Ekonomi Bülteni. 18 Ocak 2016, Sayı: 3. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Transkript

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 3 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül 1

2 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt Dışı Gelişmeler Çin de Aralık dış ticaret verileri beklentilerin üzerinde geldi ancak ekonomide aşağı yönlü risklerin devam ettiğini gösteriyor. İhracat Aralık ta bir önceki yıla göre -%1.4 Çin Dış Ticaret Yıllık Değişim (%) geriledi (Beklenti: -%8). İthalattaki %7.6 lık düşüş ise 100 İhracat (%) 80 beklentilerden yumuşak olsa da daralmanın devam ettiğini İthalat (%) 60 gösterdi. Beklenti ithalatın %11.0 seviyesinde düşeceği 40 yönündeydi. Çin in emtia ihracatçısı Rusya ve Hindistan dan 20 %-1.4 ithalatı gerilmeye devam ederken (-%17.3 ve -%9.1), Kasım 0-20 ayında uzun süre sonra ilk defa artış gösteren Brezilya dan % ithalatı ise Aralık ayında artmaya devam etti (%20.5). Çin e dair -60 endişeler uzun süredir finansal piyasalardaki risk algısını olumsuz etkiliyordu, bu hafta piyasa beklentilerine göre daha iyi gelen dış ticaret verileri risk algısında bir miktar iyileşmeye neden oldu. Ancak uzun vadede iyileşmeden bahsedebilmek için olumlu verilerin süreklilik arz etmesi gerekiyor. Bu hafta açıklanan yeni verilen krediler verisi ise beklentilerin altında kalarak milyar Yuan oldu ve Çin Merkez Bankası nın genişlemeci politikalarının henüz banka kredilerine yansımadığını gösterdi. Veriler Çin in büyüme hedefini yakalayabilmek adına iç talebi canlandırmak için attığı adımların önemini bir kez daha gösterirken deflasyon ve düşük büyüme riski karşısında geçtiğimiz yıl altı defa faiz indirimi yapan Çin Merkez Bankası nın bu yıl da genişlemeci politikalarına devam etmesi bekleniyor. İngiltere Merkez Bankası beklentilere paralel olarak faiz oranını değiştirmedi. Bu haftaki toplantısında İngiltere Merkez Bankası %0.50 olan politika faizini değiştirmeme kararı aldı. MB, 375 milyar Sterlin tutarındaki varlık alım miktarını da aynı seviyede bıraktı. Geçtiğimiz sene piyasalarda Fed den sonra sıkılaştırmaya en yakın merkez bankası olarak nitelendirilen İngiltere Merkez Bankası petrol fiyatlarında düşük seyrin devam etmesinin enflasyonda artışı geciktirdiğini belirtti. Finansal piyasalardaki volatilitenin küresel büyümeyi aşağı yönlü baskıladığını ve bunun İngiliz ekonomisinin büyümesini de olumsuz etkileyeceğini belirten Merkez Bankası üyeleri 8 e karşı 1 oyla tarihi düşük seviyelerde seyreden faiz oranlarının İngiltere ekonomisi için en iyisi olduğunu açıkladılar. Piyasanın İngiltere Merkez Bankası faiz artırım beklentisi 2017 ye ötelenmiş durumda. Avrupa Merkez Bankası (AMB) Aralık toplantısı tutanakları açıklandı. Aralık toplantısında varlık alım miktarını artırarak parasal genişleme politikasını hızlandırması beklenen AMB, mevduat faizini -%0.30 a düşürüp varlık alım programının vadesini Mart 2017 ye uzatmakla yetinmiş, varlık alım miktarında değişikliğe gitmemişti. Piyasalarda bu beklentiyi yaratan önemli etken Başkan Mario