Hutbe: MUHAMMED BİN ABDU L-VEHHAB (rha) Tercüme ve Şerh: Abdullah Hanif

Transkript

1 Hutbe: MUHAMMED BİN ABDU L-VEHHAB (rha) Tercüme ve Şerh: Abdullah Hanif Hutebu'l-Minberiyye, 57-58, Şeyhu'l-İslam Muhammed bin Abdi'l-Vehhab, "Muellafatu'ş-Şeyh Muhammed bin Abdi'l-Vehhab" içerisinde بسم هللا الرحمن الرحيم ARAPÇA METNİ الحمد هلل الولي فال ولي من دونه وال واق. الغني فال تنفد خزائنه على كثرة اإلنفاق. يحلم على من عصى وينتقم بما ال يحصى وال يكلف ما ال يطاق. أحمده وله الحمد وحده على االستحقاق..وأشهد أن ال إله إال هللا وحده ال شريك له شهادة من ذاق طعم اإليمان فوجده حلو المذاق وأشهد أن محمدا عبده ورسوله أرسله بالهدى ودين الحق ففتح به قلوبا غلفا وأعينا عميا وآذانا صما ليس للحق إليها استطراق. اللهم صل على محمد وعلى آله وأصحابه صالة دائمة بالعشي.واإلشراق وسلم تسليما كثيرا أما بعد فيا عباد هللا اتقوا هللا تعالى. وال تجعلوا الدنيا أكبر همكم ومبلغ علمكم. واعتبروا بمن مضى قبلكم من األمم الخالية أهل المراتب العالية كيف طحنتهم الدنيا طحن الحصيد وأسكنتهم بعد القصور بطن الصعيد. سبقونا بتقضي األعمار ونحن على اآلثار. فرحم هللا امرأ لم يجعل الدنيا على باله واشتغل باآلخرة فكانت أهم اشتغاله. واستعدوا رحمكم هللا للموت وأعماله والقبر وأهواله والملك وسؤاله والرب وجالله وهل يعطى كتابه بيمينه أو بشماله وهل يدعى إلى :النعيم وظالله أم إلى الجحيم وأغالله. وهللا يقول وأصدق القول مقاله أعوذ باهلل من الشيطان الرجيم }ف أ م ا م ن ط غ ى و آث ر ال ح ي اة الد ن ي ا ف إ ن ال ج ح يم ه ي ال م أ و ى و أ ما م ن خ اف م ق ام ر ب ه و ن ه ى الن ف س ع ن ال ه و ى ف إ ن ال ج ن ة ه ي ال م أ و ى{ 1. بارك هللا لي ولكم في القرآن العظيم ونفعني

2 .وإياكم بما فيه من اآليات والذكر الحكيم أقول قولي هذا وأستغفر هللا العظيم الجليل لي ولكم ولسائر المسلمين من كل ذنب فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم Bu okuduğumuz hutbe Muhammed bin Abdu l-vehhabın (rha) Huteb'ul-Minberiyye isimli hutbelerini ihtiva eden kitabından alınmıştır. Âlim önce hamd ile başlamış, hamd ile başlamasının sebebi de birçok hadiste varid olduğu şekilde "Allaha hamd ile başlamayan her iş eksiktir" diyor. Besmele ile alakalı da hadisler var ama hamd hakkında da birçok hadislerde aynı şekilde "Allaha hamd ile başlamayan her iş eksiktir" diyor, o yüzden âlimlerin birçoğu hutbelere besmeleden çok hamd ile başlamayı daha çok tercih ediyorlar. İşte Muhammed bin Abdu l-vehhab da aynı şekilde hutbelerine hamd ile başlıyor.1 TERCÜME Allaha hamdolsun ki o velidir. Onun haricinde hiçbir veli ve hiçbir koruyucu yoktur. O, Ganiydir. O'nun hazineleri harcamaya rağmen bitmez. Kendisine isyan edenlere karşı şefkat gösterir. Ve sayılmayacak kadar intikam alır. Ve kullarına da güçlerinin üstünde bir yük yüklemez. Yine ona hamd ederim ve hamd sadece ona mahsustur. Şahadet ederim ki Allah tan başka ilah yoktur, o tektir ve onun ortağı yoktur. Şehadet ederim ki Muhammed (sallallahu aleyhi ve sellem) O'nun kulu ve resulüdür. Onu hidayet ve hak dinle göndermiştir. Muhammed'e âline ve ashabına salâtu's selam olsun. Gece gündüz sürekli onlara selam olsun. Ve de bolca selam olsun

