ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK AKIKAN YAAKA KURUMA PROSESNN ENERJ ve EKSERJ ANALZ skener KARAGÜZEL, Anan OPUZ, Eral EKN 3 Zongulak Karaelmas Üniversitesi, Makine Müenislii Bölümü, 67, ncivez, Zongulak iskener_karaguzel@yaoo.com, topuz@karaelmas.eu.tr, 3 eraltekin_86@yaoo.com elefon: (37) 57 4 / 4 ÖZE Kurutma ilemi günümüze gıa ve tarım sektörüne olukça geni yer tutmaktaır. Ürünlerin kuru olarak tüketime sunulması veya epolanması için mutlaka bir kurutma ileminen geçirilmesi gerekir. eknoloji ve proses teknii bakımınan çok çeitli kurutma yöntemleri varır. Akıkan yataklar toplam ısı ve kütle geçi katsayılarının yüksek olmasınan olayı yanma ve kurutma ilemlerine çokça terci eilir. Bu çalımaa veri elesi için akıkan yataklı eney seti kullanılmıtır. Çalıma kapsamına fasulye gibi bir tarım ürününün akıkan yatakta kurutulmasının ekserji ve enerji analizi yapılmıtır. Kurutma ilemi üç farklı ava sıcaklıklarına ve iki farklı ava ızlarına gerçekletirilmitir. Kurutma süreci boyunca ekserji kayıplarının büyüklüünün ve tipinin belirlenmesi termoinamiin ikinci kanununun uygulanıı ekserji analizi ile salanmıtır. Ele eilen verileren ekserji veriminin angi parametreleren etkilenii tespit eilmitir. Anatar Kelimeler: Ekserji ve Enerji Analizi, Akıkan Yatak, Kurutma. ABSRAC Noaays, rying process as been taken an important role in foo an agricultural prouction fiels. Drying process is necessary to prepare te proucts an consumption an storage. ere are various of rying process tecniques, point of from te tecnological an process tecnique. Fluiize be rying is usually preferre, because of ig eat an mass transfer coefficient. In tis ork, fluiize be as use in te experiments. e scope of tis ork is to exergy an energy analyses of fluiize be rying of bean. Drying process as realize at ifferent temperatures an velocities. Exergy analysis as accomplise to etermine type an magnitue of exergy losses uring te rying process by applying te secon la of termoynamics. As a result, exergy efficiency as affecte of ic parameters as etermine. Keyors: Exergy an Energy Analyses, Fluiize Be, Drying. GR Dünya petrol rezervinin 5 yıl, oalgaz rezervinin 7 yıl ve kömür rezervinin ise 5 yıl sonra tükenecei tamin eilmekteir. Bu urumun bir sonucu olarak, alternatif enerji kaynakları üzerineki aratırmalar younlamı ve var olan klasik sistemlerin aa verimli ekile kullanılması için yeni yöntemler gelitirilmeye balanmıtır. 93 lu yıllar ve 94 ların baına geni çaplı aratırma ve gelitirme çalımaları sonucuna akıkan yatakların katı-gaz temasları gerektiren uygulamalaraki avantajlarının saptanması akıkan yataın önemini artırmıtır. lk olarak benzin ve ier petrol bazlı ürünlerin üretimi için akıkan yataklı katalitik ayırıcının gelitirmesi salanmıtır. Günümüze akıkan yataklar ünya çapına birçok enüstrie çeitli prosesler için kullanılmaktaır. Yüksek ısı transferi ve kontrol eilebilme özelliklerinen