Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

Transkript

1 Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s Tuba KAPLAN 1 Fatma KIZDIRICI 2 TÜRKÇE ÖĞRETMENLĠĞĠ ĠKĠNCĠ SINIF ÖĞRENCĠLERĠNĠN KÜLTÜREL ETKĠLEġĠM E ĠLĠġKĠN METAFORĠK ALGILARI Özet Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin Kültürel Etkileşim hakkındaki düşüncelerini metaforlar aracılığıyla nasıl kavramsallaştırdıklarını ortaya koymaktır. Araştırmanın çalışma grubunu, eğitim öğretim döneminde Gaziantep Üniversitesi Türkçe öğretmenliği ikinci sınıf toplam 68 öğrenci oluşturmaktadır. Katılımcıların her birinin Kültürel Etkileşim... gibidir, çünkü... ibaresini tamamlamasıyla elde edilen ham veriler, hem nitel hem de nicel veri çözümleme teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, katılımcılar Kültürel Etkileşim kavramına ilişkin olarak toplam 45 adet geçerli metafor üretmiştir. Bu metaforlar araştırmacılar tarafından ortak özellikleri bakımından irdelenerek üç farklı kavramsal kategori altında toplanmıştır. Söz konusu bu üç kavramsal kategori katılımcıların cinsiyeti bakımından önemli derecede farklılık göstermiştir. Çalışmanın genelinden hareketle öğrencilerin kültürel etkileşim olgusuna karşı olumlu tutum sergilediklerini, yeniliklere ve etkileşime açık olduklarını, bir arada yaşamanın güzel yönlerini ön plana çıkardıklarını ve farkındalıkların getirdiği zenginliğe önem verdiklerini savunabiliriz. Anahtar Kelimeler: Kültür, Kültürel Etkileşim, metafor, öğrenciler, Türkçe Öğretmenliği 1 Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Türkçe Eğitimi,doktora öğrencisi, tubakaplan@gantep.edu.tr 2 Okutman,Gaziantep Üniversitesi, TÖMER, ftmkzdrc@gmail.com

2 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı METAPHORICAL PERCEPTIONS OF TURKISH TEACHING SECOND GRADER STUDENTS REGARDING CULTURAL INTERACTION Abstract The aim of this research is to present how Turkish teaching second grade students conceptualize their thoughts on Cultural Interaction through metaphors. The study group of the research consisted of 68 students who studied at Turkish Teaching Department, Gaziantep University during education term. The raw data obtained through participants completing the statement, Cultural Interaction is like., because... was analyzed using qualitative data analysis techniques. According to the findings of the research, the participants generated 45 valid metaphors regarding the concept of Cultural Interaction. These metaphors were grouped under three different conceptual categories after the researchers examined them in terms of their common traits. These three conceptual categories in question differed greatly in terms of the gender of the participants. With reference to the overall study, we can argue that the students adopted a positive attitude regarding the fact of cultural interaction, were open to novelty and interaction, brought out the beauty of living together and attached importance to the wealth that the awareness brought. Key Words: Culture, Cultural Interaction, metaphor, students, Turkish Teaching GĠRĠġ Kökeninin tam olarak bilinememesiyle gizemini korumaya devam eden dilin insan için önemli yanının, hayatın en büyük anlamlandırma aracı olmasında yattığı söylenilebilir. Çünkü insan başta kendisi ve sonra çevresinin somut ve soyut her türlü özelliğini dil vasıtasıyla zihninde bir anlama dökebilmektedir. İnsan düşüncesi ve anlam elde etme sürecindeki yerinin yanında toplum hayatında da dil mühim bir yere sahiptir. Öncelikle insanlar arasında anlaşmayı sağlayan, içtimaî ve tabiî bir varlık (Demirtaş 1981: 8) olan dil aracılığıyla insanlar iletişim kurmaktadır. Dil olmasa, yani konuşma yolu bulunmasaydı, insanlar birbirleriyle anlaşamayacak; düşünceler, duygular birleşip yayılamayacaktı. Bunun doğal bir sonucu olarak da uygarlık doğmayacaktı (Özdemir 2000: 13-14). Kendimizi ifade etme aracı olarak gösterdiğimiz dilin genel tanımından sonra çalışmanın asıl konusu olan metafor konusuna değinmek yerinde olacaktır. Günlük hayatımızda bir durumu ya da olayı anlatırken aynı şeyi anlatmaya çalışsak da farklı şekillerde anlatırız. Bunları da benzetmelere başvurarak yapma ihtiyacı duyarız. Bir kavram ya da durumun bireyler tarafından farklı benzetmeler kurularak anlatılmasını metafor olarak tanımlamak yerinde olacaktır. Metafor terimi, Latince ve Grekçe metafora kökünden gelir. Meta: öte, aşırı ve pherein: taşımak, yüklenmek sözcüklerinden oluşmuştur. Günümüzde ise söz sanatı olarak daha çok tanınmaktadır, dilimizde ise karşılığını eğretileme olarak bulmuştur (Salman 2003; 54). Türkçe sözlükte İstiare (TDK 2005: 1380) şeklinde açıklanmaktadır. Morgan ise metafor kavramı için dünyayı kavrayışımızın içine sinen düşünme ve görme şekli olarak tanımlar (Morgan 1998). Tanımdan yola çıkarak metaforların hayata bakış açımızı yansıttığını söylemek yerinde olacaktır. 615 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

