MARMARA ÜNİVERSİTESİ MEZUNLAR DERNEĞİ İSTANBUL

Transkript

1 MARMARA ÜNİVERSİTESİ MEZUNLAR DERNEĞİ İSTANBUL Sayın Rektörüm, Sayın Dekanlarım, Değerli Hocalarım, Değerli Öğrenciler, 1

2 Marmara Üniversitesi Mezunlar Derneği ne, bu güzel davetleri için teşekkür ediyor, hepinizi saygı ve sevgiyle selamlıyorum. Bugün burada sizlere, Eflatun dan, Aristo dan başlayarak üniversitenin doğuşunu anlatmayacağım elbette; ama biraz üniversitelerin toplumlar ve ülkeler için ne anlama geldiğinden bahsetmek istiyorum müsaadenizle. Üniversite, aklı önceleyerek doğruya ulaşmayı sağlayan ortamlardır. Toplumların tartışarak, irdeleyerek ve sorgulayarak aklın işaret ettiği doğruya ulaşmasında önemli bir rol üstlenirler. 2

3 Son yıllarda dünyada da ülkemizde de üniversitelerin sayıca arttığını, üniversiteye erişim imkânlarının genişlediğini görüyoruz. Burada bir durmamız gerekiyor; Bize sayıları binleri aşan, binaları güzel, kafesi şık restoranı olan mekânlar mı lazım, yoksa içinde ahlak temelinde, aklın yoluna erişmenin öğretildiği ilim ve bilim yuvaları mı? Tabii hepimizin cevabı aynıdır. Bize, donanımlı ve erdemli, ahlaklı nesiller yetiştirmemizi sağlayacak okullar lazım. Türkiye mizin müthiş bir genç nüfusu var. Müthiş diyorum, çünkü bizim gençlerimiz dinamik, öğrenmeye, yeniliğe açık ve vizyonu geniş gençler. Bu bir ülke için eşi bulunmaz bir hazine. 3

4 Bu hazineyi iyi değerlendirmemiz lazım. Her bir gencimizin, bu zenginliğin bir parçası olduğunu unutmadan, onlarla el ele vererek geleceğimizi böyle inşa etmemiz lazım. Sevgili Gençler, Dinamik ve yeniliğe açık zihinlerinizi bir hazine görerek, ama! Geleneklerinizden de kopmadan, bu toprakların size bahşettiği nimetlerin farkında olarak atmalısınız her bir adımınızı. Dolayısıyla, size doğru olarak gösterilen, en iyisi bu diye empoze edilmeye çalışılan her şeye akıl ve bağlı olduğunuz değerlerin ışığında yaklaşmalısınız. Bugünkü toplantının ana teması, Faizsiz Dünya Ekonomisi. 4

5 Faiz nedir diye baktığımızda, işte yine bir en doğrusu bu yakıştırmasıyla karşılaşıyoruz. Bize yıllardır faiz merkezli sistemin, bizim için ve ekonomiler için en iyi sistem olduğu fikri dayatıldı. İş dünyası da bireyler de parayla ilgili bütün süreçlerini, tırnak içinde bu gerçeği kabul ederek yönetti. Peki öyle mi gerçekten? Gerçekten faiz olmazsa, faizi merkez alan sistemler olmazsa mahvolur muyuz? Kıymetli Misafirler, 5

6 Sizlere, kendi varoluş anlayışımızla çatışmayan, ekonomik büyüme ve refahı, toplumsal kalkınmayı sağlayabilecek, sadece İslami finansla sınırlanamayacak yeni bir finansal yapılanmaya yönelik görüş ve fikirlerimizi aktarmak istiyorum. Konuşmama bazı istatistikler üzerinden, İslam Dünyasının bugünü ve gelecek vizyonunu da içeren küresel bir ufuk turu ile başlamak istiyorum. İkinci bölümde, yeni finans sistemi olarak nitelendirdiğimiz insani finansı tanımlamaya çalışırken, bu yeni finans sisteminin temel paradigmalarını aktaracağım. Son olarak da MÜSİAD olarak bu yeni finans anlayışını destekleyecek iş modellerimizi ve projelerimizi anlatacağım. 1.bölüm-istatistikler 6

