MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ DİREKSİYON SİSTEMİ

Transkript

1 Abdullah DEMİR, Yrd. Doç. Dr. MARMARA ÜNİVERSİTESİ TEKNOLOJİ FAKÜLTESİ DİREKSİYON SİSTEMİ

2 Tekerlek saptırması: Her bir teker, kendine ait bir dönme ekseni etrafında sapar. Karayolu taşıtlarında kullanılır. Dingil saptırması: Aksın bütün tekerlekleri ortak bir dönme ekseni etrafında sapar. Bazı römorklarda kullanılır

3 Aracın sürücüsüne, aracı istediği yöne sevk etmesine olanak veren sisteme yön kontrol (direksiyon/yönlendirme) sistemi adı verilir. Yön kontrol sistemleri aynı zamanda sürücüye yol durumu ve araç dinamiği hakkındaki bilgileri de aktarmalıdır. Uygun Direksiyon Kuvveti: Direksiyon düz seyir halindeyken belli ölçüde ağır, virajlarda ise hafif olmalıdır. Bu şekilde her zaman mükemmel bir direksiyon hakimiyeti sağlanabilir. Manevra Kabiliyeti: Araç virajdan çıktığında direksiyonun, sürücü tarafından hafif çevrilmesi suretiyle veya direksiyon simidinin serbest bırakılmasıyla toplanması gerekir. Aynı zamanda yol yüzeyinden tekerleklere etki eden darbelerin direksiyon simidine etki etmemesi gerekir. Emniyet: Bir çarpışma anında direksiyon sisteminin yapısı sayesinde sürücüye zarar vermeyecek şekilde dizayn edilmesi gereklidir. 1. Direksiyon simidi 2. Direksiyon mili 3. Direksiyon dişli kutusu 4. Direksiyon bağlantı kolları

4 Otomobillerde, aracın hareket yönünü kontrol edebilmek için direksiyon simidi, dişlileri, bağlantıları ve diğer parçalar kullanılır. Ön lastikler ve yol arasındaki sürtünme nedeniyle, özellikle park ederken, direksiyon simidini döndürmek efor gerektirir. Gereken eforu azaltmak için direksiyon, dişlilerden oluşan bir sistem vasıtasıyla, ön lastikleri konumlandıran parçalara bağlıdır. Dişliler sürücüye mekanik bir avantaj sağlar, örneğin, sürücünün uyguladığı kuvveti çoğaltır, ama aynı zamanda, tekerlekleri belirli bir miktarda döndürmesi için gereken mesafeyi uzatır. Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, 2007.

5 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Bir aracın düzgün dönebilmesi için, her tekerlek farklı bir döngü izlemelidir. İç tekerlek daha küçük bir yarıçapla bir döngüyü takip ettiği için, aslında dış tekerlekten daha dar bir dönüş yapmaktadır. Her tekerleğe dik bir çizgi çizdiğinizde, çizgiler dönme noktası merkezinde kesişecektir. Direksiyon bağlantısının geometrisi, iç tekerleği dış tekerlekten daha çok döndürür. Dönemeçlerde taşıtın bütün tekerleklerinin aynı anlık dönme merkezine sahip olması lazımdır.

6 Steering System Sunumu

7 YANA KAYMA Zeminle temas halindeki tekerlek Prof. Dr. Selim Çetinkaya, Taşıt Kullanım Karakteristikleri ve Direksiyon Sistemi, Taşıt Mekaniği Sunumları, Nobel Yayınevi.

8 Direksiyon Dişli Kutuları Direksiyon dişli grubu içindeki dişliler yalnız ön tekerlekleri çevirmekle kalmayıp, aynı zamanda redüksiyon dişlileri gibi çalışırlar, çıkış torkunu artırarak direksiyon simidini döndürme eforunu azaltırlar. Redüksiyon oranına direksiyon dişli oranı da denir ve normalde bu oran 18 ile 20 / 1 arasındadır. Daha büyük bir oran direksiyon eforunu azaltır, fakat bir viraj alırken direksiyonu daha fazla çevirmeyi gerektirir. Yaygın olarak iki tip direksiyon dişli sistemi vardır. 1. Kremayer dişli tip 2. Döner bilyeli tip Halen, hemen hemen tüm modellerde kremayer dişli tipi kullanılmaktadır. Direksiyon dişli oranı: Toyota, ProTeknisyen - Saşi

