Açıklama Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Transkript

1 Açıklama Araştırmacı: YOK Danışman: YOK Konuşmacı: YOK

2 Anksiyete Bozuklukları ve Dissosiyatif Bozukluklarda Gelecek Sınıflandırma ve Tedaviler Dr.Bahadır Bakım Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri Anabilim Dalı

3 Sunum içeriği Anksiyete bozuklukları OKB yelpazesindeki bozukluklar Travma-stres yelpazesindeki bozukluklar Dissosiyatif bozukluklar

4

5 DSM-5 anksiyetebozukluk tanıları Ayrılma anksiyete bozukluk Seçici mutizm Özgül fobi Sosyal anksiyete bozukluğu (Sosyal fobi) Panik bozukluk Panik atak Agorafobi Genelleşmiş anksiyete bozukluğu Madde/tedaviyle-tetiklenen anksiyete bozukluğu Diğer tıbbi durumlara bağlı anksiyete bozukluğu Diğer sınıflandırılan anksiyete bozukluğu Sınıflandırılmamış anksiyete bozukluğu

6 Agorafobi ayrı bir tanı Agorafobi bir sendrom olmaktan çıkarılıp panik bozukluğu ile birlikte olsa da olmasa da kendi başına kodlanabilir bir bozukluk biçiminde tanımlanmakta. A (uzaklaşabilmenin mümkün olamayacağı ya da atak sırasında yardım alınamayacağı durumda anksiyete) ölçütüne "belirgin sözcüğü eklenmiş korku ya da anksiyetenindurumsal olduğunun altı çizilmiştir. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

7 Agorafobi PB danayrı bir tanı bilişsel içerikli bölüm B ölçütüne kaydırılmış, bu değişikliklerle tanı güvenilirliği arttırılması, diğer anksiyetebozukluklarıyla benzer tanımlamalar oluşması ve agorafobinin panik bozukluğundan ayrı bir bozukluk olarak tanımlanmasına çalışıldı. Ölçüt sayısı artırılarak agorafobinin diğer fobilerden ayırt edilmesi ile ilgili B ölçütü yeni oluşturulan I ölçütünün içine konuldu. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

8

9 Genelleşmiş anksiyetebozukluğu A ölçütü içeriğinde en sık görülen tasalanma alanları açık olarak belirtilmekte ve bu etkinlik ya da olay alanlarından 2 sinin etkilenmesi beklenmekte: aile, sağlık,parasal konular, okul/iş zorlukları Tasalanmayı kontrol etmede zorluk ölçütü değerlendirilmesi güç olması sebebiyle kaldırılıyor Belirtilerin var olduğu gün sayısı olmayan günlerden fazla Süre 6 3 aya indiriliyor, bir çok potansiyel olgunun saptanması hedefleniyor. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13: Andrews G, Hobbs MJ. The effect of the draft DSM-5 criteria for GAD on prevalence and severity. Aust N Z J Psychiatry. 2010;44(9):784-90

10 GAB de oyundan çıkan lar, oyuna giren ler B (özgül olmayan) ölçütü belirtilerinden huzursuzluk ve kas gerginliği belirtisinden en az biri yeterli, kolay yorulma, dikkat toplama güçlüğü, çabuk kızma, uyku boz) kaldırılması düşünülmekte Andrews G, Hobbs MJ. The effect of the draft DSM-5 criteria for GAD on prevalence and severity. Aust N Z J Psychiatry. 2010;44(9):784-90

11 GAB de oyundan çıkan lar, oyuna giren ler C ölçütü: kaygı ve endişe 1 davranış değişimine yol açacak a)potansiyel olumsuz olay ya da aktivitelerden belirgin kaçınma b) Olay ve aktivitelerin olası olumsuz sonuçlarına hazırlanmada belirgin zaman ve çaba harcanması c) Endişelere bağlı olarak karar verme ya da davranışta belirgin erteleme d)endişelere bağlı olarak tekrarlayıcı bir şekilde onay arama Böylece GEB prevalansı% 9 a yükselecek. Andrews G, Hobbs MJ. The effect of the draft DSM-5 criteria for GAD on prevalence and severity. Aust N Z J Psychiatry. 2010;44(9):784-90

