ Yaralının Üst, Alt Ekstremitelerini ve Kapiller Geri Dolum Muayenesini Yapmak) 4. Üst ekstremitelerin muayenesini yapar. 5. Alt ekstremitelerin muayenesini yapar. 6. Kapiller geri dolum muayenesi yapar. 7. Yapılan tüm tıbbi müdahale ve elde edilen bulguları vaka kayıt formuna yazar. 15
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta/ Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 1 İŞLEMİN ADI Hasta/ yaralının öyküsünü almak YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta/ Yaralının İkinci Değerlendirmesini Yapmak Olay yeri, ambulans, hastane acil servisleri insan maketi, saniyeli kol saati, vaka kayıt formu, kalem. İkinci Değerlendirme Tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Hasta/ yaralının yakınına oturmak. 2. Kendimizi hasta/ yaralıya tanıtmak. 3. Hasta/ yaralının adını ve soyadını öğrenmek. 4. Hasta/ yaralının yaşını sormak. 5. Olayın nasıl oluştuğunu öğrenmek. 6. Belirti ve bulguları almak. 7. Hasta/ yaralının herhangi bir ilaca veya maddeye karşı alerjisini sormak. 8. Hasta/ yaralının kullanmakta olduğu ilaçları öğrenmek. 9. Hasta/ yaralının tıbbi geçmişini öğrenmek. 10. Hasta/ yaralının son yediği yemeği ve saatini öğrenmek. 11. Olayın nasıl geliştiğini öğrenmek. 12. Hasta/ yaralının, göz refleksini 1. HASTA/ YARALININ ÖYKÜSÜNÜ 1. Kendimizi hasta/ yaralıya ALMA 1.1. İkinci Değerlendirmenin Aşamaları 1.2. Hasta/ yaralı Öyküsü Alma 1.2.1. Hasta/ yaralı ile Görüşerek Bilgi Edinme 1.2.2. Çevredekiler ile Görüşerek Bilgi Edinme tanıtmak. 2. Hasta/ yaralının adını öğrenmek. 3. Hasta/ yaralının yaşını sormak. 4. Olayın nasıl oluştuğunu öğrenmek. 1.3. Glasgow Koma Skalası (GKS) 5. Belirti ve bulguları almak. 6. Herhangi bir ilaca veya maddeye karşı alerjisini sormak. 7. Tüm bilgileri vaka kayıt formuna yazmak. 1. Dikkatli olmak 2. Zamanı iyi kullanmak 3. Soğukkanlı olmak 4. Ekip çalışmasına uymak 16
kontrol etmek. 13. Hasta/ yaralının, sözlü uyarılara tepkisini kontrol etmek. 14., Hasta/ yaralının, motor hareketlerini kontrol etmek. 15. Tüm bilgileri vaka kayıt formuna yazmak. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 dakika NOT: İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati 17
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI: ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta/ Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 2 İŞLEMİN ADI Hasta/ yaralının baş, yüz ve boyun muayenesini yapmak YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta/ Yaralının İkinci Değerlendirmesini Yapmak Teknik laboratuvarlar, olay yeri, ambulanslar, hastane acil servisleri, insan maketi tansiyon aleti, saniyeli kol saati, makas, kalem, vaka kayıt formu, eldiven, maketi, ışıklı kalem, stetoskop, İkinci Değerlendirme Tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Kişisel koruyucu önlemlerimizi almak 2. Araç gereçlerimizi yanımızda hazır bulundurmak. 3. Hasta/ yaralıya ne yapacağımızı anlatmak. 4. Hasta/ yaralının iznini almak 5. Saçlı deriyi gözle kontrol etmek. 6. Saçlı deriyi elle muayene etmek. 7. Yüzü göz ile kontrol etmek 8. Yüz kemiklerini elle muayene etmek. 9. Cildin nemi, ısısı ve rengini kontrol etmek. 10. Gözün ışıklı kalem ve elle kontrolünü yapmak. 11. Kulağın ışıklı kalem ve elle kontrolünü yapmak. 12. Burnun ışıklı kalem ve elle kontrolünü yapmak. 2. HASTA/ YARALININ BAŞ, YÜZ VE BOYUN MUAYENESİ 2.1. Baştan Aşağı Muayenede Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar 2.2. Baş Muayenesi 2.3. Yüz Muayenesi 2.3.1. Göz, Burun, Ağız ve Kulak Kontrolleri 2.4. Boyun Muayenesi 1. Kişisel koruyucu önlemlerimizi almak 2. Araç gereçlerimizi yanımızda hazır bulundurmak. 3. Hasta/ yaralıya ne yapacağımızı anlatmak. 4. Hasta/ yaralının iznini almak. 5. Saçlı deriyi elle muayene etmek. 6. Yüz kemiklerini elle muayene etmek. 7. Cildin nemi, ısısı ve rengini kontrol etmek. 8. Göz, Burun, Kulak ve Ağız içini ışıklı kalem ile kontrol etmek. 9. Yapılan uygulamaları ve elde edilen bulguları 1. Dikkatli olmak 2. Etkin dinlemek 3. Soğukkanlı olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Hasta haklarına saygılı olmak 6. Hasta mahremiyetine saygılı olmak 18
13. Ağız içini ışıklı kalem ile kontrolünü yapmak 14. Boynu göz ve elle muayene etmek 15. Yapılan uygulamaları ve elde edilen bulguları vaka kayıt formuna kayıt etmek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 dakika NOT: vaka kayıt formuna kayıt etmek. İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati 19
