12 Ocak 2014 Petrol Piyasası Haftalık Temel/Teknik Görünüm Petrol fiyatlarında geçtiğimiz hafta yeni dip seviyeleri test ettikten sonra ABD stoklarındaki azalmaya rağmen üretim seviyesinde azalma görülmesi olasılığı sebebiyle gelen tepki alımları sonrasında bir miktar kazanç kaydetti ancak haftayı kayıp ile kapattı. WTI petrolü 46.84 seviyesini test ederek haftayı %8.31 kayıpla 48.22 seviyesinde kapattı, BRENT petrolü ise 48.69 seviyesini test ederek haftayı %10.82 kayıpla 50.03 seviyesinden kapattı. Nisan 2009 dan beri görülen en düşük seviyeleri test eden petrol fiyatlarında küresel arz fazlası ve küresel yavaşlama bazlı düşük talep artış hızı sebebiyle aşağı yönlü baskı devam ediyor. Morgan Stanley e göre 2015 te petrol piyasası daha büyük problemler bekliyor. Irak ve Rusya dan artan petrol ihracatı ise küresel arz fazlasını daha da etkili duruma getiriyor. Iran Petrol Bakanı Zanganeh ise 2015 senesinde petrolün 60 90 dolar bandında seyredeceğini düşünüyor. Geçtiğimiz hafta fiyatları aşağı yönlü baskılayan bir başka gelişme de Suudi Arabistan ın ABD ye ihraç ettiği petrolde fiyat indirimine gitmesi oldu. Suudi Arabistan ABD ye sattığı petrolün fiyatını 60 sent, Avrupa ya sattığı petrolün fiyatını ise 1.5 dolar indirdi. Asya ya satılan petrolde ise fiyat arttırıldı. Suudi Arabistan daha öncesinde ise OPEC ülkeleri tarafından yapılan fiyat indirimlerinin başını çekmişti ve ardından Irak, İran, Kuveyt gibi diğer petrol üreticisi ülkelerin de fiyat indirimlerine giderek fiyatların düşük ve ABD de üretimin yüksek seyrettiği piyasada Pazar paylarını korumayı amaçladıklarını görmüştük. Suudi Arabistan ın bu son fiyat indirimi ile ABD ye petrol satmayı amaçladığını, ve Pazar payı konusunda sıkıntısı olmayan Asya bölgesine ise fiyat arttırarak petrol gelirlerini dengelemeyi amaçlıyor. Birkaç hafta önce Suudi Arabistan ın düşük petrol fiyatlarına bağlı olarak daha geniş bir bütçe açığı beklediğini duyurduğunu görmüştük. Ancak Suudi Arabistan petrol fiyatlarının 20 dolar seviyesine düşmesi durumunda bile günlük 9.5 milyon varil seviyesinde petrol üretmeye devam edeceğini belirtmişti. IMF ye göre Suudi Arabistan ın başa baş noktası 90 dolar civarında. King Abdullah geçtiğimiz hafta petrol fiyatlarının düşüklüğünün ne olursa olsun Suudi Arabistan da ekonomik stabiliteyi etkilemeyeceğini söylediği bir konuşma yaparak ülkeyi panik yapılmaması konusunda uyardı. Petrol krizi hem ABD deki şirketleri hem de bazı OPEC ülkelerini ve özellikle bütçesi petrol gelirlerine yüksek seviyede bağlı olan petrol ihracatçısı ülkeleri olumsuz etkiliyor, aynı zamanda petrol arama yatırımlarını azaltıyor. Rus Ekonomi Bakanı na göre Anton Siluanov 2013 te ihracat gelirlerinin %68 i petrol ve doğalgazdan elde eden Rusya nın mevcut petrol fiyatlarıyla 2015 te %4 daralmasının mümkün olabileceğini açıklamıştı. Hem petrol fiyatlarındaki düşüklük hem de nükleer programı sebebiyle uygulanan uluslararası yaptırımlar sebebiyle İran ın da petrol ihracatının %60 azalarak günlük 1 milyon varile
