Kayıtzincirine Giriş

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Kayıtzincirine Giriş"

Onur Apak
5 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Kayıtzincirine Giriş ve Enerji Uygulamaları Barış Sanlı 17 Mart

2 İşleyiş Kavramlar zor olduğu için Önce pratik taraftan yaklaşarak Mekaniği Örnekleri Sonra teorik kısım Anlatım kolaylığı için basitleştirmeler (Bitcoin de çift sha256, örneklerde tek; zorluk vs.) 2

Kaynaklar https://www.coursera.org/learn/cryptocurrency https://www.coursera.org/learn/ibm-blockchain-essentials-for-developers/ https://courses.

3 Kaynaklar

4 Kaynaklar 4

5 Kaynaklar - video 5

6 Bitcoin ne, kayıtzinciri(blockchain) ne? 6

7 Fark önemli Kayıtzinciri: Metod Bitcoin: uygulama 7

8 Satoshi Nakamoto 8

9 Satoshi Nakamoto 9

10 Neden önemli Makalede blockchain geçmiyor 1991 de Stuart Haber ve W. Scott Stornetta Zaman damgası earliest transaction is the one that counts Proof of Work : Çalışma kanıtı 10

11 Pratik bir problem 11

Kapıcılar Kralı Düz hesap - Albayın borcu ne kadar? -440-555.

12 Kapıcılar Kralı Düz hesap - Albayın borcu ne kadar? kuruş yapta düz hesap olsun %10 komisyon da koy. 12

13 Bakkal Defteri İki defter var Seyit ve Bakkal Apartman sakinleri var Güven nasıl tesis olur? 13

14 Teknik altyapı Hash özüt Şifreleme Bitcoin yapısı Hyperledger 14

Hash - Özüt nasıl çalışıyor barissanli '71a5090d6af3633e8f7747ea580a687289700bb2135feafc24a9fb6698b874e1' barissanli

15 Hash - Özüt nasıl çalışıyor barissanli '71a5090d6af3633e8f7747ea580a bb2135feafc24a9fb6698b874e1' barissanli 'dfaeaeb49ce3e03609fc9034d5ffe1ee50e62889c41d27b935b44f8e61ca660f' barissanli '4ec68bd735ff798148e725a0829d2c703aa0060b4f27ad47fc381f0edbe4c0c9' 15

16 DNA veya parmakizi Mesaj fözüt(mesaj) 16lik düzen gösterimi 16

17 Problem 6 arkadaş var Barış, İbo, Ayşe, Seyit, Ali, Mehmet Kendi aralarında borç alıp veriyorlar Nasıl en güvenilir sistemi kurabilirler Sayfa=Zincir 17

18 Zincir 0 Deftere her gelen yazabiliyor Tek bir defter mi tutmak iyidir Herkes de bir defter olması mı? 18

19 Zincir 1.0 Sıra No: Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Sıra No: Mehmet ten Seyit e 2 İbo dan Barış a 5 Ayşe den Mehmet e 3 19

20 Zincir Problemler Kayıtlar kimde duracak Eski kayıtlar ile biri oynanıp oynanmadığını nereden bileceğiz Deftere kayıt ne ile yazılacak 20

21 Zincir 2.0 Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart : Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Sıra No: 2 Tarih: 17 Mart : Mehmet ten Seyit e 2 İbo dan Barış a 5 Ayşe den Mehmet e 3 Herkese birer kayıt 21

22 Zincir 2.0 problemler Herkesde kayıt var Tarih de var Fakat deftere yazarken anlaşmazlık çıkıyor İbo kendindeki kayıtın farklı olduğunu iddia ediyor 22

23 Zincir 3.0 Defter bütünlüğü Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart : Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Sıra No: 2 Tarih: 17 Mart :00 Önceki hash: 66ea6a Mehmet ten Seyit e 2 İbo dan Barış a 5 Ayşe den Mehmet e 3 Özüt '66ea6a57fe4ad381f6517e03d5fc4758e962266f354c153dc20efcd000e84cb3' 23

24 Zincir 3.0 problemler İlk özüt ne olacak? Genesis bloğu 24

25 Zincir 3.0 problemleri Herkes kayıt değiştirip yeni özüt alabilir İşlem sırası değiştikçe özütler de değişir 25

26 Zincir 4.0 Her sayfada nasıl mutabakat sağlayacağız? Sayfalar nasıl tasdiklenmiş olacak? 26

27 Zincir 4.0 Önce herkesin işlemi yapacak parasının olduğunu doğrularız Nasıl tasdikleyeceğiz? (madenciliği) Bir bilmece soracağız En hızlı çözen çözümü ile ilan edecek Doğrularsak zincire ekleyeceğiz 27