Draghi nin enflasyon hedefini tutturmak için ne gerekirse yapacakları açıklaması olmuştu. Aralık toplantısındaki karar piyasa açısından hayal kırıklığı yaratmış olsa da hafta içi açıklanan toplantı tutanakları alınan kararların AMB üyelerinin çoğunluğu tarafından desteklenmiş olduğunu gösteriyor. Tutanaklarda öne çıkan bir madde ise üyelerin AB ekonomisindeki toparlanma hızı konusunda yaşadıkları anlaşmazlık. Tutanaklara göre bir grup üye ekonomideki toparlanmayı güçlü olarak nitelendirirken, muhalif grup 2015 başındaki beklentilere göre toparlanmanın daha yavaş gerçekleşeceğini belirtti. Ekonomiye dair bu görüş ayrılığı 21 Ocak ta yapılacak toplantıda AMB nin parasal genişleme politikası konusunda ciddi adımlar atmayacağına işaret ediyor. 2

3 DenizBank Ekonomi Bülteni Yurt İçi Gelişmeler Ödemeler Dengesi, Kasım 2015 Kasım ayında cari denge, 2.11 milyar $ cari açık verdi. (Bloomberg Beklenti: 2.0 milyar $ cari açık) Ekim ayında 2.4 milyar $ olan dış ticaret açığı 3.0 milyar $ seviyesine yükseldi. 12 aylık kümülatif cari açık ise Ekim deki 38.4 milyar $ seviyesinden (GSYH'ya oranı %5.2) 34.7 milyar $ seviyesine (GSYH'ya oranı % 4.7) gerilemiş durumda. Cari dengenin iyileşmesinde ithalatta devam eden gerileme ve enerji fiyatlarının düşük seyri etkili oldu. Finansman tarafına baktığımızda, Kasım ayında nette 1.9 milyar $ lık giriş yaşandı. Doğrudan yatırımlarda 0.1 milyar $ seviyesinde, diğer yatırımlar kaleminde 4.7 milyar $ lık giriş, portföy yatırımlarında ise 3.1 milyar $ lık çıkış yaşandı. Hisse senedi piyasasından 1.1 milyar $ seviyesinde çıkış yaşanırken, yılbaşından bu yana toplam çıkış 1.98 milyar $ seviyesine ulaştı. Devlet tahvillerinden aylık bazda 0.7 milyar $ çıkış yaşanırken, yılbaşından bu yana toplam çıkış 6.4 milyar $ oldu. Bankaların kredi vadelerini kısadan uzuna çevirme trendi devam ediyor. Bankaların kısa vadeli kredi kullanımı Kasım ayında 2 milyar $ azaldı. Uzun vadeli kredi kullanımı ise 2.2 milyar $ artış gösterdi. 12 aylık kümülatif borç çevrim oranlarına baktığımızda ise Kasım ayında şirketlerin uzun vadeli borç çevirme oranı %162, bankaların uzun vadeli borç çevirme oranı ise %347 seviyesinde. Yılın ilk 11 ayında bankalar nette 5.04 milyar $, diğer sektörler milyar $ yurt dışından kredi kullandılar. Net turizm geliri kalemi Ocak Kasım 2015 döneminde 2014 yılının aynı dönemine göre %15 azalarak 20.8 milyar $ seviyesinde gerçekleşti. Net Hata Noksan kaleminde 0.2 milyar $ lık giriş yaşandı ve yılbaşından Kasım ayına kadar yaşanan giriş 11.9 milyar $ seviyesine ulaştı. Rezerv varlıklarda ise Kasım ayında yaşanan 0.2 milyar $ lık azalma ile yılbaşından beri düşüş 5.2 milyar $ oldu. 12 aylık kümülatif enerji fiyatlarındaki düşüşün cari açığın daralmasında ana faktör olmaya devam ediyor. 