Çevresel Ürün Beyanı ISO ve EN15804 uyumlu

Transkript

1 Çevresel Ürün Beyanı ISO ve EN15804 uyumlu Fireclay Seramik Sağlık Gereçleri EPD Yayın Tarihi: EPD Bitiş Tarihi: Ürünün çevre performansı, yaşam döngüsü değerlendirmesi çerçevesinde hesaplanmıştır. Çevresel Ürün Beyanı bağımsız kurumca onaylanmıştır. Pazar Kapsamı: Uluslararası Beyan Kayıt Numarası S-P ECO EPD Ref. No

2 Kurumsal Bu EPD belgesini beyan eden Çanakçılar Seramik Sanayi ve Ticaret A.Ş., Creavit markası adı altında Türkiye banyo ürünleri sektöründe seramik sağlık gereçleri ve banyo ve mutfak bataryası gibi tamamlayıcı ürünlerin üretim ve satışını yapmaktadır. Çanakcılar Şirketler Grubu 1960 lı yıllarda küçük bir atölyede mozaik tuvalet taşı üretimi ile başlamış, 1970 li yıllar içinde, polyester boya kaplamalı ve seramik görünümlü tuvalet taşlarının üretim ve pazarlamasını sürdürmüştür li yılların başında başlayan fabrikasyon üretim süreciyle, vitrifiye seramik sağlık gereçleri üretimi her geçen yıl daha da artırılarak günümüze kadar ulaşılmıştır nüfuslu küçük bir ilçe olan Gökçebey de ürettiği kaliteli ve seçkin ürünlerinin %40 tan fazlasını dünya pazarlarına ihraç eden Creavit, ülke ölçeklerine göre sektörünün öncüleri arasında yer almaktadır. Markanın yurtiçi satış ve pazarlama faaliyetleri İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Samsun, Antalya ve Zonguldak olmak üzere 7 bölgede yer alan showroomlu bölge müdürlüklerinin yanında; Trabzon ve Diyarbakır daki bölge temsilcilikleri aracılığıyla yönetilmektedir m2 açık alan içersinde m2 lik kapalı alana kurulmuş olan Gökçebey Vitrifiye Üretim Tesisleri, sektörel üretim kapasiteleri göz önüne alındığında, tek bir merkezde kurulu en büyük üç tesisten biri konumunda bulunmaktadır. Ürünleriyle dünyaya açılan Creavit in de içinde bulunduğu Çanakcılar Şirketler Grubu şemsiyesi altında hizmet veren diğer markalar ise Doxa ve Armica dan oluşmaktadır. Banyo mobilyaları, ofis mobilyaları, banyo, lavabo ve mutfak bataryaları, gömme rezervuar ve klozet kapakları üretim tesislerinin bulunduğu; açık alanı m2 toplam kapalı alanı ise m2 olan 2006 yılında kurulan ikinci kuşak Çaydeğirmeni Üretim Tesisleri ; Creavit markalı banyo mobilyaları, gömme rezervuar ve klozet kapakları ile Doxa markalı ofis mobilyaları ve Armica markalı batarya üretiminin tamamını karşılamaktadır. Creavit, uyguladığı çevre politikaları ile geleceğe daha temiz ve korunmuş bir yaşam alanı bırakmayı hedeflemektedir. Bu nedenle, CE TSE ISO EN belgelerine ek olarak 2008 yılında aldığı ve uyguladığı TS-EN ISO Çevre Yönetim ve TS İş Sağlığı ve Güvenliği sistemleri ile dünya standartlarında ve duyarlı bir üretim şekli takip etmektedir. Creavit, uyguladığı çevre ve kalite yönetimi politikalarının yanında eğitim alanında da yatırımlar yapmaktadır. Bunun yanında üretim tesisleri içinde yer alan ve ziyaretçilere açık olan botanik alan ve hayvanat bahçesi doğa sevgisini nesilden nesile aktarmayı amaçlamaktadır. Creavit in sosyal sorumluluk projelerinden bir diğeri de T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Özel Müzeler kapsamında değerlendirilen Zonguldak Gökçebey deki Arkeoloji ve Etnografya Müzesidir. Beyan Bu EPD beyanı ile Creavit, FFC sağlık gereci ürünlerinin çevresel etkilerini şeffaf bir şekilde beyan ederek hem sahip olduğu çevresel farkındalığı artırmış hem de pazar gerekliliklerini yerine getirmiştir. EPD beyanı için yapılan Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA) ISO 14040/44 kılavuzuna uygun olarak, Ürün Kategori Kuralları (PCR) nın Yapı Ürünleri ve CPC 54 Yapı Servisleri (Baskı 1.2, 2012) sınıflarında belirtilen kurallar, EN 15804: A1:2013 Yapı İşleri Sürdürebilirliği: Çevresel Ürün Beyanları ve ISO Standardı uyumlu The International EPD System genel program prensipleri çerçevesinde hazırlanmıştır. LCA modellemesi, Creavit Zonguldak Vitrifiye seramik sağlık gereçleri üretim tesisi yılı üretim verileri esas alınarak; Ecoinvent Ver. 3.0 veritabanı, CML Ver. 4.2 Baseline etki faktörleri ve SimaPro LCA yazılımı kullanılarak yapılmıştır. 2 EN standardı uyumlu olmayan yapı malzemeleri EPD beyanları karşılaştırılamaz. Sözkonusu EPD beyanı, Creavit Zonguldak fabrikasında üretilen FFC sağlık gereçlerinin beşikten kapıya ve bertaraf evrelerini kapsamaktadır.