3 hepsine! Bundan sonra; ey Allah'ın kulları, Allahtan korkun! Dünyayı sakın en büyük hedefiniz ve de ilminizin ulaştığı en son nokta yapmayın. Ve sizden önce geçen ümmetlerden ibret alın. Onlar ki yüksek mertebe sahipleri idiler Fakat buna rağmen dünya onları nasıl aynı hasad zamanında ki ekinin öğütülmesi gibi öğüttü. Ve onlar bizi geçtiler. Ve bizde onların izini takip ediyoruz Allah dünyayı hedef edinmeyen kimseye merhamet eder. Ve de ahiretle meşgul olan ve de en önemli meşguliyeti ahiret olan kimseye merhamet eder. Allah size merhamet etsin, siz ölüme ve ölümün amellerine hazırlanın. Kabir ve kabir ahvaline hazırlanın. Meleklere ve soracakları suallere hazırlanın. Rabbinize ve rabbinizin celaline hazırlanın! İşte o zaman kişinin kitabı sağından mı verilecek yoksa solundan mı verilecek? O kimse Naim cennetlere ve Naim cennetlerin gölgelerine mi çağrılacak. Yoksa cehenneme ve cehennemin zincirlerine mi çağrılacak. Allah söylüyor ve de en doğrusunu söylüyor. (Naziat suresinde mealen şöyle buyuruyor): "Her kim tuğyan eder, azarsa ve dünya hayatını ahirete tercih ederse, şüphesiz o kimsenin barınağı cehennemdir. Rabbinin makamından korkan ve nefsini kötü arzulardan uzaklaştıran için ise şüphesiz cennet yegâne barınaktır." (en-naziat 79/37-41) Rabbimiz bizi cehennem ateşinden korusun ve bizi cennetine ulaştırsın. Allah okuduğumuz bu ayetleri okuduğumuz bu Kur an'ı ve

4 bu Kur an'da okuduğumuz hikmetli zikirleri bizim için bereketli kılsın bunlardan istifade etmeyi bize nasip eylesin. Bugünkü sözlerimiz bu kadar. Gerek kendi günahlarım için gerekse burada bulunan bulunmayan bütün Müslümanların günahları için Allah'tan bağışlanma diliyorum. Siz de bağışlanma dileyin çünkü Allah tevbeleri kabul edendir, Gafur dur Rahim dir. (ÂMİN) ŞERH velidir, Allahaالحمد hamdolsun ki o هلل الولي Buradaki "veli" kavramı himaye eden koruyan anlamında kullanılmış. Peki, Allah kimin velisidir, bunu da yine Kur'an-ı Kerim'den öğreniyoruz: ا لل و ل ي ال ذ ين آم ن وا ي خ ر ج ه م م ن الظ ل م ات إ ل ى الن و ر و ال ذ ين ك ف ر وا أ و ل ي آؤ ه م الط اغ وت ي خ رج ون ه م "م ن الن ور إ ل ى الظ ل م ات أ و ل ئ ك أ ص ح اب الن ار ه م ف يه اخ ال د ون "سورة البقرة 752 İşte bu el-bakara 7/752. ayetinde de belirtildiği üzere. (Allah iman edenlerin velisidir. Onları karanlıktan aydınlığa çıkarır. Kâfirlerin velisi ise tağuttur. O da onları aydınlıktan karanlığa çıkartırlar. Bunların hepside ateş ashabıdır. Ve orda ebedi kalacaklardır.) Demek ki Allah velidir, koruyucudur, himaye edendir, kimi? Elbette ki müminleri Yani Allah müminlerin velisidir, hamisidir. O'nun haricinde hiçbir veli ve hiçbir koruyucu :فال ولي من دونه وال واق yoktur. Yani hakiki veli Allah'tır. O'nun haricinde hiç kimse hakiki anlamda

