BİYOLOJİ ONLİNE UYGULAMAYI İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ. ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL- DURUNUZ.

Transkript

1

2 BİYOLOJİ 9 Rehberlik Bölümü Öğreten Etkinlikler Kavram Haritaları Kavram Sözlüğü Ünite Tekrar Testleri Dönem Tarama Testleri Yazılıya Hazırlık Perforaj ÖZELLİKLER ONLİNE eğitimde yayındenizi online ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ SEÇİMİ İLE SİSTEME ÜYELİK FORMUNU DOL- DURUNUZ. SİSTEME GİRİŞ YAPARAK DİJİTAL İÇERİKLERİNİZİ İSTEDİĞİNİZ YERE İNDİREBİLİRSİNİZ. İNTERNETE BAĞL OLSUN VEYA OLMASN DİLEDİĞİNİZ PLATFORM- LARDA İÇERİKLERİMİZİ KULLANA- BİLİRSİNİZ. İSTEDİĞİNİZ SORULARLA KENDİ TESTİNİZİ OLUŞTURABİLİRSİNİZ. ÜCRETSİZ ÖĞRETMEN ÜYELİĞİ KOLAY ERİŞİLEBİLİR DİJİTAL İÇERİK ÖRNEK KİTAP TALEBİ MÜFREDATA UYGUN SORU HAVUZU TEK VİDEO ÇÖZÜM UYGULAMAS İNDİR UYGULAMAY İNDİR VİDEO ÇÖZÜMLERE ULAŞ.

3 KİTAP İÇERİĞİ Testler konu başlıkları ve kazanımlar dikkate alınarak oluşturulmuştur. Her test kendi içerisinde öğrenme sırası dikkate alınarak hazırlanmıştır. Üniteler konunun daha iyi anlaşılabilmesi için kavram haritası ve kavram sözlüğü ile desteklenmiştir. Öğrencinin kitaptan tam verim sağlayabilmesi için rehberlik bölümü eklenmiştir. Öğrencilerimizin soruları çözerken nerede takıldıklarını tespit edebilmeleri için konuya ait her tip soru çeşidine yer verilmiştir. Algı ve yorum gücünü ölçen sorular vardır. Algıda seçicilik karar verme yorumlama gibi bilişsel beceriler etkinliklerle desteklenmiştir. Yazılıya hazırlık bölümü ile klasik tarzdaki sorulara da yer verilmiştir. Kavram haritaları ve kavramlar bölümüyle konular genel hatlarıyla ele alınmış, öğrencilerin bilinçli bir şekilde test çözmeleri sağlanmıştır. Ünite tekrar testleri ile konuların bir bütün olarak değerlendirilmesi sağlanmıştır.. ve. Dönem Tekrar Testleri eklenmiştir. Tamamı video çözümlüdür. Boşluk Doldurma Doğru / Yanlış Eşleştirme Bulmaca Yazılıya Hazırlık BU KİTAP BANA NE KAZANDRR? Her tip soru çeşidini görmenizi sağlayacaktır. Akıl ve mantık yürütmenizi kolaylaştıracaktır. Düşünme becerinizi geliştirecektir. Her seviyedeki öğrenciye hitap eden bu soru bankası eksiklerinizi görmenizde de size kaynak olacaktır. Bazı soruların farklı formatlarının üst üste sorulmasıyla konuları daha iyi öğrenmenizi, kavramanızı ve pekiştirmenizi sağlayacaktır. Seviyenizi belirlerken size yol gösterecektir. SAYFA SAYS 176 SORU SAYS 794 ETKİNLİK SAYS 18 TEST SAYS 6 TARAMA TESTİ

4 ÇALŞMA PLAN YAPALM! NEREDE NE ZAMAN NASL Hangi ders, hangi gün? Konu öğrenme ve tekrar ne zaman? Çalışma Planı Yaparken Bu Soruları Dikkate Alınız! Soru çözümü ve ödevler ne zaman? Deneme Sınavları ne zaman? Aksayan çalışmalar hangi gün ve ne zaman çalışılmalı? Ders dışı hangi etkinlikler ne zaman yapılmalı? Tatil günü hangi gün? EVDE ETKİN ÇALŞMA Evde olduğunuz zamanı çok iyi değerlendirmelisiniz. Çoğu zaman yoğun ve yorgun bir gün geçirerek eve geldiğiniz için iyi ve uygulanabilir bir programa ihtiyacınız var. Evde yapılması gereken işler: Uyuma dinlenme beslenme konuları tekrar etme, soru çözme çözemediğin sorular için araştırma yapma ödev yapma fazladan sınav uygulama önceden öngörülemeyen durumlar gibi pek çok başlık altında toplanabilir. Dersler gün boyu peşinizi bırakmadı. Okul bitti ama evde derse devam çünkü hedefleriniz ve hayalleriniz var. Bunu asla unutmamalısınız. Eve gelince önce dinlenmelisiniz. Kendinize bir ders çalışma saati belirlemeli ve sürekli bunu düşünmelisiniz. Çünkü zihin neyi tekrar ederse kendini o yönde yönlendirir. Konu öğrenme, tekrar etme, soru çözme saatlerini birbiri arkasına yerleştirmelisiniz. Herşey ne kadar karışık görünse de; Gerçekleştirilebilecek bir hedefin varsa, Hedefe ulaşmayı amaç edindiysen, Soru çözerek deneyim kazanıyorsan, Konuları birbiri ile ilişkilendirebiliyorsan, Sınav uygulayarak bilgilerini sık sık kontrol ediyorsan. Kendine güveniyorsan işler iyi gidecek demektir. İYİ NOT ALMAK, HER ŞEYİ YAZMAK DEMEK DEĞİLDİR! İyi not almak; kendi cümlelerini kurmak, şekille veya yazıyla şifrelemek, baktığında kolayca anlayıp hatırlamak için materyal hazırlamak demektir. Tutulan notlar; onlara geri dönmek, onları okumak, onları gözden geçirmek, oradaki fikirlerin üzerine düşünmekle bir anlam kazanırlar. Merak; öğrenme isteğini harekete geçirir, odaklanmayı sağlar, çabuk yorulmayı engeller. Ders çalışırken mutlaka ara vermelisiniz. Ara vermek odaklanma gücünüzü artıracaktır. Her gün konu tekrarlarına zaman ayırmalısınız. Yeni bilgiyi günlük tekrar etmelisiniz. Tekrar etmek başarının anahtarıdır. Bilginin pekiştirilmesini ve uzun sureli hazfızaya atılmasını sağlar. Tekrarlarınızı zihinden yapmayı öğrenmelisiniz. Bu size zaman kazandırmanın yanında kalıcı olarak öğrenmenize de katkı sağlayacaktır. Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için ilişkilendirerek öğrenmeye çalışmalısınız. Ezberden kaçınmalısınız. Öğrenilen bilginin tam olarak kullanılması için beyin tarafından analizinin yapılması gerekir. Ezberci sistem bunu engeller. Not alma hızınızı kendinize göre belirlemelisiniz. Yavaş not alma beynin konsantre olmasını zorlaştırır, yazma hızı ile beynin çalışma hızı arasında boşluk meydana gelir. Zihin başka alanlara kayar ve konsantrasyon sorunu yaşarsınız. Herşeyden arındırılmış ortam çalışma için iyi bir ortam değildir. Dikkatinizi belli alanlara değil, genele yaymalısınız. Dikkatinizi uyanık tutmayı unutmamalısınız. Sosyol hayattaki olumsuz etkenlere dikkat etmeli mümkün olduğunca ortadan kaldırmalısınız. Yaptığınız programa beyninizi ikna etmelisiniz. + + = Bilgi Deneyim Duygu ve Davranış ÖĞRENME