3 Ürün Özellikleri Fine Fire Clay (FFC) sağlık gereçleri ağırlıklı olarak kil, feldspat ve kaolin gibi doğada hazır bulunan hammaddelerden üretilmektedir. Bunların yanı sıra az miktarda diğer hammaddeler de üretimde kullanılabilmektedir. FFC ürünleri %25-35 şamot, %25-35 kil, %15-25 kaolin, %10-20 kum ve eser miktarda sodyum silikat, baryum, zirkon, dolomit, çinko oksit ve kalsit içerir. Seramik sağlık gereçleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir: Ana parçalar: Klozet, lavabo, tuvalet üniteleri Büyük banyo parçaları: Duş teknesi, küvet Diğer parçalar: Bide, destek üniteleri, yıkama tekneleri. FFC seramik sağlık gereçleri ile ilgili standartlar aşağıdaki Tabloda belirtilmiştir. Ürün İlgili Standart Açıklama Testing Referans Sonuç Klozet TS EN 997 Dahili sifonlu tuvalet tekne ve üniteleri Pisuarlar TSEN Bideler TS EN Yıkama Üniteleri TS EN Asma pisuarlar - Fonksiyonel gereksinimler ve test metotları Banyo Tekneleri TS EN Ev kullanımı için banyo tekneleri Mutfak Lavaboları TS EN Bideler - Fonksiyonel gereksinimler ve test metotları Sağlık gereçleri Yıkama tekneleri Fonksiyonel gereksinimler ve test metotları Mutfak Lavaboları Yıkama tekneleri Fonksiyonel gereksinimler ve test metotları Tuvalet Tekneleri TS 799 Alaturka Tuvalet Tekneleri Su perdesi derinliği Su perdesi derinliği 50mm'den az olmamalıdır. Klozet teknesi yıkama testi Çerçeve ile su seviyesi arasında kalan ve sifon çekildiğinde yıkanan ortalama alan 50cm2'nin altında olmalıdır. Tuvalet kağıdını sifon çekmek 12 parça tuvalet kağıdı sifon ile 5 testinde en az 4ünde atılmalıdır. 50 plastik topu sifon çekmek Her biri 50 top ile yapılan 5 testin sonunda, topların en az %85 i sifonlanmış olmalıdır. Su sıçratma testi Sifon suyu çerçeveyi geçmemeli ve yere sıçramamalıdır. Sadece birkaç damla su sıçraması kabul edilebilir. Sifon sonrası hacim İstenen hacim miktarı (2,5 L veya 2,8L) sağlanmalıdır. Su emme Sırlı seramik banyo teknesi ortalama su emme oranı kütlece %5'in altında olmalıdır. Statik yükleme Ünite rezervuarı için sifon hacmi Asma klozet ve üniteler çatlama, kırılma veya kalıcı hasar oluşum belirtisi olmaksızın yüklemeye (4,00±0,05kN) dayanmalıdır Tek parçalı kapalı sistem rezervuar sifon hacmi üretici tarafından belirtilen özelliklere uymalıdır. Rezarvuar ve klozet teknesi arası sızıntı Rezervuar ve tuvalet tekne arasında sızıntı olmamalıdır. Çıkış valvi sıkılığı Gider borusunda 15 dk'da 3 damladan fazla bir su sızıntısı olmamalıdır. Çıkış valvi güvenilirliği Taşma Emniyet payı- "c" ölçüsü Emniyet payı- "a" ölçüsü Gider mekanizması fonksiyonları emniyete alınmış olmalıdır. Sifon mekanizması hiçbir arıza, kalıcı hasar veya normal çalışmayı engelleyici bir sızıntı belirtisi göstermemelidir. Aşırı akış/taşma şu özellikleri göstermelidir a)maksimum su seviyesi ile taşma seviyesi arası mesafe 20mm'den az olmalıdır b)kritik su seviyesi ile taşma seviyesi arası mesafe 10mm'den az olmalıdır. c)yarımay ile taşma seviyesi arası mesafe 5mm'den az olmalıdır. "c" ölçüsü, üretici tarafından belirlenen taşma seviyesi ile maksimum nominal su seviyesi arasındaki mesafeyi belirtir ve 20mm'den fazla olmalıdır. "a" ölçüsü, taşma seviyesi ile hava giriş