UMS 1 Mali Tabloların Sunumu (2007 yılında yeniden düzenlenen UMS 1) Standarda Sunum / Açıklama Gereklilikleri

Transkript

1 UMS 1 Mali Tabloların Sunumu (2007 yılında yeniden düzenlenen UMS 1) Standarda (standardın ilgili paragraflarına referans verilmiştir) Bu kontrol listesi, işletmenin genel amaçlı mali tablolarının, önceki dönem mali tablolarıyla ve diğer işletmelerin mali tablolarıyla karşılaştırılmalarına olanak verecek biçimde sunulması için gerekli olan temel unsurları belirleyen ve 2007 yılında yeniden düzenlenen (r 2007) UMS 1 e yöneliktir. UMS 1 (r2007), belli açıklamaların mali tablolarda, diğer kalemlerin ise ya mali tablolarda ya da dipnotlarda yer almasını öngörür ve işletmenin kendi durumuna uygun olanı örnek alabileceği, tavsiye edilen bir formatı standardın eki olarak sunar. UMS 7, Nakit Akım Tablosu, nakit akım tablosunun sunumu ile ilgili yapıyı belirler. UMS 1, sunum terimini bazen her bir mali tabloda hatta dipnotlarda yer alan kalemleri de içine alır biçimde, geniş anlamda kullanır. Diğer UFRS ler tarafından öngörülen sunumlar, bu standartların gerekliliklerine göre hazırlanmıştır.bu veya diğer Standartlar da aksi belirtilmediği takdirde, bu sunumlar ya mali tablolarda ya da dipnotlarda yapılır. UMS 1 ile birlikte yayımlanan açıklamalı rehber, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu ve özkaynak değişim tablosu ile ilgili standardın sunum gerekliliklerinin nasıl karşılanacağına dair basit örnekleri içeren yöntemleri gösterir. 1 Ocak 2009 tarihinden itibaren yürürlüğe girecek olan UMS 1(r2007) nin erken uygulanmasına izin verilmiştir. Ancak bir işletmenin UMS 1(r2007) yi 1 Ocak 2009 tarihinden önce uygulaması durumunda, bu konuyu mali tablolarında açıklaması gerekmektedir. 10(a) UMS 1 (r (b) 10(c) 10(d) 10(e) 10(f) Tam bir mali tablo seti Tam bir mali tablo seti aşağıdaki bölümleri içerir: a) dönem sonu itibarıyla finansal durum tablosu, b) döneme ait kapsamlı gelir tablosu, c) döneme ait özkaynak değişim tablosu, d) döneme ait nakit akım tablosu, e) önemli muhasebe politikalarını özetleyen dipnotlar ve diğer açıklayıcı notlar, ve f) işletmenin bir muhasebe politikasını geriye dönük olarak uygulaması veya bir işletmenin mali tablolarındaki kalemleri geriye dönük olarak düzeltmesi ya da mali tablolarındaki kalemleri yeniden sınıflandırması durumunda en erken karşılaştırmalı dönemin başlangıcına ait bir finansal durum tablosu. 1. Bir işletme UMS 1 (r2007) de kullanılan başlıklardan farklı mali tablo başlıklarını kullanabilir. 2. UMS 1(r2007) in 81. paragrafı uyarınca (aşağıya bakınız) kar ve zarar unsurları tek bir kapsamlı gelir tablosunda ya da gelir tablosunda gösterilebilir. Gelir tablosunun sunulması durumunda, gelir tablosu tam bir mali tablo setinin bir parçası olduğu için, kapsamlı gelir tablosundan hemen önce sunulmalıdır.

2 Bir işletme tam bir mali tablo seti içindeki mali tablolarının tümünü aynı önem derecesine göre sunmalıdır. Gerçeğe uygun sunum ve UFRS ile uyum Mali tablolar işletmenin finansal durumunu, finansal performansını ve nakit akımlarını gerçeğe uygun olarak sunmalıdır. 1. Gerçeğe uygun sunum, işlemlerin sonuçlarının, diğer olayların ve koşulların, Finansal Tabloların Hazırlanma ve Sunulma Esaslarına İlişkin Kavramsal Çerçeve (Çerçeve) de belirtilen varlıklar, yükümlülükler, gelir ve giderlerin tanımlarına ve tahakkuk kriterlerine sadık kalınarak, gösterimini ifade eder. UFRS nin gerektiğinde ek açıklamalarla birlikte uygulanmasının, gerçeğe uygun sunumu sağlayan mali tablolar yaratacağı varsayılır. 2. Bir işletme, hemen hemen her durumda, mevcut UFRS lerle uyumu gerçekleştirerek, gerçeğe uygun bir sunumu sağlar. Gerçeğe uygun sunum için bir işletmenin gerçekleştirmesi gereken koşullar aşağıdaki gibidir; bir kaleme uygulanacak belirli bir UFRS nin olmaması durumunda yönetimin dikkate alacağı mevzuat hiyerarşisini gösteren UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardına uygun muhasebe politikalarını seçip, uygulamak, muhasebe politikalarını da içeren bilgileri geçerli, güvenilir, karşılaştırılabilir ve anlaşılabilir bilgiler sağlayacak biçimde sunmak, ve UFRS deki bazı hükümlere uyum, mali tablo kullanıcılarının bazı işlemler ile diğer olaylar ve koşulların işletmenin mali durumu ve finansal performansı üzerindeki etkilerini anlamalarında yetersiz kalıyorsa, ek açıklamalar yapmak. Mali tabloları UFRS lerle uyum içinde olan bir işletme, bu durum ile ilgili olarak açık ve koşulsuz bir açıklama yapmalıdır. 1. İşletmenin mali tabloları, UFRS lerin tüm maddeleriyle uyumlu olmadığı sürece,ufrs ler ile uyumlu kabul edilmez. 2. Bir işletme, uygun olmayan muhasebe politikalarını, kullanılan muhasebe politikalarını açıklayarak ya da dipnotlar veya açıklayıcı bilgiler kullanarak düzeltemez. Yönetimin UFRS deki hükümlere uyumun mali tablolara ilişkin Çerçeve de belirtilen hedefle çelişki yaratacak biçimde yanlış uygulamalara neden olacağını düşündüğü nadir durumlarda, işletme bu hükmü, geçerli mevzuat izin verdiği takdirde ve UMS 1(r2007) in 20. paragrafında (aşağıya bakınız) yapılan açıklamalar doğrultusunda uygulamaz.

3 24 1. Bir bilginin mali tabloların amaçlarıyla çelişkili olması, aynı zamanda işlemleri, diğer olayları ve koşulları gerçekçi bir şekilde sunması beklenirken, sunmaması ve sonuç olarak da bu durumun mali tablo kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkilemesi gerekir. 2. Yönetim, UFRS deki belirli hükümlere uyumun mali tablolara ilişkin Çerçeve de belirtilen amaçlara ters düşecek şekilde yanıltıcı olup olmadığını değerlendirirken aşağıdaki hususları dikkate alır: belirtilen koşullarda mali tablo hedeflerine neden ulaşılamadığı, ve 20 (a) UMS 1 (r2007). 20 (b) 20 (c) 20 (c) 20 (c) 20 (c) 20 (d) işletmenin koşullarının, kuralı uygulayan diğer işletmelerden, nasıl farklılaştığı. Eğer benzer koşullara sahip işletmelerde bu kural uyumluysa, işletmenin bu kurala uyumu halinde,çerçeve de belirtilen mali tabloların amaçlarıyla çelişecek derecede yanıltıcı olmaması gerektiği gerçeği. Bir işletmenin UMS 1(r2007) in 19. paragrafı (yukarıya bakınız) uyarınca UFRS ye ait bir kuralı uygulamaktan kaçınması durumunda, aşağıdaki açıklamaları yapmalıdır: a) yönetimin, işletmenin mali tablolarının finansal durumu, finansal performansı ve nakit akımlarını gerçekçi bir biçimde gösterdiğine dair kararı, b) uygulanabilir UFRS ler ile uyumlu olunduğu ancak gerçekçi bir sunum sağlamak için bir kuraldan ayrılındığına dair açıklamayı, c) uygulanmaktan kaçınılan UFRS nin başlığı, d) yorumu uygulamaktan kaçınmanın niteliği (UFRS nin gerektirdiği işlemi de içeren), e) UFRS nin gerektirdiği uygulamanın Çerçeve de belirtilen mali tabloların hedefleriyle çelişki yaratacak şekilde yanlış bir uygulama olmasının nedenleri, ve f) tercih edilen uygulamayı, ve g) standart uygulanmış olsaydı mali tablolarda yayınlanmış olacak olan kalemler üzerinde, bu kuralın uygulanmasından kaçınmanın dönemler itibariyle yapacağı finansal etkiyi. İşletme önceki yıllarda bir UFRS ye ilişkin kuralın uygulanmasından kaçınmışsa, bu sapma cari dönem mali tablolarındaki tutarları etkiliyorsa, işletme UMS 1 (r2007) de yer alan 20 (c) ve (d) paragraflarında belirtilen (yukarıya bakınız) açıklamaları yapmalıdır. Açıklama: Örneğin, işletme önceki yıllarda varlıkların ve borçların belirlenmesi için yararlanılan bir UFRS kuralını uygulamaktan kaçınmışsa ve bu kaçınma cari dönem mali tablolarında yer alan varlıklar ve borçlardaki değişikliklerin belirlenmesini etkiliyorsa UMS 1 (r2007) in 21. paragrafı (yukarıya bakınız) uygulanır.