9 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Kremayer Dişli Tip (Rack Pinyon) Direksiyon Kutusu Çeşitli tiplerde dişli grupları kullanılır. Kremayer ve pinyon dişli tipi direksiyon en yaygın olanıdır. Kremayer ve pinyon dişli seti, kremayerin uçları dışarı çıkacak şekilde, kapalı metal bir boru içindedir. Kısa rot olarak adlandırılan bir kol, kremayerin uçlarını bağlar. Pinyon dişlisi direksiyon miline bağlıdır. Direksiyon simidini döndürdüğünüzde dişli, kremayeri hareket ettirerek döner. Kremayerin uçlarındaki kısa rot, mil üzerindeki direksiyon koluna bağlıdır. Kremayer ve pinyon dişlisi seti, direksiyon simidinin dönüşsel hareketini tekerlekleri döndürmek için gereken doğrusal harekete dönüştürür ve tekerleklerin dönüşünü kolaylaştıracak şekilde bir dişli redüksiyonu sağlar.

10 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Kremayer Dişli Tip (Rack Pinyon)

11 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Kremayer Dişli Tip (Rack Pinyon)

12 Prof. Dr. Selim Çetinkaya, Taşıt Kullanım Karakteristikleri ve Direksiyon Sistemi, Taşıt Mekaniği Sunumları, Nobel Yayınevi.

13 Kremayer Dişli Tip (Rack Pinyon) Direksiyon Kutusu Kremayer Dişli Tip Hidrolik Direksiyon Toyota, ProTeknisyen - Saşi

14 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Kremayer Dişli Tip (Rack Pinyon) Hidrolik Direksiyon

15 Sonsuz Vida ve Bilyeli Somun Şekilde görülen sonsuz vida ve makarada küçültme, sonsuz vida ve karşılık dişlili hız kutularındaki gibidir. Teğet bulunan dişli tam veya sektör halinde olabilir. Prof. Dr. Selim Çetinkaya, Taşıt Kullanım Karakteristikleri ve Direksiyon Sistemi, Taşıt Mekaniği Sunumları, Nobel Yayınevi.

16 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Döner/Sonsuz Bilyeli Direksiyon Kutusu Sonsuz-bilyeli direksiyon dişlisinde sonsuz dişli bulunur. Dişliyi iki parça halinde düşünebilirsiniz. Birinci kısım, içinde tırtıklı bir deliği bulunan metal bir bloktur. Bu bloğun krank mili kolunu döndüren bir dişliyle kavraşan dişleri, bloğun dışını ikiye ayırır. Direksiyon simidi, cıvataya benzeyen, bloktaki deliğe yapışan tırtıklı bir kola bağlıdır. Direksiyon simidi dönerken, cıvatayı döndürür. Düzenli bir cıvatanın yaptığı şekilde blok içinde daha fazla dönmek yerine, bu cıvata sabit tutulur, böylece döndüğünde, tekerlekleri döndüren dişlileri hareket ettirmeye yarayan bloğu da hareket ettirmiş olur.

17 Diğer Bir İsimlendirme: Sonsuz Vida ve Somunlu Direksiyon Kutusu Direksiyon milinin ucunda bir veya bir kaç ağızlı sonsuz vida bulunmakta ve bunun üzerinde bir somun hareket etmektedir. Sonsuz vida ile somunun arasında üretilen kuvvetler, düşük sürtünmeli, devridaim yapan bir bilye dizisi aracılığıyla sağlanmaktadır. Prof. Dr. Selim Çetinkaya, Taşıt Kullanım Karakteristikleri ve Direksiyon Sistemi, Taşıt Mekaniği Sunumları, Nobel Yayınevi.