5 himaye edemez. Hakiki anlamda koruyamaz. Şeyhu'l-İslam burada belki velayeti Rububiyyet anlamında da kullanmış olabilir. Bu anlamda Allah bütün insanların velisi olur. O zaman buradaki velayetten kasıd da Rububiyyet anlamında olur. Yani insanları ve genel anlamda bütün mahlukatı korumak, gözetmek, yönetmek, idare etmek Allah'a mahsustur. Hakiki anlamda tasarruf Allah'ın elindedir. Özel anlamda koruma, velayet ise sadece müminler içindir. Allah'ın özel anlamdaki koruması, yardımı sadece müminlere hastır. ganiydir. Oالغني فال تنفد خزائنه على كثرة اإلنفاق Allah'ın isimlerinden bir tanesi Ganiy yani zengindir. Tabi ki O'nun zenginliği kulların zenginliği ile mukayese edilemez. O'nun zenginliğinin sınırı yoktur. Haddi hesabı yoktur. الغني فال تنفد خزائنه على كثرة اإلنفاق bitmez. : O'nun hazineleri harcamaya rağmen Yani insanların hazineleri harcamakla biter ama Allah'ın hazineleri harcamakla bitmez. Allah sınırsız bir zenginlik sahibidir. gösterir. Kendisineيحلم isyan edenlere karşı şefkat على من عصى alır. Veوينتقم sayılmayacak kadar intikam بما ال يحصى Dünya hükümdarları veya dünyadaki yöneticiler kendilerine isyan edenlere müsamaha göstermezler. Ama Allah ise o kadar kullarının kendisine isyan etmesine rağmen buna halen merhamet etmektedir. Halen kullarına rızk vermektedir. Kâfirlere, facirlere, fasıklara

6 hepsine rızkını vermektedir. Fakat intikam aldığı zamanda intikamını alır. Ve Allah'ın kullarından aldığı intikamların sayısı da bilinmez. yüklemez. Veوال kullarına da güçlerinin üstünde bir yük يكلف ما ال يطاق Aynı Bakara suresinin son tarafında söylendiği gibi): yüklemez", Kullarının "ال gücünün üstünde güç ي ك ل ف ا لل ن ف سا إ ال و س ع ه ا diyor. Allah kullarına ne emrettiyse hepsi kullarının takati nisbetindedir. Ama insanlar sürekli Allah'ın emirlerinden şikâyet ederler. Allah'ın farzlarının çok ağır olduğunu iddia ederler. Allah'ın haramlarından kaçınmanın çok ağır olduğunu iddia ederler. İmanın çok zor olduğunu iddia ederler. Küfrün ise çok kolay olduğunu iddia ederler. Hatta o kadar ki kendilerini o şekilde mazeretli göstermeye çalışırlar yani bizim elimizden gelmiyor, biz her şeyi yapıyoruz elimizden gelen bütün çabaları sarf ediyoruz ama ona rağmen yapamıyoruz, vs. şeklinde mazeret beyan etmeye çalışırlar. Hâlbuki bu kendi kendini kandırmaktan ibarettir. Çünkü eğer ki bunlar kulun takatinin (gücünün) üstünde emirler ve yasaklar olsaydı Allah zaten bunları kuluna yüklemezdi. Çünkü bunu kesin nassıyla bildiriyor. Kullarının gücünün üstünde yük yüklemeyeceğini beyan ediyor. Dolayısıyla Allah'ın emirlerinin ve nehiylerinin kulunun gücünün üstünde olduğu iddiası ancak şeytanın insanlara verdiği bir vesveseden ibarettir. Yineأحمده O'na hamd ederim ve hamd وله الحمد وحده على االستحقاق gerçekte sadece O'na mahsustur. Fatiha suresinin başında söylendiği gibi-

7 hamd )ال ح م د âlemlerin rabbi olan Allah'a mahsustur.) Allah لل ر ب ال ع ال م ين âlemlerin rabbi olduğuna göre âlemleri yaratan Allah olduğuna göre hamd yani şükür ve ibadette ona yapılmalıdır. Hakiki anlamıyla tam manasıyla hamd O'na aittir. Başka :على االستحقاق hiç kimseye ait değildir. Şehadetوأشهد ederim ki Allah tan başka ilah أن ال إله إال هللا وحده ال شريك له yoktur, O tektir ve O'nun ortağı yoktur. Öyleشهادة bir şehadet ederim ki, imanın من ذاق طعم اإليمان فوجده حلو المذاق lezzetini almış, imanın tadına varmış kimsenin şehadetiyle; öyle ki o kimse tattığı şeyin yediği şeyin tadına varır. Burada Rasulullah'ın (sallallahu aleyhi ve sellem) bir sözüne atıf vardır. Buhari nin Enes bin Malik ten naklettiği bir hadiste şöyle buyurulmaktadır: "Üç şey kimde bulunursa imanın tadını bulur: 1- Allah ve Resulünü başka her şeyden çok sevmek, 2- Sevdiği kişiyi yalnızca Allah için sevmek, 3- İnkarcılığa dönmeyi, ateşe atılmak kadar kötü görmek." (Buhari, İman: 9) Bu hadiste imanın tadının nasıl alınacağını anlatıyor. Kişinin sevdiğini Allah için sevmesi buğzettiğine de Allah için buğzetmesi, küfürden