12 aylık enerji açığı bu ay bir önceki senenin Kasım ayına göre %30 daralarak 34.5 milyar $ seviyesine geriledi. İthalattaki genel yavaşlamanın cari dengenin iyileşmesine pozitif katkısı, ihracatta devam eden düşüş ile bertaraf ediliyor. Cari açığın finansmanında ise portföy yatırımlarından yaşanan çıkışa rağmen, finansmanda doğrudan yatırımların ağırlığının artışı olumlu bir gelişme. Bütçe Dengesi, Aralık 2015 Aralık ayında Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi 17.2 milyar TL, Faiz dışı denge 15.4 milyar TL açık verdi. Böylece, Merkezi Yönetim bütçe dengesi 2015 yılında 22.6 milyar TL açık verirken (2014 yılında 23.4 milyar TL açık vermişti), faiz dışı fazla bir önceki seneye göre %14.5 artarak 30.4 milyar TL oldu. Bütçe gelirleri 2015 te bir önceki seneye göre, vergi gelirlerindeki %16 lık artışa bağlı olarak %14 yükseldi. Vergi gelirlerinin artmasında KDV deki %22 lik ve özel tüketim vergilerindeki %16.3 lük artış etki oldu. Bütçe harcamaları ise % 12.8 artış gösterdi. Faiz harcamalarında artış %6 olurken, faiz dışı harcamalar %13.6 arttı. Personel giderlerinde ise enflasyonun üzerinde %13.3 artış gözlemlendi yılında, bütçe açığı/gsyh oranının %1.1 seviyesinde, faiz dışı fazla/gsyh oranının ise %1.5 seviyesinde gerçekleşti. Hafta başında açıklanan revize edilmiş Orta Vadeli Programına göre, 2015 sonunda bütçe açığı/gsyh oranının yılsonunda 0.1 puan altında, faiz dışı fazla/gsyh oranı ise 2015 tahminine paralel gerçekleşti. Bütçe gerçekleşme rakamları mali disiplinin 2015 yılında önemli bir çıpa olmaya devam ettiğini gösteriyor. Yeni açıklanan revize edilmiş Orta Vadeli Programında, bütçe açığı/gsyh oranı beklentileri asgari ücret zammı ve diğer seçim vaatlerinin yarattığı yükle bir miktar yükseltilmiş durumda. Önceki programda 2016 yılı için %0.7 olan bütçe açığı/gsyh tahmini %1.3 e yükseltildi. Bu revizyona rağmen bütçe performansının planlandığı gibi sürdürülmesi mali disiplinden ciddi tavizler verilmeyeceğine işaret ediyor. Benzer şekilde, faiz dışı fazlanın GSYH ya oranı bir önceki programdaki %1.8 seviyesine göre azaltılmış olsa da, döneminde merkezi yönetim bütçesinin 2016 da %1.2 oranında faiz dışı fazla vermeye devam edeceği öngörülüyor. 3

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Finansal Varlık Fiyatlarındaki % Değişim ($ Bazında) Emtia End Altın -2.0 TL-Basket 1 Aylık Değ (%) EURO/$ -0.2 MSCI Türkiye MSCI EM -2.3 ABD-S&P Aylık Değ (%, $ Bazında) Emtia End Altın 1.9 TL-Basket -2.4 EURO/$ MSCI Türkiye MSCI EM -7.2 ABD-S&P Bu hafta gelişmekte olan ülke piyasalarında negatif seyir hakimdi. Türkiye hisse senedi piyasası pozitif ayrıştı. USD Libor 1 ay, 3 ay, 6 ay ve 12 ay (%) Aylık USD Libor Aylık USD Libor 3 Aylık USD Libor 1 Aylık USD Libor Aylık Libor Faizi (%) USD JPY EUR %0.62 %0.08 -%0.14 Oca 13 Tem 13 Oca 14 Tem 14 Oca 15 Tem 15 Oca 16 USD Libor faizleri bu hafta yatay seyretti. Endonezya-JCI Kore-Kospi Hindistan-Sensex Çin-Shangai TR- BIST100 Mac-Bux Rus-Micex Cz-Prague Pol-WIG Br-Bovespa Meks-Bolsa MSCI Emerging Jp-Nikkei225 Ger-Dax Fr-Cac40 UK-FTSE 100 EU-DJ Stoxx 50 ABD-DJ Indus ABD-S&P G-7 Ortalama MSCI Global Hisse Senedi Endeksleri Değişim (%) Aylık Değ (%) Hisse Senedi Endeksleri (Ocak 2013=100) 120 MSCI Türkiye Endeksi MSCI GOÜ Endeksi Global hisse senedi piyasalarında negatif seyir hakimdi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Değer