18 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Döner/Sonsuz Bilyeli Direksiyon Kutusu Bloktaki tırtıklarla doğrudan kavraşan cıvata yerine, tırtıkların hepsi, dönerken dişli vasıtasıyla dönmeye devam eden bilyeli rulmanlarla doldurulmuştur. Bilyeler aslında iki amaca hizmet eder: Birincisi, sürtünmeyi ve dişlideki aşınmayı; ikincisi, dişlideki eğimi azaltmaktadır. Direksiyon dişlisindeki bilyeler hariç, direksiyon simidinin yönü değiştirildiğinde eğim hissedilebilir, dişler direksiyon simidine gevşeklik hissi vererek, bir an için birbirinden ayrılır. Çoğu araçta, direksiyon simidinin tam devrinin dörtte üçü, tekerlekleri kilitten kilide (en soldan en sağa) döndürmek için yeterlidir. Daha hızlı ve ağır araçlarda, lastikleri döndürmek için gereken kuvvet çok daha fazla olabilir. Bu araçların çoğu hidrolik ya da elektrikli hidrolik direksiyon sistemi kullanır. Çoğu modern araçta bir güvenlik özelliği olarak, direksiyon simidinin yerleştirildiği kolon, bir kaza sırasında sürücünün direksiyona doğru fırlaması durumunda, katlanacaktır.

19 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Döner Bilyeli Direksiyon Kutusu

20 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Döner Bilyeli Tip Direksiyon Kutusu

21 Döner Bilyeli Tip Direksiyon Toyota, ProTeknisyen -Saşi

22 Toyota, ProTeknisyen - Saşi Döner Bilyeli Tip Direksiyon Kutusu

23 Direksiyon Bağlantıları Direksiyon bağlantısı, direksiyon dişlisinin hareketini sağ ve sol ön tekerleklere aktaran rod ve kollardan meydana gelmiştir. Direksiyon bağlantısı, direksiyon simidinin hareketini ön tekerleklere, sürüş esnasında tekerleklerin aşağı yukarı hareket etmelerine rağmen tam olarak aktarabilmelidir. Bunu temin etmek için de çeşitli tipte bağlantı ve mafsallar dizayn edilmiştir. Direksiyon bağlantısı aşağıdaki parçalardan oluşur. (1) Rod (2) Rod başı (3) Çolak kol (4) Pitman kolu (5) Uzun ara rod (6) Direksiyon mafsalı (7) Avare kol (8) Kısa rod Toyota, ProTeknisyen -Saşi

24 Toyota, ProTeknisyen - Saşi Direksiyon Bağlantıları

25 Bağımsız Süspansiyon Bağlantıları

26 Hidrolik Direksiyon Kutusu Toyota, ProTeknisyen - Saşi

27 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Hidrolik Direksiyon Kutusu

28 Hidrolik Direksiyon Kutusu Kremayer ve pinyon dişlisi tipinde güç takviyeli direksiyon dişlisi sistemi, kontrol valfi ve servo silindirden oluşur. Hidrolik direksiyon pompasıyla birlikte, direksiyon hidroliği haznesi, basınç ve dönüş hortumları, sistemin ana parçalarıdır. Hidrolik direksiyon, direksiyon eforunu azaltmak için sürücünün direksiyon simidini kolaylıkla döndürmesine olanak tanıyan hidrolik basınç kullanır. Direksiyon eforu genellikle 20 N ile 30 N arasındadır. Buna ek olarak, hidrolik direksiyon sistemleri sürüş sırasında daha yüksek stabilite sunar ve önlenmemesi halinde direksiyon simidine aktarılabilen, yol yüzeyindeki engebelerden kaynaklanan darbeleri önleme imkanı sağlar. Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, 2007.

