MET S L NE D RENÇL STAF LOKOKLARDA L NEZOL D, VANKOM S N VE BAZI ANT B YOT KLERE D RENÇ

Transkript

1 ANKEM Derg 7;():- MET L NE D ENÇL TAF LOKOKLADA L NEZOL D, VANKOM N VE BAZ ANT B YOT KLEE D ENÇ Bar fl GÜLHAN, Heval B LEK, Arzu ONU, Kadri GÜL Dicle Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, D YABAK ÖZET De iflik klinik örneklerden izole edilen metisiline dirençli stafilokok sufllar nda linezolid, vankomisin, gentamisin, levofloksasin, ko-trimoksazol ve telitromisin dirençlerinin belirlenmesi amaçlanm flt r. Linezolid ve vankomisine karfl direnç saptanmam fl, ancak di er antibiyotiklere karfl yüksek direnç yüzdeleri dikkati çekmifltir. Bununla birlikte metisiline dirençli taphylococcus aureus sufllar na ko-trimoksazol de etkili bulunmufltur. onuçlara göre linezolid metisiline dirençli stafilokok sufllar n n neden oldu u infeksiyonlar n tedavisinde iyi bir alternatif durumundad r. Anahtar sözcükler: antibiyotik direnci, linezolid, metisiline dirençli stafilokok, vankomisin UMMAY The esistance of Methicillin-resistant taphylococci to Linezolid, Vancomycin and other Antibiotics t was aimed to determine the resistance of methicillin-resistant staphylococci isolated from various clinics to linezolid, vancomycin, gentamicin, levofloxacin, co-trimoxazole and telithromycin. While there were no resistance to linezolid and vancomycin, high rates of resistance to other antibiotics were remarkable. Neverthless, co-trimoxazole was also found effective to methicillin-resistant taphylococccus aureus strains. n respect of the results, linezolid is a good alternate in treatment of infections caused by of methicillin-resistant staphylococci. Keywords: antibiotic resistance, linezolid, methicillin-resistant staphylococci, vancomycin G fi Metisiline dirençli stafilokok (M) lar n neden oldu u infeksiyonlar ciddi bir problemdir. tafilokok türlerinde metisilin direncinin artmas ile di er antibiyotikler bu grup bakterilerin sebep oldu u ciddi infeksiyonlar n tedavisinde kullan lmaktad r. M lara ba l infeksiyonlar n tedavisi için ilaç seçiminde vankomisin ra bet görmektedir (,). Ancak vankomisine orta duyarl.aureus lar n ve dirençli koagülaz negatif stafilokok (KN) lar n olmas, ayn zamanda direnç geliflme potansiyeli antibiyotik kullan m nda ihtiyatl olmay gerektirmektedir. Çok ilaca direnç,.haemolyticus,.epidermidis,.hominis ve.aureus sufllar nda di er stafilokok türlerinden daha fazla görülür. Aminoglikozidler, glikopeptidler, kinolonlar, tetrasiklinler, makrolidler, linkozamidler ve ko-trimoksazolü içeren tedaviler için antimikrobiyal ajanlara artan seviyelerde bir direnç vard r. Bu durum çok ilaca dirençli stafilokoklar n tedavisinde zorluk ortaya ç karmaktad r. Daptomisin, glikopeptidler, glisilsiklinler, oksazolidinonlar gibi araflt r lan yeni bileflikler etkili tedavi için faydal d r (). Bu çal flmada amaç M sufllar n n vankomisin ve yeni bir tedavi seçene i olan oksazolidinon grubu bir antibiyotik olan linezolide, ayn zamanda gentamisin, levofloksasin, ko-trimoksazol ve telitromisin gibi antibiyotiklere karfl direnç durumlar n belirlemektir. Yaz flma adresi: Bar fl Gülhan. Dicle Üniversitesi T p Fakültesi, Mikrobiyoloji ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dal, D YABAK Tel.: () /, GM: (55) 6 6 e-posta: barisgulhan@gmail.com Al nd tarih:..7, revizyon kabulü: 6..7

