Programlama. Simdide 1 den 10 a kadar olan sayilari yazdiralim. 1 den 10 e kadar olan sayilarin karesini yazdiralim. Do[Print[Mathematica], 5]

Transkript

1 Programlama Genel olarak programlamanin amaci kullanicinin isini kolaylastirmaktir. Kullanicinin amaclari dogrultusunda yazilan bir program hem bosa zaman harcamayi hem de is yukunun artmasini engelleyebilir. Programlama ozellikle tekrarli hesaplamalar gerektiren problemlerde oldukca yararlidir. Tekrarlanmasi gereken bir islem bir dongu (loop) araciligi ile beklenenden cok kisa bir surede yapilir. Bu dongulerden bazilari Do, For, While donguleridir. Do: Bir ifadeyi belirtilen tekrarlamalarla devamli bir bicimde elde etmeye yarar. Eger islemin durdurulmasi istenirse Break, Return, Throw, Abort veya Quit komutlarindan biri kullanilir. Ilk olarak bir kelimenin ekrana birkac defa yazilmasi islemini Do dongusunu kullanarak yapalim. Ornegin kelimesini defa yazdiralim. Do[Print[], ] Simdide den 0 a kadar olan sayilari yazdiralim Do[Print[n], {n,, 0}] den 0 e kadar olan sayilarin karesini yazdiralim. Do[Print[n^], {n, 0}]

2 Ders-.nb Tekrarlama kismina n icin bir aralik yazmak yerine sadece 0 yazilirsa 0 kez yazilacagina dikkat edin. Do[Print[n^], 0] Bir baska ornek olarak - den e kadar olan sayilari yazdiralim. Do[Print[n], {n, -, }] Eger - ten e kadar ikiser ikiser atlayarak yazdirmak istersek: Do[Print[n], {n, -,, }]

3 Ders-.nb - - Eger dongu iki degiskene bagli ise? Ornegin {i,j} sirali ikililerini i 0 dan e j 0 dan i- e kadar giderken yazdiralim. Do[Print[{i, j}], {i, 0, }, {j, 0, i - }] {, 0} {, 0} {, } {, 0} {, } {, } {, 0} {, } {, } {, } Bir baska ornek. Verilen bir sayiyi ardisik olarak bir sayiya bolelim ve sonuclari ekrana yazdiralim. Ornegin sayisini kez e bolelim. t = ; Do[t = t / ; Print[t], ] Burada dikkat edilmesi gereken birkac hususa deginelim. Ilk olarak Do komutundan once bolunmesi istenen sayi icin bir isimlendirme yapik (t=). Bu isimlendirmeyi noktali virgul izledi (;). Bunun disinda yukaridaki orneklerden farkli olarak bu sefer Do dongusunun icerisinde birden fazla islem yapilmasini istedik. Birinci islem verilen t nin surekli e bolunmesi (t=t/), ikinci islem ise her bolme isleminden sonra elde edilen degerin ekrana yazdirilmasi islemidir (Print[t]). Eger dongu icerisinde birden fazla islem yaptiriliyorsa islemlerin arasinda noktali virgul (;) kullanilmalidir. Yukaridaki Do dongusu calistirildiginda nin yaptigi islemler ve siralari asagidaki sekilde betimlenmistir.

4 Ders-.nb Eger sonuclarin sayisal olarak cikmasini istiyorsak sayisinin yanina nokta koymamiz yeterli olacaktir (Birinci donem yapmistik). t =.; Do[t = t / ; Print[t], ] Burada dikkat edilmesi gereken baska bir nokta ise dongu icerisinde yaptirilan islemlerin sirasi degisince sonucun da degistigidir. Ornegin bir onceki dongude Print[t] komutunu t=t/ isleminin onune alirsak sonucun da degistigini gorecegiz. t =.; Do[Print[t]; t = t /, ] Print[t] komutu basa alindiginda islemin ilk sonucunun t nin degeri oldugu goruluyor. Bir baska ornek olarak verilen bir sayinin ust uste kez dogal logaritmasini alalim. t =.; Do[Print[t]; t = Log[t], ] Verilen bir t sayisini den 0 a kadar degisen bir k sayisi ile toplayalim. Dikkat edilecek nokta t degerinin her bir dongude k kadar artacagidir. Yani ilk olarak t= olsun. k den basladigi icin t+k=

5 Ders-.nb degerinin her bir dongude k kadar artacagidir. Yani ilk olarak t= olsun. k den basladigi icin t+k= olacaktir. Bir sonraki dongude t artik t= dir ve k= oldugu icin toplam t+k= olacak ve bu sekilde devam edecektir. Bu dongunun kodunu yazarsak: t = ; Do[t = t + k; Print[t], {k, 0}] 9 t=t+k islemini yapmanin kisa yolu += komutunu kullanmaktir. Yani t+=k ifadesi t ye her seferinde k eklenmesi anlamina gelir. Bu durumda ustteki ifade su sekilde de ifade edilebilir: t = ; Do[t += k; Print[t], {k, 0}] 9 Simdi donguyu durdurmanin bir yoluna bakalim. Yukaridaki ornegi kullanalim ve eger t degeri 0 den buyuk olursa islemin sonlandirilmasini isteyelim. Bunun icin If komutunu kullanacagiz. If komutu bir kosul ve o kosulun saglanmasi durumunda yapilamasi istenen islemden olusur. Ornegin bizim durumumuzda kosul t ni0 den buyuk olmasi (t>0) durumunda islemin durdurulmasidir. Durdurma islemi Break komutu ile saglanir. Bu durumda kod asagidaki gibi olmalidir: t = ; Do[Print[t]; t += k; If[t > 0, Break[]], {k, 0}]

6 Ders-.nb Simdi t= ve k den 0 a degisirken t=t*k islemini yaptiralim. Bu islemin aslinda faktoriyel almaya ozdes oldugunu gorebilirsiniz. t = ; Do[t = t * k; Print[t], {k, 0}] Yine t=t*k yerinedaha kisa olan *= komutu kullanilabilir. t = ; Do[t * = k; Print[t], {k, 0}] Simdi t nin 00 u gecmesi durumunda islemin sonlanmasini yine If komutunu kullanarak yapalim. t = ; Do[t * = k; Print[t]; If[t > 00, Break[]], {k, 0}]

7 Ders-.nb 0 Burada son sonucun 0 olmasi sizi sasirtmamali. Bunun sebebi Print komutunun t*=k isleminden sonra gelmesinden kaynaklanmaktadir.