SULAMA SİSTEMLERİNDE ÖNYÜKLEMELİ SAYAÇLAR: BURDUR BUCAK ONAÇ BARAJI SULAMASI ÖRNEĞİ

Transkript

1 SULAMA SİSTEMLERİNDE ÖNYÜKLEMELİ SAYAÇLAR: BURDUR BUCAK ONAÇ BARAJI SULAMASI ÖRNEĞİ Adem COŞKUN 1, Fatih KİŞİ 2, İlker KURT 3, Bayram DEMİREKİN 4 1 DSİ 18. Bölge Müdürü ISPARTA, ademcoskun@dsi.gov.tr 2 DSİ 18. Bölge Müdürlüğü, Proje ve İnşaat Şube Müdürü ISPARTA, fatihkisi@dsi.gov.tr 3 İnşaat Yüksek Mühendisi, DSİ 18. Bölge Müdürlüğü, Proje ve İnşaat Şube Müdürlüğü ISPARTA, ikurt@dsi.gov.tr 4 İnşaat Mühendisi, DSİ 18. Bölge Müdürlüğü, Proje ve İnşaat Şube Müdürlüğü ISPARTA, bayramdemirekin@dsi.gov.tr ÖZET Suyun önemi her geçen gün insanoğlu tarafından daha iyi anlaşılmaktadır. Su potansiyelimizin %70 i sulamada kullanıldığı için sulama projelerinde kapalı şebeke ile damlama ve yağmurlama sistemlerine geçilmesi ile sulamada kullanılan su miktarında tasarruf sağlanması planlanmıştır. İşletmeye alınan kapalı sistem sulama tesislerinde, su kullanım ücretlerinin dekar başına hesaplanması sebebiyle sulama sistemi yağmurlama ve damlama olmasına karşın kullanıcının yeteri kadar bilinçlendirilememesi, daha fazla sulama iç güdüsü sebebiyle planlanan bitki su ihtiyacından daha fazla su tüketimi olduğu görülmüştür. Su kullanımını planlanan bitki su ihtiyacı seviyelerine indirmek, işletme giderlerinin tahsilâtını sorunsuz bir şekilde yaparak sulama tesisisin bakımını sorunsuz bir şekilde yapabilmek amacıyla; DSİ 18. Bölge Müdürlüğü yönetiminde devam eden planlama, proje ve ihale aşamasındaki sulama projelerine ön yüklemeli su sayaçları ilave edilmiştir. Bu sayede su % 35 seviyelerinde tasarruflu kullanılarak, daha çok alanın sulanması, enerji maliyetlerinin azalması, toprağın aşırı sulanmasının önüne geçilerek verimin artırılması hedeflenmektedir. Bu bildiride DSİ 18 Bölge Müdürlüğü sınırları içerisinde uygulanan Burdur Bucak Onaç Barajı Sulaması tesisinde kullanılan ön yüklemeli su sayaçları nın projeye ve işletmeye etkisinin nasıl olduğu, Bölge Müdürlüğümüzce hazırlanan ön yüklemeli su sayaçları teknik şartnamesinde nelere dikkat edildiği, sayaç seçiminin nasıl yapılması gerektiği, sayaçların tipleri birbirine karşı üstünlükleri, Sulama sayaçları ve otomasyon sistemlerinin geleceği verilecektir. Anahtar Kelimeler: Sulama, Su sayaçları, Su yönetimi. 1. GİRİŞ Tüm canlıların hayatını devam ettirebilmesi için gerekli olan temel maddelerin başında gelen su dünyamızda kıt kaynaklar arasında bulunmaktadır. Özellikle küresel ısınma ve iklim değişikliği sebebiyle su kaynaklarının etkin kullanımı ile ilgili çalışmalar gün geçtikçe hız kazanmaktadır. Sulama hizmetleri pahalı yatırımları gerektirmektedir. Kalkınma çabaları içinde olan Ülkemizde bu amaçla yapılan yatırımlar küçümsenemeyecek kadar çok olmasına rağmen yinede sulama sorunları henüz tam anlamıyla çözüme kavuşmuş değildir. Bu bakımdan bir yandan yeni tarım alanlarına sulama hizmeti götürülürken bir yandan da halen işletilmekte olan sulama şebekelerinde suyu daha etkin ve ekonomik kullanımı sağlayacak geliştirme çabalarına ağırlık verilmesi gerekmektedir[7]. Birçok ülkede yapılan çalışmalarda, sulama birliklerinin kurulmasının ve işletme-bakım faaliyetlerine çiftçilerin aktif katılımının sulama sisteminin performansını arttırdığı belirlenmiştir. Çiftçi katılımının sağlandığı sulama şebekelerinde