5 İçindekiler KÜNYE ÖN SÖZ REHBERLİK 1. ÜNİTE: YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ Kavram Haritası...10 Kavramlar...11 Etkinlikler...13 Canlıların Ortak Özellikleri...17 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler...1 Ünite Tekrar Testleri...55 Yazılıya Hazırlık ÜNİTE: HÜCRE Kavram Haritası...64 Kavramlar...65 Etkinlikler...67 Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Zarı ve Madde Alışverişleri)...71 Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Organelleri)...87 Ünite Tekrar Testleri Yazılıya Hazırlık ÜNİTE: CANLLAR DÜNYAS Kavram Haritası Kavramlar Etkinlikler Canlıların Çeşitliliği ve Sınıflandırılması Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Bakteriler ve Arkeler Âlemi) Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Protista ve Mantarlar Âlemi) Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Bitkiler Âlemi) Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Hayvanlar Âlemi) Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Virüsler) Ünite Tekrar Testleri Yazılıya Hazırlık TARAMA TESTLERİ. Dönem Tarama Testi Dönem Tarama Testi CEVAP ANAHTAR

6 Kavram Haritası ÜNİTE 1 Uyarılara Tepki 1. ÜNİTE YAŞAM BİLİMİ BİYOLOJİ Canlıların Ortak Özellikleri Hareket Hücresel Yapı Beslenme Solunum Metabolizma Homeostazi Prokaryot Ökaryot Üretici Tüketici Anabolizma Katabolizma Boşaltım Canlılarda Bulunan Temel Bileşikler Adaptasyon Organizasyon Üreme Büyüme ve gelişme Eşeysiz Üreme Eşeyli Üreme İnorganik Bileşikler Organik Bileşikler Su Asit ve Bazlar Tuz ve mineraller Kalsiyum Potasyum Demir İyot Çinko Flor Magnezyum Sodyum Fosfor Klor Kükürt Karbonhidratlar Karbonhidratlar Proteinler Karbonhidratlar Hormonlar Karbonhidratlar Nükleik asitler Yağlar Enzimler Vitaminler ATP A, D, E, K, B ve C 10

7 ÜNİTE 1 Kavramlar Adaptasyon : Bir türün ya da çeşidin birkaç nesil boyunca fizyolojik biyokimyasal ya da anatomik değişiklikler sonucu geliştirdiği yetenekle hayatta kalmasını ve üremesini kolaylaştırarak belli bir çevreye uyum sağlama becerisi. Adenozin trifosfat (ATP): Peşpeşe 3 fosfat grubu taşıyan riboz şekerine bağlı adenozinden oluşan bir nükleotit. Aktivasyon enerjisi: Kimyasal reaksiyonların başlaması için gerekli olan enerji. Amilaz: Nişastayı parçalayarak şekere çeviren bir enzim. Anabolizma: Hücrenin birbirini izleyen bağlantılı biyokimyasal tepkimelerle ATP harcayarak öncül maddelerden yapıtaşlarını, makromolekülleri ve polimerleri sentezlemesi, biyosentez tepkimelerinin tümü. Anatomi: Hücre, doku ve organların yapı, kimyasal bileşim ve işlevsel özelliklerinin mikroskobik yöntemlerle incelenmesini konu alan bilim dalı. Beslenme: Besin maddesinin canlı tarafından yutulması, sindirilmesi, damarlarla kullanılacakları yerlere taşınması ve sonunda organizma tarafından kullanılacak hale getirilmesi. Bilim: Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim. Biyolog: Biyoloji ile uğraşan kimse, biyoloji uzmanı. Boşaltım: Sindirimden sonra bağırsaklarda kalan posanın, idrar torbasındaki idrarın ve ter, tükürük, vb. salgıların vücuttan dışarı atılması. Çıkarım: Belli önermelerin kabul edilen veya gerçek olan doğruluklarından, yanlışlıklarından, başka önermelerin kabul edilen veya gerçek olan doğruluklarını, yanlışlıklarını çıkarma. Dehidrasyon tepkimesi: Küçük moleküllerin aralarından su çıkararak daha büyük molekülleri oluşturmaları. Denatürasyon: Bir proteinin ikincil, üçüncül veya dördüncül yapılarının bozularak birincil yapılarına dönüşmesi ve böylece biyolojik etkinliğini kaybetmesi. Deoksiriboz: DNA da bulunan bir pentoz şeker. Disakkarit: İki monosakkarit biriminin birleşmesiyle oluşmuş bir karbonhidrat. Doku: Canlı organizmalarda aynı görevi yapmak üzere hücrelerarası maddelerinde katkıları ile bir araya gelerek organları meydana getiren benzer ya da tek tip hücrelerin oluşturdukları yapı. Ekoloji: Canlıların hem kendi aralarındaki hem de çevreleriyle olan ilişkilerini tek tek veya birlikte inceleyen bilim dalı. Ekosistem: Bir alandaki canlı birliklerin ve cansız varlıkların hepsinin birden oluşturduğu sistem. Elektron mikroskobu: Canlı yapıların, özellikle hücrelerin ince yapısının incelenmesinde kullanılan, ısıtılan bir metal parçasından çıkan ve vakum içinde yönlendirilen elektronların bir elektromanyetik alandan geçerek incelenen yapının çok fazla büyütülmüş olarak görülmesini sağlayan araç. Fizyoloji: Canlıların hücre, doku ve organlarının görevlerini ve bu görevlerin nasıl yerine getirildiklerini inceleyen bilim dalı. Glikojen: Glikoz monomerlerinden oluşan dallı polisakkarit zinciri. Omurgalılarda kasta ve karaciğerde depolanan, glikoz fosfata parçalanarak kullanılacağı yerlere sevk edilen bir depo maddesi. Glikoz: Canlılarda bulunan altı karbonlu bir şeker; monosakkarit. Gliserin: Yağlı maddelerden, sabunlaştırma yoluyla çıkarılan, renksiz, tatlı şurup kıvamındaki sıvı. Heterotrof: Kendi besinini üretemediği için, gerekli organik maddeleri dışarıdan almak zorunda olan organizma. Hidroliz: Su ile parçalanma; bir molekülün kovalent bağlarının su ile parçalanarak ayrılan kısımların birine H + ve diğerine OH grubunun eklenmesi. Hipotez: Doğruluğu istatistiksel sınama, kanıtlanma, gözlemlerle vb. ile ortaya çıkarılan sav. Homeostazi: Her canlı sistemde bulunan, çevre şartlarının değişkenlerine rağmen iç dengenin sürekli olarak sabit tutulması. Hormon: Canlılarda sentezlendikten sonra etki göstereceği yerlere taşınabilen ve çok düşük miktarlarda büyümeyi, farklılaşmayı ve çeşitli fizyolojik olayları olumlu ya da olumsuz yönde etkileyebilen organik bileşik. İnhibitör: Kimyasal ve biyokimyasal reaksiyonları geciktiren veya durduran genellikle organik yapıda olan bileşikler. İnorganik: Canlılardan elde edilmeyen ve canlıların yaşadığı çevrede bulunan karbondioksit, su, tuz gibi mineral maddeler. İzomer: Aynı çeşit ve sayıda atoma sahip fakat atomların düzenlenmesi, fiziksel ve kimyasal özellikleri farklı iki yada daha fazla kimyasal bileşikten biri. Katabolizma: Kompleks moleküllerin daha küçük moleküllere parçalanması sırasında enerjinin açığa çıkması olayı. Katalizör: Kimyasal tepkimeyi hızlandıran fakat kendisi değişmeden kalan madde. Kolesterol: Hayvansal yağ ve dokularda, yumurta sarısında bol miktarda bulunan, vücuda hayvansal besinlerle giren, karaciğer ve böbrek üstü bezinde de sentezlenen, yağ asitlerinin emilimini kolaylaştıran, deri yüzeyinde D vitamini, karaciğerde safra, böbrek üstü bezi ve eşey bezlerinde çeşitli steroid yapıdaki lipit. 11