Kaybediyor Değerleniyor Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge Tahvil Faiz Oranı Politika Faiz Oranları (%) GOÜ CDS'leri ve Ratingler (5 Yıl; Fitch, LT FX) TR, BBB- Poland, A- Rus, BBB- Bra, BB MB Haftalık Repo Faizi Gecelik Borç Alma ve Borç 2 Verme Faiz Koridoru MB Ağırlıklı Ortalama Fonlama Faizi 0 Ocak 11 Ocak 12 Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak Ocak 13 Ocak 14 Ocak 15 Ocak 16 Gösterge tahvil getirisi %11 seviyesinin üstünde. USD'ye Karşı Değişim (%, Pozitif Değerler= $'a karşı değerleniyor) BRL -4.1 MXN CZK 0.0 PLN HUF 0.5 ZAR KRW RUB -9.7 TRY JPY 1 Aylık Değ (%) GBP EURO GOÜ Para Birimleri ($'a Karşı Ocak-13=100) Ocak 13 Mayıs 13 Eylül 13 Ocak 14 Mayıs 14 Eylül 14 Ocak 15 Mayıs 15 Eylül 15 Ocak TL GOÜ Ortalaması 175 Gelişmekte olan ülke para birimleri bu hafta Dolar a karşı değer kaybetti. Emtia Endekslerinde Değişim (%) -3.3 Tarım 1 Aylık Değ (%) 0.8 Tem. Maden Değ. Maden -3.2 Enerji Top. Endeks Endişe (VIX) Endeksi Oca 11 Tem 11 Oca 12 Tem 12 Oca 13 Tem 13 Oca 14 Tem 14 Oca 15 Tem 15 Oca 16 Enerji endeksinde bu hafta düşüş yaşandı. VIX endeksi geriledi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

6 DenizBank Ekonomi Bülteni Veri Akışı Ülke Veri Saat Beklenti Gerçekleşen Önceki Revize Önem 19 Ocak Salı Çin GSYH (Yıllık Değişim, %) (4. Çeyrek) 04: % % -- Yüksek Çin GSYH (Çeyreklik Değişim, %) (4. Çeyrek) 04: % % -- Yüksek Çin Perakende Satışlar (Yıllık Değişim, %) (Aralık) 04: % % -- Orta Çin Sanayi Üretimi (Yıllık Değişim, %) (Aralık) 04: % % -- Orta Almanya TÜFE (Yıllık Değişim %) (Aralık, Nihai) 09: % % -- Yüksek İngiltere TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Aralık) 11: % % -- Orta Euro Bölgesi ZEW Beklenti Endeksi (Ocak) 12: Orta Almanya ZEW Beklenti Endeksi (Ocak) 12: Orta Euro Bölgesi TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Aralık, Nihai) 12: % % -- Yüksek Türkiye Gecelik Borç Alma Faiz Oranı 14: % % -- Yüksek Türkiye Gecelik Borç Verme Faiz Oranı 14: % % -- Yüksek Türkiye Politika Faiz Oranı 14: % % -- Yüksek 20 Ocak Çarşamba İngiltere İşsizlik Oranı (Kasım) 11: % % -- Orta ABD TÜFE (Yıllık Değişim, %) (Aralık) 15: % % -- Yüksek ABD Yapı İzinleri (Aylık Değişim, %) (Aralık) 15: % % 10.40% Orta ABD Yapı İzinleri (Aralık) 15: k k 1282k Orta Konut Başlangıçları (Aylık Değişim, %) ABD (Aralık) 15: % % -- Orta ABD Konut Başlangıçları (Aralık) 15: k k -- Orta 21 Ocak Perşembe Haftalık Veri Takvimi Türkiye Tüketici Güven Endeksi (Ocak) 10: Orta Avrupa Merkez Bankası Marjinal Borç Euro Bölgesi Verme Faiz Oranı 14: % % -- Yüksek ABD Haftalık İşsizlik Başvuruları (Oca 16) 15:30 280k k -- Orta 22 Ocak Cuma Almanya PMI Hizmet (Ocak, Geçici) 10: Orta Almanya PMI İmalat (Ocak, Geçici) 10: Orta Euro Bölgesi PMI Bileşik (Ocak, Geçici) 11: Orta Euro Bölgesi PMI Hizmet (Ocak, Geçici) 11: Orta Euro Bölgesi PMI İmalat (Ocak, Geçici) 11: Orta ABD Markit PMI (Ocak, Geçici) 16: Orta ABD İkinci El Konut Satışları (Aralık) 17: m m -- Orta Not: Tüm veriler ve beklentiler Bloomberg den alınmıştır. 6