olayı akıkan yatak sistemleri gerek yurt içi gerekse e yurt ıına aa çok yanma prosesine kullanılmıtır. Sonraları çeitli maelerin kurutulması için e elverili oluu kanaatine varılarak bu amaçla a aratırmalar yapılmıtır. Akıkan yatak kurutucunun prensibi; avanın, ürün materyalleri arasınan ürüne etki een yerçekimi kuvvetini yenecek kaar yüksek ızla basılarak katı tanecikleri askıa tutmasıır. Akıkanlatırılmı yataktaki tanecik yapısınaki maeler arasınan kurutma avası geçirilir. Gaz ızı çok ikkatli ayarlanmalıır. oz veya taneli yapıaki malzeme ile akıkanlatırma gazı arasına temas çok iyi oluunan, kurutma avası ve tanecikler arasına ısı transferi e etkin ekile gerçekleir. Bu mekanizma ile büyük sıcaklık farkları sakıncası olmaksızın malzemelerin kurutulması mümkünür. 99
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK Aaıa akıkan yataklı kurutma proseslerine enerji ve ekserji analizlerinin uygulanıı literatüreki bazı çalımalaran kısaca baseilmekteir. Miilli ve Küçük () güne enerjili kurutma kabini kullanarak kabuklu ve kabuksuz antep fıstıklarının kurutma prosesinin enerji ve ekserji analizini incelemilerir. ermoinamiin. kanununu kullanarak, enerji kullanma oranını ve güne kollektörlerinen kazanılan enerjinin miktarlarını esaplamılar,. kanun ile güne enerjisi ile kurutma prosesi boyunca ekserji kayıplarının büyüklüünü belirlemilerir. Syarul v. () nemli parçacıkların akıkan yatakta kurutulmasının termoinamik moellemesi üzerine çalımılarır. Akıkanlama ızı, ava giri sıcaklıınaki iroinamik ve termoinamik koulların etkileri ve ilk nem miktarınaki enerji ve ekserji verimlilikleri analiz eilmitir. Deneylere mısır ve buay kullanılmıtır. Buay için ava giri sıcaklıının termoinamik verime güçlü bir etkiye saip oluu fakat mısıra, ava sıcaklıınaki artıın verimlilikte artıla sonuçlanmaıını belirlemilerir. Çolak ve Hepbalı (7) ekserji analizini kullanarak tepsi kurutucu içineki yeil zeytinlerin tek katmanlı kurutucuaki performansını eerlenirmilerir. Kurutma prosesi ört farklı ava sıcaklıklarına (4, 5, 6, 7 o C) ve %5 baıl neme gerçekletirilmitir. Maksimum ekserji verimini 7 o C e, kurutma avası kütlesel ebisi,5 kg/s ve,4 kg/s arasına iken ele etmilerir. Martin v. (8) çalımalarına ekserji metounu uygulayarak ve biomass ile üük kalitee kömür karıımını kullanarak baloncuklu akıkan yataktaki yanmanın teknik uygulanabilirliini kanıtlamaya çalımılarır. Kütle engesi, enerji engesi, ve ekserji engesini okuz farklı koullaraki eneylerle fabrikaya uygulamılarır. Ekserji analizi, bu eneylere fabrikaaki ekserji yıkımını ve ekserji verimini belirlemeyi salamı ve tersinmezliin tamini beeli esaplanmıtır. Bu çalımaa akıkan yataklı eney setine fasulye özeline tarım ürünleri kurutulmutur. Kurutma ileminin gerçekletii kurutma oasına enerji ve ekserji enklemleri uygulanarak giren, çıkan, kütle transferine arcanan ve yok olan ekserjiler teorik olarak esaplanmı ve bunların ekserji