7 1. SLAYT Dünya kaynaklarının %40 ı islam ülkelerinde İslam alemi olarak çok büyük doğal zenginliklere ve sermaye kaynağı/fonlara sahip olmamıza rağmen neden çok köklü bir kalkınma hamlesi uygulanamıyor? Doğru bir strateji ile Allah'ın bize emanet ettiği kaynakların bir mükellefiyet bilinciyle islam ülkeleri başta olmak üzere az gelişmiş ülkelerin, toplumların gelişmesi için kullanmalıyız. 2.SLAYT Dünya Gelirinden İslam Ülkelerinin aldığı pay Dünya nüfusunun %23 ünü kapsayan, dünyadaki doğal kaynakların %40 ına sahip olan İslam ülkeleri, dünya ticaretinin yalnızca %9 una tekabül edebiliyor. Bunun en temel sebebi teknolojik gelişmelerde diğer ülkelere nazaran geride oluşumuz, bilhassa yenilikler karşısında yalnızca ihtiyaç sahibi konumunu temsil etmemizdir. Elimizdeki doğal kaynakları değerlendiremeyip batılı devletlere teslim etmek zorunda 7

8 oluşumuz ve İslam ülkeleri olarak ortak ticari birlikteliğimizin yetersizliği bu grafiği kaçınılmaz kılıyor. 3. SLAYT İslam Ülkeleri arasındaki Ticaret Hacmi Dünya ticaretinde pastanın %9 una sahip olan İslam Ülkeleri, kendi arasındaki ticari ilişkilerde bu hacmi %2 seviyelerine kadar düşüyor. Bu istatistik gösteriyor ki İslam ülkeleri aralarındaki ticarette dışarıya yani Müslüman olmayan ülke ekonomilerine akıp giden para 600 milyar dolara tekabül ediyor. Peki bunun başlıca nedenleri neler? İhtiyaçlarımızı karşılayacak ürünleri üretemememiz mi yoksa yüz yıllardır İslam aleminin en büyük sorunu olan birliktelik problemi mi? SLAYT İslam Ülkelerindeki Nüfus Artış hızı ve Genç İşgücü Avantajı 8

9 Sanayi İnkılabından sonra Dünyadaki iş gücü ihtiyacı, Devletleri ciddi sermayelerle nüfus politikaları düzenleme eğilimine sokmuştur. Fakat gelişmiş devletlerde politikalar istenilen ve öngörülen geri dönüşleri elde edememiş ve devletlerin nüfus artışı her geçen gün azalmıştır. Günümüzde ise nüfus artış ivmesi eksi yönlü olan onlarca devlet vardır. Bir devletin en temel ihtiyacı, istihdam sağlanacak genç nüfusudur yılında dünya nüfusunun %23 ünü kapsayan İslam alemi, 2070 yılında 10 milyarı geçeceği öngörülen Dünya nüfusunun %30 una sahip olacaktır. Bu veriler, İslam Ülkelerindeki nüfus artış hızı ivmesinin diğer ülkelere nazaran hızla yükselişte olduğunu göstermektedir. Bir diğer veriye göre 2100 yılında öngörülen Dünya nüfusu 11 milyarın üzerinde olup İslam ülkelerinin pastadaki payı %35 olacaktır. Bu da demek oluyor ki İslam 9