2 Metisiline dirençli stafilokoklarda linezolid, vankomisin ve baz antibiyotiklere direnç GEEÇ VE YÖNTEM Aral k 6-Haziran 7 aras nda Dicle Üniversitesi T p Fakültesi Mikrobiyoloji laboratuvar na gönderilen çeflitli klinik örneklerden izole edilen 6 M suflu çal flmaya al nm flt r. Klinik örnekler klasik kültür yöntemleri ile incelenmifl, izole edilen sufllar n identifikasyon ve metisilin (oksasilin) direncinin tespiti PHOENX PMC/D Panel (Becton Dickinson Diagnostic nstrument ystems, park, Md, UA) ile yap lm flt r (). Antibiyotik dirençlerine Clinical and Laboratory tandards nstitute (CL) önerilerine uygun olarak Mueller-Hinton agar kullan larak Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemiyle bak lm flt r (). Antibiyotik duyarl l k testleri linezolid ( µg), vankomisin ( µg), gentamisin ( µg), levofloksasin (5 µg), ko-trimoksazol (.5/.75 µg) ve telitromisin (5 µg) içeren diskler (Oxoid) kullan larak yap lm flt r. Kontrol suflu olarak.aureus ATCC 5 kullan lm flt r. BULGULA Aral k 6-Haziran 7 aras nda izole edilen 6 M suflundan i.aureus, 5 i.epidermidis, i.haemolyticus, ü.hominis, ü ise di er stafilokok türleri olarak tespit edilmifltir. ufllar n antibiyotiklere olan direnç durumlar tablo de, izole edildi i klinik örneklere da l m ise tablo de verilmifltir. TATfiMA M lar n neden oldu u infeksiyonlarda glikopeptidler (vankomisin, teikoplanin) ilk seçilen ilaç grubudur (,). Bu çal flmada glikopeptidlerden vankomisine karfl direnç araflt r lm fl ve sufllar n hiçbirinde direnç saptanmam flt r. onuç yap lan bir çok çal flmayla da uyumlu bulunmufltur (,6,,,5,,-). Ancak KN larda dirençli,.aureus larda orta duyarl sufllar n ortaya ç kmas ve direnç geliflim riski nedeniyle tedavide yeni alternatiflere ihtiyaç duyulmaktad r. Oksazolidinon grubunun üyesi olan linezo- Tablo : Metisiline dirençli stafilokok sufllar nda antibiyotik dirençleri [n(%)]..aureus (n: ).epidermidis (n:5).haemolyticus (n:).hominis (n:) Di erleri* (n:) Antibiyotik Gentamisin Levofloksasin Linezolid TMP-MX Telitromisin Vankomisin 7 5 () () () (7) () (5) () (7) () () () (5) () () 7 () (7) (7) (5) 6 6 () (5) () () (5) () () () 5 5 (77) () 7 (7) (5) () (75) () () () () 5 (7) () () (5) (7) () (5) (5) () () () () () *:.equorum(7),.sciurii(5),.capitis(),.klosii(),.warnerii(),.saprophyticus(),.intermedius(),.lugdunensis(); : Duyarl, : Orta duyarl, : Dirençli. Tablo : 6 metisiline dirençli stafilokok suflunun izole edildi i klinik örnekler (n). Örnek.aureus.epidermidis.haemolyticus.hominis Di erleri Toplam Kan drar Yara Diren Plevral s v Kulak ak nt s Di er örnekler Toplam 5 6 5

3 B. Gülhan ve ark. lid bugün M sufllar na karfl iyi bir aktivite göstermekte ve tedavide bir alternatif oluflturmaktad r. Oksazolidinonlar bakteriyel protein sentezini inhibe ederek etki göstermektedirler. Bunu translasyon bafllang ç kompleksinin (7 ribozom kompleksinin) oluflmas n engelleyerek yapmaktad r. Tamamen sentetik bir antibiyotik olan linezolid bakteriyostatik etki göstermektedir (,7). Hem oral hem de parenteral olarak kullan labilmektedir. Oral formunun % biyoyararlan ma sahip olmas ayr ca bir avantajd r. MA, KN lar, özellikle vankomisin ve ampisiline dirençli enterokoklar, penisiline dirençli treptococcus pneumoniae gibi Gram pozitif koklar üzerinde iyi bir aktivite göstermektedirler (,5). Bu çal flmada linezolide karfl M sufllar nda direnç bulunmam flt r. Benzer flekilde yurdumuzda yap lan çal flmalarda MA sufllar nda linezolid direnci gösterilmemifltir (6,,6,6). Metisiline dirençli KN (MKN) sufllar nda linezolid direncini araflt ran iki çal flmada da direnç bulunmam flt r (,6). Yurtd fl nda yap lan baz çal flmalarda da hem MA hem de MKN sufllar nda linezolid direnci tespit edilmemifltir (,-,,5,6). Çal flmada MA sufllar nda en yüksek düzeyde olmak üzere yüksek oranlarda telitromisin direnci gözlenmifltir. Telitromisine karfl en duyarl bulunan tür olan.hominis te dahi bu oran % olmufltur. Yurtd fl nda yap lan bir çal flmada telitromisin stafilokok sufllar na etkisiz bulunmufl (), yurdumuzda ise K l ç ve ark. bu çal flma ile benzer bir flekilde MA sufllar nda %.5 oran nda direnç bildirmifllerdir. Ancak yurdumuzda MA d fl ndaki di er M lardaki dirençle ilgili olarak karfl laflt rma yapma imkan olmam flt r. Levofloksasine en fazla MA larda olmak üzere yüksek direnç gözlenmifltir. Yurdumuzda yap lan bir çal