İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi JAVA SWINGX VE JSF UYGULAMA GELİŞTİRME. STAJ Bünyamin İbrahim KURT

Transkript

1 İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi JAVA SWINGX VE JSF UYGULAMA GELİŞTİRME STAJ Bünyamin İbrahim KURT YAZ / 2016

2 İstanbul Teknik Üniversitesi Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi STAJ RAPORU Akademik Yıl: Staj yapılan dönem: Yaz Öğrenci ile ilgili bilgiler Adı ve Soyadı: Bünyamin İbrahim KURT Öğrenci Numarası: Bölüm: Program: E-posta Adresi: Bilgisayar Mühendisliği %100 İngilizce (Cep) Tel No: ÇAP öğrencisi misiniz? Hayır Mezuniyet durumunda mısınız? Yaz okulunda ders alıyor musunuz? Hayır Hayır Öğrencinin çalıştığı kurum ile ilgili bilgiler İsmi: Birimi: Web Adresi: İ2i Bilişim Danışmanlık Teknoloji Hiz. ve Paz. Tic. A.Ş. Yazılım i2i-systems.com Kısa Adresi: Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü Teknoloji Geliştirme Bölgesi D- 2 Blok K:1 No: Z-08 Esenler/İstanbul Türkiye

3 Yetkili kişi ile ilgili bilgiler Bölümü: Unvanı: Adı ve Soyadı: (Kurumsal) E-posta: Yazılım Proje Yöneticisi Mennan Tekbir (Kurumsal) Tel. No.: Yapılan iş ile ilgili bilgiler Staj yeri Yıldız Teknik Üniversitesi Davutpaşa Kampüsü Teknoloji Geliştirme Bölgesi D-2 Blok K:1 No: Z- 08 Esenler/İstanbul Türkiye Staj başlangıç tarihi Staj bitiş tarihi Stajda çalışılan net gün sayısı 20 Staj süresince sigortanız var mıydı? Evet, İTÜ tarafından sigortalandım.

4 İçindekiler İSTANBUL TEKNİK ÜNİVERSİTESİ... ii Bilgisayar ve Bilişim Fakültesi... ii Giriş... 4 Kurumla İlgili Bilgi... 4 Staj Projesinin Tanımı ve Analizi... 5 Java ile Hazırlanan Masaüstü Projesi (i2i Prim Sistemi)... 5 Kullandığım Teknolojiler... 5 Arayüz Açıklamaları... 5 Kodlar ve Açıklamaları... 7 Java Server Faces ile Web Sitesi Geliştirme Kullandığım Teknolojiler Arayüz Açıklamaları Kodlar ve Açıklamaları Staj Deneyimiyle İlgili İzlenimler ve Değerlendirmeler Sonuç Tavsiyeler Referanslar Şekiller Tablosu... 19