verimini angi yöne ve nasıl etkileiinin tespiti salanmıtır.. DENEYSEL ÇALIMA Akıkan yatakta taıl ürünü kurutulması için laboratuar ölçülerine bir eney seti kurulmutur. Bu setin ematik resmi ekil e gösterilmitir. Set; iki aet ısıtıcı (trifaz), fan, frekans invertörü, ava borusu, aıtıcı elek, akıkan yatak gövesi, 5 aet sıcaklık ölçer, aet em sıcaklık em e nem ölçer, bir aet pitot-statik tüpü, 3 aet basınç farkı ölçer, elektrik panosu, ier balama elemanları ve yalıtım malzemelerinen olumutur. Akıkan yatakta kurutma eneyi yapılmaan önce bazı ön eneyler yapılmıtır. Bunlar; kullanıımız fasulye için minimum akıkanlama ızının belirlenmesi ve pitot tüpünün kalibrasyonu olarak özetlenebilir. Pitot tüpünün kalibrasyonu için fan motorunun evri invertör aracılııyla eitirilerek er efasına akıkan yataktaki ava ızı, em arici anemometre ile ölçülmü em e pitot tüpü basınç farkına ayanarak esaplanmıtır 9 I 8 I I 7 6 I I I I I I I I I 4 5 3 ekil. Akıkan yataklı eney seti ematik görünüm. (: Ön ısıtıcı, : Fan, 3: Son ısıtıcı, 4: Pitot statik tüpü, 5-7- : Basınç ücresi, 6-9: Nem sensörü, 8: Sıcaklık sensörleri, : Daıtıcı elek, : Veri toplama sistemi ve bilgisayar.) 3
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK Materyallerin akıkan yatakta minimum akıkanlama ızının tespiti için 5 mm ort. çapta 7 gr fasulye akıkan yataa konmutur. Daa sonra fan motorunun evri invertör ile eitirilerek akıkan yataın basınç farkı basınç ücrelerine er 5,, 5,, 5, 3, 35, 4, 45 ve 5 ertz için okunmu ve bu evirlereki akıkan yatak ava ızı ile karılatırılmıtır. Basınç farkı, ava ızı ile beraber balangıçta artmasına ramen bir noktaan sonra üme eilimine geçer. te bu noktaa artık akıkan yatak basınç farkı ile ürünün aırlıı eit emektir. Bu noktaaki ıza minimum akıkanlama ızı enmekteir. Fasulye için akıkanlama ızı 3,68 m/s civarlarına bulunmutur. Deneyler bu minimum ızın biraz üzerine gerçekletirilmitir. Deney yapmak üzere, set önce - saatlik bir süre içine yatak bo iken sistemin rejime girmesi için çalıtırılmıtır. stenen artlar (sabit sıcaklık) salanıktan sonra materyaller sisteme ail eilmitir. Yapay olarak sua nemlenirilen numuneleren balangıç numunesi ail,5 saatlik ilime 5,,,3,4,5,6,7,8,9. akikalara alınan ürünler için toplam aet numunelerin nemleri nem tayin ciazına belirlenmitir. aıl ürünleri çeitli sıcaklık ve nem eerlerine eneye tabi tutulmu ve akıkan yataktaki sıcaklık aılımı, avanın çıkı sıcaklıı ve nemineki eiim, materyallerin eiik artlara göre kuruma özelliklerinin nasıl eitii eneyler sonucuna ele eilmitir. 