8 aynı ateşe atılmaktan korkar gibi korkması ve buna benzer hususlar kişinin imanının tadına vardığını, imanın kemaline vardığını gösteren işaretlerdir. Bunun haricindeki iman (tabiri caizse) tatsız ve tuzsuz bir iman olur. Şehadetوأشهد ederim ki Muhammed (sallallahu أن محمدا عبده ورسوله aleyhi ve sellem) O'nun kulu ve resulüdür. göndermiştir. Onuأرسله hidayet ve hak dinle بالهدى ودين الحق Veففتح Allah resulü vasıtasıyla kalplerdeki به قلوبا غلفا وأعينا عميا وآذانا صما kılıfları, (kalplerdeki perdeleri) açmış, gözlerde ki körlüğü gidermiş ve kulaklarda ki sağırlığı da yine gidermiştir. Yani bu suretle insanların hakka yönelmelerini hakka tabi olmalarını sağlamıştır. için, Oليس kadar ki artık hakta bunlar için yani körlük للحق إليها استطراق sağırlık için, bir yol yoktur. Tabi ki buradaki körlük, sağırlık, kalplerin perdeli olması manevi anlamdadır. Allahu Teala bir ayeti kerimede mealen- şöyle buyuruyor: "Hiç yeryüzünde dolaşmadılar mı? Zira onların düşünecek kalpleri veya onların işitecek kulakları olurdu. Ama gerçek şu ki, gözler kör olmaz; ve lâkin göğüsler içindeki kalpler kör olur." (el-hacc 27/46) Yani manevi sağırlıklar, manevi körlükler; hakkı duyduğu halde duymamazlıktan gelmek gördüğü halde görmemezlikten gelmek İşte bu, hak bir yerde hâkimiyetini kurduğu zaman artık söz konusu olmaz.

9 Muhammedeاللهم âline ve ashabına salât'u صل على محمد وعلى آله وأصحابه selam olsun. olsun. Geceصالة gündüz sürekli onlara selam دائمة بالعشي واإلشراق Gece gündüz sürekli onlara salât ederiz, etmemiz gerekir. hepsine. Veكثيرا de bolca selam olsun تسليم وسلم Bundanأما sonra ey Allahın kulları Allah'tan بعد فيا عباد هللا اتقوا هللا تعالى korkun! Dünyayıوال sakın en büyük hedefiniz ve de تجعلوا الدنيا أكبر همكم ومبلغ علمكم ilminizin ulaştığı en son nokta yapmayın. Yani dünya sizin en büyük hedefiniz olmasın. Sadece dünya için çalışmayın. En büyük hedefiniz ahiret olsun çünkü ahiret yurdu daha و أ ب ق ى ب ل ت ؤ ث ر ون gibi: kalıcıdır. A'la suresinin son tarafında buyrulduğu Siz ال ح ي ا dünya hayatını tercih ediyorsunuz. Hâlbuki ة الد ن ي ا و اآل خ ر ة خ ي ر ahiret hayatı daha hayırlı ve daha kalıcıdır. (el-a'la 87/16-17) Dolayısıyla akıllı olan insanın daha kalıcı olan ahirete kendisini yöneltmesi lazım ahiret için çalışması lazım dünyayı sadece ahiret için bir vasıta olarak görmesi lazım. Veواعتبروا sizden önce geçen ümmetlerden بمن مضى قبلكم من األمم الخالية ibret alın. Onların başına gelen cezalardan Allahın onlara verdiği azablardan

10 ibret alın. idiler. Onlarأهل ki yüksek mertebe sahipleri المراتب العالية Yani o geçmiş ümmetler dünyevi anlamda zenginlik, şan, şöhret, servet sahibiydiler. Fakatكيف buna rağmen dünya onları nasıl aynı طحنتهم الدنيا طحن الحصيد hasad zamanında ki ekinin öğütülmesi gibi öğüttü. Veوأسكنتهم de onların vadilerin ortasına diktiği بعد القصور بطن الصعيد saraylara nasıl başkalarını yerleştirdi. Ve yahut da o sarayları mahvetti yani işte geçmiş ümmetlerin kalıntıları harabelerde duruyor. Nasıl ki artık onların yerlerinde tabiri caizse yeller esiyor. Yani o kadar şan, şöhret, hiçbir işe yaramadı demek istiyor. Bunlardan ibret alın Veسبقونا onlar bizi geçtiler بتقضي األعمار Hangi hususta ömürlerin tükenmesi hususunda onlar bizi geçti onların ömürleri tükendi. Sıra bizde ediyoruz. Veونحن bizde onların izini takip على اآلثار Aynı şekilde bizim de ömrümüz geçip gidecek. Biz de bu dünyada kalıcı olarak bulunmayacağız. Allahفرحم dünyayı hedef edinmeyen (dünyayı هللا امرأ لم يجعل الدنيا على باله