3 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları Bir şey in bazı yönlerinin başka şey e taşındığı ya da transfer edildiği zihinseldilbilimsel süreçleri ifade etmektedir. Bu süreçlerin sonucunda, ikinci şey den sanki ilk şey miş gibi bahsedilmesi söz konusu olmaktadır. (Cebeci 2013: 10). Metafor özel bir üst dil kurgulamak olup, özellikle soyut durumları ya da anlatılması güç duygu durumlarını anlatmaya çalışırken kullanılmaktadır. Metaforlar bizim olgu, kavram veya nesneleri algılayış biçimimizi etkilediğinden gerçekleri yeniden tanımlamak için kullanılabilir (Goldstein 2005). İfade edilmekte güçlük yaşanan bazı kavram ve durumlar metaforlar aracılığıyla kolay bir şekilde aktarılmaktadır. Metaforların eğitim ortamları için de önemi yadsınamaz bir gerçektir. Öğrencilerin öğrenmekte zorlandığı bazı kavram ve terimlerin öğrenimi sürecinde; bazı zor soyut kavramların somutlaştırılmasında ve görselleştirmesinde metaforlar son derece önemlidir. Bu bağlamda metaforlar yeni bir bilginin öğrenilmesini kolaylaştırmasının yanı sıra bir düşünce ve görme biçimidir (Morgan 1998). Metaforik düşünme süreci üç basamakta değerlendirilir (Sezer 2003: 89-90): Açıklanmak ya da anlamlandırılmak istenen soyut bir olgu (durum, olay, kavram) Bu olguyu açıklamak için kullandığımız somut (belirgin) bir olgu ve bu olgunun dile ait ifadesi Bu iki olgu arasında kurulan (kurgulanan) özel denklikler ( benzeşmeler) Metaforik düşüncenin basamaklarına bakıldığında soyut olguların ifadesini kolaylaştırdığı ve iki olgu arasında benzeşmelerden yararlanma yoluna gittiği söylenebilir. Bu araştırma, Türkçe öğretmenliği ikinci sınıf öğretmen adaylarının kültürel etkileşim kavramına ilişkin sahip oldukları metaforları ortaya çıkarma amacına yönelik olarak gerçekleştirilmiştir. Çalışmamızda ise bu genel amaç çerçevesinde aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır: 1. Türkçe öğretmenliği ikinci sınıf öğretmen adaylarının kültürel etkileşim kavramına ilişkin sahip oldukları metaforlar nelerdir? 2. Katılımcılardan elde edilen veriler hangi kavramsal kategoriler altında toplanabilir? 3. Bu kavramsal kategoriler katılımcıların cinsiyeti bakımından farklılık göstermekte midir? Yöntem Araştırmamız nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim yaklaşımı ile desenlenmiştir. Olgubilim araştırmaları, farkında olunan ancak derinlemesine ayrıntılı bir anlayışa sahip olunmayan olgulara odaklanılması olarak tanımlanmaktadır (Yıldırım ve Şimşek 2011). Bu doğrultuda araştırma sürecinde üzerine odaklanılan öğrenci grubunu Gaziantep Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği 2. sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Öğrencilerin Kültürel Etkileşim hakkındaki düşüncelerini metafor yardımı ile nasıl kavramsallaştırdıkları belirlenmiştir. ÇalıĢma Grubu Araştırma, Gaziantep Üniversitesi Türkçe Öğretmenliği 2. sınıf öğrencileri ile yürütülmüştür. Verilerin Toplanması Araştırmaya katılan öğrencilerin Kültürel Etkileşim kavramına ilişkin sahip oldukları metaforları ortaya çıkarmak için araştırmacılar tarafından yarı yapılandırılmış bir görüşme 616 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

