PEDİATRİK HEMATOLOJİ. Prof. Dr. A. Emin KÜREKÇİ Gülhane Askeri Tıp Fakültesi

Transkript

1 PEDİATRİK HEMATOLOJİ EĞİTİMİ İ İ Prof. Dr. A. Emin KÜREKÇİ Gülhane Askeri Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı

2 Sunum Planı Tanımlar Yabancı ülkelerde pediatrik hematoloji eğitimi Ülkemizde pediatrik hematoloji eğitimi Eğitimin genel amaç ve hedefleri Eğitim verecek merkezlerin özellikleri Eğitim ğ programı Müfredat Özgün eğitim programı Eğitimin izlenmesi Eğitim ğ Programı ve Ögelerinin Değerlendirilmesiğ

3 Tanımlar Pediatrik hematolog: Hematopoetik, hemostatik ve lenfatik sistemler ile kan-kan damar duvarı etkileşim bozuklarının tanı, tedavi, korunma ve araştırılmasında uzmanlaşmış hekimdir

4 Bloom Taksonomisi i Yaratır Değerlendirir ğ i bütünleştirir, ş düzenler, karıştırır, ş,y yaratır, eler, uydurur, örgütler, planlar, sunum yapar, yeniden düzenler, yeniden ifade eder, tartışır, kıymetlendirir, eleştirir, savunur, yorumlar, yargılar, ölçer, seçer, sınar, doğrular, Çözümler Uygular Kavrar Hatırlar mekanizmayı ifade eder, karara varır, karar verir, kanıt tanımlar, destekler, niçin sorusuna yanıt, uygular, sınıflar, kullanır, seçer, yürütür, yazarak örnekler, açıklar, kıyaslar, farkını belirtir, yeniden tanımlar, kendine göre ifade eder, ana fikri belirtir, kimdir, nedir, hatırlar, tarif eder*, sıralar, sayar,

5 Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 1 (Avrupa Birliği) Eğitim programı Education and Training Committee of the Société éé Internationale d Oncologie Pédiatrique Europe (SIOPE) ve European Society of Pediatric Haematology and Immunology (ESPHI) tarafından kaleme alınmış Aralık 2000 de European Board of Paediatrics ve Mayıs 2001 de Confederation of European Societies of Paediatrics onaylamış ş Program son olarak European Union of Medical Specialists (UEMS) 19 ekim 2001 de onayını almış

6 Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 2 (Avrupa Birliği) Temel Pediatri Eğitimi (3 yıl) Birinci Basamak Bakıma Yönelik Pediatri (2-3 yıl) İkinci Basamak Bakıma Yönelik Pediatri (2-3 yıl) Üçüncü Basamak Bakıma Yönelik Pediatri (3 yıl) Genel Pediatrist Pediatrist (Hastanede görevli) Pediatrik Hematolog

7 Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 3 (Avrupa Birliği) Modül 3 Yıllık Eğitim Süresi İçerisinde iid Geçirilmesi Gereken Zaman (En Az) Temel bilgiler Uygulama eğitimi Laboratuvar hematoloji Malign olmayan çocuk hematolojisi i konuları (klinik) Lösemi Kemik iliği/kök hücre SSS tümörleri Diğer solid tümörler Yukarıdaki modüllerde daha uzun süre eğitim almayı sağlayan, diğer eğitim konuları ve araştırmalara olanak veren esnek zaman Toplam 3 yıla dağıtılır 3 yıla dağıtılır 3 ay 3 ay 3 ay 3 ay 3 ay 3 ay 18 ay 3 yıl (2 yıllık süre mutlaka klinik eğitimde harcanmalıdır)

8 Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 1 (Amerika Birleşik Devletleri) American Council for Graduate Medical Education (ACGME) ve American Board of Pediatrics i (ABP) yan dal uzmanlık eğitim gereksinimlerinin düzenlenmesini şart koşmuş VE American Society of Pediatric Hematology/Oncology (ASPHO) Eğitim Komitesi eğitim hedefleri ve çekirdek müfredatı oluşturmuştur