5 Giriş 2016 yaz döneminde ilk stajımı i2i Bilişim Danışmanlık Teknoloji Hiz. Ve Paz Tic. A.Ş. şirketinde gerçekleştirdim. 20 gün boyunca Yıldız Teknik Üniversitesi Teknoparkta çalışma imkanı buldum. Teknoparklarda şirketlerin nasıl çalışma olanakları olduğunu görme şansını elde ettim. Şirketlerde çalışma ortamlarını inceledim. Çalıştığım şirkette bize Mennan Tekbir Bey yardımcı oldu. Ayrıcı projelerimiz sırasında takıldığımız zaman soru sorabileceğimiz birçok çalışan vardı ve sorularımızı istediğimiz zaman o kişilere sorabiliyorduk. Staj esnasında çalışan insanlar tarafından yaptıkları işlerle ilgili bizi bilgilendirmek için sunum yapanlar oldu. Staj boyunca da daha bilmediğim yeni teknolojiler öğrenip kendimi geliştirme fırsatı yakaladım. Stajda Java ile bir masaüstü programı ve JSF ile web uygulaması geliştirdim. Uygulamalarımızda Oracle veritabanı ile çalışma firsatı bulduk ve Oracle ın diğer veritabanlarına göre avantajlarının ne olduğunu öğrendim. Ayrıca uygulamalarımızı geliştirirken Primefaces gibi başka teknolojiler de öğrenme imkanım oldu. Proje geliştirme yöntemi olarak i2i systems da kullanılan Agile ve scrum metodoloji ile tanışma olanağı buldum ve metodun eski metodlardan farkını öğrendim. Kurumla İlgili Bilgi İ2i systems daha çok telekom alanında yoğunlaşmış ve bu alanda yazılım geliştirme, yazılım testi ve danışmalık da dahil olmak üzere birçok alanda hizmet vermektedirler. Türkiye ve yabancı ülkelerde birçok firma ile çalışmakta ve proje çalışması yapmaktadır. Türkiye de 3 tane ofisleri bulunmakta ve toplam 180 den fazla çalışanı bünyesinde barındırmaktadır. Bu ofisler Yıldız Teknik Üniversitesi Teknopark, İTU Teknokent ve Gebze Teknopark alanlarında bulunmaktadır. Türkiye de Turcell, Türk Telekom, TTNET ve Vodafone gibi şirketlerle çalışmakta ve bu şirketlerin faturalandırma gibi işlemlerin geliştirilmesini yapmaktadırlar. Aksa Jenerator firması ile yine ortak çalışmaları bulunmaktadır. Şirketin önem verdiği değerler başlıca şunlardır: Müşterilere karşı herzaman dürüst olmak. Müşteri odaklı çalışma. Hızlı çözümler üretebilmek. İnovatif çözümler geliştirmek. Kaliteli servis ve çözüm bulmak. Şirketin kullandığı teknoloji ve sunduğu çözümler başlıca şunlardır: Sistem ve uygulama entegrasyonu. BSS sistemlerde IT danışmanlık. Telekom ürün geliştirilmesi. Telekom ödeme sistemleri geliştirilmesi.

6 Staj Projesinin Tanımı ve Analizi Staj sürecim boyunca iki tane proje yaptık. İlk projemizi tamamladıktan sonra ikinci projemize geçtik. İkinci projemizde temel kısımları yaptık. Bu projeleri benle beraber Atakan adında staj arkadaşımla iş bölümü gerçekleştirerek yaptık. Bu bölümde bu projelerden bahsedeceğim. Bu projemizde kullandığımız veritanını veritabınını Mennan Bey aracılığı ile şirketti çalışan bir arkadal bize verdi. Bizde işlemlerimizi bu veritabanı üzerinden gerçekleştirdik. Java ile Hazırlanan Masaüstü Projesi (i2i Prim Sistemi) Bu projede normalde web üzerinden geçekleştirilen Avea nın (Artık Türk Telekom) veri/parametre yükleme sisteminin masaüstü halidir. Eclipse IDEsi ile Prim sistemi adındaki bu uygulamada Aveanın gerçekten kullanılan ve web arayüzünde olan sistemini masaüstü programı olarak tasarlandı.veri tabanından değerler çekilip ekrana doldurulacak yöneticinin seçtiği değerlere göre seçilen bir XLS, XLSX veya CSV dosyası okunup değerler birleştirilerek veritabanına yazılacaktır.veri tabanı bağlantısı için Oracle jdbc kullanıldı. Kullandığım Teknolojiler Bu projede kullandığım teknolojiler kısa açıklamaları ile şunlardır: Java: Sun Microsystems tarafından geliştirilen ve günümüzdde yaygın olarak kullanılan bir programlamlama dilidir. JDBC :(Java Database Connectivity), ODBC den (Open Database Connectivity) farklı olarak Java ile yazılmış herhangi bir uygulamayı herhangi bir veri tabanına bağlamak için kullanılan API ye verilen genel isimdir. Swingx Components: Java ile masaüstü geliştirirken kullanılan bir kütüphanedir bende swingx kütüphanesini ekleyip projemi geliştirdim. Arayüz Açıklamaları Öncelikle projenin webte çalışan hali incelendi ve daha sonra bu tasarım kendi programımız için yeniden tasarlandı. Aşağıda projenin web hali gösterilmektedir. Projenin görsel tasarımı swingx kütüphanesi eklendikten sonra eclipse üzerinden sürükle bırak şeklinde tasarlanmıştır.