3. ENERJ VE EKSERJ ANALZ Bilim aamları ve müenisler bir asıran aa fazla bir süree enerji kullanan prosesleri eerlenirirken termoinamiin. yasasını kullanmılarır. Özellikle enerji kaynaklarının fazla olması ve bu kaynaklara olan talep azlıı proseslere meyana gelen verimsizlikleri göz önüne almamaa en büyük etken olmutur. Ancak ünya nüfusunun artması ve sanayileme ile birlikte enerji kaynaklarına olan talepte meyana gelen artı, aratırmacıları enerji kullanan prosesleri aa etkin kullanmaya zorlamıtır. ermoinamiin. yasası enerjinin nicelii ile ilgiliir, enerjinin var veya yok eilemeyeceini vurgular. Bu yasa bir al eiimi sırasına enerjinin bilançosunu tutmak için bir yöntem ortaya koyar. Ancak. yasa proseslerin eerlenirilmesine tek baına yetersiz kalmaktaır. ermoinamiin. yasasının tek baına yetersiz olması bu konua çalıan aratırmacıları yeni arayılara itmitir. Bu yeni arayılar sonucuna ortaya konulan en etkin eerlenirme yöntemlerinen birisi e ekserji analiziir. Bir al eiimi sırasına enerjinin niteliinin azalması, entropi üretimi ve i yapma olanaının eerlenirilememesi gibi. yasaa göz önüne alınmayan kavramlar termoinamiin. yasasına ikkate alınmaktaır. Ekserji analizi, termoinamik proseslerin analiz, izayn ve gelitirilmesine termoinamiin. ve. yasasının birlikte alınıı etkin bir araçtır. 3.. ermoinamiin Birinci Kanun Analizi: Enerji Kullanımı Bu kısıma kurutma avasının avranıının ve enerji eiiminin. yasa sayesine bulunması amaçlanmıtır. Sürekli akı kabulü yapılmı ve basitçe sistemin enerji eiimi, kurutma avasının nemi ve entalpisi ile ilgili enklemlerle belirlenmeye çalıılmıtır. Çözüm esnasına kullanılan, sistemin kütle-enerji moeli ekil e görülmekteir. Kuru ava için kütlenin korunumu; m g () m ç Nem için kütlenin korunumu; m ng + m mn ) ( m ya a g. g m mn ) ( m + m. () Buraa m kütlesel ebiyi, n, g, ç, malt inisleri ise sırasıyla nemi, girii, çıkıı ve materyali ifae etmekteir. Enerjinin korunumu; V ç V g Q W m + + ç ç m g (3) g Prosesin ier kısımlarınaki potansiyel ve kinetik enerjiler imal eilirken fanaki kinetik enerji eiimleri esaplamalara ele alınmıtır. aıl ürünlerinin kurutma ileminin ekserji ve enerji analizi boyunca kuru avanın entalpisi ve baıl nemi aaıaki enklemlerle esaplanmıtır.. P (4) (,6 + ). P oyb @ Buraa, özgül nemi, P atmosfer basıncını, P @ kuru avanın oymu buar basıncını oyb göstermekteir. Kuru avanın entalpisi, c. +. (5) p k oyb @ nç g ç 3
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK Hava Ig Ig Ig Ig. ısıtıcı Fan. ısıtıcı W I Iç W f I g I g I g I g W I I ç I ç I ç I ç K. Oası Q bu Q kyp ekil. Kurutma eney seti için kütle-enerji moeli. (Buraa;,, ve inisleri sırasıyla avanın özgül nemini, sıcaklıını, baıl nemini ve entalpisini ifae etmekteir. Ig ve Iç alt inisleri sırasıyla ısıtıcı giri ve çıkıı, ve alt inisi fan giri ve çıkıı, ve koç alt inisleri ise kurutma oası giri ve çıkıı ifae etmekteir. W birim zamanaki ii, Q buarlamaan olayı ısıl gücü ve Q a ısı transferinen olayı oluan ısıl gücü ifae etmekteir.) bu kyp c p kuru avanın özgül ısısını, kuru avanın k sıcaklıını, göstermekteir. oyb @ oymu buarın entalpisini 3.. Fan çıkı koullarının belirlenmesi Fan çıkı entalpisi için eitlik 3 enerji enklemi kullanılmıtır. V - V Q + W ( ) + m - (6) f k * Eitlik 6 a ısı giri çıkıı olmaıınan Q alınır ve V nin imal eilmesiyle