Ekonomi Bülteni. 14 Aralık 2015, Sayı: 39. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Transkript

1 Ekonomi Bülteni 14 Aralık 2015, Sayı: 39 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül 1

2 14 Aralık 2015 Yurt Dışı Gelişmeler Çin de bu haftanın verileri beklentilerle paralel ancak ekonomide aşağı yönlü risklerin devam ettiğini gösteriyor. Çin de Kasım ayı dış ticaret verileri 3. Çeyrekte de daralmanın devam ettiğini gösterdi. İhracat Kasım da bir önceki yıla göre -%6.8 geriledi. İthalattaki %8.7 lik düşüş ise beklentilerden yumuşak olsa da daralmanın devam ettiğini gösterdi. Beklenti ithalatın %11.9 seviyesinde düşeceği yönündeydi. Çin in emtia ihracatçısı Rusya dan ithalatı gerilmeye devam ederken (-%19.1), Brezilya ve Hindistan ithalatı uzun süre sonra ilk defa artış gösterdi (sırasıyla %34.9 ve %3.0). Enflasyon tarafında ise üretici fiyat endeksi beklentilerin (beklenti: -%6) hafif üzerinde -%5.9 geldi ancak 45 aylık düşüşüne devam etmiş oldu. Tüketici fiyat endeksi ise %1.4 olan beklentilerin üzerinde, %1.5 seviyesinde gerçekleşti. Dış ticaretteki ve fiyatlardaki bu gelişmeler Çin in büyüme hedefini yakalayabilmek adına iç talebi canlandırmak için attığı adımların önemini bir kez daha göstermiş oldu. Deflasyon ve düşük büyüme riski karşısında son bir yılda altı defa faiz indirimi yapan Çin Merkez Bankasının genişlemeci politikalarına devam etmesi bekleniyor. 100 Çin Dış Ticaret Yıllık Değişim (%) İhracat (%) 40 İthalat (%) 20 % % % TÜFE ÜFE % Euro Bölgesi nde 3. Çeyrek büyüme verisi beklentilerle paralel. Öncü verilere göre Euro Bölgesi ekonomisi 3. Çeyrekte çeyreklik bazda piyasa beklentisine paralel %0.3 büyüdü. Yıllık bazda büyüme ise %1.6 olarak gerçekleşti. Yılın ikinci yarısında toparlanma beklentilerine karşılık özellikle küresel bazdaki risklerin toparlanmanın hızını yavaşlatıcı nitelikte olduğunu görüyoruz. Çin in tüketici odaklı büyümeye geçiş süreci, Almanya gibi ihracata odaklı ekonomiler için riskler içeriyor. Yılın ilk yarısında toparlanma sinyalleri veren Almanya sanayi üretiminde ikinci yarıdan itibaren dünya ekonomisinde yaşanan durgunluk ve zayıflayan dış talep sebebiyle bir yavaşlama söz konusuydu. Bu hafta açıklanan Almanya Ekim ayı sanayi üretim verisi geçtiğimiz aylarda yaşanan düşüşten sonra aylık bazda %0.2 artış göstermiş olsa da beklentileri karşılayamadı (beklenti:%0.8) ve risklerin yılın son çeyreğinde de devam ettiğini göstermiş oldu. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Başkanı Mario Draghi bu ayki toplantıda benzer risklere dikkat çekmişti. AMB büyüme tahmini bu yıl için %1.5 düzeyinde ve 2017 beklentileri ise %1.7 ve %1.9 seviyelerinde. ABD de Perakende Satışlar Kasım ayında %0.2 arttı. Perakende satışlarda Kasım ayında artış %0.3 olan piyasa beklentisinin altında kalsa da Temmuz ayından bu yana en büyük yükselişin yaşanması piyasalar tarafından olumlu karşılandı. Otomotiv ve yakıt harcamaları hariç perakende satışlar kalemi piyasa beklentisinin üstünde %0.5 artış gösterdi. İşsizlik oranında yaşanan düşüş ve kazançlarda yaşanan yavaş artışın perakende satışlara olumlu yansımaya başladığı gözlemleniyor. Perakende satışlara olumlu etki yapması beklenen bir diğer gelişme ise benzin fiyatlarında yaşanan düşüş. Benzin fiyatlarındaki düşüş şu ana kadar ABD de tasarruf oranlarının artmasına neden olmuştu. Aralık ayında Noel ve yılbaşı tatili döneminde iç talepte yaşanan canlanma ile perakende satışlarda artış devam edebilir Çin Fiyat Endeksleri 2