4 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı formu hazırlanmış ve bu formda öğrencilerden Kültürel Etkileşim... gibidir, çünkü... ibarelerini tamamlamaları istenmiştir. Öğrencilerin üretmiş oldukları metaforlar ve görüşme sorularına verdikleri cevaplar araştırmanın veri kaynağı olarak kullanılmıştır. Verilerin Analizi Araştırma sonucunda elde veriler, içerik analizi ile değerlendirilmiştir. İçerik analizi araştırmanın kuramsal olarak çok açık ifade edilemediği veya daha derinlemesine bir analize gereksinim duyulduğu durumlarda gerçekleştirilmektedir (Yıldırım ve Şimşek 2011). Bulgular ve TartıĢma Türkçe Öğretmenliği ikinci sınıf öğrencilerinin ürettiği metaforlar üç kategori altında (yiyecek içecekle ilgili metaforlar, sosyal yaşamla ilgili metaforlar, doğal faktörlerle ilgili metaforlar) olarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetlerini, sayılarını ve metaforların başlıklara göre dağılımını gösteren grafik aşağıda yer almaktadır Kız Erkek Toplam 617 Yiyecek İçecekle İlgili Metaforlar Sosyal Yaşamla İlgili Metaforlar Doğal Faktörlerle İlgili Metaforlar Grafik 1: AraĢtırmaya katılan öğrencilerin cinsiyetleri, sayıları ve metafor dağılımları 1. Yiyecek-Ġçecekle Ġlgili Metaforlar Metafor F Açıklama Çorba 4 Çünkü karışıklık olmasının yanı sıra birbiriyle etkileşen kültürler hoş bir ortam oluşturabilir. Çünkü içerisindeki malzemeler Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

5 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları özdeşleştikçe çorba güzelleşir. Çünkü her özellikte insanın farklı özellikteki davranışlarının bir bütün olmasıdır. Yani sentezlemek ve ortaya farklı lezzetlerden güzel bir ürün ortaya çıkarmaktır. Çünkü bir çorbada her şeyin bulunması gerekir. Tuzu, kırmızıbiberi, karabiberi vb. bulunması gerekir. Birinin olmaması çorbanın tatsız, tuzsuz olmasıdır. Çünkü doğru baharatlar bir araya gelmezse tat bozulur. Yemek 2 Çünkü hem yararlıdır hem de zararlıdır. Yemeği fazla yediğin zaman nasıl zarar veriyorsa kültürel etkileşim o kadar zararlıdır. Ne kadar az yersen de o kadar faydasını daha az görürsün. Yemeği yeterli yersek ancak yararını görürüz. Kültürel etkileşim de öyledir. Yeterli derecede alınmalıdır. 618 Buz 1 Çünkü kültürlere alışmakta ve insana şok etkisi yaratır. Rakı Balık 1 Ekmek Su 1 Çünkü iki kültürün birleşimi bu ikisinin birleşimi kadar güzeldir. Nasıl ki insan yaşamında ekmek ve su hayati önem taşıyorsa kültürlerin etkileşimi de o derece önem arz etmektedir. Döner Ayran 1 Çünkü iki kültür birleşmese, etkileşime girmese de güzeldirler. Ama bir araya geldikleri vakit tadından yenmezler. Döner ayran aşktır. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

6 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı Çay Sigara 1 Meyve Suyu 1 Su 1 Çünkü yemekten sonra içilen çay ve sigaranın verdiği mutluluk ve huzur çoğu duyguda yoktur. Çünkü birçok değişik milletlerin birbirleriyle etkileşim içine girmesiyle oluşur. İnsanların birbirleriyle din, dil, ırk ve daha çeşitli kültürlerin bir arada entegre olması sonucu kültür oluşmuştur. 2. Sosyal Hayatla Ġlgili Metaforlar Metafor F Açıklama Çünkü daima iletişim içindedir. Çünkü farklı kültürler arasında bilgi, gelenek, görenek vb. alışverişi vardır. Alışveriş 3 Çünkü farklı kültürlerin birbirlerinin geleneklerini göreneklerini birbirine söylemesi birbirlerinden etkilenmesidir. 619 Çünkü tam olarak birbirlerini anlamasalar da birbirlerinden bir şeyler alıp verirler. Dil / Irk 3 Çünkü dil ve ırk kültürün taşıyıcısıdır. İnsanlar çeşitli ırklardan gelip birbirleri ile etkileşime geçerler. Dil olmadan da kültür alışverişi olmaz. Din, dil, ırk ayrımı gözetmeksizin insanların birbirleriyle kaynaşmasıdır. Çünkü Allah insanları birbirleri ile tanışsınlar diye yaratmıştır. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