valvinin ağzının en düşük noktası arasındaki mesafedir ve geri taşmayı önlemek amacıyla en az 20mm olmalıdır. Su perdesi derinliği Su perdesi derinliği 75mm'den az olmamalıdır. Temizlenebilirlik Asma pisuarlar kolayca ve uygun şekilde temizlenebilmelidir. Statik yükleme 1,00±0,01kN - 1 saat düşey kuvvete karşı çatlama, kalıcı hasar oluşumu veya duvardan ayrılmaya karşı direnç Temizlenebilirlik Bideler kolay temizlenebilen ve emici özelliği olmayan yüzeye sahip olmalılardır. Taşma akış hızı Tüm bideler taşmaya karşı güvenlikli olmalıdır. Statik yükleme Asma bideler için 4,00±0,01kN 1 saat yüklemeye karşı direnç Statik yükleme 1,50±0,01kN - 1 saat düşey kuvvete karşı çatlama, kırılma veya kalıcı hasar oluşumuna karşı direnç Su boşaltma Test sırasında su tamamiyle boşalmalıdır. Temizlenebilirlik Yıkama üniteleri kolay temizlenebilen ve emici özelliği olmayan yüzeye sahip olmalıdır. Taşma akış hızı Tüm bideler taşmaya karşı güvenlikli olmalıdır. Yüzey görünümü Banyo tekneleri kolay temizlenebilen ve emici özelliği olmayan yüzeye sahip olmalıdır. Su boşaltma Test sırasında su tamamiyle boşalmalıdır. Taban dengesi Hiçbir kalıcı hasar veya çatlak gibi hasarlar olmamalıdır. Kimyasal ve beyazlatıcılara karşı direnç Banyo tekne yüzeyi kimyasal ve beyazlatıcılardan etkilenmemelidir. Kimyasal ve beyazlatıcılara karşı direnç Lavabo yüzeyi kimyasal ve beyazlatıcılardan etkilenmemelidir. Su boşaltma Tüm banyo lavabolarının yüzeyi çıkış deliğinedoğru eğimli olmalıdır. Statik yükleme 1,50±0,01kN - 1 saat düşey kuvvete karşı çatlama, kırılma veya kalıcı hasar oluşumuna karşı direnç Alaturka tuvalet teknesinin temizliği Alaturka tuvalet teknesi uygun şekilde temizlenebilmelidir. Yüzey sertliği Sırlı yüzeyler florit ile çizilmeye karşı dayanıklı olmalıdır. Çarpmaya karşı direnç Leke çapı veya çatlak uzunluğu 5mm'den büyük olmamalıdır. Temizleyicilere karşı direnç Sırlı yüzey test sonunda parlak kalmalıdır. Seyrek aside karşı direnç Test sonunda parlaklığın renk tonu değişmemelidir. Seyrek alkaliye karşı direnç Test sonunda parlaklığın renk tonu değişmemelidir. Su emme Alaturka tuvalet teknelerinin su emme oranı kütlece ortalama %1'i geçmemelidir. Sır çatlamasına karşı direnç Sırda hiçbir çatlama olmamalıdır. 3

4 Seramik Sağlık Gereçleri Üretim Prosesi Özel bileşime dayalı olarak, FFC kalıp çamuru öğütülmüş hammaddelerin karıştırılması yöntemi ile hazırlanır. Hazırlanan bu çamur, elek ve kuvvetli mıknatıslardan geçirilerek depolama tankı öncesi olası kirleticilerden ayrıştırılır. Daha sonra çamur depolama tanklarından alınarak döküm metodu ile ürün haline getirilir. Yarı mamül veya pişmemiş kalıp ürünleri daha sonra, ürünün boyutuna göre 1-2 gün doğal kurumaya bırakılır. Sonrasında ürünler, %1 den düşük nem oranı elde etmek için sırasıyla kurutma tünellerinde saatlik bir kuruma işleminden geçerler. Kuruyan parçalar yüzey iyileştirme işlemini takiben sırlama öncesi tekrar incelenirler. Sırlanan ürünler, kuru ağırlığın %10 undan düşük oranda su emme özeliğine sahip FFC seramik sağlık gereci elde etmek için 1200 C sıcaklıkta fırınlanır. Elde edilen ürün, prosedür gereği farklı kalite kontrol ve testlerden geçirilir. Kalite kontrol testlerinin ardından nihai ürün Dağıtıma gönderilmek üzere paketlenir. LCA Hesaplama Kuralları FFC sağlık gereçleri LCA çalışmasında kullanılan sistem sınırları, aşağıda noktalı çizgi ile belirtilen alan içinde kullanım sürecini dışarıda bırakacak şekilde belirtilmiştir. Nakliye Kullanım Hammadde Üre.m Yaşam Sonu 4 Fine Fire Clay Seramik Sağlık Gereçleri LCA süreç akış şeması ve sistem sınırı