4 23 23 (a) 23 (a) 23 (a) 23 (b) Çok ender koşullarda yönetim UFRS deki hükümlere uyumun mali tabloların Çerçeve de belirtilen hedefleriyle çelişki yaratacak biçimde yanlış uygulamalara neden olacağı sonucuna ulaşmışsa, ancak geçerli mevzuat kuralın uygulanmasından kaçınmaya izin vermiyorsa, işletme mümkün olduğu ölçüde, aşağıdaki açıklamaları yaparak, uyumlaştırmanın algılanan yanlışlığa götüren unsurlarını azaltacaktır. a) söz konusu UFRS nin başlığı, b) kuralın niteliği, c) yönetimin, bu kurala uyulması durumunda mali tabloların çerçevede belirtilen hedeflere ters düşürecek oranda koşulların çok yanıltıcı olduğu kanısına ulaşmasının nedenleri, ve d) raporlanan her dönem için, yönetimin gerçeğe uygun bir sunum sağlanması için gerekli olduğuna inandığı her bir mali tablo kalemiyle ilgili düzeltmeleri. 1. Bir bilgi parçasının finansal tabloların amaçlarıyla çelişkili olması, aynı zamanda işlemleri, diğer olayları ve koşulları gerçekçi bir şekilde sunması beklenirken, sunmaması ve sonuç olarak da bu durumun finansal tabloların kullanıcılarının ekonomik kararlarını etkilemesi gerekir. 2. Bir UFRS hükümlerine uymanın finansal tabloların çerçevede belirtilen amaçlarına ters düşürecek şekilde yanıltıcı olup olmadığını değerlendirirken yönetim, aşağıdaki hususları dikkate alır: a) belirtilen koşullarda finansal tabloların hedeflerine neden ulaşılamadığı; ve b) işletmenin koşullarının, kuralı uygulayan diğer işletmelerden, nasıl farklılaştığı. Eğer benzer koşullara sahip işletmelerde bu kural uyumluysa, işletmenin bu kurala uyumu halinde, çerçevede belirtilen finansal tabloların amaçlarıyla çelişecek derecede yanıltıcı olmaması gerektiği gerçeği. İşletmenin sürekliliği Yönetim, mali tabloları hazırlarken faaliyetlerini süresiz sürdüreceğini dikkate alır. Yönetimin şirketi tasfiye etme veya ticari faaliyetini sona erdirme veya bunların yerine geçecek daha gerçekçi bir alternatifi yoksa, işletme mali tablolarını süreklilik kavramına göre düzenler. Yönetim, değerlendirmelerini yaparken işletme faaliyetlerinin sürekliliğine kuşku düşürecek önemli belirsizlikler taşıyan olaylar veya koşulların farkındaysa, bu belirsizlikleri açıklamalıdır. İşletme mali tablolarını süreklilik esasına göre hazırlamadığı durumda, mali tabloların hangi esaslara göre hazırlandığı, işletmenin neden süreklilik kavramına uymadığı ve işletmenin mali tablolarını neden süreklilik kavramına göre düzenlenmediği açıklanır.

5 Muhasebenin tahakkuk esası İşletme, nakit akım tablosu haricindeki, tüm mali tablolarını muhasebenin tahakkuk esasına göre düzenler. Önemlilik ve birleştirme İşletme, önemli olduğu takdirde, benzer kalemlerden oluşan her bir grubu ayrı olarak sunmalıdır. 1. Mali tablo kalemleri,bireysel veya topluca, bu mali tablolara göre karar alan kullanıcıların ekonomik kararlarını etkiliyorsa o zaman bu kalemlerin ihmal edilmesi veya yanlış raporlanması önemlidir.önemlilik, mevcut koşullar içinde değerlendirilen ihmal veya yanlış raporlamanın boyutuna ve niteliğine bağlıdır.kalemin boyutu veya niteliği veya her ikisi birden belirleyici faktör olabilir. 2. İşletme, nitelikleri ve işlevleri itibariyle farklı olan kalemleri de, önemsiz olmadıkları takdirde, mali tablolarda ayrı olarak sunmalıdır. 3. Eğer bir kalem tek başına önem taşımıyorsa, söz konusu kalem diğer kalemler ile birleştirilerek, mali tablolarda ya da dipnotlarda sunulur. 4. Mali tablolarda ayrı bir şekilde sunulacak kadar önemli olmayan bir kalem, dipnotlarda ayrı olarak gösterilecek derecede önem taşıyabilir. 5. İşletme, UFRS de öngörülen sunumla ilgili özel kuralı, bilgiler önemli değilse, uygulamak zorunda değildir. Netleştirme (mahsup işlemi) İşletme, herhangi bir UFRS uyarınca mahsup edilmesi öngörülmediği veya izin verilmediği sürece, varlık veya borçlarını mahsup edemez. Açıklama: Varlıkların, örneğin stok değer düşüklüğü karşılığı ve şüpheli alacaklar karşılığı gibi, düzenleyici hesaplar düşüldükten sonra net tutarıyla gösterilmesi netleştirme değildir. İşletme, herhangi bir UFRS uyarınca öngörülmediği veya izin verilmediği sürece, gelir ve gider kalemlerini mahsup edemez. İşletme, olağan faaliyetlerinin arasında, gelir yaratmayan ancak gelir yaratan faaliyetlerin yanında tesadüfen ortaya çıkan diğer işlemleri de gerçekleştirir. İşletme, işlemin veya diğer olayın özünü yansıtıyorsa, işlemle ilgili gelir ve giderleri birbirleriyle netleştirerek, bu işlemlerin sonuçlarını mali tablolarda sunar. Açıklama: Net olarak sunulacak kalemlere örnekler aşağıdaki gibidir; işletme; yatırımlar ve faaliyetlerde kullanılan varlıkları da kapsayan duran varlıkların elden çıkarılmasıyla ortaya çıkan kar ve zararları, elden çıkarma sonucu sağlanan gelirden varlığın net defter değerini ve ilgili satış giderlerini düştükten sonra raporlar, ve UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar standardına göre tahakkuk ettirilen karşılıklarla ilgili olarak yapılan bir ödeme (harcama) üçüncü taraflar tarafından yapılmış olan sözleşmeye dayanarak tazmin edilmişse (örneğin; tedarikçiyle yapılan garanti sözleşmesi), işletme yapılan ödemeyi alınan tazminatla mahsup edilebilir.