8 ÜNİTE 1 Kavramlar Kromozom: Ökaryotlarda DNA nın proteinlere sarılmasıyla yoğunlaşarak paketlenen, mikroskobik olarak gözlenebilen, sayısı canlı türüne bağlı olarak değişen, genetik bilgiyi taşıyan yapı. Paradigma: Değerler dizisi. Laktoz: Sütte bulunan ve sütün buharlaşması ile kristal halde toplanan bir disakkarit. Polipeptit: Proteinlerin birincil yapısını oluşturan peptit bağlarıyla bağlanmış çok fazla sayıda amino asidin oluşturduğu bir polimer. Lipit: Enerji depolama, hücre zarlarının yapısına katılma ve sinyal molekülü olarak temel biyolojik işlevlere sahip olan monogliserit, digliserit, trigliserit, fosfolipit, sterol, mum benzeri moleküller ve yağda çözünen vitaminler gibi doğal olarak oluşan geniş bir molekül grubu. Maltoz: Nişastanın hidrolizi sonucu meydana gelen, iki glikozdan oluşmuş bir disakkarit şeker. Plazmoliz: Hücre protoplazmasının su kaybı nedeniyle büzüşmesi. Polisakkarit: Monosakkarit birimlerinin dallı ya da hat şeklinde birleşmesiyle oluşan, nişasta, glikojen, glikan vb. gibi yüksek molekül ağırlıklı karbonhidrat sınıfı. Protein: Peptit bağları ile birbirine bağlanmış aminoasitlerden oluşan zincir şeklindeki polipeptitlerin bir veya daha fazlasının küresel veya ipliksi yapılar meydana getirecek şekilde katlanması ile işlevsellik kazanan biyokimyasal bileşik. Metabolizma: Canlı organizmada ya da canlı hücrede meydana gelen yapıcı ve yıkıcı nitelikteki kimyasal olayların tümü; protoplazmadaki anabolizma ve katabolizma olaylarının toplamı. Selüloz: Bitki hücre duvarının esas yapısını oluşturan ve glikozdan yapılmış bir polisakkarit. Mineral: Normal sıcaklıkta doğada katı durumda birtakım maddelerle karışık veya birleşik olarak bulunan veya kimyasal yollarla elde edilen inorganik madde. Steroit: Canlılarda en önemli işlevi hormon üretmek olan lipidlerin genel adı. Monosakkarit: Genel formülü (CH O) olan en basit karbon n hidrat. Nişasta: Bitkilerde depo maddesi olarak meydana getirilen polisakkarit. Nükleik asit: Tüm hücrelerde genetik bilginin kodlanması, gelecek nesillere iletilmesi ve ifade edilmesinde rol alan, nükleotitlerin polimerleşmesi ile oluşan RNA ve DNA molekülleri. Organik: Canlılarla veya canlıların ürettiği maddelerle ilgili olan. Ototrof: İnorganik bileşikleri kullanarak kendi besinini kendi üretebilen canlı. Özbeslenen. 1 Sitoloji: Hücre bilimi. Substrat: Enzimin üzerinde etkili olduğu özel madde. Teori: Bir olay, bir yapı ya da düzenin nedenlerini açıklamak isteyen genel düşünce, görüş; kuram. Vitamin: Çoğunlukla bitkiler ve mikroorganizmalar tarafından üretilen, organizmaların sağlıklarını korumak, büyüme ve metabolizmaları düzenlemek üzere hayvansal ve bitkisel besinlerle alınan, düşük miktarlarda gereksinim duyulan, eksikliğinde metabolizmada çeşitli olumsuzluklara yol açan, suda ve yağda çözünebilen, çoğunlukla ışık ve sıcaklığın etkisiyle bozunabilen, düşük molekül ağırlıklı organik bileşikler.

9 ÜNİTE 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler TEST 3 1. Minerallerle ilgili olarak;. İnorganik maddelerdir.. Hücre zarından doğrudan geçemezler.. Yapısal, düzenleyici ve enerji verici moleküllerdir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 5.. Hemoglobin yapısına katılma. Tiroksin hormonunun yapısına katılma. Klorofil yapısına katılma Yukarıda görevleri verilen mineraller aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) İyot Demir Magnezyum B) Magnezyum İyot Demir C) Demir İyot Magnezyum D) Magnezyum Demir İyot E) Demir Magnezyum İyot. Aşağıda verilen molekül çiftlerinden hangileri aynı hücrede sentezlenemez? A) Glikoz - Nişasta B) Selüloz - Yağ C) Protein - Glikojen D) Maltoz - Laktoz E) Yağ - Protein 3. Suyun görevleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Gelişmiş yapılı bitkilerde topraktan alınan minerallerin yapraklara kadar taşınmasına yardımcı olur. B) İnsanlarda terleme sonucu vücut ısısının düzenlenmesinde görev yapar. C) Hidroliz reaksiyonları sonucu açığa çıkan su molekülleri ortam yoğunluğunu azaltır. D) Enzimlerin çalışması için ortamdaki su oranı en az %15 olmalıdır. E) Bazı zehirli boşaltım atıklarının seyreltilerek vücut dışına atılmasına yardımcı olur. 6. Glikojen sentezi gerçekleşmekte olan bir karaciğer hücresinde meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak aşağıdaki grafiklerden hangisi çizilemez? A) C) Glikozit bağ sayısı B) Glikoz miktarı D) E) Açığa çıkan metabolik su miktarı Enzim miktarı Harcanan ATP miktarı Yaşam Bilimi Biyoloji 4. Hekzozlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Sindirime uğramazlar. B) Kapalı formülleri aynı, açık formülleri farklıdır. C) Yapılarında glikozit bağı bulunmaz. D) Yeşil bir bitkiye ait palizat parankiması hücresi hepsini sentezleyebilir. E) Gerektiğinde birbirlerine dönüşebilen moleküllerdir. 7. Amino asitler için;. Ribozom organelinde sentezlenirler.. Radikal grupları çeşidini belirler.. Amfoter özellik gösterirler. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 1

10 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler 8. Canlı hücrelerde;. amino asit,. C vitamini,. glikoz, V. kalsiyum, V. H O moleküllerinden hangilerinin substrat olarak kullanımı sonucu ATP sentezlenebilir? 11. Aşağıdaki reaksiyonlardan hangisi dehidrasyon sentezidir? A) Maltoz + H O Glikoz + Glikoz B) Glikoz + 6O 6CO + 6H O + 3ATP C) RNA Nükleotitler D) 6CO + 6H O Glikoz + 6O E) Gliserol + 3 Yağ asidi Yağ + 3H O A) Yalnız B) ve C) ve V D), ve E), V ve V 9. Yağ hidrolizi gerçekleşen bir hücrede meydana gelen değişiklikler ile ilgili olarak aşağıdaki grafiklerden hangisi çizilebilir? A) Hücre ph si B) ATP miktarı C) Gliserol miktarı D) E) Hücre yoğunluğu Yağ asidi miktarı 1. Hidroliz reaksiyonlarıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Reaksiyonlar sonucunda ortam yoğunluğu azalır. B) Reaksiyonlar sonucunda organik monomerler inorganik maddelere dönüşür. C) Reaksiyonların gerçekleşmesi sırasında ATP harcanmaz. D) Sadece hücre içinde gerçekleşir. E) Solunum olayı bir hidroliz tepkimesidir. 13. Sağlıklı bir insanın aldığı besinler, sindirim kanalında sindirildikten sonra ince bağırsaktaki emilim ile kana karışır. İnsanın aldığı bazı besinlerin sindirim ürünleri aşağıda verilmiştir. Sakkaroz Glikojen Laktoz Yaşam Bilimi Biyoloji 10. Aşağıda verilen vitamin çeşitleri ve eksikliklerinde ortaya çıkan rahatsızlıklar ile ilgili eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) E vitamini Kısırlık B) D vitamini Çocuklarda raşitizm C) K vitamini Pellegra D) B vitamini Kansızlık E) C vitamini Skorbüt b a c Buna göre çeşitli harfler ile gösterilen sindirim ürünleriyle ilgili olarak;. a, b ve c molekülleri bütün ototroflar tarafından üretilebilir.. a molekülünün yıkımı bütün canlı hücrelerde gerçekleşir.. b ve c molekülleri enerji üretiminde kullanılamaz. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E), ve