5 - LCA Hesaplama Kuralları Fonksiyonel Birim/Beyan Birimi Amaç ve Kapsam Sistem Sınırları Beyan birimi, ortalama ağırlığı 18,5kg olan 1 ton FFC sağlık gereci üretimidir. Söz konusu EPD, 1 ton FFC seramik sağlık gereçleri üretim sürecinin beşikten kapıya ve bertaraf opsiyonu ile çevreye olan etkisini değerlendirmektedir. Sistem sınırları hammadde üretimi, tedariği ve Creavit fabrika üretim süreçlerini (beşikten kapıya) ve bertarafını kapsar: Hammadde tedariği ve nakliye, Çamurda kullanılan hammaddelerin ön işlemi, sır ve alçı kalıp üretimi, Döküm, kurutma, sırlama ve fırınlama üretim süreçleri ve paketleme Enerji ve su tüketimi, atık yönetimi ve Yaşam sonu bertaraf Tahmin ve Varsayımlar Ambalaj atıkları yönetmeliği gereği FFC ürünleri ambalaj atıkları, %44 oranında geri dönüşüm esas alınarak modellenmiştir. Geri dönüşüm faydası sistem sınırı dışındadır. Ambalaj atıkları yönetmeliğine göre ambalaj atıkları zorunlu geri dönüşüm oranı yıllara göre değişmektedir. Limitler Tüm hammaddeler LCA çalışmasında dikkate alınmıştır. Bu nedenle herhangi bir limit uygulanmamıştır. Arkaplan Verileri Veri Kalitesi Veri Dönemi Arkaplan verileri (ikincil veriler) için Ecoinvent ver.3.0 veri tabanı kullanılmıştır. Ecoinvent veri tabanı çalışmanın ilgili alanlarında Türkiye standartlarına uyarlanarak ikincil bir kaynak olarak kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan birincil veriler yılı üretim rakamlarıdır. Hammadde kullanımı, elektrik ve doğal gaz tüketimi, su kullanımı ve atık verileri toplanılmıştır. Tüm ana veriler Creavit üretim tesisinden temin edilmiştir. Temel veri setleri SimaPro yazılımı kullanılarak geliştirilmiştir. Çalışmada kullanılan veriler yılı üretim verileridir. Paylaştırma Creavit üretim tesisi FFC seramik sağlık gereçleri üretiminde yan ürün oluşmamaktadır. Bu nedenle yan ürün için bir paylaştırma yapılmamıştır. Nakliye, Creavit tarafından alınan hammaddelerin paylaştırması olarak hesaba alınmıştır. Enerji hesaplaması yılı Türkiye enerji üretim verilerine göre yapılmıştır. Karşılaştırma EPD veri karşılaştırması veya değerlendirmesi ancak EN standartları rehberliğinde, aynı yapı içeriği ve ürüne özgü performans özellikleri dikkate alınarak ve sistemde belirtilen sınırların aynı süreçleri kapsaması durumunda mümkün olmaktadır. EN uyarınca, bu standarda uymayan yapı ürünleri karşılaştırması yapılamamaktadır. Creavit ana üretim ve buna bağlı proseslerden elde edilen tüm atıklar geçerli yasal gereklilikler uyarınca işlem görmektedir. 5