özellikle suyun daha etkin kullanıldığı bilinmektedir. Ülkemizde de 1993 yılında Dünya Bankası nın desteği ile DSİ tarafından işletilen tesislerin sulama birlikleri, sulama kooperatifleri, belediyeler ve köy tüzel kişiliği gibi organizasyonlara devrine hız verilmiştir[2]. Türkiye nin yüz ölçümü 78 milyon hektar olup, bu alanın yaklaşık üçte birini oluşturan 28 milyon hektarı tarım yapılan arazidir. Yapılan etütlere göre; mevcut su potansiyeli ile teknik ve ekonomik olarak sulanabilecek arazi miktarı 8,5 milyon hektar olarak hesaplanmıştır. Bu alan içerisinde 5,9 milyon hektarlık sulamaya açılmış olup, bu alanın 3,61 milyon hektarı DSİ tarafından inşa edilmiş modern sulama şebekesine sahiptir[5]. Uygulanan mevcut sulama teknolojileri geliştirilmezse, havzalar düzeyinde su nakli yapılsa bile sulanabilecek olan toplam alan 8.5 milyon hektardır. Dolayısıyla, bugünkü teknolojik ve ekonomik koşullarda önemli ölçüde değişmenin olmaması durumunda yeterli olan su potansiyelinin 2000yılından sonra kısıtlı bir kaynak olacağı saptanmıştır[7]. Ülkemizde, toprak ve su kaynaklarının geliştirilmesinden sorumlu olan kamu kurum ve kuruluşlarının 2013 yılı başı itibarıyla geliştirdikleri projeler sonucu çeşitli maksatlara yönelik yıllık su tüketimi 44 milyar m3'e ulaşmıştır. Bu suyun;32 milyar m3'ü (%73) sulama,7 milyar m3'ü (%16) içme kullanma suyu,5 milyar m3'ü (%11) ise sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanmasında kullanılmaktadır. 1

2 Türkiye de 2014 yılı başı itibarıyla sulamaya açılan araziler toplamı brüt 5,8 milyon hektara ulaşmış olup, bu alan ekonomik olarak sulanabilir araziler toplamının %68 sine tekabül etmektedir. Sulanmakta olan alanın brüt 3,51milyon hektarı DSİ tarafından inşa edilerek işletmeye açılmış bulunmaktadır[5]. Günümüzde sulama projelerinde projenin yapılabilirlik ve ekonomisinin yanında suyun tasarruflu kullanılabilme kriterleri de önem kazanmıştır. Bu çalışmada, daha çok alanın sulanması, enerji maliyetlerinin azalması, toprağın aşırı sulanmasının önüne geçilerek verimin artırılması ve suyun tasarruflu bir şekilde kullanılması amacıyla sulama projelerine adapte edilen önyüklemeli sulama su sayaçları hakkında teknik bilgiler verilecek, bu sistemin halen uygulanmakta olan Burdur Bucak Onaç Barajı Sulamasındaki uygulaması değerlendirilecektir. 2. TARIMSAL SULAMADA KULLANILAN SU SAYAÇLARI Sulamada kullanılan suyun etkin yönetimi, sistemin ne kadar su kullandığının tahminini gerektirir. Doğru seçilmiş ve değerlendirilmiş su sayaçları suyun ölçümünde en uygun ve kolay metottur. Su sayaçları genel olarak aşağıdaki amaçlar için kullanılır; 1. Doğru ölçüm ile sulama suyunun etkin kullanılması 2. Bitkiye ihtiyaç olan suyu mümkün olduğunca etkin ve ucuz olarak sağlamak 3. Pompalama veya sulamada sistemlerindeki problemleri ortaya çıkarmak[1]. Su yönetiminde İdareler, su kaynaklarının daha verimli kullanılmasını sağlayabilmek amacıyla, doğru tahakkuk yapmak ve kaçak ile kayıplarını kontrol altına alarak tahsilâtlarını zamanında ve doğru olarak yapmak mecburiyetinde kalmaktadırlar. Teknolojik gelişmeler ışığında sulama sistemleri her geçengün çağa ayak uydurmakla beraber tarımsal sulamada suyun verimli kullanılması prensibine dayalı olarak sulama sayaçları kullanımı yaygınlaşmaya başlamıştır. Tarımsal