29 1. Yağ haznesi 2. Basınç anahtarı 3. Direksiyon simidi 4. Direksiyon kolonu 5. Esnek kavrama 6. Lastik toz tutucu 7. Gergi kolu 8. Dişli kutusu 9. Yağ soğutucusu 10. Hidrolik direksiyon pompası Hidrolik Direksiyon Kutusu

30 Hidrolik Direksiyon Kutusu Direksiyon hidroliği, hidrolik direksiyon pompasından direksiyon simidinin hangi yöne döndüğüne bağlı olarak geçit değiştirme valfine pompalanır, servo silindirin sağ ya da sol tarafına yönlendirilir. Bu geçit değiştirme valfine Hidrolik Kontrol Valfi adı verilir. Silindir içindeki direksiyon servo hidroliği, kremayer pistonu (2.) üzerinde etkilidir, böylece kremayer ve pinyon direksiyon dişlisine güç takviyesi sağlar. Direksiyon dişlisinin mekanik parçaları, yüksek viskoziteli gres ile yağlanır, hidrolik devreden ve sistemin diğer parçalarından contalarla ve kauçuk tozluklarla ayrılır. Bazı sistemlerde, direksiyon eforunu düşük devirde çalışma esnasında azaltmak ve yüksek devirde çoğaltmak için özel kısımlar bulunur. Bu sistemlere Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi (EPS) adı verilir.

31 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Hidrolik Direksiyon Kutusu Yağ Pompası Direksiyona hidrolik gücü döner-kanatçıklı pompa yoluyla sağlanır. Bu pompa, aracın motoru tarafından bir kayış ve kasnak yoluyla tahrik edilir. Pompa elemanı, bir grup yuvası bulunan bir rotor, her yuva için bir kanatçık, bir pompa halkası ve giriş ve çıkış portu bulunan iki uç plakadan oluşur. Pompa halkasının oval şekli nedeniyle, rotorun her devri esnasında, kanatçıklar arasındaki hacim iki kere azalır ve artar. Giriş portları hacmin arttığı alanlara uzanır, çıkış portlarıysa, hacmin azaldığı alanlara uzanır, böylece bir pompalama etkisi üretilmiş olur. Merkezkaç kuvveti tarafından itilmeleri dışında kanatçıklar, hidroliğin basıncıyla dışarıya doğru, pompa halkasına karşı da itilirler. Hidrolik, kanatçıkların içindeki yarıklara yönlendirilir.

32 Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi

33 Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi EHPS (Elektrikli Hidrolik Direksiyon Sistemi) Hidrolik direksiyon sistemi, genellikle, hidrolik basıncı üreten direksiyon pompasını tahrik etmek için motorun gücünü kullanır. EHPS sistemi, hidrolik basınç üretmek için elektrikli bir pompa kullandığı için, direksiyonu kullanmak için gereken gücü azaltır. Bu sistem motorun yükünü azalttığı için, yakıt ekonomisini artırır. Elektrik motoru dönüş oranı (pompa tahliye hacmi), araç hızı ve direksiyon simidi dönme açısı gibi bilgilere göre ECU tarafından kontrol edilir. Toyota, ProTeknisyen -Saşi

34 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi

35 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi Elektronik Hidrolik Direksiyon (EPS) sisteminde klasik hidrolik direksiyon sisteminde kullanılan parçaların aynısı bulunur. Ek olarak ise Basınç Kontrollü Selenoid Valfi, Elektronik Hidrolik Direksiyon Kontrol Modülü (EPSCM) ve EPS Uyarı Lambası bulunur. EPSCM, hidrolik yağ akışını kontrol eden selenoidi kontrol eder, böylece her türlü araç hızında en uygun direksiyon hakimiyeti özelliklerinin sergilenmesini sağlar. EPS aşağıdaki özelliklere ve avantajlara sahiptir: Araç dururken veya düşük hızlarda seyrederken az bir direksiyon çevirme kuvveti, direksiyon çevirme kuvveti aracın hızına göre kontrol edilir, direksiyon çevirme kuvveti, orta ve yüksek hızlarda direksiyon açısına bağlı olarak doğrusal artış gösterir ve dengeli bir direksiyon hissi verir. Bu sistemde arıza emniyet fonksiyonu bulunmaktadır, dolayısıyla normal hidrolik direksiyona sahip araçların direksiyon hakimiyet özellikleri tam olarak yerine getirilmektedir. Sistem arızaları, Uyarı Lambası aracılığıyla sürücüye bildirilir. Akış veya Reaksiyon tipi olmak üzere iki tip Elektronik Hidrolik Direksiyon sistemi bulunmaktadır.