10 Ülkelerindeki nüfus artışı, yıllarca genç işgücü avantajı olarak kullanılabilecek ve diğer devletler ise yaşlanan nüfusları hasebiyle genç işgücü avantajından mahrum kalmakla beraber, yaşlı kesimin devletlerin sırtına yüklediği ekonomik baskının her geçen gün artması ile kaçınılmaz olan gençlik mahrumiyetiyle yüz yüze kalacaktır. 7. SLAYT İslam ülkelerinde beşeri sermayeye yatırım, eğitimin önemi. Grafiklerde aşikar olarak görünen hem okur-yazarlık, hem okullaşma hem de internet erişimleri hususunda dünya ortalamasının dahi altında oluşumuz, günümüzdeki ekonomik birliktelik, teknolojik entegrasyon ve bilhassa ümmet bilinçsizliğinin en önemli aktörleridir. Bu uğurda yapılacak yatırımlar, atılacak adımlar hiç şüphesiz İslam coğrafyasının Dünya geleceğindeki yerini belirlemekle kalmayıp birlikteliğimizden doğacak kuvveti bizlere kanıtlayacak en çarpıcı gerçektir. 10

11 8. SLAYT 2030 ve 2050 de islam ülkelerinin potansiyeli ve ekonomik büyüklükleri. 2.bölüm Bildiğiniz gibi, geleneksel finans sistemi, sık sık krizler üretiyor Ekonomik Buhranı nın ardından temelleri atılan bugünkü ekosistem, 2008 küresel kriziyle birlikte, daha yüksek sesle eleştirilmeye başlandı. Ancak bu sistem devam ettiği sürece, krizlerin de süreceği aşikâr. Her bir kriz dönemi, ülke ekonomisine ve insanlarımıza ciddi zararlar veriyor. Hepimiz maalesef bu dönemleri bizzat yaşadık, gördük. Bugün küresel ekonomi yeniden kabuk değiştirirken, bizler de yeni bir arayışın içinde ve değişimin eşiğindeyiz. Bu arayış, insani değerleri hiçe sayarak, merkezine, sadece 11

12 faiz enstrümanını koyan, mevcut ekonomik ve finansal sistemden, İnsan Odaklı sisteme geçiş arayışıdır. Çünkü toplumların daha müreffeh seviyeye ulaşması için bir araç olması gerekirken, onları yöneterek, bir amaç haline gelen mevcut Finansal Sistem, artık işlevini yitirmiştir. Gerçek ekonominin değerleri; AR-GE, Yenilikçilik, Yatırım, İstihdam ve Üretimdir. Bizim, bu değerleri merkeze alan yeni bir finansal sisteme ihtiyacımız var. Bunu sağlayacak olan da Katılım Finansı modelidir. Katılım Finans modelinin sahip olduğu varlığa dayanan finansman, etik değerler, kurumsal yönetim ve sosyal sorumluluk gibi özelliklerle bu sektör, küresel piyasaların aradığı birçok çözümü ihtiva etmektedir. Kâr ve zararın paylaşıldığı bir ortaklık anlayışı, tasarruf sahiplerinin ve birikimlerinin korunması, fonların daha etkin bir şekilde reel sektöre aktarılması ve böylece 12

13 sürdürülebilir bir büyüme sürecinin desteklenmesi; Katılım Finansının en belirgin özellikleridir. Bu model; özellikle geleneksel yavaş büyüyen sektörlerden çağdaş ve hızlı büyüyen sektörlere kaynak aktarılması, sanayinin ihtiyaç duyduğu sabit getiri odaklı finansmanın sağlanması gibi avantajlara sahiptir. Üretim odaklı bu modelde parayı para ile döndürmek yoktur. Bu nedenle Katılım Finansı, özellikle kriz dönemlerinde riski dağıtarak piyasalar açısından çok daha güzel sonuçlar vermektedir. Yani katılım finansı, krize uygun bir alan açmamakla kalmaz; aynı zamanda piyasalara sanal bir finansal döngü değil, gözle görülür seviyede reel bir hareketlilik vaat etmektedir. 13