9 Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimii 2 (Amerika Birleşik Devletleri) Temel Pediatri Eğitimi (3 yıl) Birinci ve İkinci Basamak Bakıma Yönelik Pediatri Üçüncü Basamak Bakıma Yönelik Pediatri (3 yıl) Genel Pediatrist Pediatrik Hematolog

10 Eğitim Konuları Yabancı Ülkelerde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 3 (Amerika Birleşik Devletleri) Yıllar 1. Yıl 2. ve 3. Yıllar Yatan hasta 4 ay (4-11) Poliklinik 4 ay (1-5) Konsultasyon KİT/kök hücre 2 ay 1 ay % Pratik (kan bankacılığı, immünfenotipleme, sitogenetik, hematopatoloji vs.) 1 ay (1-4 hafta) Araştırma %75-80

11 Ülkemizde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 1 Pediatri Eğitimi (5 yıl) Birinci ve İkinci Basamak Bakıma Yönelik Pediatri Üçüncü Basamak Bakıma Yönelik Pediatri (3 yıl) Genel Pediatrist Pediatrik Hematolog

12 Ülkemizde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 2 22 Mart 2003 te Türk Pediatrik Hematoloji Yeterlik Kurulu yönergesinin Olağanüstü Genel Kurulda kabul edilmesi Ekim 2003 de Türk Pediatrik Hematoloji Yeterlik Kurulu ve ilgili kurul ve komisyonlarınların oluşması Genel Kurul Yeterlik Yürütme Kurulu Denetleme ve Danışma kurulu Eğitim Kurumları ve Programları Değerlendirme Komisyonu Sınav komisyonu

13 Ülkemizde Pediatrik Hematoloji Eğitimi 3 Türk Pediatrik Hematoloji Derneği tarafından Eylül 2006 da Çocuk Hematolojisi Yan Dal Uzmanlığı Eğitimi Yönerge Taslağının hazırlanması

14 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 1 Tıp bilgisi, eleştirel düşünme yeteneği, literatürü gözden geçirme, tanısal doğru karar verme yetisi ve en iyi hasta bakım hizmeti için gerekli olan teknik becerilerin in kazanılması amacı ile klinik deneyim ve eğitim olanakları sağlamak.

15 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 2 Makale ve proje hazırlama deneyimine sahip araştırma yapabilme eğitimi almış doktor-bilim insanı veya klinik ik araştırmacılar yetiştirmek. i Hasta ve aileleri ile iletişim kurmada uzmanlaşmış donanımlı empati sahibi klinisyenler yetiştirmek.

16 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 3 Yan dal uzmanlık öğrencilerine yaşam boyu öğrenci ve öğretmen ğ olma, liderlik ve diğer ğ takım arkadaşları ile etkin çalışma becerilerinin kazanılması için gerekli eğitimi vermek (Eğitilmiş eğiticiler tarafından). Yan dal uzmanlık öğrencilerinin çok merkezli çalışmalar hakkında bilgi sahibi olmasını ve ulusal uzmanlık derneklerinin bir üyesi olmaları konusunda onları yüreklendirmek.

17 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 4 Geleceğin pediatrik hematologlarını hasta bakımı, kısıtlı kaynak kullanımı ve yatarak tıbbi bakımdan ayaktan tıbbi bakıma geçiş konuları da dahil olmak üzere ülkenin sağlık sistemi içerisinde yer almaya ve oluşan değişiklikleri izlemeye hazırlamak.

18 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 5 Kişisel etik, sorumluluk, saygı, iletişim, kendisinin farkında olma ve şefkatin çok önemli olduğunu anlatan ve onaylayan bir rehberlik ile yan dal uzmanlık öğrencisine profesyonelliği öğretmek.

19 Pediatrik Hematoloji Eğitiminin ğ Genel Amaç ve Hedefleri 6 Yan dal uzmanlık öğrencilerine, toplumumuzda çocuklar ve ailelerinin sağlığı için savunuculuk yapma sorumluğuna sahip olmaları gerektiği duygusunu vermek. Saygı gösteren ve destek sağlayan ğ bir çalışma ortamında eğitim almalarını sağlamak.