7 Şekil 1: Projenin web hali. Webteki hali masaüstüne uyarlanarak şu şekilde bir tasarım oluşturulmuştur. Şekil 2: Projenin masaüstündeki görsel hali. Seçilen prim grubuna göre veritabanından prim adları çekilerek gösterildi. Parametre türüne göre o parametreye ait parametreler listelenmektedir.veri, Parametre, Pasif veri ve Pasif Parametre tipleridir. Girilen tarihlerin geçerli tarih olup olmadığını kontrolu yapıldı. Başlangıç tarihinin bitiş tarihinden büyük olması ve geçersiz tarih gibi durumlar için uyarı oluşturuldu. Şekil 3: Geçerli tarih. Şekil 4: Geçersiz tarih.

8 Dosya seç butonu ile yeni bir FileChooser oluşturup istenilen XLS, XLSX veya CSV dosyanın seçilmesi sağlandı. Şekil 5: Dosya seçme ekranı. Kodlar ve Açıklamaları Oracle Connecion Sınıfı: Projemizde birçok yerde veritabanı bağlantısı kullanacağımız için ConnectOracle adında bir metod yazdık. Daha sonra gerekli yerlerde bu metodu çağırdık ve işlemlerimizi gerçekleştirdik. Şekil 6: Veritabaı bağlantı sınıfı. LoadCmsGroup Sınıfı: Bu sınıfta primgrupdoldurma metodu ile ilk olarak prim grubu veritabanından getirildi. Bu ve diğer tüm ekranlarda PrimEkran sınıfı classlar içine çekildi. Get ve set metodları ile ile ana ekrandaki araçlara ulaşıldı ve veriler eklendi.

9 Şekil 7: LoadCmsGroup sınıfı. Prim gruplarının doldurma işleminin yapıldığı sınıf. CmsGroupListener Sınıfı: Bu sınıfta Prim Grubu comboboxunda seçilen kategoriye göre prim adlarının listelenmesi sağlandı. Şekil 8: Prim adlarının listelenmesini sağlayan sınıf. CmsNameListener Sınıfı: Seçilen prim adına ve parametre tipine göre parametre adlarının dolması için metod çağırıldı. Şekil 9: Parametre adlarının doldurulmasi için oluşturulan sınıf.

10 LoadParamName Sınıfı: Bu sınıfta seçilen prim adı ve parametre türüne göre parametre adlarının comboboxa listelenmesini sağlandı.bunun için parametredoldur adında bir metod kullanıldı. SelectedCmsId ile seçilen prim adını ve selectedparamtype ile seçilen parametre türü alındı. Şekil 10: LoadParamName sınıfı. Metodun devamında gelen değişkenler sorguya gönderildi ve parametre adlarının istediğim parametrelere göre listelenmesi sağlandı. Şekil 11: ParametreDoldur sınıfında sorgunun yapılması. Projenin devamında tarih kontrolleri için ayrı sınıflar yazıldı ve bu sınıflar içinde metodlarda tarih kontrolleri yapıldı. Ayrıca dosya seç kısmında dosyadan verilerin okunabilmesi için aşağıdaki kütüphaneler import edildi.projeyi seçip Properties> Java Build Path>Libraries>Add JAR/Folder Poi-3.12.jar Poi-ooxml-3.12.jar Poi-ooxml-schemas-3.12.jar Xmlbeans-2.6.jar Swingx-1.6.jar Seçilen XLSX ve XLS uzantılı Excell dosyasının içeriğinin Tableda görüntülenmesi sağlandı. CSV uzantılı dosyaların okunması için aşağıdaki kütüphaneleri import edildi.projeyi seçip Properties> Java Build Path>Libraries>Add JAR/Folder Opencsv-2.4.jar