6 Yaşam Döngüsü Süreç Şeması LCA Sonuçları Hammadde İmala, Hammadde İşleme Üre$m Kullanım A,k Yöne$mi Geri Dönüşüm Yeniden Üre$m Yeniden Kullanım Üretim Öncesi (A1: Hammadde Temini) FFC ürünleri için üretim yerel kaynaklı hammaddelerin kullanımı ile başlar. Hammadde temini süreci ön işlem proseslerini de kapsamaktadır. Üretim Aşaması (A2: Nakliye and A3: Üretim) Nakliye süreci hammaddelerin tesise nakliyesi ve tesis içinde forklift kullanımı süreçlerini kapsar. Üretim süreci çamur hazırlama, döküm, kurutma, sırlama, fırınlama ve paketleme süreçlerini kapsar. Üretim Sonrası (C4: Bertaraf) Tüm seramik sağlık gereçleri yaşam süreleri sonunda katı atık sahalarında bertaraf edilirler. Üretimde fabrika dışından gelen geri dönüşüm malzemesi kullanılmamaktadır. Ambalaj atıkları Ambalaj Atıkları Yönetmeliği çerçevesinde %44 olarak değerlendirilmiştir. Alçı kalıp atıkları da yaşam süreleri sonunda katı atık sahalarında bertaraf edilirler(c4). Sistem sınırları dışında kalan fayda ve zararlar, Modül D LCA çalışmasında geri dönüşüm ve geri kazanım kaynaklı faydalar dikkate alınmamıştır. Katı atıklar önce sahada depolanır ardından yasalar gereğince belirtilen katı atık sahalarına aktarılır. Creavit bu atıkların geri dönüştürülerek tekrardan değerlendirilebilmesi için çalışmalarını yürütmektedir. Sistem sınırları tanımı (X=LCA kapsamında, MND=Modül deklare edilmemiş) HAMMADDELER ÜRETİM SÜREÇLERİ KULLANIM YAŞAM SONU SİSTEM SINIRLARI DIŞINDA KALAN YARAR VE YÜKLER Hammadde temini Nakliye Üretim Kapıdan tesise nakliye Kurulum Kullanım Bakım Tamir Yenileme 1) Yenileştirme 1) Operasyon enerji tüketimi Operasyon su tüketimi De- konstrüksiyon/yıkım Nakliye Atık prosesi Tasfiye Tekrar kullanım - geri dönüşüm geri kazanma potansiyeli A1 A2 A3 A4 A5 B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7 C1 C2 C3 C4 D X X X MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND MND X MND 6

7 EN15804 Uyarınca Yaşam Döngüsü Analizi Parametre Birim A1- A3 C4 Hammadde kaynağı olarak kullanılmayan yenilenebilir birincil enerji tüketimi [MJ] Hammadde kaynağı olarak kullanılan yenilenebilir birincil enerji tüketimi [MJ] Toplam yenilenebilir birincil enerji kaynağı tüketimi [MJ] Hammadde kaynağı olarak kullanılmayan yenilenemeyen birincil enerji tüketimi [MJ] Hammadde kaynağı olarak kullanılan yenilenemeyen birincil enerji tüketimi [MJ] 0 0 Toplam yenilenemeyen birincil enerji kaynağı tüketimi [MJ] İkincil malzeme tüketimi [kg] 0 0 İkincil yenilenebilir yakıt tüketimi [MJ] 0 0 İkincil yenilenemeyen yakıt tüketimi [MJ] 0 0 Net tatlı su tüketimi [m³] LCA Sonuçları 1 ton FFC sağlık gereci üretimi için kaynak tüketimi Çevresel Faktörler EPD beyanı için gerekli LCA sonuçları ve göstergeleri, üretim (A1, A2, A3) ve bertaraf (C4) süreçleri için Tablolarda belirtilmiştir. Tüm modüller için geçerli olan sistem sınırları ve kaynak tüketimini tanımlayan Yaşam Döngüsü Envanter Analizi (Life Cycle Inventory Analysis, LCIA) göstergeleri yukarıdaki Tabloda belirtilmiştir. Üretim Yaşam Sonu Parametre Unit A1- A3 C4 Tehlikeli Atık Bertarafı (HWD) [kg] Tehlikesiz Atık Bertarafı (NHWD) [kg] Radyoaktif Atık Bertarafı (RWD) [kg] - - Tekrar Kullanılan Komponentler (CRU) [kg] 8.23E E- 02 Geri Dönüşüm Malzemeleri (MFR) [kg] Enerji İçeriği İçin Kullanılan Malzemeler (MER) [kg] - - Enerji taşıyıcısı başına ihraç edilen enerji miktarı (EE [Typ]) [MJ] ton FFC sağlık gereci üretimi çıkış akışları ve atık kategorileri Yukarıda verilmiş olan Tablo, FFC