sulama sayaçları yaygın olarak dört tiptedir; 1. Ön Yüklemeli Uzaktan Okumalı, Açmalı-Kapamalı Su Sayacı Sistemleri 2. Ön Yüklemeli Su Sayacı Sistemleri 3. Uzaktan Okumalı Mekanik Su Sayacı Sistemleri 4. Tarımsal Sulamaya Uygun Mekanik Su Sayacı Sistemleri[6]. Tarımsal sulama sayaçlarının seçiminde sulama tipi, sulama alanının miktarı, işletmedeki sulama oranı, kullanıcıların sosyal ve kültürel yapısı gibi faktörler öne çıkmaktadır. Uzaktan okumalı sayaç sistemlerinde aktif işletme organizasyonunun daha güçlü olması beklenirken Önyüklemeli sayaç sistemlerinde ise su kullanım ücretlerinin tahsilâtında karşılaşılan problemlerin ortadan kalkması ve suyun idare tarafından denetimi ile ilgili avantajlar ön plana çıkmaktadır. DSİ 18. Bölge Müdürlüğü yönetiminde devam eden planlama, proje ve ihale aşamasındaki sulama projelerinde ön yüklemeli su sayaçları, işletme aşamasında getireceği avantajlar ve daha verimli sulama olgusu dikkate alındığından tercih edilmiştir. 3. TARIMSAL SULAMADA KULLANILAN ÖNYÜKLEMELİ SU SAYAÇLARI Suyun sadece dağıtımının değil, aynı zamanda tüketiminin de kontrol altında tutulmasının ve tahsilâtının zamanında yapılmasının ne kadar önemli olduğunu ortaya çıkarmaktadır. Bu bağlamda, ölçümden kaynaklanan tahakkuk kayıplarının azaltılması ve kayıp kaçakların önlenerek su tüketiminin kontrol altında tutulmasını, tahakkuk ve tahsilâtın zamanında tam ve eksiksiz yapılmasını sağlamak ve su kaynaklarımızı korumak amacıyla, ölçüm kayıplarını asgariye indirecek merkezden bir servis sağlayıcısı vasıtasıyla uzaktan okumalı Ön yüklemeli Su Sayaçlarının kullanımı önem arz etmektedir. Önyükleme, Abonelerin su kullanım miktarlarının hesaplanması ve kullanım bedelinin peşin olarak ödenmesi esasına dayanan bir ödeme sistemidir. Her sayaca bir abone kartı tanımlıdır. Bu kartlarla abone kredi yükleme merkezlerinden istediği miktarda kredi yükleyebilir. Akıllı kart sayaca okutulduğu zaman kartta yüklenmiş olan bu krediler sayaca aktarılmış olur. Kredi bitiminde su sayacı vanasını kapatır. Abone kartını tekrar sayaca taktığında, karttaki yedek kredi sayaca yüklenerek vana açılır. Böylelikle abonenin yedek kredi miktarı kadar su kullanılabilecek ve aynı zamanda kredi satın alması için ikaz edilecektir[4]. 2

3 Şekil 1: Önyüklemeli sayaç işletim sistemi Merkezden bir servis sağlayıcı vasıtasıyla Uzaktan okumalı Ön Yüklemeli Su Sayacı Sistemi; Yüksek Tüketim Abonelerin kullanım miktarlarını, sistemde oluşabilecek kaçak ve kayıpların kontrol edilebilmesini, tahakkukun zamanında ve doğru olarak yapılabilmesi esasına dayanan bir sistemdir. 5. ÖNYÜKLEMELİ SU SAYAÇLARININ TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE TEKNİK ŞARTNAMELERDEKİ HUSUSLAR Önyüklemeli sulama sayaçları ana hatlarıyla modüler yapı, ana kontrol ünitesi, sayaç kutusu, su kesme birimi, ölçme birimi, ön yüklemeli elektronik kart, satış birimlerinden (Yükleme Terminali, Yazıcı ve Kart Okuyucu) oluşmaktadır. Bu birimlerin temel teknik özellikleri ve teknik şartnamede bulunan hususlar aşağıda gösterilmiştir Modüler Yapı: Ön yüklemeli Elektronik kartlı su sayacında kullanılacak bütün birimler modüller halinde olmalıdır. Bu birimler şunlardır: Elektronik Devre, LCD, Su kesme birimi, Kart okuyucu ölçme birimi, Elektronik kart okuyucu birimi, Pil ünitesi, Ön yüklemeli