11 ExcellOperations sınıfının içinde dosya okuma ve yazma metodları vardır. XLS,XLSX ve CSV dosyalarını okumak için yazılan metodlar: readexcelxls(); readexcelxlsx(); readexcelcsv(); XLS,XLSX ve CSV dosyalarını okunduktan sonra tabloya yazmak için yazılan metodlar: showexcelxls(); showexcelxlsx(); showcsv(); Show metodları dosyayı okuduktan sonra ekranda oluşturduğum tablo içine verileri aktarmaktadır. En son her şey seçilip yükle denildikten sonar veritabanına kaydetme işlemi için LoadDatabaseListener sınıfı oluşturuldu ve içine şu metodlar eklendi: savetodatabase(): Gönderilen parametrelere uyan tarih aralığında başka bir kayıt yoksa gönderilen değerleri P_PARAM_DETAIL tablosuna ekler. addarchive(): Gönderilen parametrelere uyan tarih aralığında başka bir kayıt var ise gönderilen değerlere uyan P_PARAM_DETAIL tablosundaki elemanları A_PARAM_DETAIL tablosuna ekler ve veri yedeklenmiş olur. deletetodatabase(): Gönderilen parametrelere uyan tarih aralığında başka bir kayıt var ise gönderilen parametrelere uyan kayıtları P_PARAM_DETAIL tablosundan siler. Java Server Faces ile Web Sitesi Geliştirme Bu proje i2i systems şirketindeki tüm envanterlerin kontrolünü sağlamak amacıyla yapılmıştır. Normalde şirketteki tüm envanterlerin listesi tek bir excel dosyası üzerinden takip edilmekteydi ve bunun takibi sayının çok fazla olmasından dolayı oldukça zordu. Bizde bu projemizi bu sistemin web üzerinden takibinin yapılması için yaptık. Projemizde kısaca yeni bir envanter eklenmesi, envanterlerin listelenmesi, yeni bir marka ve model eklenmesi, yeni çalışan eklenmesi ve çalışana bir envanteri atama gibi işlemler yapılabiliyor. Kullandığım Teknolojiler Bu projede kullandığım teknolojiler kısa açıklamaları ile şunlardır: JSF: (Java Server Faces) Java EE web ara yüzünü yapmak için MVC yapısı ile çalışan bir frameworktür. Maven : Java projelerini yönetmek ve kavramak için kullanılan bir araçtır. Maven, POM (Project Object Model proje nesnesi modeli) içeriği üzerine oturtulmuştur. Hibernate: Hibernate genel anlamda Java sınıflarından veritabanı tablolarına dönüşümü ya da Java veri tiplerinden SQL veri tiplerine dönüşümü gerçekleştirir. Ayrıca veri sorgulama ve veri çekme işlemlerini de kullanıcı için sağlar.

12 Primefaces: Java web sayfaları için hazırlanmış ve kullanılan bir frameworktür. Araçları kullanışlı olduğu için projede kullanıldı. Arayüz Açıklamaları Siteye giriş yapabilmek için Kullanıcı Giriş sayfası yapıldı. Şekil 12: Giriş sayfası. Kullanıcılar sekmesinde yöneticiler listelendi. Hibernate kullanılarak veriler ekrana getirildi. Şekil 13: Kullanıcıların listelendiği sayfa.