6 (a) 36 (b) Bir işletme, benzer işlemlerden kaynaklanan kar ve zararları netleştirme suretiyle raporlar. Örneğin, kur farklarından kaynaklanan kar ve zararlar veya ticari amaçla elde tutulan finansal araçlardan kaynaklanan kar ve zararlar gibi kalemler önemli oldukları takdirde mahsup edilmeden ayrı olarak gösterilir. Raporlama dönemi Bir işletmenin raporlama dönemi tarihi değiştiğinde veya mali tablolarını bir yıldan daha uzun ya da daha kısa bir dönem için hazırlaması durumunda, aşağıdakileri açıklamalıdır: a) mali tabloların kapsadığı dönemi, b) mali tabloların bir yıldan daha uzun ya da daha kısa dönemi kapsamasının nedenini, ve c) kapsamlı gelir tablosu, özkaynak değişim tablosu ve ilgili açıklayıcı notların tümüyle karşılaştırılabilir olmadığını, 1. İşletme karşılaştırmalı bilgiler ile birlikte tam bir mali tablo setini en azından yılda bir kere sunar. 2. Normalde işletme mali tablolarını tutarlı olarak bir yıllık dönemi kapsayacak şekilde düzenler. Ancak bazı işletmeler, işlevinin bir gereği olarak, 52 haftalık dönem için raporlamayı tercih ederler. UMS 1 (r2007), böyle bir uygulamaya engel değildir. Karşılaştırmalı bilgi Bir UFRS de aksine bir hüküm yoksa, işletmenin önceki döneme ilişkin tutarlarla ilgili karşılaştırmalı bilgileri de mevcut döneme ait mali tablolarında raporlaması gereklidir. Cari dönemin mali tablolarının anlaşılması için gerekli olduğu takdirde, işletme metinsel ve tanımsal bilgiler için karşılaştırmalı bilgileri de vermelidir. Açıklama: 1. Bazı durumlarda, önceki dönemlerdeki mali tablolarda yer almış olan metinsel bilgi, cari dönemde de geçerliliğini sürdürebilir. Örneğin; son bilanço tarihinde sonucu belirsiz olan ve halen çözüm bekleyen yasal bir anlaşmazlık cari dönemde de açıklanmalıdır. Kullanıcılar, son bilanço tarihinde belirsizliğin olduğu ve cari dönemde bu belirsizliği çözme konusunda ne tür adımlar atıldığına dair bilgilerden yararlanırlar. 2. Karşılaştırmalı bilgilerini açıklayan bir işletme asgaride iki adet finansal durum tablosu, diğer tabloların her biri için 2 şer adet tablo ile ilgili notları sunmalıdır. İşletmenin bir muhasebe politikasını geriye dönük olarak uygulaması veya bir işletmenin mali tablolarındaki kalemleri geriye dönük olarak düzeltmesi ya da mali tablolarındaki kalemleri yeniden sınıflandırması durumunda ise asgaride 3 adet finansal durum tablosu, diğer tabloların her biri için 2 şer adet tablo ile ilgili notları sunmalıdır. İşletme finansal durum tablosunun sunumunu aşağıda belirtilen dönemler itibarıyla yapar: cari dönem sonu itibariyle, önceki dönem sonu itibariyle (bu dönem cari dönemin başlangıcıyla aynı döneme denk gelir), ve en erken karşılaştırmalı dönemin başlangıcı itibariyle.

7 (a) 41 (b) 41 (c) 42 (a) 42 (b) 45 Yeniden sınıflandırmanın mümkün olması durumunda, bir işletme mali tablolarındaki kalemlerin sunumunu ve sınıflandırılmasını düzeltip, yenilediği takdirde, karşılaştırmalı tutarları yeniden sınıflandırmalıdır. Açıklama: UMS 8, Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar özellikle işletme muhasebe politikasını değiştirirse veya bir hatayı düzeltirse karşılaştırmalı bilgide yapılması gereken düzeltmeleri belirtir. Karşılaştırmalı tutarları yeniden sınıflandırdığı durumlarda işletme aşağıdaki açıklamaları yapmalıdır: a) yeniden sınıflandırmanın niteliği, b) yeniden sınıflandırılmış olan kalemin veya kalem gruplarının tutarı, ve c) yeniden sınıflandırmanın nedeni. Karşılaştırmalı tutarları yeniden sınıflandırmanın mümkün olmadığı durumda ise işletme aşağıdaki hususları açıklamalıdır: a) tutarları yeniden sınıflandıramamasının nedenleri, ve b) eğer tutarlar yeniden sınıflandırılmış olsaydı, yapılmış olması gereken düzeltmelerin niteliği. Sunumun tutarlılığı İşletme, aşağıdakilerin aksine bir durumla karşılaşmadıkça, mali tablolarındaki kalemlerin sunum ve yeniden sınıflandırma işlemini bir dönemden diğerine olduğu gibi aktarmalıdır: a) işletme faaliyetlerinde önemli bir değişikliğin yapılmasında ya da mali tablolarının incelenmesinde, UMS 8, Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardındaki muhasebe politikalarının seçilmesi ve uygulanmasıyla ilgili olarak bir başka sunumun ya da yeniden sınıflandırma işleminin daha uygun olduğunun açıkça belirgin olduğu durumlar, veya b) UFRS deki bir hükmün sunumdaki değişikliği gerektirdiği durumlar. Açıklama: Örneğin; önemli bir alım ya da satım işlemi ya da mali tablo sunumunun incelenmesi, mali tabloların farklı bir şekilde sunulması gerektiği sonucunu ortaya çıkarabilir. İşletme mali tablo sunumunu ancak değiştirilen sunum mali tablo kullanıcılarına daha güvenilir ve daha geçerli bilgi verdiği ve yenilenen yapının muhtemelen sürekliliğinin sağlanacağı ve böylece karşılaştırma ilkesinin ortadan kalkmayacağı durumlarda değiştirir. Sunumda bu tür değişiklikler olduğunda işletme, UMS 1 (r2007) in 41. ve 42. paragrafları doğrultusunda (yukarıya bakınız), karşılaştırmalı bilgilerini yeniden sınıflar. Mali tabloların belirlenmesi İşletme, mali tablolarını açıkça tanımlamalı ve birlikte yayınlandıkları belgelerdeki diğer bilgilerden ayırmalıdır.

8 (a) 51 (b) 51 (c) 51 (d) 51 (e) (a) 54 (b) 54 (c) 54 (d) 54 (e) Açıklama: UFRS yalnızca mali tablolara uygulanır, yıllık rapor, düzenleyici kuruluşlara ait belgeler veya diğer belgelerde sunulan bilgilere uygulanmaz. Bu nedenle kullanıcıların UFRS ye göre hazırlanmış bilgilerle, işlerine yarayan ancak UFRS ye tabi olmayan diğer bilgileri birbirlerinden ayırmalarında yarar vardır. İşletme, mali tabloların her bölümünü ve notları açıkça belirtlmelidir. İşletme aşağıdaki bilgileri açık bir biçimde göstermeli ve bilgilerin doğru anlaşılması için bu bilgileri gerektiğinde tekrarlamalıdır: a) raporlayan işletmenin adı veya diğer kimlik bilgileri ve bu bilgilerde önceki raporlama dönemi sonu itibarıyla olan değişiklikler, b) mali tabloların tek bir şirketi mi yoksa şirketler grubunu mu içerdiği, c) raporlama dönemi sonunu ya da mali tablo setinin veya notların kapsadığı dönemi, d) UMS 21 Kur Değişiminin Etkileri standardında tanımlandığı şekliyle kullanılan para birimi, ve e) mali tabloda sunulan tutarların yuvarlanma derecesi. 1. İşletme UMS 1 in (r2007) 51. paragrafında (yukarıya bakınız) belirtilen şartları, mali tablo sayfalarında, tablolarında, notlarında ve sütunlarında uygun başlıklara yer vermek suretiyle karşılar. Bu tür bilgilerin en iyi şekilde sunulabilmesi için uygun bir değerlendirmenin yapılması gerekir. Örneğin, işletme mali tablolarının gösterimini elektronik ortamda yaptığı takdirde, her zaman ayrı sayfaları kullanmaz. Bu durumda işletme, mali tablolarda yer alan bilgilerin doğru bir biçimde anlaşılması için yukarıdaki unsurların sunumunu yapar. 2. İşletmenin sunulan bilgiler için kullanılan para birimini bin veya milyon hanelerine yuvarlayarak ifade etmesi, genellikle mali tabloları daha anlaşılabilir hale getirir. Ancak bunun kabul edilebilir olması, sunumun yuvarlama düzeyinin açıklanması ve önemli bilgilerin ihmal edilmemesine bağlıdır. Finansal durum tablosu Finansal durum tablosunda yer alacak bilgiler Finasal durum tablosu asgari olarak aşağıdaki tutarları gösteren kalemleri içermelidir; a) maddi duran varlıklar, b) yatırım amaçlı gayrimenkuller, c) maddi olmayan duran varlıklar, d) finansal varlıklar (aşağıda (e), (h) ve (i) maddelerinde gösterilenler hariç), e) özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakler,