üretim prosesinin çevresel etkilerini belirli kategorilere göre göstermektedir: Tehlikeli Atık Bertarafı (Hazardous waste disposed, HWD), Tehlikesiz Atık Bertarafı (Non-hazardous waste disposed, NHWD), Radyoaktif Atık Bertarafı (Radioactive waste disposed, RWD), Tekrar Kullanılan Komponentler (Components for re-use, CRU), Geri Dönüşüm Malzemeleri (Materials for recycling, MFR), Enerji İçeriği İçin Kullanılan Malzemeler (Materials for energy recovery, MER), Enerji taşıyıcısı başına ihraç edilen enerji miktarı (Exported energy per energy carrier, EE). Üretim Yaşam Sonu Parametre Birim A1- A3 C4 Küresel Isınma Potansiyeli [kg CO 2 eq.] Ozon İncelmesi Potansiyeli [kg CFC11 eq.] 7.63E E- 06 Fotokimyasal Oksidasyon Oluşma Potansiyeli [kg ethene eq.] 1.64E E- 03 Asidifikasyon Potansiyeli [kg SO 2 eq.] 3.09E E- 01 Ötrofikasyon Potansiyali [kg PO 4 3- eq.] 8.52E E- 02 Kaynak Tüketim Oluşumu Potansiyeli (fosil olmayan kaynaklardan) [kg Sb eq.] 6.68E E- 05 Kaynak Tüketim Oluşumu Potansiyeli (fosil kaynaklardan) [MJ eq.] LCA Sonuçları - 1 ton FFC sağlık gereci üretimi çevresel etkileri Yukarıda verilmiş olan Tablo, çevresel etki faktörlerine 1 ton FFC üretiminin CML-IA temeli (v4.2) metodu ile hesaplanan katkılarını tanımlamaktadır. Etki faktörleri: ozon incelmesi potansiyeli (ozone depletion potential, ODP), fotokimyasal oksidasyon oluşma potansiyeli (formation potential of tropospheric ozone photochemical oxidants), asidifikasyon potansiyeli (acidification potential), ötrofikasyon potansiyeli (eutrophication potential) ve kaynak tüketim oluşumu potansiyeli (abiotic depletion potential for fossil resources) dir. 7

8 Çevresel Etkilerin Yorumlanması FFC yaşam döngüsü aşamalarına ilişkin etkiler aşağıdaki grafikte EPD etki kategorileri cinsinden gösterilmektedir. Üretim (A3), fosil harici kaynak tüketim oluşumu potansiyeli dışında kalan tüm etki kategorilerinde en büyük etkiye sahip yaşam döngüsü aşamasını temsil etmektedir. Üretim aşamasının küresel ısınma potansiyeli %68 olurken, hammadde temini için %27, nakliye ve bertaraf aşamaları ise %3 dilimleri kapsadığı görülmektedir. Creavit tarafından üretilen 1 ton FFC nin toplam iklim değişikliği (karbon ayak izi) etkisi 1001 kg CO 2 eşdeğeridir. Seramik sağlık gereçleri üretiminde en çok doğal gaz, akabinde elektrik tüketiminin küresel ısınmaya etki yaptığı görülmektedir. 100% 90% 80% 3% 2.3% 5% 4% 8% 4% 3% 9% 7% 70% 60% 68% 58% 54% 51% 50% 69% 50% 40% 2.2% 2% 4% 3% 81% 30% 3% 2% 20% 10% 27% 37% 38% 41% 39% 26% 0% Küresel Isınma Potansiyeli Ozon İncelmesi Potansiyeli Fotokimyasal Oksidasyon Oluşma Potansiyeli Asidifikasyon Potansiyeli Ötrofikasyon Potansiyali Kaynak TükeKm Oluşumu Potansiyeli (fosil olmayan kaynaklardan) A1 A2 A3 C4 Kaynak TükeKm Oluşumu Potansiyeli (fosil kaynaklardan) Fine Fire Clay seramik sağlık gerecleri için LCA aşamalarına göre çevresel etkiler 3% 26% A1: Hammadde Temini A2: Nakliye 2% A3: Üre8m 69% C4: Bertaraf Fine Fire Clay Seramik Sağlık Gerecleri için toplam enerjinin (MJ) yaşam süreçlerine dağılımı 3% 27% A1: Hammadde Temini A2: Nakliye A3: Üre9m 2% C4: Bertaraf 68% 8 Fine Fire Clay Seramik Sağlık Gereçleri Küresel Isınma Potansiyeli, kg CO 2 e.