28 Bilmece ne olsun Özütler tahmin edilemiyor Özütlerin başındaki 0 lar Bu 0 ları bulan denge ağırlığı (Nonce) Denge bir rastgele sayı olsun (burada denge=67) 28

29 Zincir 4.0 Denge ağırlığı Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: ea Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Sıra No: 2 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: 00000a Mehmet ten Seyit e 2 İbo dan Barış a 5 Ayşe den Mehmet e 3 Özüt '00000a57fe4ad381f6517e03d5fc4758e962266f354c153dc20efcd000e84cb' 29

30 Zincir 4.0 problemler Bir süre sonra en güçlü bilgisayara sahip olan tüm kayıtları hızla değiştirir %51 problemi Zorluk derecesi gerekiyor. 30

31 Zincir 5.0 alpha artan zorluk Zorluk derecesi arttıkça (özütün başındaki sıfır miktarını arttırdıkça), o kadar sıfır ile başlayan özütü bulmak zorlaşıyor 31

32 Bitcoin neden çok enerji tüketiyor? Tüm bilgisayarlar ayrı ayrı çözüm arıyor 32

33 Su ısıtmak mı, madencilik mi 33

34 Zincir 5.0 Başlık Versiyon: 1.0 Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart :00 Denge:31244 Önceki hash: ea İşlemler Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Version: 1.0 Sıra No: 2 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: 0000a Mehmet ten Seyit e 2 İbo dan Barış a 5 Ayşe den Mehmet e 3 Özüt '00000a57fe4ad381f6517e03d5fc4758e962266f354c153dc20efcd000e84cb' 34

35 Zincir 5.0 Problemler İşlem sayısı arttıkça özüt almak zaman alacak Özüt te sıfırları bulmak zaten büyük enerji alıyor (madencilik) İşi kolaylaştıralım 35

36 Zincir 6.0 Zincir ağacı Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: ea0 İşlem özütü: Dfe2e Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Artık sadece başlık kısmının özütünü alacağız Özüt 78a59cfe59d7e ca05b6ce d122f92114d3c7a6.. 7d122f92114d3c7a6.. Özüt 0e21dd04c Df6e2e09225f a.. 36

37 Zincir 6.0 Teknik kısım Merkle Ağacı 37

38 Zincir güvenlik/gizlilik Kimse ne işlem yapıldığının görülmesini istemiyor Açık anahtarlı şifreleme 38

39 Zincir 7.0 açık anahtarlı şifreleme İki asal sayı alınır P=5 ve Q=11 Mod hesaplanır=5*11=55 Anahtar için f=(p-1)*(q-1) = 40 Sonra f ile aralarında asal, ama f den küçük bir sayı alınır: 7 Açık anahtar (7,55) Gizli anahtar*7 Mod 40 = 1 Gizli anahtar =23 (23,55) Şifreleme: 2 27 Mod 55 = 18 Çözüm : 1823 Mod 55 =

40 Artık isimler yerine açık anahtarlar var Zincir 6.0 Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: ea0 İşlem özütü: Dfe2e Barış tan Mehmet e 10 Ali den Ayşe ye 2 Seyit ten İbo ya 5 Zincir 7.0 Sıra No: 1 Tarih: 17 Mart :00 Denge: Önceki hash: ea0 İşlem özütü: 4324FE

41 Zincir Problemler Bir işlemi açık anahtar sahibinin yaptığını nereden bileceğiz? Parası olduğunu nereden bilebiliriz? Dijital imza 41

42 Zincir 8.0 İşlem yapısı İşlem Barış tan Mehmet e İşlem 1 Girdiler: - Barışın önceki işlemlerinden aldıkları - Barışın imzası - Barışın açık adresi Çıktılar: - Mehmetin açık adresi

43 İki defa harcama problemi Kronolojik, zaman damgalı bloklar Bitcoin de 10 dakika bir zincir Satıcıların 6 zincir kadar (1 saat) beklemeleri isteniyor 43

44 Enerji Sektörü ve Kayıtzinciri 44

45 Varlıklar, transferler, faturalar 45

46 İşlem topografisine etkisi 46

47 Deneyenler 47

48 Komşudan komşuya elektrik 48

49 Değişik uygulamalar Kriptopara: Eşler arası kredi: Dağıtık enerji işlemleri ve tedariği Okullara toplu yardım Usizo Güneş Enerjisi Sertifikalandırma 49