36 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi Girişler ve çıkışlar Elektronik Hidrolik Direksiyon Kontrol Modülünün (ESPCM) ana giriş sinyali, araç hızı sensörü sinyalidir. Araç hızı sinyali, genel olarak şanzımanda bulunan araç hızı sensörü tarafından sağlanır. Bazı modellerde TPS sinyali, araç hızı sensörü arızalandığında veya kablosunda kopukluk olduğunda yedek sinyal olarak kullanılır. Aracın modeline bağlı olarak Elektronik Hidrolik Direksiyon Kontrol Modülü (EPSCM), Basınç Kontrollü Selenoid Modülüne Darbe Genlikli Modülasyon (PWM) sinyali sağlayarak endüvi konumunu kontrol eder. Scan cihazı (HI-SCAN Pro veya GDS) kullanılarak EPD Arıza Teşhis Kodları (DTC) kontrol edilebilir. Basınç Kontrolü Selenoid Valfı, Hidrolik Kontrol Valfi muhafazasına tutturulmuştur. Valf ünitesinin içinde bulunan ve yayla kurulmuş bir armatüre karşı çalışan itme kollu bir selenoide sahiptir.

37 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektronik Hidrolik Direksiyon Sistemi Arıza Teşhisi Pompadan gelen basınç hortumunu çıkarın. Pompa ve basınç hortumu arasına özel alet bağlayın. Havasını tahliye edin ve motoru çalıştırdıktan sonra direksiyon simidini birkaç tur çevirin, böylece yağ sıcaklığı, yaklaşık ºC ( ºF) çalışma sıcaklığına çıkar. Motor devrini dakikada 1,000 ± 100 devire çıkarın. Özel aletin açma kapama vanasını kapatın ve yağ basıncını ölçüp Tamir Kataloğunda verilen standart değer aralığında olup olmadığını kontrol edin. Basınç göstergesi üzerindeki açma-kapama vanasını 10 saniyeden fazla kapalı tutmayın.

38 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektrik Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon (Elektrikli Hidrolik Direksiyon) Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon (MDPS) sisteminde, hidrolik direksiyona yardım etmek için bir elektrik motoru kullanılır. Bu, motordan bağımsız bir direksiyon sistemidir. Elektrikli Hidrolik Direksiyon olarak da bilinen MDPS, direksiyon koşullarına bağlı olarak çalışır, böylece direksiyon hakimiyeti için en uygun özellikleri sunar. Direksiyon hidroliği kullanılmadığı için sistem çevre dostudur. Daha hafif olması ve azparçalardan oluşması yakıt tüketimini deazaltır. Son zamanlarda EPS sistemine sahip araçlar artmaktadır ve EPS sisteminin hidrolik direksiyon sisteminin yerini olması beklenmektedir. EPS sistemi, motorun konumuna bağlı olarak Kolon tipi, Pinyon tipi ve Kremayer tipi olmak üzere üç tipe ayrılır. Genel olarak MDPS sisteminde aşağıdaki parçalar bulunur: Kontrol Modülü, tork sensörü, redüksiyon dişlisi, motor, EPS uyarı lambası. Bunların yanında bazı modellerde Direksiyon Açısı Sensörü (SAS) sinyali de kullanılır.

39 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektrik Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon

40 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Elektrik Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Giriş ve Çıkış Sinyalleri I/O Elektrik Motorlu Direksiyon Kontrol Modülüne (MDPSCM) giden ana giriş sinyalleri: Akü voltajı: Bu giriş sinyali, motorun rölanti devrini artırmak için sistem voltajının ve alternatör yükünün izlenmesi ve için kullanılır. Araç hızı: Kontrol Modülü, araç hızı sensörü giriş sinyaline bağlı olarak elektrik motoru akımını hesaplar. Tork sensörü: Burulma çubuğunun burulma oranını ölçer. Motor Kontrol Modülü: Bazı modellerde ECM, motor devri, akü voltajı ve araç hızı gibi verileri MDPSCM ünitesine aktarır. Motor devri: Bu sinyal, Motor Kontrol Modülü'nden gelir (rölanti artırma fonksiyonu). Çalışması için MDPSCM ünitesinin, motorun 500 devirin üzerine çıktığını tespit etmesi gereklidir. Bazı modellerde durumu, durduğu, marş verildiği veya çalıştığı, mevcut veriler altında izlenir. Ek olarak bu sinyal, araç hız sensörünün arızalı olması durumunda MDPSCM tarafından yedek olarak kullanılır.