11 kendisine bir meşgale bir arzu edinmeyen) kimseye merhamet eder. Tabii ki zıddına da azab eder. Tek hedef olarak dünyayı benimseyen dünyanın süsünü debdebesini benimseyen kimseye merhamet etmez. Veواشتغل de ahiretle meşgul olan ve de en önemli باآلخرة فكانت أهم اشتغاله meşguliyeti ahiret olan kimseye merhamet eder. Yani Allah dediğimiz gibi tamamen dünyaya tamah etmiş, dinarın dirhemin kulu olmuş ve dünyadan başka hiçbir hedefi olmayan kimselere merhamet etmez. Veyahut da ahireti hedef alıyor gibi görünüpte aslında yine dünyaya meyletmiş olan ve ahireti de bir takım çabalarla bir takım gösterişli hareketlerle elde edeceğini zannedene de merhamet etmez باآلخرة فكانت أهم اشتغاله ahiretle واشتغل meşgul olup en önemli meşguliyeti ahiret olan kimseye merhamet eder. Yani ne zamanki bir insanın en önemli meşguliyeti ahiret olur, yani İslam'ı (tabiri caizse) bir hobi olarak, dünya işlerinden arda kalan zamanda yapılan bir uğraş olarak değerlendiren kimse ancak kendini kandırır. Fakat o kişi -tabiri caizse- tamamen ahiretin adamı olduysa ancak o zaman Allah'ın merhametine ulaşır. Allah'ın rahmetine ulaşabilir. Allahواستعدوا size merhamet etsin, siz ölüme ve رحمكم هللا للموت وأعماله ölümün amellerine hazırlanın. Yani siz dünyayı hadiste de beyan edildiği gibi sadece insanın gelip geçeceği bir konak olarak görün, asıl ölüme hazırlanın. Yani ölüm anında Allah'a ne hesap vereceğinizi ve de öldükten sonra Allah'a ne

12 hesap vereceğinize hazırlanın. hazırlanın. Kabirوالقبر ve kabir ahvaline, وأهواله Yani kabire ne götürdüğünüze; kabirde azabla mı karşılaşacaksınız yoksa mükâfatla mı karşılaşacaksınız buna kendinizi endeksleyin. Bunun haricindeki diğer şeyler ise dünyanın geçici zevkleridir. Veya dünyanın geçici bir takım meşgaleleridir. Her kim ki bu şekilde yapmayıp da kendisini dünyanın geçici şeylerine endekslediyse ahireti düşünmüyorsa zaten o kimse ben müslümanım dese bile o kimse münafıktır. Çünkü hakikaten iman etmiş olsa bir hazırlık yapar. Ahirete yönelik bir hazırlığı olur. hazırlanın. Meleklereوالملك ve soracakları suallere وسؤاله Yani kabirde Münker Nekir melekleri insana soru soracaklar. Rabbin kimdir? Dinin nedir? Peygamberin kimdir? şeklinde soru soracaklar. Amellerini soracaklar. İnsanın düşünmesi gereken asıl şey bu sorulara ne gibi bir hazırlık yaptığıdır. Dünyada kişi nasıl ki bir imtihana girmeden önce dersine çalışıyorsa kişi de ahirete gitmeden önce (tabiri caizse) dersine çalışması gerekir. Eğer o sorulara cevap veremezse veya kekeleyerek cevap verirse imtihanı geçemez. Tıpkı kabir azabıyla alakalı meşhur hadiste geçtiği gibi: "Enes radıyallâhu anh, Hz. Peygamber'den sallallâhu aleyhi ve sellem şunu rivayet etmiştir: "Kul kabre konulup da arkadaş ve yakınları geri dönüp gittiklerinde ölü, onlar yürürken ayakkabılarının seslerini işitir: Ona iki melek (Münker ve Nekir) gelerek onu oturturlar. Melekler: 'Şu Muhammed sallallâhu aleyhi ve sellem denilen kimse