9 54 (f) 54 (g) 54 (h) 54 (i) 54 (j) 54 (k) 54 (l) 54 (m) 54 (n) 54 (o) 54 (p) 54 (r) 54 (s) f) biyolojik varlıklar, g) stoklar, h) ticari ve diğer alacaklar, i) nakit ve nakit benzerleri, j) UFRS 5, Satış İçin Elde Tutulan Varlıklar ve Durdurulan Faaliyetler standardı uyarınca, satış için elde tutulan olarak sınıflandırılan varlıklar ile satış için elde tutulan olarak sınıflandırılan elden çıkarma gruplarına dahil edilen varlıkların toplam tutarı, k) ticari ve diğer borçlar, l) karşılıklar, m) finansal borçlar ( (k) ve (l) maddelerinde gösterilenler hariç), n) UMS 12 Gelir Vergisi standardında tanımlandığı gibi, dönem vergisiyle ilgili borçlar ve varlıklar, o) UMS 12 de tanımlandığı gibi, ertelenen vergi borçları ve ertelenen vergi varlıkları, p) UFRS 5 uyarınca, satış için elde tutulan olarak sınıflandırılan elden çıkarma gruplarına dahil edilen yükümlülükler, r) özkaynaklarda gösterilen azınlık hakları, ve s) ana şirketin ortaklarına ait çıkarılmış sermaye ve yedekler. 1. UMS 1 (r2007), kalemlerin hangi sıra ve biçimde sunulacağını açıklamaz. UMS 1 in (r2007) 54. paragrafı (yukarıya bakınız) sadece, finansal durum tablosunda ayrı olarak sunulmaya yeter ölçüde birbirlerinden nitelik ve işlev olarak farklı olan kalemlerin, bir listesini verir. 2. Ayrıca: kalemin boyutu, niteliği veya işlevi veya benzer kalemlerin bir araya toplanması işletmenin finansal durumunun anlaşılması için uygun olduğu takdirde, yeni kalemler eklenir, ve işletmenin finansal durumunun anlaşılmasına uygun bilgi sağlamak amacıyla, kalemlerin bir araya toplanması, işletmenin ve işlemlerinin niteliğine göre düzeltilebilir. (Örneğin, finansal bir kuruluş, faaliyetlerine ilişkin ihtiyaca uygun bilgi sağlamak üzere yukarıdaki açıklamaları düzeltebilir.) İşletme, bu tür bir sunumun işletmenin finansal durumunun anlaşılması için uygun olması durumunda, finansal durum tablosunda ek kalemler, başlıklar ve ara toplamlar gösterecektir.

10 58 1. İşletme ek kalemlerin ayrı olarak sunulup, sunulmayacağının aşağıdaki hususlara göre değerlendirir : varlıkların niteliği ve likiditesi; varlıkların işletmedeki işlevi (fonksiyonu); ve borçların tutarı, niteliği ve zamanlaması (vadesi). 2. Farklı varlık grupları için farklı ölçü temellerinin kullanılması, bunların nitelik veya işlevlerinin farklı olması ve bu nedenle farklı kalemler olarak sunulmasını önerir. Örneğin; UMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardına göre farklı maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle veya yeniden değerlendirilmiş tutarlarıyla gösterilir. Bir işletmenin dönen ve duran varlıklarını ve kısa ve uzun vadeli borçlarını finansal durum tablosunda ayrı olarak sınıflandırması durumunda, ertelenmiş vergi varlıklarını (borçlarını), dönen varlıklar (kısa vadeli borçlar) olarak sınıflayamaz. Kısa ve Uzun Vade Ayrımı Bir işletme, likidite temeline dayalı sunumun daha güvenilir ve yararlı bilgi sağladığı durumlar hariç, dönen ve duran varlıklarını ve kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerini finansal durum tablosunda ayrı ayrı sınıflandırarak sunmalıdır. Bir işletmenin likidite temeline dayalı sunumunun, kısa ve uzun vadeli temeline dayanan sunumuna göre daha güvenilir ve yararlı bilgi sağlaması durumunda, varlık ve borçlarının likidite esasına göre sınıflandırılması gerekmektedir. 1. Bazı işletmeler,örneğin mali işletmeler, açıkça belirlenebilen bir faaliyet döngüsü içinde mal ve hizmet sunumunda bulunmadıkları için, varlıklarını ve borçlarını kısa ve uzun vadeli olarak sunmaları yerine, likiditeye göre artan veya azalan sırada sunmaları daha güvenilir ve tutarlı bilgi sağlar. 2. İşletmenin bazı varlık ve borçlarını kısa ve uzun vadeli olarak ayırmasına ve diğerlerini de, böyle bir sunumun daha güvenilir ve tutarlı bilgi sağladığı takdirde, likidite esasına göre sınıflamasına izin verilir. Böyle bir karma sunuma gereksinim işletmenin farklı faaliyetleri olması halinde ortaya çıkabilir. UMS 1 in (r2007) 60. paragrafında izin verilen sunum yöntemlerinden hangisi kullanılırsa kullanılsın işletme; a) raporlama dönemi sonundan itibaren on iki ay içinde, ve b) raporlama dönemi sonu itibariyle on iki ayı aşan süre içinde 65 ödenmesi ve tahsili beklenen tutarları birlikte içeren her varlık ve borç kalemi için on iki aydan uzun vadede gerçekleşmesi beklenen tahsilat ve ödeme tutarlarını açıklamalıdır. Açıklama: Örneğin, işletme raporlama döneminin sonu itibariyle on iki aydan uzun sürede paraya çevrilmesi beklenen stok tutarlarını raporlar.

11 66 (a) (b) 66 (c) 66 (d) UMS 1 r(2007) (a) (b) 69 (c) 69 (d) Dönen varlıklar İşletme bir varlığı aşağıdaki kriterlerden herhangi birine uyduğu takdirde dönen varlık olarak sınıflandırmalıdır: a) işletmenin varlığı normal faaliyet dönemi içinde paraya çevirmesinin, satmasının veya tüketmesinin beklenmesi, Açıklama: İşletmenin faaliyet dönemi, işleme tabi tutulmak üzere tedarik edilen varlıkların nakit veya nakit benzeri bir unsura çevrilmesi arasında geçen süredir. Eğer işletmenin normal faaliyet süresi açıkça belirlenemiyorsa, süresi on iki ay olarak varsayılır. Dönen varlıkların raporlama dönemi sonrasındaki on iki ay içinde paraya dönüşmeleri beklenmiyor olsa bile, bu varlıklar normal faaliyet dönemi içinde satılan, tüketilen ve paraya çevrilen varlıkları (örneğin, stoklar ve ticari alacaklar gibi) içerir. b) işletmenin varlığı özellikle ticari amaçla elde bulundurması, c) işletmenin varlığı raporlama dönemi sonrasında on iki ay içinde paraya çevirmesi, veya d) (UMS 7 Nakit Akım Tablosu standardında tanımlandığı gibi) raporlama dönemi sonrasında en az on iki ay içinde varlığın bir borcun ödenmesi için kullanılmaması veya başka bir nedenle sınıflandırılmamış olması koşuluyla, nakit veya nakit benzerleri olan varlık olması. İşletme UMS 1 in (r2007) 66. paragrafındaki (yukarıya bakınız) kriterleri karşılayanlar dışında kalan tüm diğer varlıkları duran varlık olarak sınıflandırmalıdır. Açıklama: UMS 1 (r2007), duran terimini uzun vadeli maddi, maddi olmayan ve finansal varlıklar için kullanır. Anlamı açık olduğu sürece alternatif terimlerin kullanılmasına engel değildir. Kısa vadeli borçlar İşletme kısa vadeli bir borcu aşağıdaki kriterlerden birine uyduğu takdirde kısa vadeli olarak sınıflandırmalıdır: a) işletmenin borcu normal faaliyet dönemi içinde ödemeyi beklemesi, veya Açıklama: Ticari borçlar ve personelle ilgili bazı tahakkuklar ve diğer faaliyet maliyetleri gibi bazı kısa vadeli borçlar, işletmenin normal faaliyet dönemi içinde kullanılan işletme sermayesinin bir parçasıdır. Faaliyetle ilgili bu tür kalemler, raporlama dönemi sonrasından itibaren on iki aydan daha uzun bir sürede ödenecek olsalar bile, kısa vadeli olarak sınıflandırılır. İşletmenin varlık ve yükümlülüklerinin sınıflanmasında aynı normal faaliyet dönemi uygulanır. Eğer işletmenin normal faaliyet dönemi açıkça belirlenemiyorsa, sürecin on iki ay olduğu varsayılır. b) işletmenin borcu özellikle ticari amaçla elde tutması, veya c) borcun raporlama dönemi sonrasındaki on iki ay içinde ödenecek olması, veya d) işletmenin borcunu, raporlama dönemi sonrası en az on iki ay içinde ödemesini erteleyecek koşulsuz bir hakkının olmaması.