14 Gerçek bir sürecin, belli ölçekler ile zaman üzerinde işletilmesi ya da taklit edilmesine simülasyon denir. Süreç modellenir, kodlanır ve belli bir zamanda yaşanıyormuş gibi yapılır. Böylece gerçek olanın yaşanması halinde, ortaya çıkacak olası hatalar, aksaklıklar, riskler önceden test edilmiş olur. Simülasyon bir mühendislik marifetidir. Ama yaşamak, bir mühendislik ödevi değildir kıymetli misafirler. Takas ile başlayıp soluğu 21. Yüzyılda, post modern kapitalizmde alan iktisadi yolculuğumuzun en sıkıntılı hesabı nedir bilirsiniz: değer, saklama ya da değişim ölçütlerimizin zaman karşısındaki değerleme işlemleri. Fonların yönetimi ve bunların ekonomi adına faydalı kullanımları. Nakit, vadesiz mevduat, nakde çevrilebilir değerler ve gerektiğinde para gibi görev yapabilecek çeşitli araçlar Yani fonlar. Fonlar finansın temel araçlarıdır. Ancak, her fon ve onu izleyen işlemler, zaman değeri denilen bir kısıt içinde hareket eder. Çünkü 14

15 finansmanda temel amaç, bugünün değil yarının gereklerini sağlamaktır. Yani riskleri en aza indirmek ve paranın zaman değerini korumak. Bu bakımdan finansa dair faaliyetler, aslında birer simülasyondur. Burada bir durup, kendimize şunu sormamız gerekiyor: bizim yaşadığımız hayat simülasyon değil, gerçek; o zaman ne için gerçek olmayan bir sistemde işlerimizi yürütmeye çabalıyoruz? Tüm bu süreçlerin temelinde yatan kavram nedir? Elbette para Peki, günümüzde para tam olarak nedir? Klasik tanım ve kullanım amacının çok ötesinde bir para ve değerleme, yani finans sitemiyle karşı karşıyayız. Para artık; değişim, değer ya da saklama fonksiyonlarının çok ötesinde, bir emtia haline gelmiştir. Para emtiası üzerinden sürekli artan bir getiri talebi maalesef üretime 15

16 ve işgücüne dönmemektedir. Paranın kendi etrafında oluşan kısır ekonomik döngü, ne verimlilik ne de refah kriterlerini sağlamaktadır. Para üzerinden değerlenen servet ve refah kavramı reel değildir; bizleri iktisadi faaliyetin 2 temel piyasasından alıkoymaktadır: emek ve hammadde. Yani insan ve üretim. Kıymetli misafirler, İnsani finansın çıkış noktası, tam da budur. Simülasyonlar içinde yok olmaya terk ettiğimiz gerçek hayatın, gerçek parametrelerini geri çağırmak. 16

17 Nedir bunlar? Kaynaklar ve kaynak kullanımları, hammaddeler, üretim prosesleri, iş gücü, üretmek adına yatırım, tasarruf, tasarruf adına yatırım, bölüşüm ve bölüşümün yeniden üretim ve yatırıma sevk edilmesi. Döngüyü para eksenli değil, mal, hizmetler, işgücü ve refah ekseninde yeniden inşa etmek. Finans sistemini yok etmek değil, ona alternatifler sunmak. Fon ihtiyacı, değerleme ya da zaman değeri kavramlarını görmezden gelerek hayali bir balonu şişirmek değil, finansın temel kavramlarını, insani bir bakış açısıyla yeniden düşünmek. Faiz ya da kar payı zorunluluğunu tartışmak, zaman değeri kavramının tanımı etrafında bu kavramları yeniden şekillendirmek. Toplumların inanç ve yaşam biçimlerine saygı duyan yeni bir iktisadi zihniyetin olasılıklarını ortaya koymak. Özgürlük kavramının bu denli itibar kazandığı yeni yüz yılımızda, risk yönetimini unutmadan, iktisadi faaliyet özgürlüğü hakkını kullanmak. 17