12 Sosyal anksiyeteboz sosyal fobi küçük düşme ve utandırılma yerine negatif değerlendirilme ifadesi getiriliyor ve kültürel duyarlık açısından, başkalarını rahatsız etme ifadesi de ekleniyor. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

13 DSM-5 Obsesif-kompulsifve benzeri bozukluklar: Obsesif-kompulsif bozukluk Vücut dismorfik bozukluğu İstifçilik bozukluğu Trikotilomani Ekskoriasyon(Cilt-yolma) bozukluğu Madde/tedavi ile tetiklenen obsesif-kompulsifve benzeri bozukluk Diğer tıbbi duruma bağlı obsesif-kompulsifve benzeri bozukluk Diğer sınıflandırılmış obsesif-kompulsifve benzeri bozukluk Sınıflandırılmamış obsesif-kompulsifve benzeri bozukluk

14 OKB Anksiyeteve OK Spektrum Bozuklukları bölümünde A ölçütünde dürtü terimi yerine iç zorlanma (urge) önerilmekte, bu tanımla dürtü kontrol bozukluklarından ayırt etme amaçlanmış, Bu fenomenlerin anksiyeteve stres yaratıcı özelliğini ifade ederken genellikle sözcüğü eklenmiş, çoğunlukla görülse de herkes için aynı olmayabileceği düşünülmüştür. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

15 OKB tanım değişiklikleri B maddesindeki obsve komp ın aşırı" ya da "mantıksız gibi ifadelerin tanımı güç bunların yer aldığı DSM-IV B ölçütünün kaldırılması; Obsesyonlar bazı hastalarda sanrısal özellik kazanabilir sanrılı tipin OKB için düşük içgörülüşeklindeki ek tanımlayıcının daha geniş bir belirti yelpazesini kapsaması düşünülmüş: iyi-kötü içgörü, sanrısallık gibi. Leckman JF, Denys D, Simpson HB ve ark. (2010) Obsessive compulsive disorder: A review of the diagnostic criteria and possible subtype and dimensional specifiers for DSM- V. Depress Anxiety, 27:

16 Anksiyetebozukluklarında yeni tedaviler? Seçici olmayan parsiyelgaba A agonistleri (bretazenil, imedazenilvey-23684)anksiyolitik etkili, motor aktiviteyi inh etmiyorlar. Sedatif ve anksiyolitiketki α1 veα2 GABA A res. üzerinden ¹. Bileşik 18:Seçici olmyangaba geri alım inhibitorü, anksiyolitik- analjezik benzeri etki² 1-Löw K, Crestani F, Keist R,et al. Molecular and neuronal substrate for the selective attenuation of anxiety. Science. 2000;290(5489): Sałat K, Więckowska A, Więckowski K, et al.synthesis and pharmacological properties of new GABA uptake inhibitors. Pharmacol Rep. 2012;64(4):

17 Anksiyetebozukluklarında yeni tedaviler? pyridoindolsme1m2: GABA-A2 üzerine tam agonist, sedatifetkili, antioksidan ve nöroprotektif etkili¹ Anandamidve 2-araşidonilgliserolşeklindeki yağ asidi türevi endokanabinoidlerinetkisini arttıran droglar ank boz da etkili olabilir² 1-SedláčkováN, PonechalováV, UjházyE, et al. Anxiolyticactivity of pyridoindolederivatives SMe1EC2 andsme1m2: behavioralanalysis usingratmodel.interdisciptoxicol. 2011;4(4): Saito VM, Wotjak CT, Moreira FA. Pharmacological exploitation of the endocannabinoid system: new perspectives for the treatment of depression and anxiety disorders? Rev Bras Psiquiatr. 2010;32 Suppl 1:S7-14