indiği görülüyor. 2011 de ortalama günlük petrol üretimi 3.58 milyon varil olan İran ın Aralık ayında 2.77 milyon varile düştüğünü gördük. Morgan Stanley e göre yaptırımların kaldırılması durumunda İran ın petrol ihracatının günlük 500 bin varil artabileceğini düşünüyor. Bazı OPEC ülkelerinde ise durum farklı. Üretimi arttıran ülkeler fiyatları aşağı yönlü baskılayan küresel arz fazlasına katkıda bulunuyor. Rusya da Aralık ayında %0.3 artış göstererek Sovyet dönemi sonrası rekor seviye olan 10.667 milyon varile ulaştığı görüldü. Irak ise Aralık ayında 1980 den beri en yüksek seviye olan petrol ihracatını Ocak ayında 3.3 milyon varile ulaştırmayı planlıyor. ABD petrol stoklarında düşüş görülürken, üretim seviyesinde ise azalan petrol yatırımları ve düşük fiyatlar sebebiyle azalma görülmesi riski hissedilmeye başlandı. Ancak ABD de üretim yüksek seviyede devam ediyor. Geçtiğimiz hafta açıklanan EIA raporunda günlük üretim 9.129 milyon varil seviyesinde idi. ABD de üretimde 2014 senesinde üçüncü senelik 1 milyon varil artış görüldü ve ABD Enerji Bilgi Kurumu na göre bu seviye son 30 senenin en yüksek seviyesi. Ancak üretim yüksek seviyede devam etse de Uluslararası Enerji Ajansı Baş Ekonomisti Fatih Birol 2015 senesinde ABD de yatırımların düşüşte olacağını belirtti. Continental, ConocoPhillips ve Apache Corp. bütçe kesintisi yapacağını duyuran petrol şirketleri. ABD deki kaya gazı petrolünün önemli üreticilerinden Pioneer Natural Resources Co., Continental ve Chesapeake Energy Corp. un kazandığından daha fazlasını harcayarak yatırım yaptığı ve aktivitelerini genişlettiği, dolayısıyla düşük fiyatlar sebebiyle önümüzdeki sene için düşündükleri bir çok yatırımdan vazgeçme olasılığı konuşuluyor. İki ay önce petrolün 80 dolar kabul edildiği bütçe planı ile 2015 te 4.6 milyar dolar harcama yapmayı planlayan Continental Resources Inc. 2015 bütçesini petrol fiyatlarını %30 luk düşüşün ardından 2.7 milyar dolar azalttı. Petrol şirketlerine fracking hizmeti veren Halliburton Co. ise 11 Aralık ta 1000 kişilik işten yapacağını duyurmuştu. Benzer bir maliyet azaltma planı petrol devi BP tarafından da uygulanacaktı. Baker Hughes verilerine göre ABD deki petrol platformu sayısı Aralık 26 ya kadar olan üç ay içerisinde 93 adet azaldı, geçtiğimiz hafta ise 17 adet azalma gerçekleşti. Moody s Corp. a göre 2015 ilk çeyrekte petrol platformlarının sayısında 200 e yakın azalma gerçekleşecek ve yatırımlar azalmaya devam edecek. Morgan Stanley ise Batı Afrika, ABD, Latin Amerika ve Kanada da petrol üretiminin artabileceğini düşünüyor. Geçtiğimiz hafta ABD li enerji şirketi Chevron Meksika Körfezi nde petrol arama çalışması başlatacağını duyurdu. Cowen and Company tarafından düzenlenen ve 476 şirketin katıldığı bir anketin sonuçlarına göre petrol fiyatlarının 70 dolar civarı olması durumunda yatırımlarda küresel çapta %17 civarında gerileme ile 571 milyar dolara inmesi, 60 dolar civarı olması durumunda ise %30-35 oranında azalma beklendiği ifade edildi. ABD Hükümetinin tahminlerine göre ise ABD de üretim petrol platformlarındaki düşüşe rağmen üretim önümüzdeki sene artıyor olacak, zira ABD de yaygın olarak kullanılan yatay burgulama yöntemi diğer yöntemlere göre daha verimli. Daha önceden Goldman Sachs de Aralık ayı başına kadar kapanan petrol platformlarının büyük bir çoğunluğu dikey makinalar olduğunu, yani kaya gazı tesislerinde kullanılan yatay makinelerden olmadığını belirtmişti.