11 ÜNİTE 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler TEST 8 1. ATP molekülü ile ilgili;. Hücre zarından geçemediğinden her canlı hücre kendi ATP sini üretmek zorundadır.. Yapısında üç tane yüksek enerjili fosfat bağı bulunur.. Yapısında beş karbonlu bir şeker olan deoksiriboz bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve. Enzimler ile ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Organik katalizörlerdir. B) Basit ve bileşik yapılı olanları vardır. C) Sentezleri hücre içinde gerçekleşir. D) Reaksiyonda oluşacak toplam ürün miktarını etkilemezler. E) Yüksek sıcaklıkta daha fazla aktivite gösterirler. 4. Reaksiyon hızı 0 t t t 1 3 Optimum koşulların sağlandığı bir ortamda enzimatik bir tepkimenin hız - zaman grafiği yukarıdaki gibidir. Buna göre ürün miktarının zamana bağlı değişimi aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Ürün miktarı B) Ürün miktarı C) 0 t t t 1 3 Ürün miktarı D) 0 t t t 1 3 Ürün miktarı 3. Katalaz enzimi karaciğer tarafından üretilir ve canlı için zararlı olan H O yi (hidrojen peroksit), H O ve O hâline getirir. Buna göre aşağıda verilen deney tüplerinden hangisinde birim zamanda oluşacak O miktarının daha fazla olması beklenir? A) B) 100 ml H O 100 ml H O 0 t t t 1 3 E) Ürün miktarı 0 t t t t t t 1 3 C) 50 g kaynatılmış karaciğer 50 ml H O 50 g kıyılmış karaciğer E) 50 ml H O D) 50 g dondurulmuş karaciğer 50 ml H O 100 g haşlanmış karaciğer 5. Enzimlerle ilgili;. Etki ettikleri maddelere substrat denir.. İnhibitör maddeler enzimlerin çalışmasını olumsuz etkiler.. Bileşik yapılı enzimlerde minerallerden oluşan yardımcı gruba koenzim denir. yargılarının doğru (D) ve yanlış (Y) olarak sıralanışı aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Y Y D B) D D Y Yaşam Bilimi Biyoloji 50 g parça karaciğer C) Y D D D) D Y D E) Y D Y 31

12 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler 6. Biyolojik reaksiyonlarda görev yapan bütün enzimler için aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Aktivasyon enerjisini düşürerek reaksiyon hızını artırırlar. B) Tersinir çalışırlar. C) Hücre dışında aktivite göstermezler. D) Birim zamanda oluşacak ürün miktarını etkilemezler. E) Polimerlerin monomerlere dönüşmesini sağlarlar. 9. Yeterli oranda su bulunmayan ortamlarda tohumlar çimlenemez. Bu durumun sebebi aşağıdakilerden hangisi ile açıklanabilir? A) Tohumda fotosentezin gerçekleşebilmesi için su gereklidir. B) Su terlemeyle birlikte tohuma ait hücrelerdeki ısıyı dengeleyerek reaksiyonları başlatır. C) Enzimlerin çalışması için ortamdaki su oranı en az %15 olmalıdır. D) Solunum için gerekli oksijen sudan sağlanır. E) Su reaksiyonların başlaması için gerekli aktivasyon enerjisini sağlar. 7. CO + H O 3 4 Yaşam Bilimi Biyoloji Glikojen 1 8 Glikoz 7 Amino asit 5 6 Nişasta Yukarıdaki şemada verilen numaralandırılmış olaylardan hangileri insana ait karaciğer hücresinde meydana gelebilir? A), 4 ve 7 B) 1, 3, 5 ve 8 C), 3, 4 ve 5 D) 1,, 3, 6 ve 8 E) 1,, 3, 7 ve 8 8. Minerallerin insan vücudundaki görevleriyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Kasların kasılmasında kalsiyum görev yapar. B) Sodyum, klor vb mineraller kanın osmotik basıncının dengelenmesinde görev yapar. C) Kalsiyum ve fosfat eksikliğinde kemik eğriliği oluşabilir. D) Magnezyum eksikliğinde yeterli tiroksin hormonu üretilemez. E) Sodyum ve potasyum sinirsel uyartı iletiminde görev yapar. 10. Enzimatik bir tepkimede meydana gelen değişikliklerle ilgili olarak çizilen; Enzim miktarı Enzim-substrat kompleksi miktarı Substrat miktarı grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 11. Aşağıdaki karbonhidrat çeşitlerinden hangisi diğerlerinden farklı olarak azot içerir? A) Glikojen B) Riboz C) Maltoz D) Galaktoz E) Kitin 3

13 ÜNİTE 1 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler TEST DNA ve RNA nın yapısında toplam kaç çeşit nükleotit bulunur? A) 4 B) 5 C) 8 D) 1 E) 0 5. Karaciğer hücrelerindeki katalaz enzimi; Katalaz H O H O + 1/O reaksiyonunun gerçekleşmesinde görev yapar. Buna göre özdeş kaplarla hazırlanan; 100 ml H O. V V Yukarıdaki şekilde ATP molekülünün yapısı gösterilmiştir. Numaralandırılmış bölümlerle ilgili olarak aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Adenin bazı B) Riboz C) İnorganik fosfat D) V Yüksek enerjili fosfat bağı E) V Glikozit bağı 3. İnsana ait karaciğer hücresinde bulunan;. glikoz,. E vitamini,. amino asit, V. demir minerali, V. yağ asidi moleküllerinden hangileri ATP sentezinde substrat olarak kullanılabilir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve V E), ve V 4. Proteinlerle ilgili;. Yüksek sıcaklıkta primer yapıları denatüre olur.. Canlılar tarafından yapısal, düzenleyici ve enerji verici olarak kullanılabilirler.. Yapılarında fosfat bağları bulunur. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 10 g kuşbaşı karaciğer 36 C 10 g parça karaciğer 36 C 10 g kıyılmış karaciğer 36 C deney düzeneklerinde meydana gelebilecek reaksiyonlarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Kaplardaki substratların yüzey genişliği > > şeklindedir. B) Birim zamanda açığa çıkan oksijen miktarları < < şeklindedir. C) numaralı kapta aktivite gösteren enzim miktarı daha fazladır. D) Kaplardaki substratların tüketilme süresi > > şeklindedir. E) Kaplardaki reaksiyon hızı > > şeklindedir. 6. Karbonhidrat çeşitleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Mantarlarda hücre çeperi kitinden oluşur. B) Monosakkaritler glikozit bağı içermez. C) Riboz ve deoksiribozun kapalı formülleri aynıdır. D) İnsanlar selülozu sindiremez. E) Polisakkarit sentezi gerçekleşen hücrenin yoğunluğu azalır. 7. Vitaminlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Yağda çözünen vitaminlerin fazlası karaciğerde depolanır. B) Bir vitaminin eksikliğini başka bir vitamin gideremez. C) Suda çözünen vitaminlerin fazlası vücut dışına atılır. D) B grubu vitaminler ATP üretiminde daha fazla tüketilir. E) Yağda çözünen vitaminler aşırı alındıklarında toksik etki oluştururlar. Yaşam Bilimi Biyoloji 35