41 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Giriş ve Çıkış Sinyalleri I/O Mutlak Direksiyon Konumu Sensörü (ayrıca Direksiyon açısı sensörü olarak bilinir): Elektrik motorun indüktansı, momentumu ve sürtünme direncine bağlı olarak tekerleklerin kendi kendine dosdoğru ileri bakar konumuna geçmesi güçleşir. Direksiyon Aşısı Sensörü, direksiyon simidinin dosdoğru ileri bakar konumuna dönmesine yardım etmesi için takılabilir (geri-kazanma kontrolü). Bu sensör, direksiyon simidini dönüş hızı ve normal konumu hakkındaki bilgileri iletir. Toplama akımı miktarı, Direksiyon Açısı ve Araç Hızı sensör sinyaline bağlı olarak MDPSCM tarafından hesaplanır. Hız sensörü sinyali: Bazı modellerde "Açı Sensörü İndeks Durumu", Scan Tool cihazının mevcut veriler altında görüntülenir. Kontak her açıldığında veya kapandığında bu parametre, direksiyon simidinin konumuna bağlı olarak "tespit edildi" veya "tespit edilmedi" değeri alır. Elektrik Motorlu Direksiyon Kontrol Modülüne (MDPSCM) giden ana çıkış sinyalleri: Elektrik Motoru: Elektrik motorunun tork çıkışı, değişken bir akım tarafından kontrol edilir. Düşük akım = düşük tork, Yüksek akım = yüksek tork. Uyarı Lambası: Kontak açıldığında Uyarı Lambası yaklaşık olarak 5 saniye boyunca yanar. Arıza tespit edildiğinde veya Scan Tool ile iletişim sırasında hemen yanar.

42 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Giriş ve Çıkış Sinyalleri I/O

43 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Kontrol Mantığı Düşük araç hızı: Düşük araç hızında (araç hızı sensörü tarafından ölçülür), burulma çubuğunun burulması (tork sensörü tarafından ölçülür) fazladır. MDPSCM, Sürücünün direksiyon çevirme kuvvetini azaltmak için elektrik motoruna yüksek akım gönderir. Yüksek araç hızı: Yüksek araç hızında burulma çubuğunun burulma oranı düşüktür. MDPSCM, Sürücünün direksiyon çevirme kuvvetini artırmak için elektrik motoruna düşük akım göndererek daha yüksek direksiyon hakimiyeti sağlar. Aşırı ısı koruması: MDPSCM, elektrik motorunun sıcaklığını hesaplar. Bu da belli bir periyot dahilinde elektrik akımının izlenmesiyle yapılır. Elektrik motorunun hesaplanan sıcaklığının çok yüksek olması durumunda akım dereceli olarak azaltılır. Buna "Gerilim Oranı Azalma Yüzdesi" adı verilir ve bazı modellerde tarama cihazı kullanılarak izlenebilir.

44 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Kontrol Mantığı

45 Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, Motor Tahrikli Hidrolik Direksiyon Tork Sensörü Tork sensörü, direksiyon kolonunun ortasında yer alır ve ana ile yardımcı sensörden meydana gelir. Direksiyon simidi döndürüldüğünde burulma çubuğu, direksiyon direnciyle orantılı olarak döndürülür. Çıkış miliyle ilgili olan girişin kayması, manyetik alanda değişikliğe neden olur, böylece akımın değişmesini sağlar. Giriş sinyalinin değişmesi nedeniyle Elektrik Motorlu Direksiyon Kontrol Modülü (MDPSCM), direksiyon simidinin dönüş yönünü de tespit eder.