7 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları Çünkü iki farklı tarzda yetişmiş ailenin tanışıp kaynaşması farklı gelenek ve kültürlerin tanınmasına yardımcı olur. Aile İlişkisi 4 Çünkü değişik kültürler birbirleriyle etkileşim halinde olduğunda çeşitli ortaklıklar kaynaşır bir aile haline gelir. Çünkü toplumları kaynaştırıp yakınlaştırarak onları büyük bir aile gibi yapar. Kardeş gibi olmazsa olmaz diye düşünüyorum. Çeşitli yollarla kültürler birbirini etkiler. Çünkü sınıfta çok farklı insanlarla karşılaşıyoruz ve hepsinde farklı bir özellik görüp, farklılıklarımızla birlikte aynı yerde yaşıyoruz. Farklılıklarımızı birbirimize anlatarak kocaman bir kültür oluşturuyoruz. 620 Eğitim Ortamı 3 Çünkü hem öğretmenlerden hem de öğrencilerden çok şey öğreniyoruz. Çünkü sınıfta her türden kişilik özelliklerine sahip insanlar, değişik özelliklere sahip arkadaşlar var. Kültürel etkileşim de farklı kültürlerin birleşmesi sonucu olur. Sınıfta nasıl değişik insanlarla tanışıp, kaynaşıp birlikte olabiliyorsak kültürler de bu yapıya sahiptir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

8 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı Çünkü kültür çeşitlilik gerektirir. Kültürleşme 1 Dedikodu 1 Çünkü dillere de dolanır. Dolandıkça değişir, çoğalır, bazen güzelleşir, bazen çirkinleşir. Çünkü insanların kültürel etkileşimden ve kültürel etkileşimin etkilerinden uzak durması imkânsızdır. Virüs 2 Çünkü her bilgisayara virüs illaki bulaşır ve her bilgisayarın başına gelen bir olaydır. Her insan farklı kültürlere televizyon veya kitap yoluyla rastlar. Bu yüzden virüs gibidir. 621 İnsan 1 Çünkü insan bulunduğu ortama kendini kabul ettirmek için elinden geleni yapar. Aynı şekilde kültür de etkileşim içinde olduğu toplumu etkilemeye çalışır. Din 1 Çünkü toplumların birbiriyle olan etkileşimi arttıkça birikim ve nitelik artar. Ev 1 Çünkü kültürel bir varlık olan insan yaşamak için eve ihtiyaç duyar. Kültürel etkileşimde insan bağları sıkı sıkıyadır. Bu nedenle kültürel etkileşimi Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

9 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları çimentoya benzettim. Çöp Kutusu 1 Çünkü her türlü atık madde bir araya gelerek çöp topluluğu oluşturur. Çünkü virüs gibi hızlı yayılır. Hastalık 3 Çünkü insanlar bir araya geldiklerinde birbirlerinden etkilenmemeleri elde değildir. İstemeden de olsa bu kişiler üzerinde etki yaratır. Hastalık gibi. Çünkü insandan insana kolayca aktarılır ve insanları etkiler. Çünkü oluşturduğu kültür birikimini kendine has bir şekilde yansıtmaktadır. 622 Karakter 2 Kıyafet 1 Araç Gereç 2 Çünkü insanlar da kültürler de çevresini etkiler, çevresinden etkilenir. Olaylara ve faktörlere uyum sağlar her ikisi de. Yamalıklı pantolon gibi hiçbir zaman hiçbir kültür arı hali kadar güzel olmaz. Birbirine karışmış sulu boya gibi tek tek bir anlam içermeyen ya da kısır olan bir kültür başka kültürlerle karışarak bambaşka, daha renkli, daha güzel bir bütün oluşturur. Parçaların toplamı bir bütüne asla eşit olmaz. Birbirinden ayrılması, sıyrılması da mümkün değildir. Gözlüğe benzer çünkü her bakan farklı bir bakış, farklı bir dünya görür. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