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta/ Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 3 İŞLEMİN ADI Göğüs ve batın muayenesini yapmak YETERLİK ORTAM (Araç gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta/ Yaralının İkinci Değerlendirmesini Yapmak Teknik laboratuvarlar, olay yeri, ambulanslar, hastane acil servisi insan maketi, stetoskop, saniyeli kol saati, makas, kalem, vaka kayıt formu, eldiven İkinci Değerlendirme Tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Hasta/ yaralının kıyafetlerini 3. GÖĞÜS VE BATIN MUAYENESİ çıkarmak. 3.1. Göğüs Muayenesi 2. Göğse saplanmış yabancı cisim 3.1.1. Göğüs Seslerinin olup olmadığını kontrol etmek. Stetoskop ile Dinlenmesi 3. Göğüs hareketlerini takip etmek. 3.2. Batın Muayenesi 4. Kaburga kemiklerini palpe etmek. 5. Sternumu palpe etmek. 6. Göğüste hematom ve deformasyon varlığını, kontrol etmek. 7. Göğüste yaralanma olup olmadığını kontrol etmek. 8. Solunumu saymak 9. Solunumun ritmi ve derinliğini değerlendirmek. 10. Göğüs kafesinin genişlemesinin normal olup olmadığını kontrol etmek. 11. Batına saplanmış yabancı cisim varlığını kontrol etmek. 12. Batında yaralanma olup olmadığını 1. Hasta/ yaralının kıyafetlerini çıkarmak. 2. Göğse saplanmış yabancı cisim olup olmadığını kontrol etmek. 3. Göğüs hareketlerini takip etmek. 4. Kaburga kemiklerini palpe etmek. 5. Solunumu sayıp, ritmi ve derinliğini değerlendirmek. 6. Batında ağrı, hassasiyet ve sertlik olup olmadığını palpasyonla kontrol etmek. 7. Batında hematom ve deformasyon olup olmadığını kontrol etmek. 8. Pelvis ve krista iliaka kemiklerini kontrol etmek. 9. Yapılan uygulamaları ve 10. Dikkatli olmak 11. Etkin dinlemek 12. Soğukkanlı olmak 13. Zamanı iyi kullanmak 14. Hasta haklarına saygılı olmak 15. Hasta mahremiyetine saygılı olmak 20
kontrol etmek. 13. Batında ağrı, hassasiyet ve sertlik olup olmadığını palpasyonla kontrol etmek. 14. Batında hematom ve deformasyon olup olmadığını kontrol etmek. 15. Pelvis kemiğini iki yandan kontrol etmek. 16. Krista iliakayı el ile muayene etmek. 17. Yapılan uygulamaları ve elde edilen bulguları vaka kayıt formuna kayıt etmek. SÜRE: İşlemin Yapılma Süresi: 10 dakika NOT: elde edilen bulguları vaka kayıt formuna kayıt etmek. İşlemi Öğrenme Süresi: 4 ders saati 21
İŞLEM ANALİZ FORMU MESLEĞİN ADI ACİL TIP TEKNİSYENLİĞİ İŞ Hasta / Yaralıyı Değerlendirmek İŞLEM NUMARASI 4 İŞLEMİN ADI Üst, Alt, ekstremite ve kapiller dolum muayenesi yapmak YETERLİK Ders laboratuvarları, ORTAM (Araç ambulanslar, gereç, donanım ve koşullar) STANDART Hasta / Yaralının İkinci Değerlendirmesini Yapmak O Olay yeri, hastane acil servisi, ambulans, insan maketi, ışıklı kalem, stetoskop, tansiyon aleti, saniyeli kol saati, makas, kalem, vaka kayıt formu, eldiven. İkinci Değerlendirme Tekniği İŞLEM BASAMAKLARI BİLGİ BECERİ TAVIR 1. Ayakların duruş şeklini gözlemlemek. 2. Hasta/ yaralının kıyafetlerini çıkartmak 3. Yabancı cisim batması ve yaralanma olup olmadığını kontrol etmek. 4. Kola yabancı cisim batması ve yaralanma olup olmadığını kontrol etmek 5. Kolu palpe etmek 6. İşaret kolye ve bilezik varlığını kontrol etmek 7. Palpasyon sırasında hastaya ağrısının olup olmadığını sormak 8. Radial arterden nabız kontrolü yapmak 9. Kan basıncını ölçmek 10. Parmaklarını oynatması ve elini yumruk yapıp açmasını söylemek 4. ÜST, ALT EKSTREMİTE VE KAPİLLER GERİ DOLUM MUAYENESİ 4.1. Üst Ekstremite Muayenesi 4.2. Alt Ekstremite Muayenesi 4.2.1. Alt Ekstremite Muayenesinde Bakılacak Olan Bulgular 4.3. Kapiller Geri Dolum Muayenesi 1. Ayakların duruş şeklini gözlemlemek. 2. Hasta/ yaralının kıyafetlerini çıkartmak 3. Yabancı cisim batması ve yaralanma olup olmadığını kontrol etmek. 4. Bacak ve ayak kemiklerini palpe etmek. 5. Bacak ve ayakta deformite, kırık ve kanama varlığını kontrol etmek. 6. Bacağın ön kısmına baş parmak ile bastırmak. 7. Dorsalis pedis ve Posterior tibialisden nabız kontrolü yapmak. 8. Kolları palpe etmek. 9. İşaret kolye ve bilezik varlığını kontrol etmek. 1. Dikkatli olmak 2. Etkin dinlemek 3. Soğukkanlı olmak 4. Zamanı iyi kullanmak 5. Hasta haklarına saygılı olmak 6. Hasta mahremiyetine saygılı olmak 22