YEŞİL BÜYÜME : ÇEVRESEL POLİTİKALARIN EKONOMİK FAYDALARI Ankara, Türkiye Mike Toman Dünya Bankası Araştırma Bölümü 30 Mayıs 2012

Transkript

1 İÇERİCİ YEŞİL BÜYÜME VE SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMAYA GİDEN YOL YEŞİL BÜYÜME : ÇEVRESEL POLİTİKALARIN EKONOMİK FAYDALARI Ankara, Türkiye Mike Toman Dünya Bankası Araştırma Bölümü 30 Mayıs 2012

2 Sürdürülebilir kalkınma büyümenin yeşil hale getirilmesini ve yoksulluğun azaltılmasını gerektirir Ekonomik Büyüme Sürdürülebilir Kalkınma Sosyal İlerleme / Yoksulluğun Azaltılması Çevresel Sürdürülebilirlik / Doğal Sermaye 2

3 Büyümenin sürdürülmesi ve yoksulluğun azaltılması gerekiyor Yoksulluk oranı (%) -445 milyon kişi -453 milyon kişi Gelişmekte olan ülkelerde kişi başına düşen GSYH hâlâ çok düşük : 1990: $ 2010: $ 2030: $* 918 milyon kişinin 2015 yılına kadar yoksulluk içinde yaşaması bekleniyor *: $2010, DB büyüme projeksiyonlarına dayalı olarak 3

4 Çevresel Bozunumun Maliyeti Tunisia Jordan El salvador Guatemala Syria Nepal Lebanon Colombia Morocco Algeria Peru Benin Bangladesh Egypt Pakistan Iran Nigeria CAR Average China Tajikistan Ghana Tunus Ürdün El Salvador Guatemala Suriye Nepal Lübnan Kolombiya Fas Cezayir Peru Benin Bangladeş Mısır Pakistan İran Nijerya Orta Afrika Cum. Ortalama Çin Tacikistan Gana (GSYH eşdeğerinin yüzdesi olarak) 0% 2% 4% 6% 8% 10% 12% Kaynak: Ülke Çevre Analizleri, Dünya Bankası 4

5 Yeşil Büyüme; Sürdürülebilir kalkınmayı işler hale getirmenin bir yoludur Hedef, sürdürülemez doğal sermaye bozunumuna takılmadan sağlam büyümeyi sağlamaktır Yoksulların faydalanmasını sağlamaya yönelik spesifik politikalara duyulan ihtiyacı ortadan kaldırmaz 5

6 Yeşil büyümenin bazı özellikleri 1. Üretici ve tüketici tercihleri doğal sermayenin sosyal maliyetlerini ve faydalarını tamamen yansıtır 2. Daha hızlı büyümenin daha güçlü çevresel koruma ile birlikte sağlanması gerekir 3. Büyüme ve çevresel politikalar iti koordine edildiğinde önemli yan faydalar sağlanır : a. Verimsiz ve sürdürülemez doğal kaynak kullanımı b. Yenilikçilik, ticaret, diğer büyüme politikaları yeşil teknolojilerin daha fazla kullanımını sağlar 6

7 Verimsizlikler maliyet etkin yeşil büyüme için fırsatlar yaratır 7

8 Doğal sermaye olarak Çevre Loess platosu - önce sonra 8

9 Dayanıklılığın arttırılması ve fiziksel sermayenin korunması 9

10 Kaynak kıtlığının ve çevresel bozunumun maliyetlerini düşürmek 10

11 Yeşil büyümeyi parasal açıdan daha karşılanabilir hale getirmek 11

12 Yenilikçilik maliyetlerin düşürülmesine Çevre ve Doğal kaynak düzenlemeleri : yardımcı olur - Doğal sermaye bozunumunu azaltarak doğrudan ve dolaylı faydalar üretir - Ekonomik teşviklerden yararlanacak şekilde tasarlandığında maliyet azaltıcı yenilikçiliği özendirebilir - Etkileri sektörler arasında değişkenlik gösterir Yeşil istihdam mucizesi değil Ancak tamamlayıcı politikalar yeşil büyüme fırsatlarını arttırır 12

13 Üretkenliği ve büyümeyi arttırmaya yönelik politikalar yeşil istihdam potansiyelini arttırabilir Yerel şirketler yeşil ürünler için daha rekabetçi üreticiler haline gelebilir KOBİ oluşumu önündeki engelleri azaltmaya yönelik politikalar yeşil sektörlerdeki istihdam potansiyelini arttırabilir Ekonomi genelindeki büyüme politikaları da yeşil büyümeyi arttırabilir Değişen teşvikler karşısında kaynak hareketliliğini ve piyasa esnekliğini arttırmaya yönelik politikalar Yeşil teknolojilerin benimsenmesi önündeki ticaret engellerinin ve diğer engellerin azaltılması Eğitim düzeyini yükseltmeye ve işçi becerilerini geliştirmeye yönelik tamamlayıcı politikalar 13

14 Yeşil büyümenin uygulanmasının önündeki zorluklar Uyum maliyetleri, davranışsal atalet Çıkar grupları / politik ekonomi hususları 14

15 Yenilenebilir enerji maliyetleri hâlâ yüksek düzeyde, ancak yine de bazı durumlarda YE daha rekabetçi hale geliyor Biyokütle enerjisi Güneş Enerjisi Jeotermal enerji Hidroelektrik Seviyelendirilmiş elektrik maliyeti Okyanus enerjisi Rüzgar enerjisi Biyokütle ısısı Güneş termik ısısı Jeotermal ısı Seviyelendirilmiş ısı maliyeti Biyo-yakıtlar Seviyelendirilmiş yakıt maliyeti IPCC 15