flmada MA larda % 75. oran nda bir direnç saptanm fl olup sonuçlar m z uyumlu bulunmufltur. Ancak MA d fl ndaki di er M lar için veri olmad ndan karfl laflt rma yap lamam flt r. Bulgular m za göre telitromisin ve levofloksasinin yüksek direnç nedeniyle tedavide kullan lmalar tavsiye edilmemektedir. Aminoglikozidler Gram pozitif koklar n neden oldu u infeksiyonlarda sinerjik etkiden yararlanmak için vankomisin ve beta-laktam antibiyotiklerle birlikte kombine tedavide kullan l rlar. tafilokoklara genellikle etkilidirler (,). Çal flmada gentamisine karfl olan yüksek direnç dikkati çekmifltir. Bu çal flmayla uyumlu olarak bir çok yay nda gentamisine karfl yüksek direnç oranlar bildirilmifltir (5,7,,5,,). MA lar n neden oldu u infeksiyonlar n tedavisinde ko-trimoksazol kullan m ve direnç geliflimi ile ilgili bilgiler tam olarak netleflmemifltir (7). A r infeksiyonlar n tedavisinde kotrimoksazol kullan m tavsiye edilmemektedir (). Ko-trimoksazol ile ilgili yap lan yurtiçi çal flmalarda MA larda %.5-5 aras, MKN larda ise % aras nda direnç oranlar bildirilmifltir (5,7,,). Yurtd fl nda yap - lan baz çal flmalarda da MA sufllar nda % aras nda de iflen farkl direnç oranlar bulunmufltur (,,). Ko-trimoksazol direncinde, çal fl lan di er antibiyotiklerden farkl flekilde bölgesel olarak direnç oranlar n n de ifliklik gösterdi i izlenmifltir. Bu çal flmada MA larda % gibi düflük bir oran bulunmufl, MA d - fl ndaki di er M larda ise % - aras nda de iflen yüksek bir direnç oran saptanm flt r. Bulunan düflük direnç oran ile ciddi olmayan MA lara ba l infeksiyonlarda bu bölgede ko-trimoksazolün kullan lmas tavsiye edilebilir. Ancak bölgesel direnç farkl l klar olabilece- i unutulmamal ve tedavi antibiyogram sonuçlar na göre düzenlenmelidir (7). onuç olarak bilinçsiz kullan m nedeniyle bir çok antibiyoti e karfl yüksek oranlarda direnç geliflmifltir. Bu da özellikle M sufllar n n neden oldu u infeksiyonlarda elimizdeki tedavi alternatiflerini k s tlamaktad r. Linezolid M infeksiyonlar nda tedavide glikopeptid antibiyotikler için iyi bir alternatif olarak görülmektedir. MA lar n neden oldu u hafif infeksiyonlarda ko-trimoksazolün antibiyogramla birlikte kullan m tavsiye edilebilir. Bunlarla birlikte glikopeptidlere karfl olan direnç geliflme potansiyeli nedeniyle yeni alternatifler üzerinde de çal flmalar yap lmas faydal olacakt r. 6

4 Metisiline dirençli stafilokoklarda linezolid, vankomisin ve baz antibiyotiklere direnç KAYNAKLA. Arslan U, Yüksekkaya fi, fl k F, Tuncer : Metisiline dirençli taphylococcus aureus sufllar n n linezolid ve tigesikline in-vitro duyarl l, ANKEM Derg 6;():-.. Bannerman TL: taphylococcus, Micrococcus, and other catalase-positive cocci that grow aerobically, Murray P, Baron EJ, Jorgensen JH, Pfaller MA, Yolken H (eds): Manual of Clinical Microbiology,. bask kitab nda s. 6-7, AM Press, Washington, DC ().. Betriu C, edondo M, Boloix A, Gómez M, Culebras E, Picazo JJ: Comparative activity of linezolid and other new agents against methicillin-resistant taphylococcus aureus and teikoplanin-intermediate coagulase-negative staphylococci, J Antimicrob Chemother ;:-.. Clinical and Laboratory tandards nstitute: Performance tandards for Antimicrobial usceptibility Testing; ixteenth nformational upplement, CL Document M-6, Wayne, PA. 5. Coflkun-Ar FF, Taner A, Boflgelmez-T naz G, Taner M: Klinik örneklerden izole edilen taphylococcus aureus sufllar n n metisiline ve di er baz antibiyotiklere duyarl l klar, üleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 5;(): Dizbay M, ipahi AB, Günal Ö ve ark: Metisiline dirençli taphylococcus aureus izolatlar nda glikopeptid ve linezolid direncinin araflt r lmas, ANKEM Derg 7;(): Do an Ö, Yal nay Ç rak M, Engin D, Türet : Klinik örneklerden izole edilen stafilokoklarda metisilin direnci ve çeflitli antibiyotiklere in-vitro