18 DSM-5 Travma ve Stres etmenleri ile ilişkili bozukluklar Reaktif bağlanma bozukluğu Disinhibe sosyal bağlantı bozukluğu Travma sonrası stres bozukluğu Akut stres bozukluğu Uyum bozukluğu Diğer sınıflandırılmış travma ve stres etmeni ile ilişkili bozukluk Sınıflandırılmamış travma ve stres etmeni ile ilişkili bozukluk

19

20 ASB ve TSSB-Quovadis? DSM-5 te Travma ve Stresle İlgili Bozukluklar Bölümü oluşturulması düşünüldü, akut stres bozukluğu ve TSSB nin anksiyete bozukluğu grubundan çıkarılması planlandı. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

21 DSM-5 te travma kavramı Olay yakınının başına gelmiş, başkasından duyulmuş olabilir (gerçekleşen ya da olası ölüm tehlikesi, şiddet kullanımı ile ya da kaza ile ilgili). Olayın hoş olmayan ayrıntılarıyla yineleyici biçimde ya da aşırı düzeyde yüzleşme olabilir, elektronik medya,tv, film yolu ile olanları kapsamaz. "kendisi ve başkalarının fiziksel bütünlüğü şeklindeki ifade kaldırıldı, cinsel şiddet ifadesine yer verildi Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

22 ASB A2 maddesi kalkıyor potansiyel olarak travma niteliği taşıyabilecek bir stres verici olay yaşadığı halde korku, çaresizlik, ya da dehşet hisleriile başvurmayan kişileri kapsama açısından bir genişleme getirmekte. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

23 ASB ninb ölçütleri B1 (hissizleşme): çok değişmeden B5 e; B2(farkındalıkta ): iptal; B3 (derealizasyon) & B4 (depers.) B6 ya; B5 (dis.amnezi): çok değişmeden B7 ye; Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

24 ASB ninc & D ölçütleri C (yeniden yaşama) davetsiz gelen anılar (B1), kabuslar(b2), flaşbekler(b3), hatırlatıcılara karşı psikolojik sıkıntı/fizyolojik reaktivite(b4) şeklinde; D (kaçınma semptomları): düşünce, his ve konuşmalardan(b8);durumlardan kaçınma (B9). Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

25 ASB nine ölçütleri Aşırı uyarılmışlık (E) uyku bozukluğu (B10), hipervijilans (B11), irritabilite (B12), artmış irkilme yanıtı(b13), ajitasyon (B14). Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

26 Akut stres boz. A ölçütü DSM-5 TSSB ile aynı biçimde. Belirtileri gruplandırmak yerine hepsini listeleme tercih edilmiş ve belirtiler arasında mutlaka dissosiyatifözellikte olanların bulunması koşulu kalkıyor. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

27 ASB:14 belirtiden 8 i (1) Subjektif hissizleşme yaşantısı,diğerlerinden ayrılma, normalde duygusal yanıt verilebilir olaylara yanıt verirlikte azalma (2) kişinin kendisi ya da çevresindekilere yönelik gerçeklik algısında değişme (örn, kendini başkasının perspektifinden görme, şaşkınlık, zaman yavaşlaması) (3) travmatik olayın önemli görünümlerinden en az birini hatırlayamamak (kafa travmasına, alkol, maddeyle ilişkisiz) (4)Olayla ilgili anılarınkendiliğinden ya da ipucuyla tekrarlanan, istemsiz ve davetsiz gelmesi Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