12 69 72 İşletme,UMS 1 in (r2007) 69. paragrafında (yukarıya bakınız) belirtilen şartları karşılayanlar dışındaki tüm yükümlülükleri uzun vadeli olarak sınıflandırmalıdır. İşletme, eğer finansal yükümlülüklerinin vadeleri raporlama dönemi sonrasındaki on iki ay içinde doluyorsa bu yükümlülükleri kısa vadeli olarak sınıflamalıdır; a) orijinal vade on iki aydan uzun olsa bile, ve b) mali tabloların yayınlanması onaylanmadan önce ve raporlama dönemi sonrası uzun vadeli yeni bir finansman sözleşmesi veya yeni bir ödeme planı yapılmış olsa bile. İşletmenin, raporlama dönemi sonrası en az on iki ay içinde borcu yeniden finanslamayı veya döndürmeyi planlaması ve tercih etmesi durumunda, bu borç kısa dönemde ödenecek olsa bile, uzun vadeli olarak sınıflanır. Açıklama: Ancak, borcun yeniden finansmanı veya döndürülmesi işletmenin tercihi değilse (örneğin, yeniden finansman sözleşmesi mevcut değildir), yeniden finansman olasılığı dikkate alınmaz ve borç kısa vadeli olarak sınıflanır. Eğer işletme raporlama döneminde ya da raporlama döneminden önce uzun vadeli borç sözleşmesindeki borcu talep edilmesi halinde ödenebilir hale getiren, bir maddeyi ihlal etmesi durumunda, alacaklı raporlama dönemi sonrası ve mali tabloların yayınlanmasının onaylanmasından önce, bu ihlalden ötürü bir ödeme talebinde bulunmayacağı konusunda şirket ile anlaşsa bile, bu borcu kısa vadeli olarak sınıflandırır. 1. İşletme bu borcu kısa vadeli olarak sınıflandırır çünkü raporlama dönemi sonunda işletme, bu tarihten itibaren borcun ödemesini en az on iki ay erteleyecek koşulsuz bir hakka sahip değildir. 2. Alacaklının raporlama döneminde ya da raporlama dönemi öncesi ödemesiz dönemin süresini uzatmayı kabul ettiği durumlar için bir sonraki maddeye bakınız. Eğer işletmenin raporlama döneminde ya da raporlama dönemi öncesi uzun vadeli borç sözleşmesindeki borcu talep edilmesi halinde ödenebilir hale getiren bir maddeyi ihlal etmesi durumunda, raporlama dönemi sonunda alacaklı, en az on iki ay sonra sona erecek olan ve işletmenin ihlali ortadan kaldırılabileceği ve kendisinin hemen ödeme talebinde bulunamayacağı bir ödemesiz dönemi tanıma konusunda işletmeyle uzlaşmaya varmışsa, borç uzun vadeli olarak sınıflandırılır.

13 UMS 1 (2007). 76 Kısa vadeli olarak sınıflandırılmış borçlar açısından, raporlama dönemi sonu ile mali tabloların yayınlanma onayı tarihi arasında eğer aşağıdaki olaylar olursa bunlar, UMS 10, Raporlama Dönemi Sonrasındaki Olaylar standardına göre, düzeltme gerektirmeyen olaylar olarak gösterilecektir: a) uzun vadeli yeni finansman sağlamak, b) uzun vadeli borç sözleşmesiyle yapılan ihlalin düzeltilmesi, ve c) alacaklıdan uzun vadeli borç sözleşmesinin ihlalinin düzeltilmesi için raporlama dönemi sonu itibariyle en azından on iki ay sonra sona erecek olan ödemesiz bir dönemin sağlanması. Finansal durum tablosunda veya dipnotlarda yer alacak bilgiler İşletme, sunulan kalemlerin alt sınıflamalarını, işletmenin faaliyetlerine uygun bir şekilde ya finansal durum tablosunda ya da dipnotlarda sunmalıdır. Açıklama: Alt sınıflamalardaki ayrıntı, UMS nin kurallarına ve tutarların boyutu, niteliği ve işlevine dayanır. UMS 1 in (r2007) 58. paragrafında (yukarıya bakınız) belirtilen unsurlar da, alt sınıflamaların belirlenmesinde kullanılan ölçülere karar vermek için kullanılır. Her kalem için açıklama ve sunum farklıdır, örneğin: maddi duran varlık kalemleri UMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardına göre kendi içinde sınıflandırılmıştır; alacaklar, ticari müşterilerden olan alacaklar, ilgili taraflardan olan alacaklar, peşin ödemeler ve diğerleri biçiminde sınıflanır; stoklar,ums 2 Stoklar standardına göre, ticari mal, ilk madde ve malzeme, yarı mamul ve mamul olarak alt sınıflara ayrılır; karşılıklar, çalışanlara sağlanan faydalara ilişkin karşılıklar ve diğerleri olarak ayrılır; ve özkaynaklar ve yedekler çeşitli sınıflara ayrılır, örneğin, ödenmiş sermaye, hisse senedi ihraç primi ve yedekler gibi.

14 79 (a) Bir işletme aşağıdaki hususları finansal durum tablosunda, özkaynak değişim tablosunda ya da dipnotlarda açıklayacaktır: a) paylara bölünmüş sermayenin her bir sınıfı için: i) kayıtlı sermayeyi oluşturan hisse senedi sayısı, ii) çıkarılan ve tamamı ödenen ile çıkarılan fakat tamamı ödenmeyen hisse senetlerinin sayısı, iii) bir hisse senedinin nominal değeri veya hisse senetlerinin nominal değerinin olmadığı, iv) dönem başı ve dönem sonunda bulunan hisse senetleri sayısının uyumlulaştırılması, v) temettülerin dağıtımı ve sermayenin geri ödenmesindeki sınırlamalar da dahil söz konusu sermaye sınıfıyla ilgili haklar, imtiyazlar ve sınırlamalar (kısıtlamalar), vi) işletme tarafından veya iştirakleri veya bağlı ortakları tarafından bulundurulan işletmenin kendi hisse senetleri, ve 79 (b) (a) 82 (b) 82 (c) vii) vadeli işlemler ve sözleşmeler gereği yapılacak hisse senedi satışları için çıkarılmak üzere işletmede bulundurulan hisse senetleri, vadeleri ve tutarları, ve b) özkaynaklardaki yedeklerin her birinin niteliği ve amacıyla ilgili açıklamayı. Paylara bölünmüş sermayesi olmayan işletmeler, (örneğin adi ortaklıklar ve vakıflar), özkaynakta hakkı olan her grup için dönemde meydana gelen değişiklikleri ve yine özkaynakta hakkı olan her grup için hakları, imtiyazları ve sınırlamaları göstererek, UMS 1 deki (r2007) 79(a) paragrafında (yukarıya bakınız) istenenlere eşit bilgileri açıklayacaktır. Kapsamlı gelir tablosu Bir işletme dönem içinde muhasebeleştirilen gelir ve gider kalemlerinin tümünü aşağıda belirtilen tabloların birinde sunmalıdır: a) tek bir kapsamlı gelir tablosunda, veya b) iki tablo içinde: kar ve zarar unsurlarını gösteren tek bir tabloda (gelir tablosu) ve kar ve zararla başlayan ve diğer kapsamlı gelir unsurlarını gösteren ikinci bir tabloda (kapsamlı gelir tablosu) Kapsamlı gelir tablosunda yer alacak bilgiler Kapsamlı gelir tablosu en azından dönemle ilgili aşağıdaki tutarları gösteren kalemleri içermelidir: a) gelir (hasılat), b) finansman maliyetleri, c) özkaynak yöntemine göre izlenen iştirakler ve bağlı ortaklıkların kar veya zarar payları,