Elektronik kartlı su sayacı kutusu, Flanşlar (Şebeke Bağlantıları) 4.2. Ana Kontrol Ünitesi: Bu ünite üyenin ölçme birimini ve su kesme birimini kontrol edecek ve ön yüklemeli elektronik kart kullanılarak sistemin kurum ile haberleşmesini sağlar. Bu haberleşme işlemi ön yüklemeli elektronik kart tarafından taşınacak bilgiler ile gerçekleşir Donanım: Ana kontrol ünitesinde kullanılacak olan elektronik devreler, birbirine bağlanmış parçalardan ve eklerden oluşmamalı ve bir bütünlük arz etmelidir. Ana kontrol ünitesi + pil sisteminin izolasyonu, bu sistemin izole bir şekilde ana kutuya yerleştirmek suretiyle sağlanmalıdır Elektronik Kart Okuyucu ve Yazıcı Birimi: Bu birim Kurum tarafından hazırlanmış ön yüklemeli elektronik kartı okuyabilmeli, yazabilmelidir. Elektronik karttaki bilgileri ana kontrol ünitesinin belleğine, ana kontrol ünitesi belleğindeki bilgileri de ön yüklemeli elektronik kartın belleğine aktarma işlemlerini yapabilmelidir Görüntü Birimi: Bu birim ana kontrol ünitesi, ölçme birimi, su kesme birimi, ön yüklemeli elektronik kart gibi birimlerle ilgili bilgileri görüntüleyebilme özelliklerine sahip olmalıdır Enerji Birimi: Enerji birimi, ana kontrol ünitesi içinde yer almalı, Piller, sıcaklık farkı ve çevresel koşullardan kaynaklanacak olan kapasite kayıpları da göz önünde bulundurulmalıdır, Ayrıca; 1-)İlk kapasiteleri 2-)Toplam kapasite kullanımları 3-)Yedek kapasiteleri belirtilmelidir 4.7. Yazılım: Yazılım ana kontrol ünitesi ile ölçme birimi ve su kesme birimi ünitesi arasındaki iletişimi sağlar. Yazılım ön yüklemeli elektronik kart ile haberleşebilecek nitelikte olmalıdır. Yazılımın bu sayılan işlemleri yapabilmesi için gerekli olan temel bilgiler ve kontroller aşağıda sıralanmıştır. 4.8 Ana Kontrol Ünitesinde Tutulması Gereken Temel Bilgiler : Ön Yüklemeli Elektronik Kart ile Taşınacak Bilgiler, Sistemin Çalışmasını Kontrol Eden Bilgiler, Ana Kontrol Ünitesinde Gereken Kontroller, Ölçme Biriminden gelen tüketim bilgisinin var olan kredi miktarından düşürülmesi, Enerji 3

4 Biriminin Kontrolü, Elektronik olarak su kesme birimi kapalı göründüğü halde mekanik olarak su kesme biriminin tam kapanamaması durumunda suyun geçip geçmediğinin kontrolü, Ana kutunun açılıp açılmadığının kontrolü, Ön yüklemeli elektronik kart ile iletişim, Ana kontrol ünitesinin ön yüklemeli elektronik karttan okuyacağı bilgiler, Ana kontrol ünitesinin ön yüklemeli elektronik karta yazacağı bilgiler, Hatalı kart kontrolü, Ana Kontrol Ünitesi, Ön Yüklemeli Elektronik Kartın Türüne Göre İşlem Yapabilme Özelliği 4.9 Fiziksel Ortam Ve Çalışma Koşulları: Ön yüklemeli elektronik kartlı su sayacı aşağıda belirtilen çevre koşullarında sorunsuz olarak çalışabilmelidir. Ön yüklemeli elektronik kartlı su sayacı en az 16 bar çalışma basıncına, 1 dakikalık test süresince de 32 bar test basıncına dayanıklı olmalıdır. Elektronik modül ve Mekanik Sayaç su geçirmeyecek şekilde izolasyona sahip olmalıdır. Ön yüklemeli elektronik kartlı su sayacı ana kontrol ünitesi +5ºC ile +55ºC arasındaki ortam sıcaklıklarında hasar görmeyecek ve normal koşullarda çalışmaya devam etmelidir. Sayacın elektronik fonksiyonları dışarıdan müdahalelerle (manyetizma vs.) kesintiye uğratılamamalıdır. Bu konuda yapılmış testler ve alınacak önlemler malzeme alımından önce idareye