20 Pediatrik Hematoloji Yan Dal Uzmanlık Eğitim Süresi ACGME Kriteri Yönerge Taslağımız En az 2 yıl 3 yıl (Avrupa Birliği ve ABD de (2 yıl klinik hematoloji; 3. 3 yıl) yıl rotasyonlar ve tez)

21 Eğitim ğ Verecek Merkezin Özellikleri 1 (Öğretim Üyesi Sayıları) ACGME Kriteri Yönerge Taslağımız 4 Hematolog/Onkolog 2 Çocuk Hematolojisi (5 yıllık deneyimi bulunan bir öğretim üyesi program yöneticisidir= tutor ) Profesörü veya 5 yıllık yan dal deneyimi ve yeterlik belgesi bulunan yan dal uzmanı olmak üzere en az 3 öğretim elemanı

22 Eğitim ğ Verecek Merkezin Özellikleri 2 (Alt Yapı Olanakları) ACGME Kriteri Kemoterapi ve transfüzyon uygulanabilecek poliklinik şartları Tüm pediatri servisleri Radyodiyagnostik, patoloji, radyasyon onkolojisi, çocuk cerrahisi, çocuk psikiyatrisi, jinekoloji, vs Elektroforez, HLA tiplendirme, akım sitometrisi, sitogenetik analiz, hemostaz çalışmaları yapılabilen laboratuvar olanakları MRG, BT, US, anjiyografi, nükleer tıp, biyokimya, mikrobiyoloji, immünoloji gibi tanı üniteleri 24 saat hizmet veren kütüphane ve elektronik bilgi bankası Yönerge Taslağımız Klinik ve poliklinik için uygun şartlar (bina, personel ve ekipman) Tüm pediatri yan dalları Radyodiyagnostik, patoloji, radyasyon onkolojisi, çocuk cerrahisi, çocuk psikiyatrisi, jinekoloji, vs. Elektroforez, HLA tiplendirme, akım sitometrisi, sitogenetik analiz, hemostaz çalışmaları yapılabilen laboratuvar olanakları MRG, BT, US, anjiyografi, nükleer tıp, biyokimya, mikrobiyoloji, immünoloji gibi tanı üniteleri Kütüphane ve elektronik bilgi bankası

23 Eğitim ğ Verecek Merkezin Özellikleri 3 (Hasta Sayıları) ACGME Kriteri Yaşları yenidoğan ile genç erişkin arasında olan yeterli hematolojik/onkolojik hasta potansiyeli olmalıdır (60 yeni hasta/yıl) Yeterli hasta potansiyeli bulunmayan merkezlerde bu hastalar ile ilgili bilgi ve deneyimin nasıl, nerede ve ne zaman kazanılacağı programda belirtilmelidir Yönerge Taslağımız Eğitim verecek merkezin yaşları yenidoğan ğ ile genç erişkin arasında kan hastalığı olan yeterli hasta potansiyeli olmalıdır (60 yeni hasta/yıl). Yeterli hasta potansiyeline sahip olmayan merkezlerde, bu hastalarla ilgili bilgi ve deneyim, ortak program uygulayan başka bir merkezde kazandırılmalıdır. Yüksek sayıda belli bir grup hastası olan merkezlerde çocuk kan hastalıkları yan dal uzmanlık eğitimi verilmemelidir.