14 Canlıların Yapısında Bulunan Temel Bileşikler 8. Aşağıda pepsin, amilaz ve tripsin enzimlerinin tepkime hızı - ph grafikleri verilmiştir. Tepkime hızı 0 1 Pepsin 3 4 ph 5 Amilaz Tripsin Grafiğe göre;. Her enzimin çalışabileceği kendine özgü belirli bir ph aralığı vardır.. Tepkime hızlarının maksimum olduğu optimum ph değerleri aynıdır.. Üç enziminde ortak çalışabileceği ph değeri yoktur. yargılarından hangileri doğrudur? 11. X proteini (Amino asit) n Y proteini (Glikoz) n Glikojen V (Glikoz) n Canlı bir hücrenin gerçekleştirebildiği bazı tepkimeler yukarıda belirtilmiştir. Buna göre hücre ve numaralandırılmış olaylar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Hücre, tek hücreli ve prokaryot olabilir. B). ve. tepkimelerde ATP harcanırken,. ve V. tepkimelerde harcanmaz. C) Hücre, çok hücreli ve ökaryot olabilir. D) X ve Y proteinlerinin yapısındaki amino asit çeşitleri ile amino asit sayıları aynıdır. E) Tepkimelerin tamamı hem hücre içinde hem de hücre dışında gerçekleşebilir. A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 9. Yeterli enzim ve substrat bulunan bir deney düzeneğinde aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi hidroliz tepkimesinin durmasına sebep olur? A) Ortalama aktivatör ilave edilmesi B) Substrat yüzey genişliğinin artırılması C) Sıcaklığın 0 o C nin altına düşmesi D) Ortamdaki enerjinin aktivasyon enerjisinden fazla olması E) Ortamda ATP molekülünün bulunmaması 1. Metabolik reaksiyonların katalizörleri olan moleküllerin yapı birimleri ile ilgili olarak;. Bütün canlı hücreler tarafından sentezlenebilirler.. Hücrelerin sahip olduğu genetik bilgiye göre sentezlenirler.. Sentezleri zarsız bir organel olan ribozomda gerçekleşir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E), ve Yaşam Bilimi Biyoloji 10. Bitki özütü Hayvan özütü Mantar özütü (+: Var : Yok) Yukarıdaki tabloda verilen üç farklı canlıya ait hücre özütlerinde, ve numaralı ayıraçlar kullanılarak bazı organik maddelerin varlığı tespit edilmeye çalışılmıştır. Tablodaki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A). glikojen ayıracı olabilir. B). nişasta ayıracı olabilir. 13. Bağ çeşitleri Organik madde çeşidi. Glikozit bağı a. Enzim. Ester bağı b. ATP. Peptit bağı c. Antikor d. Maltaz Yukarıda verilen organik maddeler ve yapılarındaki bağ çeşitleri ile ilgili yapılan aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? C). protein ayıracı olabilir. A) a B) b C) c D). yağ ayıracı olamaz. D) d E) b E). glikoz ayıracı olabilir. 36

15 ÜNİTE Kavramlar Aktif taşıma: Bir maddenin hücre zarından hücre içine veya dışına enerji harcanarak taşınması. Çekirdek: Bir hücrenin merkezini oluşturan cisimcik. Çekirdekçik: Hücre çekirdeğinin içinde tek veya birden çok bulunan yuvarlak cisim. Deplazmoliz: Su kaybına uğramış hücrenin tekrar su alarak eski durumuna dönmesi. Difüzyon: Moleküllerin ya da iyonların yüksek konsantrasyonlu bir alandan düşük konsantrasyonlu alana geçişleri. Ekzositoz: Ökaryot hücrelerde salgı vb. moleküllerin hücreden çıkarılması. Endositoz: Ökaryot hücrelerin plazma zarının içeri çökmesi ile bir kesecik içinde dışarıdan madde alınması. Fagositoz: Büyük parçacıkların yalancı ayaklar yardımıyla hücre içerisine alınması. Hemoliz: Alyuvarların, içerisindeki hemoglobinin dışarı çıkacak tarzda parçalanması, yıkımlanması veya ayrışması. Kloroplast: Bazı ökaryotik hücrelerde klorofil içeren fotosentetik organeller. Koful: Bitki, mantar, protist ve bazı hayvan hücrelerinin sitoplazmasında yer alan, iç kısmı çözünmüş halde organik ve inorganik bileşiklerce zengin hücre öz suyu ile dolu olan, zehirli bileşikleri depolayan, hücre turgorunu düzenleyen, atık bertarafı ile mitokondri ve kloroplast gibi yıpranmış organeller için geri dönüşüm merkezi görev yapan zarla çevrili organeller. Lizozom: Hayvan hücrelerinde hücresel artık ve atık malzemeleri parçalayabilme özelliğindeki çeşitli hidrolitik enzimler içeren hücrenin midesi olarak da isimlendirilen hücre içi sindirimin gerçekleştiği organel. Lökoplast: Fotosentez yapan hücrelerde başta nişasta olmak üzere yağ veya protein biriktiren tiplere de sahip renksiz plastit. Mitokondri: Ökaryot hücrelerin sitoplazmasında bulunan, iki zarla çevrili olup iç zarı içe doğru krista denen uzantıları meydana getiren, krebs devri ve oksidatif fosforilasyon olaylarının yapıldığı ve sonuçta ATP nin oluştuğu, küçük halkasal DNA sı ve ribozomları olan bir organel. Organel: Ökaryot hücrelerde özgül bir işlevi yerine getirmek için özelleşmiş, genellikle kendi zarı ile çevrili, çekirdek, kloroplast, koful ve mitokondri gibi yapıların her biri. Osmoz: Yarı geçirgen bir zarla birbirinden ayrılmış iki sıvının karşılıklı geçerek birbirine karışması. Osmotik basınç: Osmoz sırasında meydana gelen basınç. Ökaryot: Hücre çekirdeği ve mitokondri gibi belli bir görevi yapmak üzere sitoplazma içinde kendine özgü zarla çevrili çeşitli organeller içeren hücre veya hücrelerden oluşan organizma. Pasif taşıma: Atom ve moleküllerin ya da biyokimyasalların hücre zarının dışından herhangi bir enerji gereksinimi olmadan, temelde hücre içi ile dışındaki derişim ve elektriksel potansiyel farkına bağlı olarak geçmeleri. Pinositoz: Endositozla küçük ya da sıvı partiküllerinin hücre içine alınması olayı. Plastit: Bitki hücrelerinde ve bir hücreli canlılarda bulunan, çoğunlukla renk pigmenti de taşıyan organel. Prokaryot: Zarla çevrili hücre çekirdeği ve herhangi bir özelleşmiş organel içermeyen hücre. Ribozom: Özel bir protein ve RNA molekülünden oluşmuş iki alt birime sahip, küçük alt birimi ile haberci RNA ya, büyük alt birimi ile taşıyıcı RNA ya bağlanıp, haberci RNA üzerindeki bilgiyi okuyarak hücre için gerekli proteinler üreten yapı. Sentrozom: Hücre sitoplazması içinde çekirdeğin yakınında bulunan, açık renkli ve genellikle homojen plazma kütlesi. Turgor: Hücre duvarına sahip bitki, bakteri, mantar ve bazı protistlerde hücre içinde bulunan çözeltilerin yol açtığı basınç ve bu basınç nedeniyle zarın hücre duvarına doğru gerilip şişmesi, hücrenin normal şişkin durumu. 65

16 ÜNİTE Hayvan Hücresi Bakteri Bitki Hücresi Ökaryot Hücre Prokaryot Hücre Hücre Zarı Fagositoz Ekzositoz Endositoz Büyük Moleküllerin Taşınması Endoplazmik Retikulum Sentrozom Ribozom Organeller 66 Mitokondri Kloroplast

17 ÜNİTE Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Zarı ve Madde Alışverişleri) TEST 4 1. Hipertonik çözeltiye bırakılan bir hayvan hücresinde;. su kaybı,. emme kuvvetinde artma,. plazmoliz olaylarından hangileri gerçekleşir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 4. Parameciumlar tatlı suda yaşamaya uyum sağlamış tek hücreli ökaryot canlılardır. Hücre içine giren suyun fazlasını kontraktil kofulları aracılığıyla dışarı atarlar. Buna göre bir paramesyum içinde tuzlu su bulunan bir kaba bırakılırsa meydana gelebilecek değişimlerle ilgili aşağıda verilen; Hücredeki su miktarı Kontraktil koful faaliyeti. Doku sıvısı Mitokondri faaliyeti Hücre zarı 1 3 ATP Sitoplazma Yukarıdaki şekilde hücre zarından madde geçişi olaylarından bazıları gösterilmiştir. Numaralandırılmış olaylar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) 1 numaralı olayda hücre, ihtiyaç hâlinde maddenin tamamını alabilir. B) ve 3 numaralı olaylarda madde geçişi ortamlar arasındaki yoğunluk eşitleninceye kadar devam eder. C) Her üç taşınma şeklide sadece canlı hücrelerde gerçekleşir. D) numaralı olay kolaylaştırılmış difüzyondur. E) 3 numaralı olay yağda çözünen bir maddenin basit difüzyonudur. grafiklerden hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 5. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi hücre içine aktif taşımayla alınmaz? A) Amino asit B) Glikoz C) Protein D) Mg + E) Fruktoz 3. Aşağıda verilen olaylardan hangisi ekzositoz ile gerçekleşmez? A) Böcekçil bitkilerin sindirim enzimlerini hücre dışına vermesi B) Hipofiz bezinden salgılanan hormonların kana verilmesi C) Sinir hücrelerinden sinapslara nörotransmitter madde salgılanması D) Hücresel solunum sonucu oluşan karbondioksidin dışarı verilmesi E) Hücre içinde üretilen salgı proteinlerinin dışarı atılması 6. Hipotonik ortama bırakılan bir bitki hücresinde;. emme kuvveti,. koful hacmi,. turgor basıncı olaylarında meydana gelecek değişimler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Artar Artar Azalır B) Azalır Artar Artar C) Artar Azalır Azalır D) Azalır Azalır Artar E) Azalır Artar Azalır Hücre 77