16 Akıllı fiyatlandırma ve düzenleme politikalarının kullanılması Doğru fiyatlar belirlemek Doğrudan ve dolaylı olarak Diğer engelleri kaldırmak: Yeşil altyapı finansman boşlukları Yerleşik davranışları yıkmaya yönelik bilgi, iletişim demonstrasyon programları Politik ekonomi kısıtları kazananlar ve kaybedenler 16

17 Enerji sübvansiyonu reformu ve sosyal güvenlik ağları Enerji sübvansiyonları zenginlere orantısız olarak daha fazla fayda sağlıyor Daha fazla ticari enerji kullanımı Sadece sübvansiyonları kaldırmak yoksulara orantısız olarak zarar verecektir Kabaca dengeleyici gelir desteği ödemeleri gerekli Kaynak: Arze del Granado ve arkadaşları (2010) En üst beşte birlik dilim, 20 ülkede enerji tüketim desteklerinin faydalarının ortalama dağılımı En alt beşte birlik dilim, 17

18 Politikaların, eylemlerin aciliyeti ve faydaların yapısı/zamanlaması dikkate alınarak tasarlanması Daha acil ve kazan-kazan : Bozucu sübvansiyonların azaltılması, enerji verimliliğinin arttırılması, açık erişimli kaynakların bozunumunun önlenmesi arazi, ormanlar, kıyılar, balıkçılık alanları, Yakın zamanlı ve/veya ciddi uzun vadeli sağlık sonuçları olan kirleticilerin önlenmesi Maliyetleri ve faydaları yansıtan dikkatlice düşünülmüş tercihler gerekli Politik ekonomi faktörlerinin ele alınması 18

19 Politikaların, eylemlerin aciliyeti ve faydaların yapısı/zamanlaması dikkate alınarak tasarlanması Daha uzun vadeli kazanımlar için acil eylem : Daha yeşil sektörlere ve teknolojilere kaynak aktarımının önündeki engellerin azaltılması Daha yeşil büyüme için yerli proses yenilikçiliğinin ve küresel teknoloji yenilikçiliğinin kabulü önündeki engellerin azaltılması Ekolojik açıdan daha verimli kentsel planlama ve altyapı yatırımları için daha iyi arazi kullanım planlamasının başlatılması Özellikle artan şehirleşme bağlamında 19

20 Politikaların, eylemlerin aciliyeti ve faydaların yapısı/zamanlaması dikkate alınarak tasarlanması Uzun vadeli kazanımlara göre yakın vadeli maliyetlerin azaltılmasına yönelik kademeli olarak gerçekleştirilebilecek eylemler : Yenilenebilir enerji yatırımları Yüksek maliyetli seçeneklere karşı daha az yeşil seçenekler arasındaki çıkmaz Büyük ölçekli yüksek sermaye yoğun atık su arıtma Daha acil sağlık ve çevre ihtiyaçları daha az maliyetli alternatifler ile karşılanabilir; yatırımların artan ihtiyaçlara göre ölçeklendirilmesi 20

21 Politikaların, eylemlerin aciliyeti ve faydaların yapısı/zamanlaması dikkate alınarak tasarlanması Bir yandan daha uzun vadeli kazanımları elde ederken aynı zamanda yakın vadeli maliyetleri azaltmaya yönelik kademeli olarak gerçekleştirilebilecek eylemler: Yenilenebilir enerji yatırımları Yüksek maliyetli seçeneklere karşı daha az yeşil seçenekler arasındaki çıkmaz Büyük ölçekli yüksek sermaye yoğun atık su arıtma Daha acil sağlık ve çevre ihtiyaçları daha az maliyetli alternatifler ile karşılanabilir; yatırımların artan ihtiyaçlara göre ölçeklendirilmesi 21

22 Dünya Bankası ve Yeşil Büyüme Rio+20 ye katılım Sancak gemisi raporu : Doğal sermaye muhasebesi : Yeşil büyüme ile ilgili devam eden araştırmalar örneğin; entserver/iw3p/ib/2012/05/08/ _ /Rendered/PDF/WPS6067.pdf Çevre stratejisinin revizyonu : 22

23 Teşekkürler 23

24 Örnek: Karbon Fiyatlandırması CO2 etkisi? Yakıtlar arası ikameye, verimlilik artışlarına, GSYH bileşimindeki değişimlere bağlı Tarife tasarımı ile ilgili kamu hizmet teşvikleri Karbon vergisi kurtarılabilir bir yakıt maliyeti mi? GSYH etkisi? Düşük faktör ikame edilebilirliği maliyeti yükseltir Vergi oranı ne kadar düşük olursa, etki o kadar azalır Aynı zamanda CO2 üzerindeki etki! Vergi gelirlerinin kullanımı yoluyla etkinin yumuşatılması Diğer vergilerin düşürülmesi Altyapı kısıtları 24

25 Örnek: Karbon Fiyatlandırması Dağıtımsal etkiler? Daha düşük gelir grupları, işten çıkarılan işçiler üzerinde daha yüksek yüzdeli etki Vergi gelirleri geçiş yardımı ve yoksullara yönelik gelir desteği sağlayabilir GSYH bileşimindeki değişim, istihdamın arttırılması önündeki engellerin aşılmasına dolaylı olarak yardımcı olabilir Ticaret hassasiyeti en fazla olan sektörlerin ihracatına vergi indirimleri sağlanabilir (belirli bir süre) sızıntı ve rekabetçilik sorunlarını önleyebilir Ancak, vergi sisteminde yönetilmesi gereken bir başka vergi takozu doğurur 25