10 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı Uyku 1 Çünkü bir belirsizliğe doğru giderken bir rüya işlevi görüp bizleri gezip görmediğimiz yerler hakkında bilgi sahibi eder. Teminat 1 Çünkü kültürler arası etkileşimin olmasıyla geçmişte oluşan olay ve sosyal etkinliklerin geleceğe gelmesine olanak sağlar. Olimpiyatlar 1 Çünkü her dinden, ırktan, milletten insanlar toplanıyor. Her kıtayı temsil ediyor. Toplum 1 Çünkü toplumların birbirlerini tanımalarına katkı sağlayabilir. Daha çok sosyalleşme açısından iyi olabilir. 623 Sergi 1 Çünkü sergilerde farklı kişiler kendilerine ait kültürleri sergileyip birbirlerinden etkilenirler. Mozaik 1 Çünkü saklı kültürler bir araya gelerek asıl büyük resmi oluşturur. Çeşitli kültürlere mensup insanlar küçük mozaik taşlarına benzer. Bir araya gelerek insanı oluşturur. 3. Doğal Faktörlerle Ġlgili Metaforlar Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

11 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları Metafor F Açıklama Çünkü küçük bir taneyle başlayan kültür başka kültürlerle iç içe girdikçe o kar topu büyür, büyür ve koskocaman bir kültür haline gelir. Kar Topu 2 Çünkü kartopu yuvarlandıkça çoğalır. Kültür ise insanlar arasında ve toplumlar arasında dolaştıkça büyür ve insanları etkisi altına alır. Hava 1 Soluduğumuz hava kadar kaçınılmazdır. 624 Güneş 1 Çünkü karanlıkları aydınlatabilir. Geri kalmış, bilimle, kültürle, sanatla tanışmamış bir toplum bunları yaşayan bir toplumla etkileşime girdiği zaman aydınlanır. Kültür etkileşimi karşılıklı olarak toplumları değiştirir, geliştirir. Çiçek Bahçesi 3 Çünkü çiçek bahçesinde çok farklı türde çiçekler vardır. Kültürler etkileşimde de birçok farklı milletin gelenek, görenek ve yaşayışları vardır. Etkileşim olunca da farklı kültürler öğreniliyor. Çünkü farklı çiçek kokuları birbirlerine karışarak mükemmel bir uyum ve Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

12 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı ahenk içerisine girerler. Çünkü kültürel etkileşimde farklılıklar ortaya çıkar ve bu zenginliği ve güzelliği ifade eder. Kimi çiçeğin kokusu güzel kiminin ise güzel olmayabilir. Organ 1 Çünkü biri olmadan diğerinin bir anlamı olmaz. Birbirleriyle etkileşime girdiklerindeyse hayat gerçekleşir. Çamur 1 Çünkü nereye giderse, nereye atılırsa etki ve iz bırakır. Ağaç 1 Çünkü kültürler birbirlerinden beslenirler. Ağaç ise topraktan beslenir. İkisinin de yaşaması için birbirlerine ihtiyacı vardır. 625 Okyanus 1 Çünkü okyanusa bütün deniz veya akarsular dökülür. Kültürel etkileşim de okyanus gibidir. Bütün milletler birbirinin gelenek ve göreneklerinden etkilenir. Birbirine karışarak bir etkileşimde bulunurlar. Yağmur 1 İki veya daha fazla bulutun etkileşimiyle oluşan yağmur kültürel etkileşime benzer çünkü kültür etkileşimi sonucu da bir veya birden çok ürünler oluşur. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

13 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları Ses Dalgası 1 Çünkü ses dalgaları her bireyden farklı çıkan ama birleşince farklı frekansların ortaya çıkardığı bir bütün haline gelen tek sesle çok ifade anlatmaktadır. Çiçek Demeti 1 Çünkü kültürel etkileşimde karışık çiçeklerden oluşan demet gibi çeşitli, renkli ve güzeldir. Gökkuşağı 2 Çünkü her rengin kendine göre özelliği, güzelliği ve farklılığı vardır. Bu renkler bir araya geldiği zaman ortaya yeni güzellikler çıkarır. Çünkü birçok rengi içinde barındırır. Çamur 1 Çünkü bataklığı ülkelere benzettiğimiz zaman, bu ülkelerin kültürleri birbirlerine çabucak bulaşır. 626 Akarsu 1 Bir akarsuyun kollarının bir deltada buluşması gibidir. Coğrafya 2 Farklı bölgelerden insanların bir araya gelip birbirleriyle etkileşim halinde olmaları, birbirlerini farklı yönlerden etkilemeleridir. İki farklı kutup gibi farklı özellikteki kültürler birbirlerini çeker ve etkileşirler. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s