18 Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Zarı ve Madde Alışverişleri) 7. Özdeş üç hücre aynı anda yoğunlukları bilinmeyen özdeş kaplarla hazırlanmış eşit miktardaki tuz çözeltilerine bırakılıyor.. kaba bırakılan hücrenin hacminin arttığı,. kaba bırakılan hücrenin hacminin azaldığı,. kaba bırakılan hücrenin hacminin değişmediği gözleniyor. Buna göre numaralandırılmış kaplardaki çözeltilerin başlangıç yoğunluklarıyla ilgili olarak aşağıda verilen karşılaştırmalardan hangisi doğrudur? A) > > B) > > C) > > D) > > E) > > 10.. Akyuvarların patojen bakterileri fagosite etmesi. Amipte kontraktil kofullar aracılığıyla fazla suyun dışarı atılması. Solunum yollarındaki hücrelerin mukus salgılaması Yukarıda verilen olaylardan hangilerinin gerçekleşmesi için ATP harcanır? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 11. Aşağıdaki grafik bir hücrenin farklı zaman aralıklarında bırakıldığı çözeltilerin su miktarında gözlenen değişimleri göstermektedir. 8. X Zar Y Su miktarı (%) G E TG TG E T T ATP ADP + P G Yukarıdaki şekilde gösterilen madde geçişi ile ilgili;. Kolaylaştırılmış difüzyondur.. X bölümü hücreler arası sıvıyı, Y bölümü sitoplazmayı ifade etmektedir.. Sadece canlı hücrelerde meydana gelir. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve Buna göre hücrenin belirtilen zaman aralıklarında bırakıldığı çözeltiler aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir? A) Hipertonik Hipotonik İzotonik B) Hipotonik Hipertonik İzotonik C) İzotonik Hipotonik Hipertonik D) Hipotonik İzotonik Hipertonik E) Hipertonik İzotonik Hipotonik Hücre 9. Hücre içi ve hücre dışındaki miktarlarının eşit olduğu düşünüldüğünde;. etil alkol,. K +,. glikoz maddelerinin hücre zarındaki difüzyon hızlarının karşılaştırılması aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) > > B) > > C) > > D) > > E) > > 1. Canlı bir bitki hücresinde;. endositoz,. ekzositoz,. aktif taşıma, V. kolaylaştırılmış difüzyon olaylarından hangilerinin gerçekleşmesi mitokondri faaliyetinde artışa neden olur? A) ve B) ve V C), ve D), ve V E), ve V 78

19 ÜNİTE Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Organelleri) TEST 1 1. RNA taşıma ATP sentezleme DNA taşıma Hücre yoğunluğunu artırma Ribozom Mitokondri + + V 4. CO Kloroplast V V + + (+: Var : Yok) Yukarıdaki tabloda verilen organellerin özellikleriyle ilgili numaralandırılmış bölmelere gelmesi gereken işaretler aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? V V V A) B) C) D) E) O Yukarıda şekli verilen organelin gerçekleştirdiği reaksiyonlar dikkate alındığında numaralandırılmış bölümlere aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır? A) H O Glikoz B) H S S C) Glikoz H O D) H Glikoz E) H O Glikojen. Üç farklı organel ve bu organellere ait bazı özellikler aşağıdaki tabloda verilmiştir. Organel Nükleik asit taşıma Zarlı yapıda olma K + L + M + + Buna göre K, L ve M organelleri ile ilgili;. K organelinin faaliyeti hücre içi ph sini artırır.. M organelinde oksidatif fosforilasyon ile ATP sentezi yapılır.. L organeli hücre zarının onarımında görev yapar. yargılarından hangilerinin doğruluğu kesindir? 5. Yeşil bir bitkinin fotosentez yapabilen canlı bir hücresindeki;. sitoplazma,. kloroplast,. mitokondri yapılarından hangilerinde ATP sentezi gerçekleştirilir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 3. Fotosentetik bir bakteri ile alg hücresinde;. çekirdek,. kloroplast,. ribozom, V. klorofil, V. mitokondri yapılarından hangileri ortak olarak bulunur? A) ve B) ve V C), ve V D), V ve V E),,, V ve V 6.. Renksiz depo plastitidir.. Bitkilerde çiçek ve meyve gibi kısımlara renk veren plastitdir.. İnorganik maddelerden organik monomer sentezinin gerçekleştiği plastitdir. Yukarıda görevleri verilen plastit çeşitleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Kloroplast Kromoplast Lökoplast B) Lökoplast Kromoplast Kloroplast C) Kromoplast Lökoplast Kloroplast D) Lökoplast Kloroplast Kromoplast E) Kromoplast Kloroplast Lökoplast Hücre 93

20 Canlılığın Temel Birimi Hücre (Hücre Organelleri) 7. Aşağıdaki hücresel yapılardan hangisi işlevini gerçekleştirirken ATP enerjisi harcanmaz? A) Golgi aygıtı B) Ribozom C) Hücre zarı D) Lizozom E) Granülsüz ER 11. Bir hayvan hücresinin üç farklı organelinde gerçekleşen metabolik faaliyetler sonucunda meydana gelen değişimler aşağıdaki grafiklerde verilmiştir. Amino asit ph X organeli Y organeli Hücre 8. Ökaryot hücrelerde bulunan çekirdeğin yapısı ve işleviyle ilgili olarak aşağıda verilen yargılardan hangisi yanlıştır? A) Çift katlı zarla çevrilidir. B) Hücrenin yönetim merkezidir. C) Çekirdek zarındaki porlar RNA moleküllerine geçirgen değildir. D) Hücrelerin metabolik aktivitelerine göre büyüklükleri değişebilir. E) Kalıtım materyalinin bulunduğu bölümdür. 9. Bazı durumlarda lizozomlar parçalanarak hücreye dağılır ve hücre kendi kendini yok eder. Bu olaya otoliz denir. Buna göre;. yaşlanmış alyuvarların parçalanması,. embriyonik gelişim sürecinde insanların parmak aralarındaki boşlukların oluşması,. larva döneminden ergin döneme geçmekte olan kurbağalarda kuyruğun kaybolması olaylarından hangileri otolize örnektir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 10. İnsanın karaciğer hücrelerinde glikojenin parçalanmasıyla oluşan glikoz fosfatlardaki fosfatın uzaklaştırılmasını sağlayarak serbest glikozların kana geçmesini kolaylaştıran organel aşağıdakilerden hangisidir? A) Granülsüz ER B) Ribozom C) Lizozom D) Mitokondri E) Golgi cisimciği Glikoz Z organeli Buna göre belirtilen değişimlere neden olabilecek organeller aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? X Y Z A) Ribozom Lizozom Lökoplast B) Lizozom Mitokondri Kloroplast C) Ribozom Lizozom Mitokondri D) Lizozom Mitokondri Golgi E) Mitokondri Golgi Lizozom 1. Çok hücreli bir canlının sahip olduğu bütün hücrelerde aynı organelin sayısı eşit olmak zorunda değildir. Hücrenin yaptığı işlev organel sayılarında farklılık yaratır. Buna göre bir insanın sahip olduğu;. çizgili kas,. akyuvar,. hormon üreten hücrelerinde aşağıda verilen organellerden hangilerinin sayıca fazla bulunması beklenir? A) Mitokondri Golgi Lizozom B) Ribozom Lizozom Mitokondri C) Mitokondri Ribozom Golgi D) Golgi Mitokondri Lizozom E) Mitokondri Lizozom Golgi 94