aaıaki eitlik ele eilir. V W f + m k * fanın giriineki avanın entalpisini, (7) fanın çıkıınaki avanın entalpisini, V fanın çıkıınaki avanın ızını, V fanın giriineki avanın ızını, W fanın gücünü, f avanın kütlesel ebisini ifae etmekteir. m k kuru 3.3. Isıtıcı giri ve çıkı koullarının belirlenmesi Isıtıcı giri ve çıkı koullarını esaplamak için, fan ve ısıtıcılar arasınaki balantı borularına ısı kaybı olmaıı kabul eilerek aaıaki eitlikler yazılabilir. I g I g I g I g (8),, ve inisleri sırasıyla avanın özgül nemini, sıcaklıını, baıl nemini ve entalpisini ifae etmekteir. Ig ve Iç alt inisleri sırasıyla ısıtıcı giri ve çıkıı ifae etmekteir. Isıtıcının giri ve çıkı sıcaklıklarını kullanarak, ısıtıcıan kazanılan fayalı enerji aaıaki enklemle esaplanmıtır. 3
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK F k p k ( ) Q m c (9) Ig Iç 3.4. Kurutma oasının giri koullarının belirlenmesi Kurutma oasının giri koullarını esaplamak için ilk olarak kurutma oasının giriineki kuruyan avanın sıcaklıı ve baıl nemi tanımlanmalıır. Ancak sıcaklık ölçümleri ısıtıcı giri ve çıkıı arasına küçük ısıl kayıpların oluunu göstermitir. Sistemeki bu ısı kayıplarınan olayı, ısıtıcı çıkı koullarının kurutma oası giri koullarına eit olmaıı kesinlikle vurgulanmalıır. Bunan olayı, kurutma oası ve ısıtıcı arasınaki balantı borularına meyana gelen ısı kaybı aaıaki enklemle esaplanmıtır. ( ) () Q Kb m kc p k I ç Kurutma oasının çıkıınaki baıl nem aaıaki gibi tanımlanmıtır. m mn koç + () m k koç ve sırasıyla kurutma oası çıkıı ve giriineki özgül nemi, m mn nemli materyalin kütlesel ebisini göstermekteir. Kurutma ilemineki nem alma esnasına kullanılan ısıl enerji aaıaki enklem kullanılarak esaplanmıtır. ko k ( ) Q m. () @ koç @ 3.6. Kurutma oası akı koullarının belirlenmesi Düzgün yüzeyli borularaki akıta Reynols 4 sayısının 3 eerinin altına akı laminer, eerinin üzerine ise akı türbülanslı olarak kabul eilir. V. Re (Rayal sistemler) (3) ν Boru içersineki taınım katsayısının esaplanmasına, Reynols sayısı ve yüzeye oluan taınımla ısı geçiinin bir ölçüsü olan Nusselt sayısı kullanılmaktaır. Deneyler esnasına 4 6 Re sayıları. < Re <. arasına bulunmutur. Bu sonuçtan ötürü akı tam gelimi türbülanslı akı olarak kabul eilmitir. Dairesel kesitli borular içine tam gelimi türbülanslı akıta Nu öyle esaplanmaktaır. (Incropera an Deitt, 996) Nu α. λ,3. Re 4 5. Pr n (4) λ akıkanın iletim katsayısını, α avanın ısı taınım katsayısını, kurutma oası çapını, Pr ise avanın Prantl sayısını ifae etmekteir. (n,4 ısıtma için, n,3 soutma için alınmalıır.) 