28 8/14 (5) Olayla ilgili tekrarlayan sıkıntı verici rüyalar (6) Travmatik olay tekrarlıyor gibi hissettiği ya da davrandığı dissosiyatif tepkiler (7) Travmatik olayın görünümüne benzeyen ya da sembolize eden iç ya da dış uyaranlara maruz kalmada yoğun ya da uzamış psikolojiksıkıntı ya da fizyolojik reaktivite (8) Travma anılarını harekete geçiren düşünceler, konuşmalar ya da duygular şeklindeki hatırlatıcılardan ısrarlı ve çaba gerektiren kaçınma Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

29 ASB:8/14 (9) Travma anılarını harekete geçiren aktiviteler, yerler ya dafiziksel hatırlatıcılardan ısrarlı ve çaba gerektiren kaçınma (10) uyku bozukluğu(ör.uykuya dalmada ya da uykuyu sürdürmede sorun, dinlendirmeyen uyku) (11) Hipervijilans (12) Irritabilite, öfke ya da agresif davranış (13) artmış irkilme yanıtı (14) Ajitasyon ya da huzursuzluk Bryant RA, MJ, Spiegel D, Ursano R, Strain J. A review of acute stress disorder in DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):802-17

30 TSSB DSM-5 dolaylı maruz kalmayı öğrenmeyi yakın arkadaş ya da sevilen kişinin doğal olmayan ölüm, ciddi yaralanma ya da ciddi saldırının tiksindirici detaylarını öğrenmek şeklinde sınırlandırıyor. Aile üyesinin homisidini, dehşet verici ölümü ya da tecavüz, soykırım ya da tacizkarşiddeti öğrenmeyi içermekte. Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

31 TSSB A2 belirtisi kaldırıldı 3 yerine 4 semptom demeti (davetsiz gelen, kaçınma, biliş-duygudurumdaolumsuz değişimler, aşırı uyarılma/reaktivite) 17 DSM-IV PTSD belirtisi varlığını korudu, ancak bir kısmı berraklaştırılıp, düzeltme yapıldı Üç yeni belirti eklendi : Travma ile ilgili hatalı şekilde kendi ya da başkasını suçlama; olumsuz duygu durumlar; pervasız ve uyumsuz davranış. Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

32 TSSB DSM-IV dekiirritabilite saldırgan davranış haline geldi. Akut ve kronik TSSB ayrımı kaldırıldı. Kısmi/eşikaltı TSSB kavramı yok, böyle olgular için uyum bozuklukları ASB/TSSB alttipi düşünülüyor Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

33 DSM-5 için önerilen A1 ölçütleri : (A) Kişi aşağıdaki olay(lar)a maruz kalmıştır:ölüm ya da ölüm tehdidi, şiddetli yaralanma durumu ya da tehdidi ya da cinsel şiddet varlığı ya da tehdidi aşağıdakilerden en az biri yoluyla gerçekleşmeli: (1)Olayın kendine yönelik olması. (2) Olay(lar) başkasına uygulanırken şahit olma. (3) Yakın akraba ya da yakın arkadaşa yönelik olay(lar)ı öğrenme (4 Olay(lar)ın tekrarlayan ya da dehşetli detaylarını deneyimleme (örn. Vücut parçalarını ilk toplayanlar; çocuk tacizinin detaylarına tekrarlayan şekilde maruz kalan polis memurları). Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

34 TSSB B ölçütleri davetsiz gelen belirtiler 1 B1. Travmatik olayın kendiliğinden ya da hatırlatılmakla tekrarlayan, istemsiz ve davetsiz gelen sıkıntı verici anıları Not:çocuklarda, travmatik olayın görünümündeki tekrarlayıcı oyunlar B2.Olayla ilgili içerik ve/veya afektinolduğu sıkıntı verici tekrarlayan rüyalar Not: çocuklarda içeriği hatırlamadan korkutucu rüyalar. Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