13 Kullanıcı eklenmesi için ayrı bir sayfa tasarlandı. Boş geçilmeyecek alanlar kontrol edildi uyarı mesajı verildi. Şekil 14: Kullanıcı ekleme sayfası. Çalışanların listelenmesi için ayrı sayfa oluşturuldu. Her sütun için arama ve sıralama eklentileri eklendi. Bu özellikler Primefaces DataTable aracı ile yapıldı. Şekil 15: Çalışanların listelendiği sayfa.

14 Kullanılan eşyaların markalarının düzenlenmesi için marka yönetim sayfası tasarlandı. Marka ekleme silme ve güncelleme işlemi bu sayfada yapılmaktadır. Şekil 16: Markaların listelenmesi ve yeni bir marka eklenmesi. Eşyaların modellerinin düzenlenmesi için sayfa tasarlandı. Model eklemek için öncelikle markalar ekleme paneline listelendi. Silme ve güncelleme işlemleri de panele eklendi. Şekil 17: Modellerin listelenmesi ve herhangi bir markaya model eklenmesi. Eşya yönetim sayfası eşyaların listelenmesi için tasarlandı. Ekleme ve güncelleme sayfaya eklendi.

15 Şekil 18: Eşya yönetim sayfası. Kodlar ve Açıklamaları Web uygulamasında Maven yapısı kullanıldı. Projede kullanılan Hibernate, Primefaces Frameworku, Log4j, Slf4j ve Oracle Jdbc kütüphaneleri POM.XML dosyasında tanımlandı. Şekil 19: Pom.xml dosyası.

16 Web sitesindeki içerikleri kolay kontrol edebilmek için Template yapısı tasarlandı. Sol menü, üst menu, footer ve içerik kısımları tanımlandı. Her alan için ayrı bir sayfa tasarlandı ve bu başlıklar ile ilişkilendirildi. Şekil 20: Template yapısı.

17 Kullanıcı girişi ekranı için xhtml sayfası tasarlandı. #{ } etiketleri içindeki değerler kullanılan araca göre get ve set metodu görevini yapmaktadır. #{sınıfadı.metodadı} şeklinde. Şekil 21: Kullanıcı giriş ekranı. Giriş yap butonu için metod ilişkilendirildi. Şekil 22: Giriş yap butonu.

18 Hibernate içindeki kullanıcı girişi metodu ile giriş kontrolü sağlandı. Şekil 23: Veritabanı sorgusu ile giriş kontrolu. Kullanıcı girişi sınıfında bir metod tanımlandı.hibernate sınıfındaki metod burada kullanıldı. Şekil 24: Kullanıcı giriş metodu. Projede birçok web sayfası tanımlandı. Örnek olarak markaları ele aldım. Markalar tablosu tanımlandı. Xhtml sayfası ile ilişkilendirildi. Markaları listelemek için Data Model ve View sınıfı oluşturuldu. Markalar için ekleme silme ve güncelleme işlemleri yapıldı. İlk olarak hibernate cfg dosyasında veritabanını temsil edecek sınıf mapping olarak eklendi. Şekil 25: InventoryBrand classı hibernate.cfg dosyasına eklendi.