duyarl l klar, ANKEM Derg 5;():-.. Do ruman Al F, Akça G, ipahi B, ultan N: Kan örneklerinden soyutlanan stafilokok sufllar n n antibiyotiklere direnç durumlar, ANKEM Derg 5;():-6.. Dündar V, Öztük Dündar D: tafilokok infeksiyonlar, Topçu AW, öyletir G, Do anay M: nfeksiyon Hastal klar ve Mikrobiyolojisi,. bask kitab nda s. 55-6, Nobel T p Kitabevleri, stanbul ().. Ertek M, Yazg H, Aktafl E, Ayy ld z A, Parlak M: Metisiline dirençli stafilokoklar n linezolid ve di- er baz antimikrobiyal ajanlara duyarl l n n araflt r lmas, Mikrobiyol Bült ;7():5-.. Grohs P, Kitzis M-D, Gutmann L: n vitro baktericidal activities of linezolid in combination with vancomycin, gentamisin, ciprofloxacin, fusidic acid, and rifampin against taphylococcus aureus, Antimicrobial Agents Chemother ;7():-.. Henwood CJ, Livermore DM, Johnson AP et al: usceptibility of Gram-positive cocci from 5 UK hospitals to antimicrobial agents including linezolid, J Antimicrob Chemother ;6:-.. Jacqueline C, Caillon J, Mabecque VL et al: n vitro activity of linezolid alone and in combination with gentamicin, vankomicin or rifampicin against methicillin-resistant taphylococcus aureus by time-kill curve methods, J Antimicrob Chemother ;5(): Jacqueline C, Navas D, Batard E et al: n vitro and in vivo synergistic activities of linezolid combined with subinhibitory concentrations of imipenem against methicillin-resistant taphylococcus aureus, Antimicrob Agents Chemother 5;(): Jain A, Agarwal J, Bansal : Prevalance of methicillin-resistant, coagulase-negative staphylococci in neonatal intensive care units: findings from a tertiary care hospital in ndia, J Med Microbiol ;5():-. 6. K l ç A, fiener K, Baysallar M, Do anc L: Hastanemizde nozokomiyal metisilin dirençli taphylococcus aureus izolatlar n n antibiyotik direnci, Mikrobiyol Bült 5;(): Korten V: Linezolid, ANKEM Derg ;(Ek ):7-.. Muller-erieys C, Drugeon HB, Etienne J et al: Activity of linezolid against Gram-positive cocci isolated in French hospitals as determined by three in-vitro susceptibility testing methods, Clin Microbiol nfect ;():-6.. National Committee for Clinical Laboratory tandards: Methods for Dilution Antimicrobial usceptibility Tests for Bacteria that Grow Aerobically, Approved tandard 6th ed., NCCL Document M7-A6, Wayne, PA ().. Perez L, Alarcon T, Jimenez, de Las Cuevas MC, Lopez-Brea : n vitro activity of linezolid against clinical isolates of methicillin-resistant taphylococcus aureus, ev Esp Quimioter ;():7-5.. ice LB, ahm D, Bonomo A: Mechanisms of resistance to antibacterial agents, Murray P, Baron EJ, Jorgensen JH, Pfaller MA, Yolken H (eds): Manual of Clinical Microbiology,. bask kitab nda s. -, AM Press, Washington, DC ().. amra Z, Ofer O, hmuely H: usceptibility of methicillin-resistant taphylococcus aureus to 7

5 B. Gülhan ve ark. vancomycin, teikoplanin, linezolid, pristinamycin and other antibiotics, sr Med Assoc J 5;7():-5.. hittu AO, Lin J: Antimicrobial susceptibility patterns and characterization of clinical isolates of taphylococcus aureus in KwaZulu-Natal province, outh Africa, BMC nfect Dis 6;6:5.. rmatel F, Y ld z Zeyrek F, Erkmen O: Hastane kökenli stafilokok sufllar nda mikrodilüsyon yöntemiyle antibiyotiklere direncin belirlenmesi, AN- KEM Derg ;():-. 5. tefani, Mezzatesta ML, Tempera G et al: Comparative activity of linezolid against staphylococci and enterococci isolated in taly, Clin Microbiol nfect ; : Tünger A, Aydemir fi, Uluer, Cilli F: n vitro activity of linezolid and quinupristin/dalfopristin against Gram-positive cocci, ndian J Med es ;: Ulusoy : Toplumdan kazan lm fl metisiline dirençli taphylococcus aureus infeksiyonlar n n tedavisi, ANKEM Derg 6;(Ek ):-5.. Willke A: Aminoglikozidler, Leblebicio lu H, Usluer G, Ulusoy : Güncel Bilgiler fl nda Antibiyotikler kitab nda s. -, Bilimsel T p Yay nevi, Ankara ().