50 Petrol ve gaz piyasasında Şeffaflık (vergilendirme, malzeme, kontrol için) Sınır aşan ödemeler, ürün takibi Alış-satış kayıtları Tedarik zinciri Akıllı kontratlar 50

51 Konsorsiyumlar 2017 de Mercuria, ING, Societe Generale ile canlı petrol ticareti 2017 Mart: Natixis, IBM, Trafigura (Hyperledger), ABD ham petrolü 2017 Mayıs: 20 Avrupa enerj firması, Ponton Enerchain 2017 Haziran: BP, Eni (BTL Group), gaz ticareti teyit 2017 Ekim : E.On ve Enel ilk elektrik ticareti 2017 Kasım: BP, Shell, Statoil, Gunvor, Koch, Meercuri 51

52 Elektrik tarafında Varlık yönetimi Daha likit elektrik ticareti Finansal işlem verimliliği Dağıtık enerji sistemleri Sistem işletmeciliği 52

53 Elektrik-gaz da etkisi 53

54 Uygulamalar ve Paralar 54

55 Dünyada enerji sektörü 55

56 WePower Yenilenebilir enerji projeleri önden elektrik satabiliyor. Enerji türü Ne zaman elektriğin üretileceği Fiyatı Yeni yatırımcı daha ucuz yenilenebilir sundukça, bu ihalede önce WPR sahiplerine açılacak 56

57 Kavramlar 57

58 Kayıtzinciri Sadece yazılıyor Dışarıdan girişlere açık/kapalı Eşler arası (P2P) Zamanla değişmiyor, ekleme oluyor Akıllı kontratlar Konsensus 58

Kayıtzincirinde aranan özellikler https://www.coursera.

59 Kayıtzincirinde aranan özellikler 59

Çeşitli sektörlerde uygulamalar https://www.coursera.

60 Çeşitli sektörlerde uygulamalar 60

61 Konsensus algoritmaları PoW-Proof of Work Çalışma ispatı İspatı oluşturması zor, ama kontrolü kolay PoS-Proof of Stake Çıkar ispatı Sadece belirli düğümler ( doğrulayıcı ) yapar Daha çok payı olan daha fazla doğrulama için çağrılabilir Proof of Burn / proof of deposit 61

62 Standartlaşma 62

63 Oyunun aktörleri 63

64 Kayıtzinciri çözümünün bileşenleri 64

65 Geleceğe doğru 65

66 Örnekler (Kayıtzinciri ağı, akıllı kontrat vd) 66

67 Hyperledger da Emtia Ticareti Varlıklar Olaylar Katılımcılar İşlemler 67

Örnek bir uygulama Araba satışı https://www.coursera.

68 Örnek bir uygulama Araba satışı 68

69 Hyperledger Composer 69

70 Yeni bir ağ oluşturmak 70

71 Bir kayıtzincirinin temelleri Model Mantık Kurallar 71

IBM in Dağıtık elektrik sistem örneği https://developer.ibm.

72 IBM in Dağıtık elektrik sistem örneği 72

73 Hyperledger - Dağıtık enerji sistemi 73

74 BNA - Model/Mantık/Kural Model Mantık Kural 74

75 Ethereum Remix (Akıllı Kontrat) 75

Ethereum Energy Market https://www.etla.

76 Ethereum Energy Market

77 Ethereum - Solidity

78 TARTIŞMA Uygulama alanları olabilecek konular 78

79 Tavsiye Önce küçük başla 2-3 birlikte iş yapan fakat farklı belgeler üreten/her birini her taraf ayrı ayrı kontrol etmek zorunda kalıyorsa Özellikle fatura doğrulama-uzlaştırma Model/Mantık/Kurallar 79

80 Bir tüketici Evinin önüne para verip elektrikli şarj istasyonu Evde güneş/depolama Dağıtım şirketi ile de anlaşma Şarj istasyonunu ve depolamayı 3.kişilere kullandırmak istese, herkese fatura mı kesecek? 80

81 Çatı güneş Tesisatı yapanlar Kullanılan parçalar Kontrol edenler Müşteriler Dağıtım şirketleri/tedaş 81

82 Teşekkürler Barış Sanlı 82

Benzer belgeler

Enerji Sektöründe Kayıt Zinciri

Enerji Sektöründe Kayıt Zinciri Can ARSLAN Ankara, 24/11/217 İçerik 1. Kayıt Zinciri 1. Kayıt Zinciri Mutabakat Mekanizmaları 2. Kapalı Zincir (Private) 3. Açık Zincir (Public) 2. Açık Zincir Ölçekleme