19 Veri tabanında "II_INVENTORY_BRAND" olan tablo InventorBrand sınıfına bağlandı. Sütunları etiketi ile bire çok veri tabanı ilişkisi olan sütun tanımlandı. İlişkili tablo nesne olarak buraya ilişkilendirildi. Gerekli yerde eklenen bu sınıf üzerinden içindeki değerlere ulaşıldı. Şekil 26: InventoryBrand sınıfı. Staj Deneyimiyle İlgili İzlenimler ve Değerlendirmeler Bu yaz ilk stajımı yaptım. İlk stajım olması nedeniyle nelerle karşılaşacağımdan tam olarak bilmiyordum ama bu staj boyunca öncelikle yazılım alanında çalışan bir şirketin çalışma ortamının nasıl olduğunu ve çalışma yöntemleri olan scrum metodolojisi hakkında fikirler edindim. İş yerinde günlük scrum toplantılarına katıldım. Takım çalışmasının önemini ve bir grubun parçası olmaya çalıştım. Staj boyunca bilmediğim yazılım teknolojileri öğrendim. Şirketin oracle veritabanı kullandığı için oracle veritabanı hakkında bilgim oldu. Ayrıca temel sql komutlarını öğrendim. Java ile program geliştirirken nesne tabanlı programlama dersi aldığım için bu konuları pekiştirme fırsatım oldu. JSF ile web projesi yaparken bir projede birden fazla teknolojinin birlikte kullanıldığını öğrendim. Ek olarak maven, hibernate ve swingx gibi teknolojiler öğrendim. Stajda yapılan bu iki projeyi ben ve Atakan adında arkadaşımla beraber yaptık ve kodları iki ayrı bilgisayarda yazdığımız için kodları şirketin kullandığı bir svn e yüklüyorduk. Daha sonra oradan tekrar kendi bilgisayarımıza alıyorduk. Bu sayede temel git mantığını anlamış oldum. Sonuç Bu stajımda iş dünyasında çalışma şartları ve ortamı hakkında fikirler edindim. Yeni insanlarla tanıştım hem şirkette çalışan insanlarla hem de başka bir okuldan gelen birisiyle tanıştım. Bilmediğim yeni teknolojiler öğrendim. Staj boyunca katıldığım birkaç sunum sayesinde de telekom alanında bilgi sahibi oldum.

20 Tavsiyeler Burada staj yapmayı diğer arkadaşlarıma tavsiye ederim. Çünkü, burada çalışanlar sizlere karşı çok sıcak ve yardımseverler. Bana ve arkadaşıma her zaman yardımcı oldular. Takıldığımız yerlerde rahatça soru sorabiliyorduk. Ayrıca öğle aralarında çalışanlarla birlikte vakit geçirip sohbet etme fırsatımız oluyordu. Telekom sektorü hakkında da genel birkaç bilgi öğrenebilirsiniz. Yeni teknolojiler veya kendini geliştirmek isteyen arkadaşlara burayı tavsiiye edbilirim. Referanslar İ2i systems web sayfası: JDBC web sayfası: Swingx web sayfası: Maven web sayfası: Hibernate web sayfası: Primefaces web sayfası: Oracle komutları ve örnekleri: JSF kullanımı ve örnekleri: Hibernate kullanımı ve örnekleri: JSF tutorial: Şekiller Tablosu Şekil 1: Projenin web hali Şekil 2: Projenin masaüstündeki görsel hali Şekil 3: Geçerli tarih Şekil 4: Geçersiz tarih Şekil 5: Dosya seçme ekranı Şekil 6: Veritabaı bağlantı sınıfı Şekil 7: LoadCmsGroup sınıfı. Prim gruplarının doldurma işleminin yapıldığı sınıf... 8 Şekil 8: Prim adlarının listelenmesini sağlayan sınıf Şekil 9: Parametre adlarının doldurulmasi için oluşturulan sınıf Şekil 10: LoadParamName sınıfı Şekil 11: ParametreDoldur sınıfında sorgunun yapılması Şekil 12: Giriş sayfası Şekil 13: Kullanıcıların listelendiği sayfa Şekil 14: Kullanıcı ekleme sayfası Şekil 15: Çalışanların listelendiği sayfa Şekil 16: Markaların listelenmesi ve yeni bir marka eklenmesi Şekil 17: Modellerin listelenmesi ve herhangi bir markaya model eklenmesi Şekil 18: Eşya yönetim sayfası Şekil 19: Pom.xml dosyası Şekil 20: Template yapısı Şekil 21: Kullanıcı giriş ekranı

21 Şekil 22: Giriş yap butonu Şekil 23: Veritabanı sorgusu ile giriş kontrolu Şekil 24: Kullanıcı giriş metodu Şekil 25: InventoryBrand classı hibernate.cfg dosyasına eklendi Şekil 26: InventoryBrand sınıfı