Geçtiğimiz hafta ABD de 1920 den beri görülen en yüksek petrol ihracatı yapıldı. ABD nin petrol ihracatında artış görülse de (günlük 100,000 varil seviyesine kadar) petrol ihracatına uygulanan sınırlamalar kaldırıldığı durumda 2017 senesine kadar ortalama günlük 500,000 varil seviyesine ulaşabileceği düşünülüyordu. ABD de geçtiğimiz hafta günlük 502 bin varil petrol ihraç edildi. Geçen hafta açıklanan EIA raporuna göre Amerika da ham petrol stokları 3.06 milyon varil düşüş, benzin stokları ise 8.12 milyon varil artış gösterdi. Beklentiler ham petrol stoklarında 880 bin varillik bir artış yönünde idi. Ham petrol stokları toplamda 382.4 milyon varile indi, rafinerilerin kullanım oranı ise bir önceki haftadan 0.6% düşüş ile %93.9 olarak kaydedildi. Tablo 1: Amerika Üretim Stok Verileri: Tarih Stoklardaki Değişim Toplam Stoklar Günlük Üretim Rafineri Kapasite 11. 05. 2014 0.46 M Varil 380.2 M Varil 8.97 M varil 88.40% 11. 13. 2014-1.7 M Varil 378.5 M Varil 9.06 M varil 90.1% 11. 19. 2014 2.6 M Varil 381.1 M Varil 9.06 M varil 91.2% 11. 26. 2014 1.9 M Varil 383 M Varil 9.08 M varil 91.5% 12. 03. 2014-3.68 M Varil 379.3 M Varil 9.08 M Varil 93.4% 12. 10. 2014 1.45 M Varil 380.8 M Varil 9.12 M Varil 95.7% 12. 17. 2014-0.84 M Varil 380 M Varil 9.14 M Varil 93.5% 12. 24. 2014 7.28 M Varil 387.7 M Varil 9.13 M Varil 93.5% 12. 31. 2014-1.75 M Varil 386 M Varil 9.12 M Varil 94.4% 01. 07. 2015-3.06 M Varil 382 M Varil 9.129 M Varil 93.9% Sonuç olarak; Haziran ayından beri düşüşte olan petrol fiyatları geçtiğimiz hafta da düşüşte idi. Bazı OPEC ülkeleri ekonomik problemlerle boğuşurken bazıları ise üretimi daha da arttırarak küresel arz fazlasının etkisini arttırıyor. Birleşik Arap Emirlikleri Enerji Bakanı Suhail Al Mazrouei piyasadaki dengesizliğin düzelmesinin OPEC dışı üretimin azalıp azalmadığına bağlı olarak aylar sürebileceğini belirtirken, Rusya ve İran arasındaki görüşmelerden üretimi azaltma konusunda bir sonuç alınamadı. Küresel çapta petrol fiyatlarının düşüklüğü sebebiyle yatırımlarda azalma bekleniyor, ve özellikle maliyetleri daha yüksek olan ABD kayagazı üreticileri tasarruf planları uygulamaya başladı bile. Ancak ABD de petrol ihracatının arttığını gördük. Dolayısıyla fiyatların yükselmesi durumunda ABD nin üretiminin daha da arttıracağı beklentisi OPEC in petrol krizine fiyat indirimleri ile Pazar payını korumak gibi anlık çözümler aradığını görüyoruz. Geçen hafta yayınlanan EIA raporu Amerika da yüksek seviyede üretim ve stoklarda azalmaya işaret etti. Küresel büyüme beklentilerinin düşüklüğü ve talep artış hızında yavaşlık ile ABD ve OPEC arasındaki Pazar payı mücadelesi ve piyasadaki arz fazlası güvensizlik ve gerilim ortamıyla birleştiğinde fiyatlarda düşük seyrin devamına işaret ederken, OPEC ülkeleri arasındaki anlaşmazlıklar ve ABD li üreticilerin düşük fiyatlara ne kadar dayanabileceği fiyatlarda yukarı yönlü oluşması muhtemel baskının zamanlamasını belirleyecek.