13 hakkında ne dersin?' derler. Adam: 'Ben onun Allah'ın kulu ve resulü olduğuna şahitlik ederim' der. Melekler: Ateşteki (cehennemdeki) yerine bak. Allah onun yerine sana cennetten bir makam verdi' derler. Hz. Peygamber şöyle buyurdu: "Kişi her iki makamı da görür. Kâfire -yahut münafığa- gelince o: 'Bilmiyorum, ben insanların dediği gibi dedim' der. Ona: "Anlamaz ol! Okuduğun veya dinlediğinden yararlanamayasın!" derler. Sonra demirden bir topuzla iki kulağı arasına vurulur. Öyle bir bağırır ki onun bu feryadını, insan ve cinden başka, o ölüye yakın olan her şey işitir." (Buhari, Cenaiz: 86, Hadis no: 1374) Hayvanlar dahi bu sesi işitecek yani. Peki neden olacak bu? Çünkü o kişi münafıktı yani Müslümanların arasında bulundu, kendini müslüman gibi gösterdi, müslümanca amel etti, fakat müslümanca inanmadı. Veya inandığına da hep şüphe üzere vesvese üzere inandı, ondan sonra bu kişiye kabirde sual sorulduğu zaman da hadiste geçen tabirle ha ha hadiste aynen o şekilde tabir geçiyor.7 Veya Türkçe tabirle diyelim ki kem küm edecek yani o şekilde cevap verecek yani cevap veremeyecek, bunun üzerine de başına o çekici yiyecek. O sesi de ancak mükellef olan insanlar ve cinler haricinde mükellef olmayan bütün varlıklar işitecek diyor. Rabbinizeوالرب ve rabbinizin celaline hazırlanın وجالله Kabirde sorguya suale maruz kalacaksınız, kabir fitnesine maruz kalacaksınız ardından da kıyamet günü Allah'ın huzuruna çıkarılacaksınız orda da O'na hesap vereceksiniz. Buna hazırlanın. mı? İşteوهل o zaman kişinin kitabı sağından يعطى كتابه بيمينه أو بشماله

14 Verilecek yoksa solundan mı verilecek? Sağından verilirse ne mutlu solundan verilirse de ne acı. Oوهل kimse Naim cennetlerine ve Naim cennetlerin يدعى إلى النعيم وظالله gölgelerine mi çağrılacak. Yoksaأم cehenneme ve cehennemin zincirlerine mi إلى الجحيم وأغالله çağrılacak? İşte orda bu belli olacak, sağından verilirse, Naim cennetlerine, solundan verilirse de cehenneme ve cehennemin zincirlerine, bukağılarına kişi sevk edilecek. söylüyor, Allahوهللا söylüyor ve de en doğrusunu يقول وأصدق القول مقاله Naziat suresinde mealen şöyle buyuruyor: أعوذ باهلل من الشيطان الرجيم ف أ م ا م ن ط غ ى }72{ و آث ر ال ح ي اة الد ن ي ا }78{ ف إ ن ال ج ح يم ه ي ال م أ و ى }79{ و أ م ا م ن خ اف م ق ام ر ب ه و ن ه ى الن ف س ع نال ه و ى} 44 {ف إ ن ال ج ن ة ه ي ال م أ و ى tağutlaşır,) (Her kim azgınlık yapar, tuğyan eder -ف أ م ا م ن ط غ ى ederse,) Dünya )-و hayatını tercih آث ر ال ح ي اة الد ن ي ا durağıdır. İşte ) ف إ ن cehennem o kimsenin ال ج ح يم ه ي ال م أ و ى

15 Kimde ) و Rabbinin makamından أ م ا م ن خ اف م ق ام ر ب ه و ن ه ى الن ف س ع ن ال ه و ى korkar, ve nefsini hevadan men ederse, nefsinin arzularından kendini men ederse, cennettir.) O ) ف إ ن kişinin durağı da ال ج ن ة ه ي ال م أ و ى Bu ayeti kerimeler hakkında İmam Kurtubi şu açıklamaları yapmaktadır: "Haddi aşıp dünya hayatını tercih edene gelince" isyankârlıkta haddi aşıp... demektir. Denildiğine göre, buyruk, en-nadr ile oğlu el-hâris hakkında inmiştir. Bununla birlikte dünya hayatını âhirete tercih eden herbir kâfir hakkında da umumidir. Yahya bin Ebi Kesir'den şöyle dediği rivayet edilmiştir: Her kim aynı öğünde üç çeşit yemek koyarsa, o kimse haddi aşmış olur. Cuveybir, ed-dahhak'tan şöyle dediğini rivayet eder: Huzeyfe dedi ki: Bu ümmet için en çok korktuğum şey, gördükleri şeyleri, bildikleri şeylere tercih etmeleridir. Rivayet olunduğuna göre eski kitaplarda şu ifadeler görülmüştür: Yüce Allah, şöyle buyurmuştur: "Bir kulum eğer dünyasını âhiretine tercih edecek olursa, mutlaka ben de onun üzerine kederlerini salar ve onu zayi ederim. Sonra da bunların hangisine mübtelâ iken helak olduğuna da aldırmam." "Hiç şüphe yok ki cehennem" onun için "varılacak yerin ta kendisidir." Bu buyrukta; Varılacak yer" lafzındaki "elif-lâm" "o" anlamındaki "he" zamirinden bedeldir.