21 ÜNİTE Ünite Tekrar Testi TEST Selüloz,. Fosfolipit,. Kitin, V. Protein, V. Kolesterol Yukarıdaki moleküllerden hangileri bir bitki hücresinin zar yapısında bulunabilir? A) Yalnız B) ve V C) ve V D), ve V E), V ve V 4. Hücre içindeki potasyum yoğunluğu yaşadığı tatlı su ortamına göre 1000 kat fazla olan paramesyum aşağıdaki olaylardan hangisini gerçekleştirmek için ATP harcar? A) Hücre içine su alımı B) Solunum sonucu oluşan karbondioksitin atımı C) Potasyum dengesinin korunumu D) Katabolizması sonucu oluşan amonyağın atımı E) Solunum için gerekli oksijenin alımı. Aşağıdaki hücre zarından madde geçişi şekillerinden hangisi tek yönlü gerçekleşir? A) Pinositoz B) Aktif taşıma C) Ozmos D) Kolaylaştırılmış difüzyon E) Basit difüzyon 3. İzotonik ortamda bulunan bir bitki hücresi, t anında 1 hipertonik ortama bırakılıyor. Buna göre hücrede meydana gelebilecek değişikliklerle ilgili, 5. Ekzositoz olayı için;. Zardan geçemeyecek büyüklükteki maddelerin hücreden atılmasıdır.. Bitki hücrelerinde gerçekleşmez.. ATP harcanmaz. ifadelerinden hangileri doğrudur? 6. A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve X kolu Maltaz enzimi İyot Amilaz enzimi Y kolu Zar ile çeper arası mesafe Hücredeki su miktarı 0 t 1 0 t 1 Stoplazma yoğunluğu 0 t 1 grafiklerinden hangileri çizilebilir? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve %10 luk maltoz çözeltisi seçici geçirgen zar % 0 lik nişasta çözeltisi Yukarıda verilen U şeklindeki borunun X ve Y kolları bağırsak zarı ile ayrılmış, X koluna %10 luk maltoz çözeltisi Y koluna %0 lik nişasta çözeltisi konulmuştur. t anında X koluna 10 ml iyot damlatılmış, t anında ise 1 X koluna maltaz, Y koluna amilaz enzimi ilave edilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) t anından sonra Y kolunda mavi renk oluşumu gözlenir. 1 B) t anından sonra her iki kolda da glikoza rastlanır. C) t anından sonra Y kolunda maltoza rastlanır. D) Her iki kolda da iyota rastlanır. E) t anından sonra X kolunda amilaza rastlanır. Hücre 101

22 Ünite Tekrar Testi 7. Aktif taşıma, ekzositoz ve fagositoz olayları için;. madde taşınımının tek yönlü gerçekleşmesi,. ATP tüketiminin olması,. monomer taşınımının gerçekleşmesi özelliklerinden hangileri ortaktır? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 10. İnce bağırsakta polipeptitlerin kimyasal sindirimi sonucu oluşan amino asitlerin emilimi genel olarak aşağıdaki olaylardan hangisi ile gerçekleştirilir? A) Ekzositoz B) Fagositoz C) Pinositoz D) Aktif taşıma E) Kolaylaştırılmış difüzyon 8. Şekil - 1 Şekil - Yukarıdaki şekilde bir bitkiye ait çiçek sapı dilimlere ayrılmıştır. (şekil - 1) Yoğunluğu bilinmeyen bir çözeltiye daldırılan saplarda bir müddet sonra kıvrılma gözlenmiştir. (şekil - ) Buna göre deneyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bitki sapı hipertonik ortama bırakılmıştır. B) Kıvrılmanın nedeni sapın dilimlenmiş bölümündeki hücrelerde turgor basıncı artışıdır. C) Saptaki hücrelerin ozmotik basınçları artmıştır. D) Sap hücreleri ozmos ile su kaybetmiştir. E) Kıvrılmanın düzelmesi için bitki sapı hipotonik ortama konulmalıdır Hipertonik ortama bırakılan hücrenin su kaybederek büzülmesi. Saf suya bırakılan alyuvarın su alarak patlaması Yukarıda tanımlamaları yapılan kavramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir? A) Deplazmoliz Plazmoliz B) Plazmoliz Hemoliz C) Deplazmoliz Osmoz D) Plazmoliz Deplazmoliz E) Deplazmoliz Hemoliz 1. Hücredeki su miktarı Normal 9. t 1 t t 3 t 4 t 5 Hücre Yukarıdaki şekilde görülen hücre zarından madde geçişi ile ilgili;. Aktif taşıma olayıdır.. Geçiş yapan madde polimerdir.. Yağı çözen bir maddenin geçişi olabilir. yargılarından hangileri yanlıştır? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve Yukarıdaki grafikte bir bitki hücresindeki su miktarının zamana bağlı değişimi gösterilmiştir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) t zaman diliminde hücrenin turgor basıncı artar. 1 B) t zaman diliminde hücre kendine göre hipertonik çözeltiye bırakılmıştır. C) t zaman diliminin sonunda hücre plazmoliz olmuştur. 3 D) t zaman diliminde hücre izotonik çözeltiye bırakılmıştır. 4 E) t zaman diliminde hücre zarı ile çeperi arasındaki 5 mesafe azalmıştır. 10

23 ÜNİTE 1. Yazılıya Hazırlık Gelişmiş yapılı bitki hücrelerinde bulunduğu hâlde hayvan hücrelerinde bulunmayan organel çeşitlerini yazınız. Kloroplast, Lökoplast. Kromoplast Kloroplast ve mitokondri organellerinin beş ortak özelliğini yazınız. 1. Çift zarlıdırlar.. Kendilerine ait DNA ve RNA'ları vardır. 4. ETS elemanlarına sahiptirler. 3. Merkezi koful 3. Kendilerine ait ribozomları vardır. 5. ATP sentezi yaparlar. Prokaryot ve ökaryot hücrelerin farklılıklarını yazarak her birine ikişer örnek veriniz. Ökaryot hücrelerde zarla çevrili çekirdek ve zarla çevrili organeller bulunurken prokaryot hücrelerde bulunmaz. Prokaryot hücre: Bakteri, Arke 4. Ökaryot hücre: Öglena, Mantar Aşağıda verilen organel çeşitlerinin hücre ph sine etkinlerini altlarında bırakılan boşluklara nedeni ile birlikte yazınız. Mitokondri Ribozom CO miktarını artırır. ph'yi CO miktarını azaltır. ph'yi Aminoasit miktarını azaltır. düşürür. artırır. ph'yi artırır. 5. Kloroplast Ortam sıcaklığındaki artışın basit ve kolaylaştırılmış difüzyon üzerindeki etkisini açıklayınız. Ortam sıcaklığındaki artış moleküllerin kinetik enerjisini artırır. Bu nedenle basit difüzyon hızını artırıcı yönde etki gösterir. Ancak kolaylaştırılmış difüzyonda proteinler görevlidir ve sıcaklığın fazla artışı proteinleri denatüre eder. Bu nedenle sıcaklık artışı belirli bir değere kadar kolaylaştırılmış difüzyon hızını artırırken belirli değerden sonra hızı azaltır. 6. Hücre İçi Yoğunluk (%) Hücre Dışı Yoğunluk (%) A 7 10 B 4 1 C 5 5 D 15 Canlı bir amip hücresi ile bulunduğu ortamdaki çeşitli maddelerin hücre içi ve hücre dışı yoğunlukları yandaki tabloda verilmiştir. A ve C maddelerinin monomer, B ve D maddelerinin polimer yapılı olduğu bilindiğine göre; a. Hücrenin belirtilen maddeleri hücre içine alma şekillerini yazınız. A Pasif Taşıma B Endositoz C Aktif Taşıma D Endositoz b. Hücrenin hangi maddelerin hücre içine alımı sırasında ATP harcaması gerektiğini belirtiniz. Hücre B, C ve D maddelerinin hücre içine alınımı sırasında ATP harcanır. c. Hücrenin belirtilen maddeleri hücre içine alırken zar yüzeyinde nasıl bir değişim gözleneceğini belirtiniz. A Zar yüzeyini değiştirmez B Zar yüzeyini azaltır. C Zar yüzeyini değiştirmez. D Zar yüzeyini azaltır. 7. Organel Çeşidi ATP sentezleme DNA bulundurma RNA bulundurma Birim zar bulundurma Ribozom + Mitokondri Kloroplast Golgi aygıtı + Yukarıda verilen tabloyu var(+), yok( ) şeklinde doldurunuz. 107