Veri takvimine bakacak olursak; geçtiğimiz hafta ABD de son FOMC toplantısının tutanakları, Tarım Dışı İstihdam Değişimi, İşsizlik Oranı, Fabrika Siparişleri ve Markit PMI verileri takip edildi. Euro Bölgesi nde Markit PMI, Perakende PMI, TÜFE, İşsizlik Oranı, Perakende Satışlar ve Sanayi güveni verileri açıklandı. Çin de ise HSBC Hizmet PMI, TÜFE ve Ticaret Dengesi verileri takip edildi. Tutanaklarda faiz artırımının Nisan dan önce gerçekleşmesinin olası olmadığı yönünde açıklama yapıldı ve faiz artırımının zamanlamasının ekonomik dataya göre belli olacağını yineledi. Faiz artırımı için sabırlı olunması gerektiği yönündeki söyleme devam eden FED yetkilileri istihdam piyasasındaki toparlanmadan memnun olduklarını, düşük petrol fiyatlarının büyüme açısından olumlu olduğunu ve ayrıca petrol fiyatlarının enflasyon üzerindeki aşağı yönlü etkisinin geçici olduğunun altını çizerek enflasyon konusundaki risklerin dengelendiğini belirttiler. Tutanaklar ayrıca konut sektöründeki toparlanmanın yavaş olduğunu belirtirken, genel anlamda reel ücretlerde artışın daha iyi olabileceği ve enflasyonun kademeli olarak hedefe yaklaşacağı konusunda olumlu söylemler içerdi. Küresel risklerin varlığına değinilirken, ABD ekonomisindeki olumlu gelişmelerin bu riskleri dengelediği bildirildi. ABD de ADP Tarım Dışı İstihdam Değişimi 225 binlik beklentilerin üzerinde 241 bin olarak açıklandı. Cuma günü ABD Çalışma Bakanlığı tarafından açıklanan istihdam piyasası verileri de beklentilerin üzerinde geldi. Ancak veri karışık idi. Tarım Dışı İstihdam Değişimi verisi 240 binlik beklentinin üzerinde 252 bin olarak açıklandı. Kasım ayında %5.8 olan işsizlik oranı ise %5.7 ye gerilemesi beklenirken, veri %5.6 ile Haziran 2008 den beri en düşük seviyede kaydedildi. Kasım ayında 321 bin olarak açıklanan Tarım Dışı İstihdam verisi ise 353 bine revize edildi. Katılım Oranının ise Kasım ayında %62.9 iken Aralık ayında %62.7 ye gerilediği görüldü. Ancak saatlik kazançlardaki 2006 dan beri görülen en düşük seviye olumsuz görünüme sebep oldu. ABD de Fabrika Siparişleri %0.7 düşüş ile beklentilerden kötü geldi, Markit PMI ise bir önceki aydan düşüş göstererek 53.5 olarak gerçekleşti. Euro Bölgesi nde Markit PMI beklentiler dahilinde 51.4, Hizmetler PMI ise yine beklentiler dahilinde 51.6 olarak açıklandı. TÜFE yıllık bazda %0.2 gerilerken, Çekirdek TÜFE ise beklentilerin üzerinde %0.8 arttı. İşsizlik Oranı beklentiler dahilinde %11.5, Perakende PMI ise bir önceki ayın rakamından düşük 47.6 olarak açıklandı. Çin de HSBC Hizmet PMI 52.8 lik beklentinin üzerinde 53.4 olarak açıklandı. TÜFE ise aylık bazda %0.3, yıllık bazda ise %1.5 artış gösterdi. Önümüzdeki Haftanın Veri Takvimi: Tarih Veri Önem Seviyesi