14 Tuba Kaplan_ Fatma Kızdırıcı SONUÇ ve TARTIġMA Kültürel etkileşimle ilgili yapılan metafor çalışması sonucunda elde edilen verilerden hareketle en fazla metaforun Sosyal Yaşamla İlgili üretildiği; en az metaforun ise Yiyecek ve İçecekle İlgili üretildiği ve kız öğrencilerin sayısının fazla olmasını da göz önünde bulundurarak erkek öğrencilere oranla daha farklı kültürel metaforlar ürettikleri gözlemlenmiştir. Üç ana başlık altında toplanan metaforlar arasında değinilen değerlerden bazılarının ön plana çıktığı görülmektedir. Bu metaforik değerlerle ilgili aşağıdaki sonuçlara varılabilir: Yiyecek ve İçecekle İlgili Metaforlar başlığı altında en yüksek frekansa çorba metaforunun sahip olduğu görülmektedir. Bunun gerekçesi olarak çorbanın içinde çok farklı malzemelerin yer almasının yanı sıra doyurucu ve lezzetli olma gibi özelliklere sahip olması söylenebilir. Kültürel etkileşimin de birden fazla kültürü ve o kültürlere ait bütün değerleri barındırarak ruhsal ve kültürel doygunluğa ulaşmayı sağladığı savunulabilir. Sosyal Hayatla İlgili Metaforlar başlığı altında en yüksek frekansa sahip olan metafor ise aile ilişkisi dir. Kültürel etkileşim halinde olan milletler arasında ilk başlarda misafir ev sahibi ilişkisi görülürken zamanla aynı evi paylaşan ailenin fertleri konumuna gelmektedir. Bu durumun doğal bir sonucu olarak kültürel etkileşime maruz kalan toplumların etkilenme ve etkilenme süreçleri de kaçınılmaz bir durum olmaktadır. Doğal Faktörlerle İlgili Metaforlar başlığı altında ise en yüksek frekansa sahip olan metafor çiçek bahçesi dir. Öğrencilerin kültürel etkileşimi bir çiçek bahçesine benzetmeleri, kültürel etkileşime sıcak baktıklarını da göstermektedir. Ayrıca farklı renklerden ve kokulardan çiçekler bir araya gelerek hem daha estetik bir görünüm sergiler hem de farklılıktan doğan güzelliği en somut şekilde yansıtmaktadır. 627 Araştırmanın bulguları, katılımcıların Kültürel Etkileşim ile ilgili sahip oldukları imgeleri anlamada ve açığa çıkarmada metaforların eğitsel bir araç olduğunu göstermiştir. Eğitim ortamında anlaşılması güç olan konularda metaforların kullanılması faydalı olacaktır düşüncesindeyiz. KAYNAKLAR Cebeci, Oğuz (2013). Metafor ve Dilin Yapısal Özellikleri, İstanbul: İthaki Yayınları Demirtaş, Faruk Kadri (1981). Dil Davâsı. İstanbul: Yeni Asya Yayınları. Goldsteın, Lisa (2005). Becoming A Teacher As A Hero s Journey: Using Metaphor İn Preservice Teacher Education, Teacher Education Quarterly, 32(1), Morgan Gareth (1998). Yönetim ve Örgüt Teorilerinde Metafor, İstanbul, Mess Yayınları. Özdemir, Emin. (2000). Erdemin Başı Dil- Türkçemiz Üzerine Konuşmalar (2. baskı), Ankara: Bilgi Yayınevi. Saban Ahmet (2008). Okula İlişkin Metaforlar, Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, S. 55. Salman, Yurdanur (2003). Dilin Düşevreni: Eğretileme, Kitap-lık, S.65 (Ekim), İstanbul. Sezer, Engin (2003). Dilde ve Edebiyatta Yol Metaforu, Kitaplık, S.65, Ekim s Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:18,Aralık 2017, s

15 Türkçe Öğretmenliği İkinci Sınıf Öğrencilerinin Kültürel Etkileşim e İlişkin Metaforik Algıları TDK (2005). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Yıldırım, Ali ve Şimşek, Hasan (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayınevi. 628 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 18, Aralık 2017, s