3 14 Aralık 2015 Yurt İçi Gelişmeler GSYH, 3.Çeyrek 2015 Türkiye ekonomisi 2015 yılı ikinci çeyreğinde geçtiğimiz yılın aynı dönemine göre %2.7 olan piyasa beklentisinin üzerinde %4.0lık büyüme kaydetti. Takvim etkisinden arındırılmış GSYH ise geçen yılın aynı çeyreğine göre %5.4 oranında büyüdü. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH nın büyüme hızında ise %1.3lük büyüme görüldü. Yılın ilk 9 ayında GSYH %3.4 büyüdü. Talep tarafını incelediğimizde, büyümenin büyük ölçüde hane halkı ve kamu tüketimi kalemlerinden geldiğini görüyoruz. 2. çeyrekte %5.5 artış gösteren hane halkı harcamaları, 3. çeyrekte %3.4 arttı ve büyümeye +2.2 puan katkı sağladı. Kamu tüketiminde ise büyüme hızını arttırarak devam etti ve 3. çeyrekte %7.8 artış gösterdi. Kamu tüketiminin büyümeye katkısı +0.8 puan oldu. Son 3 çeyrekte büyümeye negatif katkı sağlayan net ihracat kalemi ise bu çeyrekte +0.1 puan katkı sağladı. Stok değişmeleri kalemi ise bir önceki çeyrek büyümeye -0.2 puan katkı sağlarken, 3. çeyrekte katkısı +1.0 puan oldu. Kamu sektörü yatırım harcamaları 3. çeyrekte büyümeye 0 puan katkı sağlarken, özel sektör yatırım harcamaları -0.1 puan katkı sağladı. İktisadi faaliyet kollarına göre ise, tarım sektöründe üçüncü çeyrekte %11.1, imalat sektöründe %1.3, inşaatta %1.9 ve finans ve sigorta sektöründe %13.8 büyüme görüldü. İnşaat sektörünün büyümeye katkısı bir önceki çeyrekle aynı seviyede kaldı ve +0.1 puan oldu. Özel tüketim harcamaları artışı politik belirsizlikler etkisiyle 3. çeyrekte ivme kaybetse de, büyümeye en yüksek pozitif katkıyı yapmış durumda. Politik belirsizliğin Kasım ayında azalması ve 2016 da yapılacak asgari ücret zammı ile iç talebin büyümeye güçlü katkısının devam etmesi beklenebilir. İhracattaki ılımlı toparlanmanın ve ithalattaki sert düşüşün etkisi ile pozitif katkı sağlayan net ihracat kaleminin pozitif katkısının, AB deki toparlamanın devam etmesi ile 4. çeyrekte de artarak sürmesi beklenebilir. Nitekim bu hafta açıklanan Ekim ayı sanayi üretim verisi piyasa beklentisinin üzerinde yıllık bazda %4.6 artış kaydetti. Son çeyreğe dair gelen ilk veri önceki çeyrek ortalamalarının üzerinde ve son çeyrekte pozitife dönen öncü göstergeleri doğrular nitelikte. Ancak sanayi üretim verisinin önceki aylarda gösterdiği volatil seyri göz önünde bulundurduğumuzda takip eden aylardaki gelişmeleri takip etmek önemli. Ayrıca artan jeopolitik risklerin ihracat kalemi üzerinde aşağı yönlü oluşturduğu riskler de takip edilmeli. Beklentilerin üzerinde gelen 3. çeyrek büyüme verisi ile yılsonunda GSYH büyümesi %3 ün üzerinde gerçekleşebilir. Ödemeler Dengesi, Ekim 2015 Ekim ayında cari denge, 133 milyon $ cari açık verdi. (Bloomberg Beklenti: 200 milyon $ cari açık) Cari dengenin artıya geçmesinde ithalatta devam eden gerileme ve ihracatta Ekim ayında yaşanan toparlanma etkili oldu. Eylül ayında 2.5 milyar $ olan dış ticaret açığı 2.4 milyar $ seviyesine geriledi. 12 aylık kümülatif cari açık ise Eylül deki 40.6 milyar $ seviyesinden (GSYH'ya oranı %5.4) 38.1 milyar $ seviyesine (GSYH'ya oranı %5.1) gerilemiş durumda. Finansman tarafında nette 1.1 milyar $ lık giriş yaşandı. Doğrudan yatırımlarda 0.4 milyar $, portföy yatırımlarında 0.1 milyar $, diğer yatırımlar kaleminde ise 0.6 milyar $ lık giriş yaşandı. Hisse senedi piyasasına 204 milyon $ seviyesinde giriş yaşanırken, yılbaşından bu yana toplam çıkış 873 milyon $ seviyesine geriledi. Devlet tahvillerinden aylık bazda 61 milyon $ çıkış yaşanırken, yılbaşından bu yana toplam