24 Eğitim tm Programı 1 (Müfredat) Klinik çekirdek müfredat Laboratuvar eğitimiğ Girişimsel işlemlerde yeterlik (teknik beceri) Meslekte tutum ve davranışlarda profesyonellik

25 Eğitim tm Programı 2 (Laboratuvar Eğitimi) Kan bankacılığı Kemik iliği aspirasyon/biyopsi materyalinin incelenmesi (morfoloji, akım sitometrisi, özel boyalar) Beyin omur ilik sıvısının sitolojik incelemesi Sitogenetik, HLA testi, hemoglobin elektroforezi Periferik yayma yorumlama Özel koagulasyon testleri yapabilme

26 Eğitim tm Programı 3 (Girişimsel işlemlerde yeterlik = Teknik beceri) İntratekal kemoterapi yapabilme Kemik iliği aspirasyon ve biyopsisi yapabilme Kemoterapi uygulama İşlemler için bilinçli sedasyon yapabilme Kemik iliği ve periferik kök hücre toplama

27 Eğitim tm Programı 4 (Meslekte Tutum ve Davranışlarda Profesyonellik) Pediatrik hematologların: Hastaları Hasta aileleri Meslektaşlarış Profesyonel organizasyonlar ile ilişkileri Profesyonellik rehber ve örnek eğitimcilerce kazandırılmalıdır

28 Özgün Eğitim Programı A. Eritroid seri bozuklukları B. Trombosit bozuklukları C. Lökosit seri bozuklukları D. Koagulasyon bozuklukları E. Transfüzyon F. Kök hücre/kemik iliği transplantasyonu

29 Eğitimin İzlenmesi Bir eğitim yöneticisi tayin edilerek izlenir Öğrenci, ğ eğitim ğ deneyimlerinin kaydını tutar (Etkinlik Kayıt Defteri = portfolyo ) Eğitim yöneticisi 6 ayda bir yan dal uzmanlık öğrencisini denetler

30

31 Değerlendirme 1 1. Uzmanlık öğrencilerinin değerlendirilmesi Yandal uzmanlık öğrencilerinin eğitim sonundaki performansının özetini içermelidir. Ayrıca, o uzmanlık öğrencilerinin yan dal uzmanlık sahasında bağımsız olarak çalışabileceğini, klinik, girişimsel ve profesyonellik becerilerini kazandığını da belirtmelidir.

32

33 Değerlendirme 2 2. Öğretim üyesinin değerlendirilmesi Öğretim üyeleri en az yılda bir kez öğretme yetenekleri, klinik ik bilgileri i ve bilimsel l aktivitelere it katılımları yönünden uzmanlık öğrencileri tarafından değerlendirilmelidir

34 Değerlendirme 3 3. Programın değerlendirilmesi Program eğitim hedefleri, müfredat içeriği, uzmanlık öğrencilerinin gereksinimleri, öğretim üyelerinin klinik ve araştırma sorumlulukları açısından yıllık olarak değerlendirilmelidir Programa katılan merkezlerin katkısı, eğitim amacıyla görülen hasta sayısı ve çeşidi, öğretim elemanlarının performansı,yan dal uzmanlık öğrencilerinin takibi açısından yan dal uzmanlık öğrencileri ğ tarafından yazılı olarak değerlendirilmelidir.

35 Öneriler 1. Türk Pediatrik ik Hematoloji Derneği Yeterlik Kurulunun eğitim veren merkezlerin özelliklerini belirlemesi (öğretim üye sayıları, alt yapı olanakları, hasta sayıları) ve böylece o merkezde eksik bulunan konularda bilgi ve deneyimin başka ş bir merkezde kazanılmasına yardımcı olması 2. Ulusal düzeyde ortak bir eğitim programı ve belgelerinin belirlenmesi 3. Pediatrik Hematoloji Eğitici Eğitimi Kursu j ğ ğ düzenlenerek eğiticilerin belgelendirilmesi (Tıp Fakültesi Eğitimi Anabilim Dalı öğretim üyelerinin katkıları ile)

36

37 Portfolyo değerlendirmeleri İş kaydı (log-book=portfolyo) Yeni bir ölçme kültürüdür Ölçmeyle öğrenme arasındaki bağları kurar Ölçmeyi geribildirim haline sokarak öğrenme çıktılarını iyileştirmek için kullanır Geleneksel yöntemlerle ölçümü zor olan / sağlanamayan bağımsız öğrenme, profesyonellik, eleştirel düşünce gibi tutum ve kişisel özelliklerdeki değişim öğrenme alanlarını ölçmeye uğraşır