bildirilmelidir. Sistemde ayrıca Sayaç Kutusu ve Su Kesme Birimi olmalıdır. Tarımsal sulamaya uygun sayaçlar olmalıdır sudaki katı parçacıklardan dolayı tıkanmamalıdır Ölçme Birimi: Ölçme birimine ait teknik özellikler aşağıdaki gibi olmalıdır: Ölçme Hassasiyeti; Alt debi aralığında: maksimum müsaade edilebilir hata = + %5, Üst debi aralığında: maksimum müsaade edilebilir hata = + %2 olmalıdır. Basınç Kaybı; Ölçme sistemi, debi aralığının tamamı itibariyle 0,63 barı geçmemelidir. Ön yüklemeli elektronik kartlı su sayacı, ölçme biriminin maksimum debi değerinden ani su geçişinde doğru ölçüm yapmalıdır. Elektronik sayaç, geri su dönüşümüne hem elektronik hem de mekanik olarak müsaade etmemeli ve işleyiş açısından bağımsız olmalıdır. Geri dönüşümün engellenmesi için harici çek valf kullanılabilir. Su kesme birimi ve ölçme birimi, fiziksel olarak ana kontrol ünitesinden tamamen izole edilmelidir. Ölçme biriminde kullanılacak metal malzemeler paslanmaya karşı önlem alınmış olmalıdır. Ana kontrol ünitesi tarafından, periyodik zamanlarda, su kesme birimi ve ölçme birimleri kontrol edilecektir. Ana kontrol ünitesinin bu birimlerle bağlantıları kesildiğinde veya arıza oluştuğunda su kesme birimi otomatik olarak kapatılacaktır. Su kesme birimi ile bağlantı kesilirse ölçme biriminden gelen bilgi kullanılmaya devam edecektir. Sayaçların mekanik kısmındaki tribün sistemi suyun geçişi sırasında tıkanmaya mahal vermeyecek şekilde tasarlanmış olmalıdır Ön Yüklemeli Elektronik Kart: Bu sistemde kullanılacak olan Ön yüklemeli elektronik kartlar, kurum ile üye arasında bir iletişim aracı olarak kullanılır. Üye, istediği kadar su miktarını, kurum satış noktalarından Ön yüklemeli elektronik kart aracılığı ile alacaktır ve üyede takılı ana kontrol ünitesindeki sayaç bilgileri, satış noktasındaki bilgisayara taşınır. Kullanılan ön yüklemeli elektronik kartın minimum kapasitesi 256 byte olmalıdır. Kartların seri numarası sonradan değiştirilememelidir. Bu kartların mikroişlemci taşıması ise tercih sebebidir Ön Yüklemeli Elektronik Kartın Özellikleri: Kurum için özel şifreli olması, Okunabilme ve yazabilme, Bilgi koruma ve saklama, Kart tanımlanabilme, Okuma-Yazma, Kopyalanamama, Karta okumayazma güvenliği 4.13 Satış Birimleri (Yükleme Terminali ) Yazıcı Ve Kart Okuyucu: Kart okuyucunun her işletim sistemine göre sürüleri olmalı ve kart okuyucular idarenin isteği doğrultusunda external (harici) veya İnternal (dahili) olarak verilmelidir. 5. TARIMSAL SULAMADA KULLANILAN ÖNYÜKLEMELİ SU SAYAÇLARININ PROJE VE İŞLETMEYE ETKİSİ (BURDUR BUCAK ONAÇ BARAJI SULAMASI ÖRNEĞİ) Uzaktan okumalı Ön Yüklemeli Su Sayacı Sistemi;Yüksek Tüketim Abonelerin kullanım miktarlarını, sistemde oluşabilecek kaçak ve kayıpların kontrol edilebilmesini, tahakkukun zamanında ve doğru olarak yapılabilmesi esasına dayanan bir sistemdir. DSİ 18. Bölge Müdürlüğü sorumluluk sahasında işletmede olan Burdur Bucak Onaç Barajı Sulamasında Kurum ve İşletme Birliğinin ortak çalışmaları sonucunda 2011 yılında projedeki sulama yapılarına önyüklemeli tarımsal sulama sayaçları adapte edilmiş, su tasarrufu, sulamadaki verimliliğin artırılması ve işletmede karşılaşılan sorunların minimuma indirilip suyun kontrolünün sağlanması hedeflenmiştir. 4