16 "Rabbînin huzuruna varmaktan korkup" Rabbinin huzurunda durmaktan sakınıp... er-rahî dedi ki: O'nun huzurunda durmak kıyamette hesab gününde olacaktır. Katade şöyle derdi: Yüce Allah'ın huzurunda durulacak öyle bir hal vardır ki, mü'minler, o halden korkarlar. Mücahid dedi ki: Bundan kasıt, kişinin dünyada iken günah islemeye kalkışırken Allah'tan korkup o işten vazgeçmesidir. Bunun bir benzeri de yüce Allah'ın: "Rabbinin huzurunda durmaktan korkana da iki cennet vardır." (er-rahman, 55/46) buyruğudur. "Nefsini hevadan" masiyetlerden ve haramları işlemekten "alıkoyana" onlardan önleyene "gelince" Sehl dedi ki: Hevayı terketmek, cennetin anahtarıdır. Çünkü yüce Allah, şöyle buyurmuştur: "Rabbinin huzuruna varmaktan korkup, nefsinî hevadan alıkoyana gelince..." Abdullah bin Me'sud dedi ki: Sizler hakkın hevayı peşine takıp, önünden gittiği bir zamanda yaşıyorsunuz. Pek yakında hevânın hakkın önünde yürüdüğü ve hakkı arkasından sürüklediği bir zaman gelecektir. Böyle bir zamandan yüce Allah'a sığınırız. "Hiç şüphe yok ki cennet varılacak" kalınacak yerin ta kendisidir." Bu iki âyet-i kerime (haddi aşıp... ile Rabbinin huzuruna varmaktan... diye buyurulan âyetler) Musab bin Umeyr ile kardeşi Amir bin Umeyr hakkında inmiştir. ed-dahhak'ın rivayetine göre, İbni Abbas şöyle demiştir: Haddi aşan Musab bin Umeyr'in kardeşidir. Bedir günü esir alınmıştı. Ensar onu yakalamış, sen kimsin diye sormuşlar, o da: Ben

17 Musa'b bin Umeyr'in kardeşiyim demişti. Bundan dolayı onu bağlamamışlar, ona ikramda bulunmuşlar ve kendi yanlarında uyutmuşlardı. Sabah olunca Musab bin Umeyr'e durumunu anlattılar. O: Hayır, o benim kardeşim değildir. Esirinizi iyice bağlayınız, onun anası, Bathâ (Mekke vadisi) ahalisinin malı ve ziynet eşyası en çok olan kadındır. Bunun üzerine annesi, onun kurtulmalık fidyesini gönderinceye kadar onu bağladılar. "Rabbinin huzuruna varmaktan korkup..." buyruğunda sözkonusu edilen de Mus'ab bin Umeyr'dir. O, Uhud günü insanlar, Rasulullah'ın etrafından dağıldığında, Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'a canını siper etmiş, oklar vücudunun her tarafına saplanarak delik deşik olmuştu. Rasûlullah (sallallahu aleyhi ve sellem) onu kanlarına bulanmış halde görünce: "Mükafatını Allah'tan alacağını ümid ederim" diye buyurdu, arkadaşlarına da şöyle dedi: 'Ben onu üzerinde kıymetinin ne kadar olduğunu bilemeyeceğiniz kadar birtakım elbise ile gördüm. Ayaklarının bağı ise altındandı." Denildiğine göre Musab bin Umeyr, kardeşi Amir'i Bedir günü öldürmüştü. Yine İbni Abbas'tan şöyle dediği rivayet edilmiştir: Bu âyet-i kerime, iki kişi hakkında inmiştir. Ebu Cehil bin Hizam el-mahzumî ile Musa'b bin Umeyr el-abderî hakkında, es-süddî dedi ki: Şu: "Rabbinin huzuruna varmaktan korkup..." âyeti, Ebu Bekir es-sıddik hakkında inmiştir. Şöyle ki Ebu Bekir'in kendisine yemek getiren bir kölesi vardı. Ona: Bunu nereden getirdin, diye sorardı. Bir gün ona yemek getirdi, fakat bunu nereden getirdiğini sormaksızın yedi. Kölesi ona: Bugün ne diye bana