35 TSSB B ölçütleri davetsiz gelen belirtiler 1 B3.Travmatikolay tekrarlıyor gibi hissedilip davranılan dissosiyatif tepkiler (örn flaşbekler, etrafındakilerin farkındalığındaazalma şeklinde olan tepkiler) Not: çocuklarda travmaya özgü davranışlar şeklinde oyunlar B4. Travmatikolaya benzeyen ya da sembolize eden iç ya da dış etmenlere maruziyetleyoğun ya da psikolojik sıkıntı B5. travmatik olayı hatırlatan etmenlere karşı belirgin fizyolojik tepkiler Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

36 C bulguları: aktif kaçınma belirtileri ( 1) C1. stres etmeni ile ilişkili düşünce, his ya da konuşmalardan kaçınma C2. stres etmeni ile ilişkili aktiviteler, yerler ya da kişilerden kaçınma Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

37 duygusal hissizleşme belirtileri (C3-7) 3 Biliş ve duygudurumda travmatik olayla ilişkili değişimler (1)Travmatik olayın önemli yönlerini hatırlamada zorluk (dissosiyatifamnezi; kafa travması, alkolya da maddeye bağlı olmayacak) (DSM-IV C3). (2) kendisi, diğerleri, dünya hakkında ısrarlı ve aşırı olumsuz beklentiler (örn ben kötüyüm, kimseye güvenilmez,dünya tamamen tehlikeli ) (DSM-IV C7). Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

38 D belirtileri (D3-7) 3 (3)Travmatikolayın sebep ve sonuçları hakkında kendini ya da başkalarını suçlama (yeni belirti). (4) Yaygın olumsuz duygusal durum örn.korku, öfke, suçluluk ya da utanç(yeni belirti). (5) aktivitelere katılma ya da ilgide belirgin (DSM-IV C4). (6) diğerlerinden ayrılma ya da yabancılaşma hisleri (DSM-IV C5). (7) Olumlu duyguları gösterebilmede kalıcı yetersizlik (örnsevme duygularına sahip olamama, psişik hissizlik) (DSM-IV C6). Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

39 E belirtileri-aşırı uyarılma ve reaktivitededeğişimler, 3 ü Irritabilite, öfke ya daagresifdavranış (DSM-IV D3 düzenlendi). (2) pervasız ya da kendine zarar verici davranış (yeni belirti). (3) Hipervijilans(DSM-IV D4). (4) Artmış irkilme yanıtı(dsm-iv D5). (5) konsantrasyon sorunları(dsm-iv D3). (6) uyku bozukluğu ör, dalma, sürdürmede güçlük, dinlendirmeyen uyku. (DSM-IV D1). Friedman MJ, Resick PA, Bryant RA, Brewin CR. Considering PTSD for DSM-5. Depress Anxiety. 2011;28(9):

40 Travma kökenli bozukluklarda yeni tedavi alternatifleri var mı? Propranolol10 gün-plasebo: orta düzeyde etki ¹.İzlem çalışmalarında etkisiz² Benzodiazepinler spontan iyileşmeyi bozuyor Erken dönemde kortizol, ileri çalışmalar gerekli ³ 1-Pitman RK, Sanders KM, ZusmanRM, et al. Pilot study of secondary prevention of posttraumatic stress disorder with propranolol. Biol Psychiatry. 2002;51: Nugent NR, Christopher NC, Crow JP,etal. The efficacy of early propranolol administration at reducing PTSD symptoms in pediatric injury patients: a pilot study. J Trauma Stress. 2010;23: Zohar J, Juven-Wetzler A, Sonnino R. New insights into secondary prevention in post-traumatic stress disorder. Dialogues Clin Neurosci. 2011;13(3):301-9.