15 82 (d) 82 (e) 82 (f) 82 (g) 82 (h) 82 (i) 83 (a) 83 (b) d) vergi gideri (karşılığı), ve e) aşağıdakilerin toplamını oluşturan tek bir tutar: i) durdurulan faaliyetlere ilişkin vergi sonrası kar veya zarar, ile ii) gerçeğe uygun değerden satış maliyetlerinin düşülmesi suretiyle ölçülmesi veya durdurulan faaliyetleri oluşturan varlık veya varlık grubunun (gruplarının) elden çıkarılması sırasında muhasebeleştirilen vergi sonrası kazanç veya kayıpları, ve f) kar veya zarar. g) içeriğine göre sınıflanan her bir diğer kapsamlı gelir unsuru ((h) maddesindeki tutarlar haricinde aşağıya bakınız) h) özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilen iştirakler ve ortak girişimlerdeki diğer kapsamlı gelir payı, ve i) kapsamlı gelir toplamı. İşletme aşağıdaki kalemleri dönem kar veya zarar dağıtımı olarak kapsamlı gelir tablosunda sunmalıdır: a) Aşağıdakilere ilişkin kar veya zarar; i) azınlıklara, ve ii) ana şirketin ortaklarına b) Aşağıdakilere ilişkin toplam kapsamlı gelir tutarı; i) azınlıklara, ve ii) ana şirketin ortaklarına Bir işletme UMS 1 in (r2007) 82 (a) (h) maddelerindeki kalemler ile 83 (a) maddesindeki açıklamaları (yukarı bakınız) ayrı bir gelir tablosunda sunabilir (UMS 1 in (r2007) 81. paragrafı yukarıya bakınız). Bu tür bir sunum işletmenin finansal performansının anlaşılması için uygun olduğu takdirde, bir işletme ek kalemleri, başlıkları ve ara toplamları, kapsamlı gelir tablosunda ve ayrı bir gelir tablosunda (sunulması durumunda) göstermelidir. Açıklama: Finansal performansın unsurlarının açıklanması için gerekli olduğu takdirde, işletme kapsamlı gelir tablosu ile ayrı bir gelir tablosuna (sunulması durumunda) ek kalemler ekleyebilir ve yapılan açıklamalar ile kalemlerin sıralamasını düzeltebilir. Bu durumda dikkate alınması gereken hususlar önemlilik ile gelir ve gider kalemlerinin nitelik ve işlevleridir. Örneğin, finansal bir kurum, faaliyetlerine ilişkin ihtiyaca uygun bilgi sağlamak üzere açıklamaları düzeltebilir. İşletme, hiçbir gelir veya gider kalemini ne kapsamlı gelir tablosunda, ne ayrı bir gelir tablosunda ne de dipnotlarda olağandışı kalemler olarak göstermemelidir

16 Dönemin karı ve zararı İşletme, bir UFRS standardı uyarınca aksi öngörülmediği ya da izin verilmediği takdirde, dönemde tahakkuk eden tüm gelir ve gider kalemlerini kar veya zarara aktaracaktır. 1. Bazı UFRS ler, bir işletmenin dönemin kar veya zararına bazı kalemleri dahil edemeyeceği durumları ele alır. UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardı böyle iki durumla ilgilenir; bunlar hataların düzeltilmesi ve muhasebe politikalarındaki değişikliklerin etkisidir. 2. Diğer UFRS ler, Çerçeve nin gelir ve gider tanımını karşılayan diğer kapsamlı gelir unsurlarının kar ve zarara dahil edilmemesini öngörür (UMS 1 in (r2007) 7. paragrafına bakınız). Döneme ait diğer kapsamlı gelir Bir işletme yeniden sınıflandırma düzeltmeleri ile birlikte her bir diğer kapsamlı gelir unsuruyla ilişkilendirilen gelir vergisi tutarını kapsamlı gelir tablosunda ya da mali tablo notlarında göstermelidir. Açıklama: Bir işletme diğer kapsamlı gelir unsurlarının sunumunu aşağıdaki şekilde yapabilir: ilgili vergi etkilerinden arındırılmış olarak, ya da ilgili vergi etkileri öncesi bu unsurlarla ilişkilendirilen gelir vergisi tutarının toplamını gösteren tek bir tutar olarak Bir işletme diğer kapsamlı gelir unsuruyla ilgili yeniden sınıflandırma düzeltmelerini açıklamalıdır. Açıklama: Diğer UFRS ler diğer kapsamlı gelir içinde önceden muhasebeleştirilen tutarların kar ve zararda yeniden sınıflandırılıp, sınıflandırılmadığı ve yeniden sınıflandırıldıysa ne zaman sınıflandırıldığıyla ilgili konulara değinir. Bu tür yeniden sınıflandırmalar, UMS 1 (r2007) içinde yeniden sınıflandırma düzeltmeleri olarak ele alınır. Yeniden sınıflandırma düzeltmesine, düzeltmenin kar ve zararda yeniden sınıflandırıldığı dönemdeki ilgili diğer kapsamlı gelir unsuru dahil edilir. Örneğin; satılmaya hazır finansal varlıkların elden çıkarılması sonucu elde edilen kazançlar, döneme ait kar /zarara dahil edilir. Bu tutarlar, dönem içinde veya geçmiş dönemlerdeki gerçekleşmemiş tutarlar olarak diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilmiş olabilir. Bu gerçekleşmemiş tutarlar, kapsamlı gelir toplamına iki kez dahil edilmelerini önlemek amacıyla, kar/zarar içinde yeniden sınıflandırılan diğer kapsamlı gelirlerden indirilmelidir. Bir işletme yeniden sınıflandırma düzeltmelerini kapsamlı gelir tablosunda veya mali tablo notlarında sunmalıdır. Yeniden sınıflandırma düzeltmelerini mali tablo notlarında sunan bir işletme, diğer kapsamlı gelir unsurlarını ilgili yeniden sınıflandırma düzeltmelerini yaptıktan sonra sunar.

17 Yeniden sınıflandırma düzeltmeleri; yurtdışındaki faaliyetin elden çıkarılması (UMS 21 Kur Değişiminin Etkileri standardına bakınız), satılmaya hazır finansal varlıkların bilanço dışı bırakılması (UMS 39, Finansal Araçlar: Muhasebeleştirme ve Ölçüm standardına bakınız) ve finansal riske karşı korunan tahmini bir işlemin kar veya zararı etkilemesi (Nakit akımını finansal riskten koruma ile ilgili olan UMS 39 daki 100. paragrafa bakınız) gibi konuların sonucu ortaya çıkar. 2. Yeniden sınıflandırma düzeltmeleri; UMS 16 Maddi Duran Varlıklar standardı veya UMS 38 Maddi Olmayan Duran Varlıklar standardına göre muhasebeleştirilen yeniden değerlendirme fazlalığındaki değişikliklerden ya da UMS 19, Çalışanlara Sağlanan Faydalar standardında yer alan 93A paragrafına göre muhasebeleştirilen tanımlanmış fayda planlarından elde edilen aktüeryal kazanç veya zararlardan kaynaklanmamaktadır. Bu unsurlar diğer kapsamlı gelir içinde muhasebeleştirilir ve daha sonraki dönemlerde kar veya zararda yeniden sınıflandırılmazlar. Kapsamlı gelir tablosunda ya da dipnotlarda yer alacak bilgiler Bir gelir veya gider kalemi önemliyse, bunun niteliği ve tutarı ayrı ayrı sunulmalıdır. Açıklama: Gelir ve gider kalemlerinin ayrı ayrı sunulmasını gerektirecek hususlar şunlardır: stokların net gerçekleşebilir değerine veya maddi duran varlıkların geri kazanılabilir tutarına indirgenmesi için ayrılan karşılık giderleri ve bunların iptali; işletmenin faaliyetlerinin yeniden yapılandırılması ve yeniden yapılandırma maliyetleriyle ilgili karşılıkların iptali; maddi duran varlıkların elden çıkarılması; yatırımların elden çıkarılması; faaliyetlerinin sona erdirilmesi; tasfiyeyle ilgili ödemeler; ve karşılıklarla ilgili diğer iptaller. İşletme, işletme içindeki niteliklerine veya işlevlerine dayanarak kar ve zararda muhasebeleştirilen giderlerden hangisi daha güvenilir ve tutarlı bilgi sağlıyorsa ona dayalı bir analizi sunmalıdır. 1. İşletmelerin UMS 1 in (r2007) 99. paragrafında (yukarıya bakınız) istenen analizleri kapsamlı gelir tablosunda ya da sunumu yapıldıysa, ayrı bir gelir tablosunda yapmaları tavsiye edilmektedir.