24 Yazılıya Hazırlık 8. Özdeş yapıdaki üç bitki hücresinden, X hücresi hipotonik çözeltiye, Y hücresi izotonik çözeltiye, Z hücresi hipertonik çözletiye konulup bir süre bekletiliyor. Buna göre X, Y ve Z hücrelerinin hücre zarı ve hücre çeperi arasındaki mesafelerinin zamana bağlı değişim grafiklerini çiziniz. Zar ve Çeper Arasındaki Mesafe Zar ve Çeper Arasındaki Mesafe Zar ve Çeper Arasındaki Mesafe X Hücresi Y Hücresi Z Hücresi 9. Bir sindirim enziminin üretiminden etkinlik kazanmasına kadar geçen süreçte görev alabilecek bazı organeller aşağıda verilmiştir. 1. Lizozom. Endoplazmik retikulum 3. Ribozom 4. Golgi 5. Koful Buna göre; a. Sindirim enzimi hücre içinde kullanılacaksa belirtilen organellerden hangileri hangi sıra ile işlev yapar? Yazınız b. Sindirim enzimi hücre dışında kullanılacaksa belirtilen organellerden hangileri hangi sıra ile işlev yapar? Yazınız Aşağıda verilen kavramları açıklayınız. a. Hemoliz: Hücre çeperine sahip olmayan hücrelerin aşırı su olarak patlamasıdır. b. Otoliz: Lizozom zarının parçalanması ile sitoplazmaya dağılan sindirim enzimlerinin hücreyi sindirmesidir. c. Otofaj: Hücre içindeki işlev yapamayan organellerin lizozomlar tarafından yok edilmesidir. 11. Kistik fibrozis ve Tay Sachs hastalıklarının oluşmasında hangi organellerdeki işlevsel bozukluğun etkili olduğunu yazınız. Kistik fibrosiz: Golgi aygıtı Tay Sachs: Lizozom Hücre 1. Su Miktarı Yandaki grafik bir bitki hücresindeki su miktarının zamana bağlı değişimini göstermektedir. N Buna göre, a. Hücrenin hangi zaman aralıklarında hangi çözeltilerde bulunduğunu yazınız. 1. Hipertonik. Hipotonik 3. İzotonik 4. Hipotonik 1 3 (N: Normal su miktarı) 4 b. Hücrenin hangi zaman aralıklarında plazmoliz olduğunu yazınız. Sadece 1 c. Hücrenin hangi zaman aralıklarında deplazmoliz olduğunu yazınız. Sadece 108

25 ÜNİTE 3 Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Bakteriler ve Arkeler Âlemi) TEST 6 1. Aşağıda verilen olaylardan hangisini gerçekleştirebilen bir canlı türünün prokaryot hücre yapısında olduğu kesindir? A) Ölü artıklardaki organik maddeleri inorganik maddelere çevirebilen B) Klorofil pigmenti sayesinde ışık enerjisini soğurabilen C) İnorganik maddeleri oksitleyerek enerji üretebilen D) Polimer besinlerin bulunduğu ortamlarda yaşayamayan E) Kamçısı ile aktif hareket yapabilen 4.. Ekosistemlerdeki organik atıklardan inorganik madde oluşumunu sağlarlar.. Doğadaki zehirli birçok inorganik maddeyi oksitleyerek zehir etkisini azaltırlar.. Sadece monomer besinlerin bulunduğu yerlerde yaşayabilirler. V. Sadece gündüz organik monomer sentezleyebilirler. V. Hücresel solunum enzimlerini hücre zarı kıvrımlarında bulundururlar. Çeşitli özellikleri yukarıda verilmiş olan bakteri grupları ile ilgili olarak aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? A) Saprofit B) Kemoototrof C) Parazit D) V Fotoototrof E) V Zorunlu anaerob. Arkeler ile ilgili verilen;. Halofiller aşırı tuzlu ortamlarda yaşarlar.. Psikrofilik arkeler sıcaklığın 5 o C nin altında olduğu bölgelerde yaşarlar.. Metanojenik arkeler otçul memelilerin sindirim kanalında yaşarlar. V. Termofilik arkeler zorunlu anaerobtur. yargılarının doğru (D) ve yanlış (Y) şeklinde sıralanışı nasıl olmalıdır? V A) D Y D Y B) D D D Y C) Y Y D Y D) Y D Y D E) D Y Y D 3. Bakterilerin sınıflandırılmasında;. solunum çeşitleri,. organel çeşitleri,. nükleik asit çeşitleri, V. hücre yapıları özelliklerinden hangileri bir kriter olarak kullanılmaz? A) ve B) ve V C), ve D), ve V E),, ve V 5. Ototrof beslenen bütün bakteri çeşitlerinde aşağıda verilenlerden hangisi ortaktır? A) Kloroplast organeline sahip olma B) Klorofil pigmenti içerme C) Mezozoma sahip olma D) Gündüz karbondioksit özümlemesi yapabilme E) Oksijensiz solunum ile ATP üretme 6. Aşağıda verilen bakteri çeşitlerinden hangisi karşısında belirtilen işlevi gerçekleştiremez? A) Saprofit bakteri Protein sentezleme B) Heterotrof bakteri Toksin salgılama C) Ototrof bakteri Organik besin sentezleme D) Parazit bakteri Fotofosforilasyon ile ATP üretme E) Aerob bakteri Eşeysiz üreme 7. Aşağıdakilerden hangisi bütün bakteri çeşitlerinde bulunan ortak yapılardan biri değildir? A) Hücre zarı B) Hücre çeperi C) Ribozom D) Ribonükleik asit E) Kamçı Canlılar Dünyası 17

26 Canlı Âlemleri ve Özellikleri (Bakteriler ve Arkeler Âlemi) 8. Bakteri çeşitleri Mezozom bulundurma Özellikler Glikojen sentezleme İnorganik madde tüketimi 10. Plazmid Pilus Bakteri Aerob + + Anaerob + Geçici aerob + + Geçici anaerob V + V (+: Var : Yok) Yukarıdaki tabloda belirtilen numaralandırılmış yerlere gelmesi gereken işaretler hangi seçenekte doğru sıralanmıştır? V V A) B) C) + + D) + + E) X bakterisine karşı en etkili antibiyotiği bulmak için bakteri kolonisine dört ayrı antibiyotik eklenmiş ve bakteri sayılarının aşağıdaki gibi değiştiği gözlenmiştir. Çeşitli bakteri türlerinde gerçekleşen gen aktarımı olayı yukarıda şematik olarak gösterilmiştir. Buna göre;. Geni alan bakterinin değişen ortam koşullarına uyum yeteneği artar.. Geni veren ve geni alan bakterilerin bütün kalıtsal özellikleri aynı olur.. Gen aktarımı bakterilerde hem birey sayısını hem de çeşitliliği arttırır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) Yalnız D) ve E), ve A antibiyotiği C antibiyotiği Canlılar Dünyası B antibiyotiği Bakteri kolonileri D antibiyotiği Buna göre;. X bakterisi ile mücadelede en etkili antibiyotik A antibiyotiğidir.. X bakterisinin en toleranslı olduğu antibiyotik D antibiyotiğidir.. X bakterisinin C antibiyotiğine olan direnci B antibiyotiğine olan direncinden fazladır. yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız B) Yalnız C) ve D) ve E), ve 11. Bakterilere ait olan;. prokaryot hücre yapısında olma,. tek hücreli olma,. peptidoglikan yapılı hücre çeperi bulundurma, V. ribozom organeline sahip olma özelliklerinden hangileri arkealarda da gözlenir? A) ve B) ve V C), ve V D), ve V E),, ve V 18