41 Travma kökenli bozukluklarda yeni tedavi alternatifleri var mı? Antikonvülsanlar: çelişkili sonuçlar Antipsikotikler: olanzapin ve risperidonlasınırlı sayıda çalışma, çelişkili sonuçlar Glukokortikoid reseptör antagonistleri CRF1 antagonistleri CCK2 antagonistleri NMDA antagonistleri (ketamin gibi) Steckler T, Risbrough V. Pharmacological treatment of PTSD- established and new approaches. Neuropharmacology. 2012;62(2):617-27

42 DSM-5, DisosiyatifBozukluklar Dissosiyatif kimlik bozukluğu Dissosiyatif amnezi Depersonalizasyon/Derealizasyon bozukluğu Diğer sınıflandırılmış dissosiyatif bozukluk Sınıflandırılmamış dissosiyatif bozukluk

43 DSM5 dissosiyatifbozukluk bölümü çalışma grubu yazarlarından hocam Prof.Dr. Vedat Şar

44 DSM-5 te dissosiyatiffüg ayrı bir tanı değil Dissosiyatiffügün kendi başına az görülmesi sebebiyle ayrı bir tanı kategorisi olmasından vazgeçilmiş ve dissosiyatifamnezinin bir alt tipi olması önerilmiştir. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

45 DİSSOSİYATİF AMNEZİ İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ A. Olağan unutkanlıktan farklı şekilde olmak üzere önemli kişisel bilgileri (genellikle travmatik ya da stresli özellikte) hatırlamada bozulma. Dissosiyatiffüg yaygın dissosiyatifamnezi amaçlı seyahate eklendiğinde oluşur. Spiegel D, Loewenstein RJ, Lewis-Fernández R, Sar V, Simeon D, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, Dell PF. Dissociative disorders in DSM-5 Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

46 DİSSOSİYATİF AMNEZİ İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ B. Bozukluk DKB, TSSB, ASB ya da somatizasyonbozukluğunun seyri sırasında oluşmamalı ve bir maddenin doğrudan fizyolojik ya da nörolojik ya da genel tıbbi bir duruma (örn.amnestikbozukluk ya da diğer bilişsel bozukluklar) bağlı olmamalı. C. Belirtiler sosyal, mesleki ya da diğer önemli işlevsellik alanlarında bozulma ya da klinik olarak belirgin bir sıkıntıya yol açmalı. Spiegel D, Loewenstein RJ, Lewis-Fernández R, Sar V, Simeon D, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, Dell PF. Dissociative disorders in DSM-5 Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

47

48 DEPERSONALIZASYON DEREALIZASYON BOZ İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ Hasta A1, A2 ya da her ikisini karşılamalıdır, en az 1 ay : A1:ısrarlı ya da tekrarlayıcı şekilde, zihin ya da bedence diğerlerinden koptuğu, dışarıdan bir gözlemci gibi A2: ısrarlı ya da tekrarlayıcı bir şekilde, çevredekilerin gerçekdışılığı(dünya gerçekdışı, rüya benzeri, sisli,görsel olarak bozuk). SpiegelD, LoewensteinRJ, Lewis-Fernández R, Sar V, SimeonD, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, DellPF. Dissociativedisorders in DSM-5. Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

49 DEPERSONALIZASYON- DEREALIZASYON BOZ. İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ-II B: Depers. ya da derealizasyon deneyimleri sırasında, gerçekliği test etme normal. C:Belirgin sıkıntı ya da işlev bozukluğu D: Depers. ya da dereal. başka bir mental bozukluğun belirtisi değil, başka bir dissosiyatif bozukluk ve maddeyle ilgisiz ya da GTD a (kompleks parsiyel epilepsi) bağlı değil SpiegelD, LoewensteinRJ, Lewis-FernándezR, Sar V, SimeonD, VermettenE, CardeñaE, Brown RJ, DellPF. Dissociativedisordersin DSM-5 Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

50 DİSSOSİYATİF KİMLİK BOZ. İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ A.Kendilik algısı, biliş, davranış, afekt, algılar ve/veya bellekte kesintiler şeklinde yaşanan iki ya da daha fazla farklı kişilik durumları ya da posesyondeneyimi. B.Olağan unutkanlıktan farklı olarak günlük olay ya da travmatik olaylarla ilgili önemli kişisel bilgileri hatırlayamama. Spiegel D, Loewenstein RJ, Lewis-Fernández R, Sar V, Simeon D, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, Dell PF. Dissociative disorders in DSM-5 Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