18 (a) 106 (b) 106 (c) 106 (d) Giderlerin niteliği yöntemi biçiminde, giderler, gelir tablosunda niteliklerine göre (örneğin, amortisman, malzeme alışları, nakliye maliyetleri, sosyal yardımlar ve reklam maliyetleri) toplanır fakat, işletmenin çeşitli fonksiyonlarına dağıtılmazlar. Bu yöntemin uygulanması kolay olabilir çünkü giderlerin fonksiyonel sınıflamaya dağıtılması gerekmez. Giderlerin niteliklerine göre sınıflanmasına ilişkin örnek için UMS 1 in (r2007)102. paragrafına bakınız. 3. Analizin ikinci biçimi giderlerin fonksiyonu veya satışların maliyeti yöntemidir ve giderleri, satışların maliyeti veya örneğin dağıtım veya yönetim faaliyetleri maliyetlerinin bir parçası olarak, fonksiyonlarına göre sınıflar. İşletme, en azından, bu yöntemde satışlarının maliyetini diğer giderlerden ayrı olarak sunar. Bu yöntem kullanıcılara giderlerini niteliğe göre sınıflanmasından daha tutarlı bilgi sağlar, fakat maliyetlerin fonksiyonlara paylaştırılması keyfi dağıtımları ve ciddi değerlendirmeleri gerektirebilir. Giderlerin fonksiyona göre sınıflanmasına ilişkin örnek için UMS 1 in (r2007) 103. paragrafına bakınız. Giderleri fonksiyon esasına göre sınıflayan bir işletme, amortisman ve itfa giderlerini ve sosyal yardım giderlerini içeren giderlerin nitelikleriyle ilgili ek bilgi sunmalıdır. Açıklama: İşletmelerin yukarıdaki paragraflarda belirtilen giderlerin sınıflandırılma metotları arasında tercih yapmasına izin verilmesine rağmen, giderlerin fonksiyonu sınıflandırması kullanıldığı takdirde, giderlerin niteliğiyle ilgili bilgi gelecekteki nakit akımlarının tahmininde yararlı olduğu için ek bilgilerin sunulmasına gerek vardır.ums 1 in (r2007) 104. paragrafında (yukarıya bakınız) yer alan sosyal yardım ifadesi UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar standardındaki ifade ile aynı anlamdadır. Özkaynak değişim tablosu Bir işletme tabloda aşağıda belirtilenleri göstererek, özkaynak değişim tablosunu sunmalıdır: a) ana şirket ortaklarına ve azınlık paylarına düşen toplam tutarları ayrı ayrı göstermek suretiyle döneme ait toplam kapsamlı gelir tutarı, b) her bir özkaynak unsuru için, UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardına göre tahakkuk ettirilen geriye dönük uygulama veya geriye dönük düzeltmelerin etkileri, c) ortaklara yapılan dağıtımları ayrı olarak göstermek suretiyle, işletmenin ortaklarının kendi iradeleri dahilinde yaptıkları işlemlerin tutarlarını, d) özkaynakların her bölümü için, her bir değişikliği ayrı göstermek suretiyle, dönem başı ve dönem sonu defter değerlerinin mutabakatını. 1. UMS 1 in (r2007) 106. paragrafında (yukarıya bakınız) anılan özkaynak unsurları; özkaynaklara yapılan her türlü katkı, her bir diğer kapsamlı gelir sınıfına ilişkin kümülatif bilanço ve geçmiş yıl karları gibi unsurları içerir.

19 (a) 112 (b) 112 (c) UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardı, bir başka UFRS nin aksini gerektirmediği hallerde ve mümkün olduğu durumlarda, muhasebe politikalarındaki değişikliklerin etkilerini geriye dönük düzeltmeyi gerektirir. Ayrıca UMS 8 standardı, mümkün olduğu sürece, muhasebe hatalarının geriye dönük olarak düzeltilmesini öngörür. Geriye dönük düzeltmeler ile geriye dönük düzenlemeler özkaynakta yapılan değişiklikler değildir. Bunlar, bir UFRS standardının bir başka özkaynak unsurunda geriye dönük bir düzeltme yapılmasını gerektirdiği haller haricinde, geçmiş yıllar karının açılış bakiyesindeki değişiklikler olarak ifade edilirler. UMS 1 in (r2007) 106. paragrafının (d) maddesi, muhasebe politikalarından kaynaklanan her bir özkaynak unsurundaki toplam düzeltme tutarı ile hataların düzeltilmesinden kaynaklanan her bir özkaynak unsurundaki düzeltme tutarının, ayrı olarak, özkaynak değişim tablosunda açıklanmasını öngörür. Bu düzeltme tutarları her geçmiş dönem ve cari dönem başlangıcı için açıklanır. Dönem içinde dağıtılmak üzere tahakkuk eden temettü tutarı ve hisse başına düşen tutar, özkaynak değişim tablosunda ya da dipnotlarda açıklanmalıdır. Dipnotlar Dipnotların yapısı Dipnotlar: a) mali tabloların düzenlenmesinde kullanılan temeller ve UMS 1 in (r2007) paragraflarına (aşağıya bakınız) uygun olarak kullanılan özel muhasebe politikalarıyla ilgili bilgileri sunmalı, b) UFRS lerde öngörülen fakat mali tabloların hiçbir kısmında yer almayan bilgileri açıklamalı, ve c) mali tabloların hiçbir kısmında yer almayan fakat bunların herhangi birinin anlaşılması için geçerli olan ek bilgiyi sağlamalıdır. İşletme dipnotlardaki bilgileri, mümkün olduğu ölçüde, sistematik bir biçimde sunmalıdır.