3.7. ermoinamiin II. Kanun Analizi: Ekserji Analizi Ekserji analizi kapsamına, kurutma oası giri ve çıkıınaki toplam ekserji kayıpları esaplanmıtır. Kurutma oası için ekserji analizinin temel amacı ölü urumaki ekserji eerlerini ve proseseki ekserji eiimlerini belirlemektir. Açık sistem için erangi bir,p artlarınaki maenin birim kütlesi baına ekserji ifaesi eitlik 5 e verilmitir (Çengel ve Boles, 999). e ( ) ( s s ) (5) ölü urumu ifae etmekteir. Buraa kinetik, potansiyel ve kimyasal ekserji terimleri imal eilmitir. oplam ekserji ifaesi; [ ) ( s )] E x m s (6) k ( Havanın entalpi eiimi için; c ( ) (7) pk c p, sabit kabulü yapılarak; bir al eiimi sırasınaki entropi eiimi; δq S S S (8) içtentr Kurutma avası mükemmel gaz olarak kabul eilirse; P s s c p ln R ln (9) P Basınç eiimi imal eilip eitlik 7 ve 9, eitlik 6 a yerine yazılıına ekserji enklemi aaıaki gibi bulunmutur. E x m k c p ( ) ln k () 33
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK Giri ve çıkı ekserjileri kurutma oası giri ve çıkı sıcaklıklarına balı olarak aaıaki enklemlerle esaplanmıtır. (Buraa (çevre sıcaklıı) alınmıtır) Kurutma oası giriineki avanın ekserjisi; Ex m kc p k ( ) ln () Kurutma oası çıkıınaki avanın ekserjisi; Ex koç m koç kc p k ( koç ) ln () Sürekli akılı sistem göz önüne alınarak incelenen sistem için ekserji engesi aaıaki gibi yazılmıtır (Syarul v, ; Çolak ve Hepbalı, 7). Qk W + Ex Ex Ex Y (3) k g ç (3) numaralı enkleme belirtilen Q k sistemle ısıl enerji eposu arasınaki ısı transferini, k ısıl enerji eposunun sıcaklıını ifae etmekteir. Sisteme erangi bir ısıl enerji eposunan ısı giri çıkıı olmaıınan bu terimler e imal eilmitir. Sisteme i olmaıınan W alınır ve o E x ise ekserji yok olumunu (tersinmezlii) belirtmekteir. üm sistem için, eitlik 3 üzenleniine; E xy Ex E xkoç (4) Ekserji yok olumuna (tersinmezlie) ( Y olan faktörleren, çevre ortama oru ısı transferinen olayı ekserji kaybı ( E x ) ve Y E x ) sebep kurutma oası içersineki buarlaan nemin kütle transferinen olayı ekserji kaybı ( bu enklemleri aaıa belirtilmitir. E x Q kyp s ısıl kyp E x ) (5) Kurutma oasınan (rayal sistem) çevre ortama oru gerçekleen ısı transferi; Q ısıl (6) ln r r + + πr Lλ πkl πr Lλ Materyaleki nemin buarlamasıyla oluan kütle transferinen olayı gerçekleen ekserji; E xbu Q bu (7) m m materyalin ortalama sıcaklıını, Q bu buarlamaan olayı gerçekleen ısı transferini ifae etmekteir. Q m (8) bu n n m avaaki nemin kütlesel ebisini, buarlaan suyun gizli ısısını ifae etmekteir. Netice olarak, ekserji verimi, aaıaki eitlik (9) ile ifae eilir. Ex Y η Ex (9) Ex 4. SONUÇLAR ve ÖNERLER Akıkan yatakta kurutma ilemine; ortam sıcaklıının,9-4,98 o C ve kurutma avası sıcaklıının 35,6-7, o C arasına, akıkan yataktaki ava ızının 5 6, m/s arasına oluu ve 7 gr sabit miktaraki Konya yöresine ait fasulye için yapılan eney verileri ve analiz sonuçları aaıa belirtilmekteir. Ekserji veriminin kurutma avası sıcaklıı ve ızı ile nasıl eitiini görmek üzere ekil 3 ve 4 incelenebilir. ekil 3 e; ekserji veriminin sıcaklıklar arttıkça yükselii gözlemlenmekteir. Ex Bunun neeni, sıcaklıın artmasıyla bu eerinin artmasının verimi pozitif yöne etkilemesiir. Ekserji veriminin kurutma avasının ızı ile oru orantılı olarak ancak çok az etkilenii ekil 4 a görülmekteir. ekil 5 e ekserji yok olumunun (tersinmezliin) kurutma avası sıcaklıına göre nasıl eitii gösterilmekteir. Sıcaklıın artmasının, ekserji yok olumu sebeplerinen olan kütle transferi, ısı transferi, sürtünmeler vb. gibi faktörleri artırıı tespit eilmitir. Fasulyenin kurutma eneyine kurutma avası sıcaklıının artmasıyla kurutma ızının arttıı, fakat kurutma avası ızının artmasının prosesi pek fazla etkilemeii tespit eilmitir 34