Beklenti Önceki 13.01.2015 Çin Ticaret Dengesi Yüksek 49.85B 54.47B 14.01.2015 ABD Çekirdek Perakende Satışlar (Aylık) (Ara) Yüksek 0,20% 0,50% 14.01.2015 ABD Perakende Satış (Aylık) (Ara) Yüksek 0,10% 0,70% 14.01.2015 ABD İşletme Stokları (Aylık) (Kas) Orta 0,002 0,002 14.01.2015 Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Aylık) Orta 0.1% 15.01.2015 ABD New York İmalat Endeksi (Oca) Orta 450,00% -358,00% 15.01.2015 ABD New York İmalat Endeksi (Oca) Orta 450,00% -358,00% 15.01.2015 ABD ÜFE (Aylık) (Ara) Yüksek -0,003-0,002 15,01.2015 ABD Philadelphia FED İmalat Endeksi (Oca) Yüksek 20,00% 24,50% 16.01.2015 ABD Çekirdek TÜFE (Yıllık) (Ara) Orta 1,70% 1,70% 16.01.2015 ABD Çekirdek TÜFE (Aylık) (Ara) Yüksek 0,10% 0,10% 16.01.2015 ABD TÜFE (Aylık) (Ara) Orta -0,30% -0,30% 16.01.2015 ABD Endüstriyel Üretim (Aylık) (Ara) Orta 0,10% 1,30% 16.01.2015 ABD Michigan Hassasiyeti (Oca) Orta 94,10% 93,60% 16.01.2015 Euro Bölgesi TÜFE (Yıllık) Yüksek -0.2% 16.01.2015 Euro Bölgesi TÜFE (Aylık) Orta -0.2% 16.01.2015 Euro Bölgesi Çekirdek TÜFE (Yıllık) Orta 0.7% 16.01.2015 Euro Bölgesi Çekirdek TÜFE (Aylık) Düşük -0.1%
BRENT Petrol Teknik Görünüm: BRENT petrolde yukarı yönlü hareketlerde 51.30 seviyesinin üzerinde 53.30 ve 57.50 seviyelerine doğru hareketler görülebilir. Aşağı yönlü hareketlerde ise düşen trendin alt bandı olan 48.35 seviyesinin altında 46.73 ve 43.80 seviyeleri denenebilir. Grafik 1: BRENT Petrol Teknik Görünüm:
WTI Petrol Teknik Görünüm: WTI petrolde yukarı yönlü hareketlerde düşen trendin üst bandı olan 49.80 seviyesi üzerinde 52.32, 53.50 ve 58.30 seviyeleri direnç olarak takip edilebilir. Aşağı yönlü hareketlerde ise düşen trendin alt bandı olan 45.41 seviyesinin altında 44.61 ve 41.60 seviyeleri önemli destek seviyesi olarak takip edilebilir. Grafik 1: WTI Petrol Teknik Görünüm:
Sermaye Piyasası Kurulu nun Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar hakkında tebliğ uyarınca yayımlanması zorunlu olan Uyarı notu: Burada yer alan yatırım bilgi, yorum ve tavsiyeleri yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Bu tavsiyeler mali durumunuz ile risk ve getiri tercihlerinize uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu rapordaki veri ve grafikler güvenilirliğine inandığımız kaynaklardan derlenmiş olup, raporda yer alan yorumlar sadece ATIG YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. nin görüşlerini yansıtmaktadır. Bu bilgiler ışığında yapılan ve yapılacak olan yatırımlardan ATIG YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. sorumlu tutulamaz. ATIG YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. Barbaros Mah. Al Zambak Sok. No:2 Varyap Meridyan Sitesi A Blok Kat:16 Batı Ataşehir İstanbul/Türkiye