5 Resim 1: Burdur Bucak Barajı Sulamasında, Sulama Yapısına Adapte Edilmiş Sulama Sayacı Onaç Barajı DSİ 18. Bölge Müdürlüğü sorumluluk sahasında, Antalya havzasında, Burdur İli Bucak İlçesinde yer almaktadır. Homojen toprak dolgu tipindeki, temelden 32.5 metre yüksekliğindeki baraj m³ su depolama kapasitesine sahiptir. Baraj Bucak ilçesi İncirdere ve Üzümlübel köylerine ait 1953 ha tarım arazilerinin sulanmasını sağlamaktadır. Tesis 2011 yılında hizmete açılmıştır. Su kaynağı Onaç çayıdır. Barajdan alınan sulama suyu m toplam şebeke uzunluğu ile sulama sahasına iletilmektedir. Şebeke durumu tamamen kapalı basınçlı borulu sistemdir. Şekil 2 : Burdur Bucak Onaç Barajı Vaziyet Planı Burdur Bucak Onaç Barajı Sulaması dört sezondur işletmede olup, 2013 yılından bu yana sulama şebekesine sayaç sistemi entegre edilmeye başlanılmıştır. Bu yıllar arasında sulama kullanım oranı, fiili olarak sulanan alan ve şebekeye alınan su miktarları aşağıda tabloda verilmektedir. Sayaç sisteminin devreye girmesinin ardından İşletmede ödeme oranları %100 mertebesinde gerçekleşmektedir. YILLAR Fiilen Sul. Alan Net (ha.) Sulama Kullanım Oranı (%) (hm3 / ha) Tablo 1: Burdur Bucak Onaç Sulamasının İşletme Sürecindeki Veriler 5 Şebekeye Alınan Su (hm3) Şebekeye Alınan Suyun Sulanan Alanınaa Oranı

6 Tabloda da görüldüğü üzere 2012 ve 2014 yıllarında birbirine yakın alanların sulanmasına rağmen şebekeye alınan su miktarındaki dikkate değer azalışta sayaç sisteminin etkili olduğu düşünülmektedir. 6. SONUÇ VE BULGULAR Suyun tarımsal sulamada kullanımında planlama, proje, yapım ve işletme aşamalarındaki teknik çalışmaların temelinde, suyun tasarruflu kullanımı ve su kaynağının doğru bir şekilde işletilmesi hedeflenir. Bu çalışmada DSİ 18. Bölge Müdürlüğünün sulama projerinde kullanmaya başladığı önyüklemeli sulama sayaçları ile ilgili teknik değerlendirmelere yer verilmiş, Bölge Müdürlüğü sınırlarında halen aktif olarak işletilen Burdur Bucak Onaç Barajı Sulamasında bunun uygulaması gösterilmiştir. Burdur Bucak Onaç Barajı Sulamasında halen 4 yıldır sulama yapılmakta olup, sulama sistemine son iki yıldır Önyüklemeli Sayaç Sistemi sisteme entegre edilmiştir. Sayaç sisteminin devreye alınmasından sonra şebekeye alınan suyun, sulama alanına oranında düşüş gözlenmesi beklenmektedir. Bununla birlikte kullanılan su miktarında en az % 35 mertebesinde tasarruf sağlanması planlanmaktadır. Ayrıca, kullanıcının planlanan bitki su ihtiyacından daha fazla su tüketiminin önüne geçilmesi, İşletme giderlerinin tahsilatını sorunsuz bir şekilde yapılması, enerji maliyetlerinin azalması ve toprağın aşırı sulanması sebebiyle verimin düşmesinin önüne geçilmesi hedeflenmektedir. KAYNAKLAR [1] Baum C.B.,Dukes M.D., Haman D.Z., Selection and Use of Water Meters for IrrigationWater Measurement, Agricultural and Biological Engineering Department, UF/IFAS Extension, February [2]ÇakmakB., Kızılırmak Havzası Sulama Birliklerinde Sulama Sistem Performansının Değerlendirilmesi, KSÜ Fen ve Mühendislik Dergisi, 5(2), , [3] DSİ 2014 Performans Programı Kitapçığı, 2014, Ankara [4] (Erişim tarihi: Ağustos 2015). [5] (Erişim tarihi: Ağustos 2015). [6] (Erişim tarihi: Ağustos 2015). [7]Uçan, K., Kahramanmaraş Sulaması Alanındaki Çiftçilerin Sulama ve Drenaj Problemleri. K.S.Ü. Fen ve Mühendislik Dergisi, cilt:3, sayı:2, s.83-94, Kahramanmaraş 6