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK. Fasulye (Çumra), V5 m/s, Wb7gr 9 7, C 8 47, C Ekserji Verimi (%) 7 6 5 4 3 35,6 C 85 57 855 4 45 7 995 8 565 85 335 34 375 399 475 456 4845 53 545 Süre,t (s) ekil 3. Kurutma avası ızının 5 m/s oluu eney artları için ekserji veriminin zamanın bir fonksiyonu olarak sıcaklıa balı eiimi. Fasulye(Çumra), 47, C Wb7gr 9 5 m/s Ekserji Verimi (%) 8 7 6 5 4 3 6, m/s 9 58 87 6 45 74 3 3 6 9 39 348 377 46 435 464 493 5 Süre,t (s) ekil 4. Kurutma avası sıcaklıının 47, o C oluu eney artları için ekserji veriminin zamanın bir fonksiyonu olarak ıza balı eiimi. Fasulye (Çumra), V5 m/s, Wb7gr,,8 7, C 47, C 35,6 C Ex Y (kj/s),6,4,, 9 58 87 6 45 74 3 3 6 9 39 348 377 46 435 464 493 5 Süre,t (s) ekil 5. Kurutma avası ızının 5 m/s oluu eney artları için ekserji yok olumu (tersinmezliin) ( zamanın bir fonksiyonu olarak sıcaklıa balı eiimi. E ) xy 35
ULIBK 8. Ulusal Isı Bilimi ve eknii Kongresi, 7- Eylül, ZONGULDAK Kurutma oasına materyalin neminin buarlamasıyla oluan kütle transferinen ötürü ekserji kaybı eerinin ( E x ) kurutma avası bu sıcaklıı ve ızı ile oru orantılı oluu görülmütür. Ekserji verimi inceleniine ise; bu eerin yine kurutma avası sıcaklıı ve ızı ile oru orantılı oluu belirlenmitir. Dier taraftan, verim eerinin aynı kurutma avası sıcaklıına (47, o C) fasulye eneyleri için %56-65 arasına eitii analiz eilmitir. Ekserji analizi bütünüyle inceleniine, sürtünmeler ve ier kayıpların neen oluu ekserji yok olumunun (tersinmezlik) buarlamaya arcanan ve ısı kaybına gien ekserji eerlerinen yüksek oluu görülmekteir. Kurutma oasına giren ekserji miktarının kurutma oasınan çıkıta fasulye için %43 azalıı ekserji analizi sonucuna belirlenmitir. 5. KAYNAKLAR Çengel Y.A., Boles M.A., Müenislik Yaklaımıyla ermoinamik, McGra Hill- Literatür, stanbul, ürkiye, 999. Çolak N., Hepbalı A., Performance analysis of rying of gren olive in a tray ryer, Journal of Foo Engineering, 8 88-93, 7. Incropera F.P., Deitt D.P., Isı ve Kütle Geçiinin emelleri (çeviri), Literatür Yayınları, 4. baskı, stanbul, ürkiye, 996. Martin C., Miguel A., Villamanan C. R., Camorro J. O., Cabanillas A., Segovia J.J., Lo-grae an biomass co-combustion on fluiize be:exergy analysis, Energy, 3 33-344, 8. Miilli A., Küçük H., Energy an exergy analyses of solar rying process of pistacio, Energy, 8 (3), 539-556,. Syarul S., Dinçer I., Hamullapur F., ermoynamic moeling of fluiize be rying of moist particles, International Journal of ermal Sciences,4,69-7,. 36