20 Bir işletme dipnotların sunumunu, kullanıcıların mali tabloları anlamalarına yaraması ve bunların diğer işletmelerin mali tablolarıyla karşılaştırmalarını kolaylaştırması açısından genellikle aşağıdaki sıraya göre yapar: UMS 1 in (r2007) 16. paragrafına göre UFRS ler ile uyum içinde olunduğuna dair açıklama (yukarıya bakınız), UMS 1 in (r2007) 117. paragrafına göre uygulanan önemli muhasebe politikalarının özeti (aşağıya bakınız); her tablonun ve sunulan her kalemin sıralanış biçimiyle aynı sıralama düzeninde, finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu,, ayrı bir gelir tablosu (sunumu yapıldıysa), özkaynak değişim tablosu ve nakit akım tablosunda sunulan her kalem için destekleyici bilgileri, ve (a) 117 (b) i) şarta bağlı borçlar ve henüz tahakkuk etmemiş sözleşmeye bağlı yükümlülükler (UMS 37 Karşılıklar, Şarta Bağlı Yükümlülükler ve Şarta Bağlı Varlıklar a bakınız) ile ii) finansal olmayan açıklamalar, örneğin; işletmenin finansal risk yönetim hedefleri ve politikalarını içeren diğer açıklamalar (UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar standardına bakınız). 2. Bazı koşullarda, dipnotlardaki özel kalemlerin sıralanışını değiştirmek gerekli olabilir ya da arzu edilebilir. Örneğin, her ne kadar birincisi kapsamlı gelir tablosu ve ayrı bir gelir tablosuyla (sunumu yapıldıysa) ikincisi ise finansal durum tablosuyla ilgili olsa da, işletme kar veya zararda tahakkuk eden gerçeğe uygun değerdeki değişikliklerle ilgili bilgileri, finansal araçların vadelerine ilişkin bilgilerle birleştirebilir. Ancak, işletme mümkün olduğu ölçüde dipnotlar için sistematik yapıyı devam ettirir. 3. Bir işletme mali tabloların hazırlanış temelleri ve özel muhasebe politikalarına ilişkin bilgilerin yer aldığı dipnotları, mali tabloların ayrı bir bölümü olarak sunabilir. İşletme finansal durum tablosu, kapsamlı gelir tablosu, ayrı bir gelir tablosu (sunumu yapıldıysa), özkaynak değişim tablosu ve nakit akım tablosundaki her kalemi dipnotlarda verilen bilgilerle ilişkilendirmelidir. Muhasebe politikalarının açıklanması İşletme önemli muhasebe politikalarının özetinde aşağıdaki hususları açıklamalıdır: a) mali tabloların hazırlanmasında kullanılan ölçüm temelini (veya temelleri), ve b) mali tabloların anlaşılması için uygun olan diğer muhasebe politikalarını.

21 Bir işletmenin mali tablolarda hangi ölçü temeline veya temellerine (örneğin; tarihi maliyet, cari maliyet, net gerçekleşebilir değer, gerçeğe uygun değer veya geri kazanılabilir tutar) göre hazırlandığı konularında kullanıcılara bilgi vermeleri önemlidir; çünkü, mali tabloların hangi temele göre düzenlendiği kullanıcıların analizini önemli derecede etkiler. İşletme mali tablolarında birden fazla ölçü temeli kullanılırsa örneğin; belli grup varlıklar yeniden değerlenmişse, her ölçü temelinin uygulandığı varlık ve borç grubunu göstermek yeterlidir. 2. Belli muhasebe politikasının açıklanmasına karar verirken yönetim, bu açıklamanın kullanıcıların raporlanan finansal performans ve finansal durumda işlemlerin, diğer olayların ve koşulların nasıl yansıtıldığını anlamalarını kolaylaştırıp, kolaylaştırmayacağını dikkate alır. Belli muhasebe politikalarının açıklanması, bu politikalar, UFRS nin önerdiği alternatifler arasından seçildiği takdirde özellikle kullanıcılar için yararlıdır. Bu tür açıklamanın bir örneği, iş ortaklığı biçimindeki bir işletmenin ortağının işletmedeki payını oransal konsolidasyon veya özkaynak yöntemine göre mi izlediğinin açıklamasıdır (UMS 31 İş Ortaklıklarındaki Paylar a bakınız). Bazı UFRS ler, standardın izin verdiği değişik politikalar arasından yönetimin yaptığı tercihleri de içeren özel muhasebe politikalarının açıklanmasını özellikle öngörür. Örneğin; UMS 16 Maddi Duran Varlıklar çeşitli sınıflar için kullanılan ölçü temellerinin açıklanmasını öngörür. 3. Her işletme, mali tablo kullanıcılarının bu tür işletmeler için açıklanmasını bekledikleri faaliyetlerin ve politikaların niteliklerini dikkate alır. Örneğin; mali tablo kullanıcıları, gelir vergisine tabi olan bir işletmenin ertelenen vergi borçları ve varlıklarına uygulanabilenler de dahil, gelir vergisiyle ilgili muhasebe politikalarını açıklamasını beklerler. Eğer bir işletmenin dövize dayalı önemli yurtdışı faaliyetleri ve işlemleri varsa, kullanıcılar kur farkı kar ve zararlarının belirlenmesine ilişkin muhasebe politikalarının açıklanması bekleyeceklerdir. 4. Cari dönem ve önceki dönemlerdeki tutarlar önemli olmasa da, bir muhasebe politikası, işletmenin faaliyetlerinin niteliği nedeniyle önemli olabilir. Bir işletmenin özellikle UFRS ler tarafından öngörülmeyen, ancak UMS 8 Muhasebe Politikaları, Muhasebe Tahminlerinde Değişiklikler ve Hatalar standardına göre seçilip, uygulanan önemli muhasebe politikasını açıklaması uygun olur. Bir işletme, mali tablolarda yer alan tutarları en fazla etkileyen muhasebe politikalarının uygulama sürecinde yaptığı değerlendirmeleri (tahminler dışındakiler, UMS 1 in (r2007) 125. paragrafında tanımlanan aşağıdaki gerekliliklere bakınız) muhasebe politikalarının özetinde veya diğer dipnotlarında açıklamalıdır. 1. Tahminleri de içeren bu değerlendirmelere UMS 1 in (r2007) 125. paragrafında değinilmiştir (aşağıya bakınız).

22 Yönetim, işletmenin muhasebe politikalarının uygulanmasında tahminleri içerenlerden ayrı olarak, mali tablolarda yer alan tutarları önemli ölçüde etkileyen, çeşitli değerlendirmeler yapar. Örneğin; yönetim aşağıdaki hususların belirlenmesinde değerlendirmeler yapar: finansal varlıkların vadeye kadar tutulan yatırımlar olup, olmadığı, finansal varlıkların ve kiralanmış varlıkların mülkiyetinin bütün önemli risk ve getirilerinin başka bir işletmeye devredilip, devredilmediği, özünde belli malların satışlarının bir finansman anlaşması olup, olmadığı ve bu nedenle gelirde bir artış meydana getirip, getirmediği, ve (a) 125 (b) işletme ile özel amaçlı işletme arasındaki ilişkinin özünün, özel amaçlı işletmenin, işletme tarafından kontrol edilip, edilmediğini göstermesi. Tahmindeki belirsizliğin kaynakları İşletme, izleyen mali yılda varlıkların ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmelerle sonuçlanacak ciddi riskler taşıyan geleceğe yönelik yaptığı temel varsayımlarını ve tahmindeki belirsizliklerin ana kaynaklarıyla ilgili bilgiyi raporlama dönemi sonunda dipnotlarında açıklamalıdır. Söz konusu varlıklar ve borçlarla ilgili olarak dipnotlar aşağıdaki ayrıntıları içermelidir: a) niteliklerini, ve b) raporlama dönemi sonundaki defter değerlerini. 1. Bazı varlıkların ve borçların defter değerlerinin belirlenmesi, gelecekteki belirsiz olayların bu varlıklar ve borçlar üzerindeki raporlama dönemi sonundaki etkilerinin tahminini gerekli kılar. Örneğin, cari piyasa fiyatının olmaması halinde maddi duran varlık sınıflarının geri kazanılabilir tutarlarının hesaplanmasında, stoklardaki teknolojik eskimenin etkisinde, sürmekte olan yasal işlemlerin gelecekteki sonucuna bağlı tazminatlarda ve kıdem tazminatı yükümlülükleri gibi uzun vadeli personel sosyal yardım borçlarıyla ilgili olarak geleceğe yönelik tahminlerde bulunmak gerekir. Bu tahminler, nakit akımlarının veya kullanılan iskonto oranlarının riske göre ayarlanması, maaşlarda ve diğer maliyetleri etkileyen fiyatlarda gelecekte meydana gelecek değişiklikler gibi varsayımları içerir. 2. UMS 1 in (r2007) 125. paragrafa (yukarıya bakınız) göre açıklanan varsayımlar ve tahmin belirsizliğinin diğer kaynakları, yönetimin en zor, sübjektif veya karmaşık değerlendirmelerini gerektiren tahminlerdir. Belirsizliklerin gelecekteki muhtemel çözümlerini etkileyen değişkenlerin ve varsayımların sayısı arttıkça bu değerlendirmeler daha sübjektif ve karmaşık bir hal almakta ve buna bağlı olarak varlıkların ve borçların defter değerlerinde önemli değişiklikler yapma olasılığı doğal olarak artmaktadır.