9 /ISO 9001/ DIN EN ISO 9001:2008, Quality Management System-Requirements /TS EN 997/ Standard for WC pans and WC suites with integral trap /TS EN 13407/ Standard for Wall-hung urinals Functional requirements and test methods Referanslar /TS EN 14528/ Standard for Bidets Functional requirements and test methods. /TS EN 14688/ Standard for Sanitary appliances Wash basins Functional requirements and test methods /EN 15804/ EN 15804:2012+A1:2013, Sustainability of construction works Environmental Product Declarations Core rules for the product category of construction products /ISO 14025/ DIN EN ISO 14025: : Environmental labels and declarations Type III environmental declarations Principles and procedures /ISO / DIN EN ISO 14040: , Environmental management Life cycle assessment Principles and framework (ISO 14040:2006) and Requirements and guidelines (ISO 14044:2006) /PCR for Construction Products and CPC 54 Construction Services/ Prepared by IVL Swedish Environmental Research Institute, Swedish Environmental Protection Agency, SP Trä, Swedish Wood Preservation Institute, Swedisol, SCDA, Svenskt Limträ AB, SSAB, The International EPD System, 2012:01 Version 1.2, DATE /The International EPD System/ The International EPD System is a programme for type III environmental declarations, maintaining a system to verify and register EPD s as well as keeping a library of EPD s and PCRs in accordance with ISO /Ecoinvent / Ecoinvent Centre, /SimaPro/ SimaPro LCA Package, Pré Consultants, the Netherlands, 9

10 Terimler Sözlüğü Asidifikasyon (Acidification) Asidifikasyon, asitleştirici maddelerin toprak, yeraltı suyu, yüzey suyu, organizmalar, ekosistemler ve malzemeler üzerinde yarattığı toksik etkiyi ifade eden etki kategorisidir. Asidik gazların atmosferdeki su ile reaksiyona girmeleri sonucunda asit yağmuru denilen olay gerçekleşmektedir. Asit yağmurlarının oluşumu da ekosistem içerisindeki çeşitliliğin azalmasına sebep olmaktadır. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında asidifikasyon kg SO 2 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Çevresel Ürün Beyanı, EPD (Environmental Product Declaration) EPD ler, ISO e göre tanımlanan, bir ürünün veya servisin çevre performansını ISO 14040/44 serisi çerçevesinde belirtilmiş parametreler bazında önceden belirlenmiş kategorilere göre (hammadde eldesi, enerji kullanımı ve verimliliği; malzeme ve kimyasal madde içeriği; hava, su ve toprağa verilen emisyonlar; atık oluşumu) nicel olarak değerlendiren ve beyan eden deklarasyonlardır. Ticaret odaklı olup, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) kapsamında ekonomik faaliyetlerin ekolojik ayak izini ve üretim sürecinde meydana gelen çeşitli emisyon değerlerini dikkate alır. Bağımsız şekilde, üreticinin sağladığı bilgilerle hazırlanan EPD ler, ürünün teknik tanımı, üretici firma detayları ve YDD sonuçlarından meydana gelir. Ekolojik Ayak İzi (Ecological Footprint) Ekolojik ayak izi, tüketilen doğal kaynakların yeniden üretimi, oluşan atıkların geri kazanımı için ne kadar kara ve su sahasına ihtiyaç duyulduğunu ortaya koyan bilimsel bir ölçüdür. Doğal kaynaklar ve eko sistem üzerinde insanların tüketimi sonucu oluşan etkiyi ölçmeye yarayan bir araçtır. Doğal kaynakların tüketim hızı ile dünyanın kendi kendini yenileme kapasitesini karşılaştırarak, var olan tüketimin sürdürülebilir olup olmadığını gösterir. Bir nüfusun ekolojik ayak izi içerisinde; solunum için gerekli olan hava, temiz su, gıda, ısınma soğutma, hareket edebilmek için ihtiyaç duyulan enerji, tüketilen ağaç ürünleri, yaşam alanlarının kurulması için tüketilen kaynaklar, tüketim sonucunda oluşan atıklar (sera gazları, organik atıklar, katı atıklar vb) yer almaktadır. Fotokimyasal Oksidasyon (Photochemical Oxidation) Fotokimyasal Oksidasyon olarak ifade edilen foto oksidan oluşumu, tarımsal ürünlere, insan sağlığına ve ekosisteme zarar veren reaktif maddelerin oluşumunu açıklayan etki kategorilerinden biridir. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında fotokimyasal oksidasyon kg C 2 H 4 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Kaynak tüketimi (Abiotic Depletion) Kaynak Tüketimi, Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında doğal kaynakların (petrol, demir cevheri vb.) tüketimini ifade eden etki kategorilerinden biridir. Küresel, bölgesel ve yerel etki boyutuna sahiptir ve kullanılan mineral miktarını ve kullanılan fosil yakıt miktarını ifade eder. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında kaynak tüketimi kg Sb (Antimon) cinsinden ifade edilmektedir. 10