46 ARA TEKRAR

47 Hidrolik Direksiyon Kutusu

48 Hidrolik Direksiyon Kutusu System Configuration Electro-Hydraulic power steering system Hydraulic assist (greater reduction ratio than with gears, etc.) 12V power supply (Since large reduction ratio possible, DC-DC converter for voltage step-up is not needed) Small cylinder diameter (50 mm) (Motor does not need to be mounted on rack, since a large reduction ratio is obtained) EPS powered directly by motor Motor power directly assists steering (large reduction ratio not obtainable with worm gear or ball screw) 42V power supply (small reduction ratio means DC-DC converter needed to provide power) Large motor diameter (110 mm) (to provide sufficient power, a large motor must be mounted on the rack shaft)

49 Motor Power Converted to Hydraulic Pressure to Assist Steering By providing power assist via hydraulic pressure, this system delivers a naturally smooth steering feel and, thanks to the flexibility of control allowed by electric power, offers more precise steering power characteristics. It also improves fuel economy since the electric powered pump operates only when steering assist is needed.

50 4WS (4 Tekerden Kumandalı Direksiyon Sistemi)

51 Toyota, ProTeknisyen -Saşi 4WS (4 Tekerden Kumandalı Direksiyon Sistemi) 4WS, 4 tekerlekten kumandanın İngilizce kısaltmasıdır. Bu sistemde sadece ön tekerlekler değil, arka tekerleklerde devreye sokularak aracın yönü değiştirilir. Aracın yönü değiştirilirken normal bir araçta sadece ön tekerlekler çevrilir, ama bir 4WS araçta, direksiyon simidinin çevrildiği açıya ve aracın o andaki hızına bağlı olarak, arka tekerlekler de çevrilir. Orta ve yüksek hızlarda,şerit değiştirilirken veya bir keskin virajda veya viraj alış durumunda, arka tekerlekler hafifçe ön tekerleklerle aynı yöne doğru hareket eder ve böylece yumuşak ve istikrarlı bir sürüşe katkıda bulunur. Diğer taraftan, araç fazla hızlı gitmiyorsa, keskin dönüş yapılabilmesi için, arka tekerlekler ön tekerleklerin zıt yönünde hareket ederler.

52 Quadrasteer Sistemi Prof. Dr. Selim Çetinkaya, Taşıt Kullanım Karakteristikleri ve Direksiyon Sistemi, Taşıt Mekaniği Sunumları, Nobel Yayınevi.

53 Toyota, ProTeknisyen -Saşi

54 Toyota, ProTeknisyen - Saşi Direksiyon Kolonu

55 Toyota, ProTeknisyen - Saşi Direksiyon Kolonu

56 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Direksiyon Kolonu Darbe Sönümleme Mekanizması

57 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Direksiyon Kolonu Darbe Sönümleme Mekanizması

58 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Bükülebilir Braket Tip

59 Bükülebilir Braket Tip Toyota, ProTeknisyen -Saşi

60 Ayarlanabilir Direksiyon Mekanizması Ayarlanabilir direksiyon mekanizması direksiyon simidinin dikey konumunu sürücünün en rahat kullanış durumuna göre ayarlar. Ayarlanabilir direksiyon mekanizmaları, alttan mafsallı tip ve üstten mafsallı tip olarak sınıflandırılır. Toyota, ProTeknisyen -Saşi

61 Teleskopik Mekanizma Teleskopik direksiyon mekanizması, sürücünün pozisyonuna göre direksiyon simidinin öne ve geriye ayarlanmasına olanak sağlar. Toyota, ProTeknisyen -Saşi

62 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Elektrikli Yükseklik ve Derinlik Ayarlı Direksiyon Kolonu