çıkış 5.7 milyar $ oldu. Bankaların kredi vadelerini kısadan uzuna çevirme trendi devam ediyor. Bankaların kısa vadeli kredi kullanımı 2 milyar $ azaldı. Uzun vadeli kredi kullanımı ise 2 milyar $ artış gösterdi. Şirketlerin 12 aylık kümülatif uzun vadeli borç çevirme oranı %154, bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı ise %316 seviyesinde. Yılın ilk 9 ayında bankalar nette 4.9 milyar $, diğer sektörler 9.8 milyar $ yurt dışından kredi kullandılar. Net turizm geliri kalemi Ocak Ekim 2015 döneminde 2014 yılının aynı dönemine göre %12 azalarak 19.7 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Net Hata Noksan kaleminde bu ay 2 milyar $ lık çıkış yaşandı ve yılbaşından bu yana yaşanan giriş 11.2 milyar $ seviyesine geriledi. Rezerv varlıklarda ise Ekim ayında yaşanan 1.2 milyar $ lık azalma ile yılbaşından bu yana toplam 4.9 milyar $ azalma yaşandı. Cari dengedeki iyileşmenin devam etmesinde en büyük etken enerji dengesindeki iyileşme olmaya devam ediyor. 12 aylık enerji açığı bu ay bir önceki senenin Ekim ayına göre %27 daralarak 36.1 milyar $ seviyesine geriledi. Enerji dengesindeki bu iyileşmenin gelecek aylarda da devam etmesini bekliyoruz. 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri 14 Aralık 2015 Finansal Göstergeler Bu hafta gelişmekte olan ülke piyasalarına negatif seyir hakimdi. USD Libor faizlerinde bu hafta yükseliş devam etti. Global hisse senedi piyasalarına genelde negatif seyir hakimdi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları 14 Aralık 2015 Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi %11 seviyesine yaklaştı. Gelişmekte olan ülke para birimleri bu hafta Dolar a karşı değer kaybetti. Enerji endeksi bu haftayı negatif kapattı. VIX endeksi yükseldi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 14 Aralık 2015 Veri Akışı Ülke Veri Saat Beklenti Gerçekleşen Önceki Revize Önem 14 Aralık Pazartesi Haftalık Veri Takvimi Euro Bölgesi Sanayi Üretimi (Aylık Değişim, % ) (Ekim) 12: % % -- Orta 15 Aralık Salı Türkiye İşsizlik Oranı (Eylül) 10: % % -- Orta Türkiye Bütçe Gerçekleşmeleri (Kasım) 11: Orta İngiltere TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Kasım) 11: % % -- Orta Euro Bölgesi ZEW Beklenti Endeksi (Aralık) 12: Orta Almanya ZEW Beklenti Endeksi (Aralık) 12: Orta ABD TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Kasım) 15: % % -- Orta 16 Aralık Çarşamba Almanya PMI Hizmet (Aralık, Geçici) 10: Orta Almanya PMI İmalat (Aralık, Geçici) 10: Orta Euro Bölgesi PMI Bileşik (Aralık, Geçici) 11: Orta Euro Bölgesi PMI Hizmet (Aralık, Geçici) 11: Orta Euro Bölgesi PMI İmalat (Aralık, Geçici) 11: Orta İngiltere İşsizlik Oranı (Ekim) 11: % % -- Orta Euro Bölgesi TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Kasım, Nihai) 12: % % Yüksek ABD Yapı İzinleri (Aylık Değişim, %) (Kasım) 15: % % 5.10% Orta ABD Yapı İzinleri (Kasım) 15: k k 1161k Orta ABD Konut Başlangıçları (Aylık Değişim, %) (Kasım) 15: % % -- Orta ABD Konut Başlangıçları (Kasım) 15: k k -- Orta ABD Kapasite Kullanım Oranı (Kasım) 16: % % -- Orta ABD Sanayi Üretimi (Aylık Değişim, %) (Kasım) 16: % % -- Orta ABD Markit PMI (Aralık, Geçici) 16: Yüksek ABD FED Faiz Kararı 21: % % -- Yüksek 17 Aralık Perşembe Almanya IFO İş ortamı endeksi (Aralık) 11: Orta ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları (Ara 12) 15:30 270k k -- Orta 18 Aralık Cuma Türkiye Merkez Bankası Beklenti Anketi 14: Orta Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg den alınmıştır. 6