18 sormuyorsun, diye sorunca, unuttum dedi. Sen bu yemeği nereden getirdin, diye sordu, bu sefer kölesi şöyle dedi: Cahiliye döneminde iken bazı kimselere kâhinlik etmiştim, onlar da bunu bana verdiler. Bunun üzerine derhal Ebu Bekir kendisini zorlayarak onu kustu ve şöyle dedi: Rabbim, damarlarımda kalanı ise Sen alıkoymuş bulunuyorsun. Bunun üzerine: "Rabbinin huzuruna varmaktan korkup..." âyeti nazil oldu. el-kelbî dedi ki: Âyet-i kerime bir masîyet işlemeyi içinden geçirip, kimsenin olmadığı bir yerde onu işleyebilecek güç ve imkânı bulduğu halde, Allah'tan korktuğundan dolayı, o günahı işlemeyi terkeden kimse hakkında inmiştir. İbni Abbas'tan da buna yakın bir açıklama gelmiştir. Masiyeti işlediği vakit Rabbinin huzurunda durmaktan korkan ve bu masiyeti işlemekten vazgeçen kimse... demektir. Doğrusunu en iyi bilen Allah'tır. (Kurtubi'nin açıklamaları burada sona erdi) Görüldüğü üzere bu ayetlerde ve iniş sebebi hakkındaki nakillerde iki zıt kutuptan bahsetmektedir. Birisi tağutlaşmış, haddini aşmış ve bu surette cehennemi hak etmiş, diğeri ise zenginliği, dünya süsünü ve hevasının arzularını elinin tersiyle itip Allah korkusunu ve Onun rızasını tercih etmiş ve bu surette de cenneti hak etmiş Bir tarafta Amir bin Umeyr, diğer tarafta Musab bin Umeyr Bu ikisi aynı anne babadan dünyaya geldikleri halde akide farklılığı onları nasıl da iki ayrı dünyanın insanı haline getirdi. İşte sahih akide, gerçek iman budur. Vela-beranın hakikati işte budur. İşte iman, işte küfür; dileyen dilediğini seçsin ve neticesine katlansın! بارك هللا لي ولكم في القرآن العظيم ونفعني وإياكم بما فيه من اآليات والذكر الحكيم Rabbimiz

19 bizi cehennem ateşinden korusun ve bizi cennetine ulaştırsın. Allah okuduğumuz bu ayetleri okuduğumuz bu Kur anı ve bu Kur an'da okuduğumuz hikmetli zikirleri bizim için bereketli kılsın bunlardan istifade etmeyi bize nasip eylesin, (Âmin) أقول قولي هذا وأستغفر هللا العظيم الجليل لي ولكم ولسائر المسلمين منكل Benimذنب söyleyeceklerim bunlardır, gerek فاستغفروه إنه هو الغفور الرحيم kendi günahlarım için gerekse burada bulunan bulunmayan bütün Müslümanların günahları için Allah'tan bağışlanma diliyorum. Sizde bağışlanma dileyin çünkü Allah tövbeleri kabul edendir, Gafur dur, Rahim dir....وأستغفر هللا العظيم 1- Rasulullah (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: "Besmele ile başlanılmayan her iş bereketsizdir." (İbni Hibban. İbni Salah bu hadis için 'hasen' demiştir); "Hamd ile başlanmayan her iş bereketsizdir." (Ebu Davud, Edeb: 18; İbni Mace, Nikah: 19); "Allah anılmadan başlanılan her iş bereketsizdir." (Ahmed); "Allah anılmadan başlanılan her iş eksiktir." (Darekutni) 2- Ebu Davud'daki lafız şöyledir: "Kâfirin ruhu da cesedine iade edilir. Kendisine iki melek gelip onu oturturlar ve ona: Rabbin kim?' diye sorarlar. O: 'Ha, ha, bilmiyorum' der.. (Ebû Dâvud, Sünne, 72) Ayrıca Fethu'l-Bari'de ilgili hadisin şerhine bakılabilir.