63 Toyota, ProTeknisyen -Saşi Elektrikli Yükseklik ve Derinlik Ayarlı Direksiyon Kolonu

64 Direksiyon Simidi Boşluğunun Kontrol Edilmesi Direksiyon Simidi Boşluğunun Kontrol Edilmesi: Direksiyon simidi düz ileri konumundayken motoru çalıştırın. Direksiyon simidini sola ve sağa çevirirken boşluğu ölçün. Teknik değerler, tamir kitabında verilmiştir. Boşluğun standart değeri aşması durumunda, direksiyon mili ile kısa rot başları arasındaki bağlantıyı kontrol edilmelidir. Direksiyon simidi geri dönüşünün kontrol edilmesi: Direksiyon simidinin döndürülmesi ve simidin geri dönüşü için gereken kuvvet hem orta hem de keskin dönüşler için aynı olmalıdır. Araç saatte km/h ile sürülürken, direksiyon simidi 90 döndürülüp birkaç saniye tutulup bırakıldığında orta konumundan 20 kadar geriye dönmelidir. Direksiyon simidi çok hızlı dönüyorsa, direksiyon kontrolü bir an zorlaşabilir. Bu bir arıza değildir, çünkü yağ pompası çıkış gücü bir şekilde düşecektir. Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, 2007.

65 Direksiyon Simidi Boşluğunun Kontrol Edilmesi Direksiyon hidroliği seviyesinin kontrol edilmesi: Aracı düz bir yüzeye yerleştirin ve motoru çalıştırın. Aracı sabit konumda tutarak, hidrolik sıcaklığını C'ye (122 F'den 140 F'ye) çıkarmak için direksiyon simidini birkaç kez sürekli döndürün. Motor rölantideyken, direksiyon simidini saat yönünde ve saat yönünün aksi yönde birkaç kez sonuna kadar döndürün. Haznedeki hidrolikte köpüklenme veya bulanıklaşma olmadığından emin olun. Motoru durdurun ve duran ve çalışan bir motor arasındaki hidrolik seviyesinde herhangi bir fark olup olmadığını kontrol edin. Hidrolik seviyesi 5 mm (0.2 inç) veya daha fazla değişiyorsa, sistemin havasını alın. Hidrolik seviyesi, motoru durdurduktan sonra aniden yükseliyorsa, daha fazla havanın alınması gerekir. Tahliye tamamlanmazsa, bu durum pompada bir çatırtı sesi ve akış kontrol valfinde gürültü yaratacak ve pompanın dayanıklılığının azalmasına yol açacaktır. Hidrolik Direksiyon hidroliğinin değiştirilmesi: Ön tekerlekleri krikoya alın ve kriko ayakları ile destekleyin. Geri dönüş hortumunu yağ haznesinden ayırın ve yağ haznesine tapa koyun. Sökülmüş geri dönüş hortumunu bir vinil hortuma bağlayın ve yağı bir konteynere boşaltın. Yakıt pompası sigortasını sökün, sonra motoru çalıştırın ve motorun bayılmasını bekleyin. Daha sonra, marş motorunu ara ara çalıştırırken, hidroliği boşaltmak için direksiyon simidini sonuna kadar birkaç kez sola ve sonra sağa döndürün. Geri dönüş hortumlarını bağlayın, sonra yağ haznesini belirtilen hidrolikle doldurun. Kaynak: Direksiyon sistemi, Kia, 2007.

66 EKLER

67 TOYOTA - EPS

68

69 Bilyeli Somun Tipi Direksiyon Dişli Kutusu

70 Gezer Segmanlı Olan Sonsuz Vidalı ve Somunlu Direksiyon Dişli Kutusu

71 Rot Başı Akson Direksiyon kumandasının olduğu ön akstaki kingpin 1. O-ring 2. Kingpin 3. Burç 4. Dudaklı keçe 5. Aks 6. Baskı rulmanı 7. Gres basma memesi 8. Segman 9. Akson

72 Salıncak Rotil Akson (Taşıyıcı)

73 Deve Boynu Pitman Kolu

74 Steering System Sunumu

75 Steering System Sunumu

76 Steering System Sunumu

77 Automotive Steering Systems Basics, Harkness Career Center

78 Automotive Steering Systems Basics, Harkness Career Center

79 Recirculating-Ball Steering Gear Automotive Steering Systems Basics, Harkness Career Center

80 Ackerman Steer d o d i L L R+t/2 R+t/2 L L i R-t/2 R-t/2 For large radii, R >> t/2 d = tan o = d = tan = L R L d = -- Ack R t/2 Inboard off-tracking 2 L 2 R Turn Center Class 13 - Steering System Sunumundan