11 Küresel Isınma, iklim değişikliği sebebiyle atmosferin ısınmasını ifade eden bir kavramdır. Küresel ısınmaya en fazla neden olan insan faaliyetlerinden biri de petrol, kömür ve doğal gaz gibi fosil kaynakların yakılmasıdır. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında küresel ısınma kg CO 2 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Küresel Isınma (Global Warming) Ozon Tabakası İncelmesi, insan kaynaklı emisyonlar (CFC, HCFC, klor, brom vb.) tarafından stratosferdeki ozon miktarının azalmasını ve ozon deliği olarak adlandırılan ozon tabakasının incelmesini ifade eden bir kavramdır. Ozon tabakasının delinmesi insanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde kanserojen etki yapmaktadır. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında ozon tabakası incelmesi kg CFC-11 eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Ozon Tabakası İncelmesi (Ozone Layer Depletion) Ötrofikasyon, havaya, suya ve toprağa besi maddelerinin (nutrients) aşırı salınımı nedeniyle oluşan makro besi maddelerinin artışının sebep olduğu etkileri ifade eden etki kategorisidir. Nitrat ve fosfat gibi besi maddelerinin var olması ekosistem içerisindeki yaşamın devamlılığı için büyük önem taşıyor olsa da yüksek konsantrasyonlarda bulunmaları sonucu sulak alanlarda alg patlamalarına neden olmaktadır ve bu da su içerisindeki oksijen miktarının azalmasına sebep olur. Bu durum ekosistemin zarar görmesine neden olur. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi çalışmalarında nütrifikasyon kg PO eşdeğeri cinsinden ifade edilmektedir. Ötrofikasyon/Nütrifikasyon (Eutrophication) Ürün Kategori Kuralları, PCR, belli bir ürün kategorisine ait EPD belgesi için temel kural ve gereklilikleri tanımlayan belgelerdir. Bu kurallar, ISO14025 uyumlu çevresel beyanlar için şeffaf olma özelliğinin yanında aynı kural temelli EPD belgeleriyle karşılaştırma olanağı sağladıkları için büyük önem teşkil ederler. Ürün Kategori Kuralları (PCR) LCA, bir ürün ya da hizmetin üretiminden tüketimine kadar (beşikten mezara) tüm süreçleri kapsayacak şekilde değerlendirilmesidir. LCA bir ürün, proses ya da hizmet için kullanılan enerji, hammadde ve bundan dolayı oluşan atık ve emisyonların çevresel etkilerini ve bu süreçte doğal kaynakların tüketimini ve çevresel iyileştirme fırsatlarını değerlendiren bir araç ve yöntemdir. ISO 14040/44 serisi standartları ile nasıl yapılacağı ve çerçevesi belirlenir. Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (LCA - Life Cycle Assessment) 11

12 Kayıt ve Doğrulama Bilgileri Program Yürütücüsü The International EPD System PCR Review Conducted by:technical Committee of EPD International AB. Valhallavägen 81, Stockholm, Sweden Program Yürücüsü EPD Turkey Based on The International EPD System Veko Giz Plaza, Meydan Sok. No 3 Kat 13 Maslak, İstanbul Turkey Bağımsız Doğrulayıcı Miljogiraff Third Party Verifier of this EPD Declaration Mr Marcus Wendin Sodra Larmgatan 6, Goteborg Sweden Deklarasyon/Beyan Sahibi Çanakcılar Seramik Sanayi ve Ticaret A.Ş. Gökçebey Zonguldak Turkey LCA Uzmanı ve Grafik Tasarım Metsims Sustainability Consulting Elmas Studio Levent Sanayi Mah. Sultan Selim Cad. Lalegul Sok. No:7 D: Levent Istanbul, Turkey Program Bilgisi PCR Değerlendiren Hesaplama Prosedürü International EPD Systemi Teknik Komitesi SimaPro LCA Yazılımı (Metsims Sustainability Consulting) Sistem Sınırları Beşikten Kapıya þ Beşikten Kapıya opsiyonlu Beşikten Mezara Uyarı EPD belgesinde belirtilen veriler, SimaPro LCA yazılımında belirtilen tanımlama faktörleri ve hesaplama kuralları uygulanarak elde edilmiştir. Bu hesaplamalar da Nisan 2013 tarihli CML V4.2 Baseline yöntemi referans alınmıştır. Bu EPD belgesi ile ilgili detaylı bilgi için Creavit proje yürütücüsü Dursun Kayacı (d.kayaci@creavit.com.tr) ile iletişime geçilebilir. Doğrulayıcı PCR Review was conducted by: Technical Committee of EPD International AB. Valhallavägen 81, Stockholm, Sweden info@environdec.com Independent Verification and data, according to ISO 14025;2006 Internal External þ Third Party Verifier: Mr Marcus Wendin Sodra Larmgatan 6, Goteborg Sweden CEN Standard EN 15804: A1:2013 Sustainability of Construction Works serves as core PCR and Construction Products and CPC 54 Construction Services (2012:01 Version 1.2, ) serves as specific PCR. Independent Verification and data, according to EN ISO 14025;2010 Internal External þ Third Party Verifier: Mr Marcus Wendin Sodra Larmgatan 6, Goteborg Sweden