51 DİSSOSİYATİF KİMLİK BOZ. İÇİN ÖNERİLEN DSM-5 TANI ÖLÇÜTLERİ-II C.Sosyal, mesleki ve işlevselliğin diğer önemli alanlarında bozulmaya ve klinik olarak belirgin sıkıntıya yol açar D.Bozukluk kültürel ya da dini pratiğin geniş ölçüde kabul edilen bir parçası olmamalı ve maddeyle ilişkisiz ya da GTD a bağlı değil. Spiegel D, Loewenstein RJ, Lewis-Fernández R, Sar V, Simeon D, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, Dell PF. Dissociative disorders in DSM-5. Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

52 DSM-5 te DKB A tanı ölçütünde değişme A ölçütünün genel görünümü "çoğul kişilik"ten "kimlikte kopma"ya doğru biçimlendirilmiş, posesyonyaşantılarının da "ayrı kişilik durumu nunyerini tutmasına olanak tanınmış ve böylece kültürel farklılık kapsama alanına alınmış, A ölçütü daha ayrıntılı biçimde tanımlanırken kişilik durumlarının gözlenmese bile hasta tarafından bildirilmesi yeterli bulunmuştur. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

53 DSM-5 te DKB B tanı ölçütünde değişme DSM-IV dekib ölçütü kişilik durumlarının kontrolü alması koşulunu getirmekte iken DSM-5'de bu ölçütün kaldırılması önerilmekte. Böylelikle DKB ölçütlerinde bir yumuşama sağlanarak daha önce BTADB tanısı alan hastaların bir bölümünün daha DKB tanısı alabilmesi amaçlanmıştır. Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

54 Depersonalizasyonolmaksızın derealizasyonmaddesi BTADB dençıktı DSM-IV de BTADB tanısı alırken DSM-5 de depersonalizasyon bozukluğunun A ölçütündeki değişiklik sonucu depersonalizasyon bozukluğuna eklendi Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

55 Akut dissosiyatifdurumlar BTADB yeiki madde halinde eklendi. Bir aydan kısa sürmek kaydıyla, stres verici olay sonrası karışık (mikst) dissosiyatif belirtilerden oluşan ve akut stres bozukluğu ölçütlerine uymayan durumlar psikotik olmayan şekil; Karışık dissosiyatif belirtilerle birlikte psikotik belirtiler de gösteren durumlar psikotik (dissosiyatif, "histerik" psikoz) tip olarak eklendi Şar V. DSM-5 Taslak tanı ölçütlerine genel bir bakış: "Batı cephesinde yeni bir şey yok" mu? Klinik Psikiyatri 2010;13:

56 BTADB diğer maddelerinde değişim yok DKB yiiki kişilik ya da amnezi yokluğu ile karşılamayan Beyin yıkama Dis.trans GTD a bağlı olmayan bilinç kaybı,stupor,koma Ganser send Spiegel D, Loewenstein RJ, Lewis-Fernández R, Sar V, Simeon D, Vermetten E, Cardeña E, Brown RJ, Dell PF. Dissociative disorders in DSM-5. Depress Anxiety. 2011; 21;28(12):E17-45

57 Son söz ASB (8/14; dissosiasyonşart değil) TSSB deönemli sayılabilecek değişiklikler (korku ve çaresizlik maddesi kalkıyor, 3 değil 4 belirti demeti) geliyor. Daha önce anksiyetebozuklukları içersinde yer alan travma sonrası tablolar ile tarihi "histerik nevroz" gibi dissosiyatifbozukluklar "travma" kavramı ile ilişkilendiriliyor, Psikiyatrinin uzun ince bir yolda daha bilimsel olma yolculuğu sürüyor