18 Bir günde her şeyin, bir dokunuşla değişmeyeceğini elbette biliyoruz; fakat biz, yeni bir finans anlayışının paradigmasının temellerini atıyoruz. Nedir bu temel paradigmalar: İnsani Değerleri, Finansal Değerlerin Üstünde Tutan, İnsanı Para İçin Değil, Parayı İnsan için Çalıştıran, Ahlaki Değerleri Finansal Değerlerin Üstünde Tutan, Para, Zaman ve Tecrübeyi Buluşturarak Üretime Dönüştüren, Tek Bir Bireyin Değil, Toplumun Toplam Kazancını Hesaplayan, Toplumsal Büyümeyi Amaçlayan İş Süreçleri ve Finansal Araçları İş Modeli İçinde Entegre Eden 18

19 Tüketen, Sömüren, Yok Eden Değil, Üreten, Sürdüren, Var Eden sistemler kuran Birikimleri Bir Araya Getiren, Kazancı ve Riski Paylaşan Atıl kaynakları Bir Araya Getiren, Onları Üretime ve Kazanca Dönüştüren Paranın ne iş yaptığını bilen ve Yatırımcıyı ve Girişimciyi, Ürün ve Süreç Geliştireni Bir Araya Getiren İnsani finans budur. 3.bölüm 19

20 MÜSİAD olarak üretimi, ortaklığı, yatırımı, istihdamı, katma değerli ihracatı artıran iş modelleri oluşturmak için tüm paydaşlarla çalışıyoruz. Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı ile gayrimenkul yatırımlarından elde edilen geliri, yatırımcılarla paylaşan, yatırımcıların, hangi ölçekte olursa olsun, projelere ortak olabilmesinin önünü açan, projelerin finansmanı ile ülke ekonomisine katkı sağlayan Uzun vadeli, toplumsal kalkınmayı hızlandıran, emeklilik fonlarını kaldıraç olan kullanan Katma değerli yatırımları yüzde 50 artıran ve şirketlere akıllı sermaye sağlayarak büyümelerini destekleyen bir sistem olan Girişim Sermayesi Fonu yla, ilgili sektöre uluslararası vizyon verebilecek, büyüme potansiyeli olan girişimleri veya fikirleri, üretim odaklı finansal modeller ile geliştiren 20

21 Sermaye Piyasalarını üretim odaklı besleyen iş modelleri, önceliklerimiz arasında bulunmaktadır. Çıktılarıyla ülke ekonomisine çarpan katkısı etkisi sağlayacak tarım ve hayvancılık sektörü, bilhassa önceliklerimiz arasında bulunmaktadır. Bu bağlamda Tarımsal Yatırım Fonu yla yeni bir tarım iş modeli oluşturuyoruz. Girişim Sermayesi Fonu ve Gayrimenkul Yatırım Fonu ndan sonra Tarımsal Yatırım Fonu nun da, fonların ülke ekonomisine kazandırılmasında önemli rol oynayacağını düşünüyoruz. Kurduğumuz Karz-ı Hasen Sandığı yla, üyelerimiz ve vefat eden üyelerimizin eş ve çocukları arasında yardımlaşma kültürünü oluşturmak amacıyla, ödünç ya da karşılıksız destek sağlıyoruz. Bunu sağlayabilmek ve sürdürülebilir kılmak için de Karz-ı Hasen Fonu ve Sosyal Yardım Fonu adında iki fon kurduk. 21

22 Önceliğimiz para artırmak değil, insanların refahını yükseltmek ve bunu sürdürülebilir kılacak bir düzen kurmak. Peygamber Efendimizin, ticarette de güzel ahlakı, erdemi, adaleti temel alan anlayışı, her zaman bizlerin iş hayatına ışık olmuştur. Şimdi amacımız, bu değerli yaklaşımı yalnızca kendi işletmelerimizde, kendi sosyal çevremizde uygulamakla yetinmeyip, tüm iş dünyasına adapte etmek. Biz, helal anlayışının, yediğimizle, içtiğimizde sınırlı tutulmaması gerektiğine inanıyoruz. Sosyal hayatta da helal olanın yasal hale gelmesi için çalışmalar yapıyoruz. MÜSİAD olarak ortak iş modelleri oluşturmayı amaçlıyoruz. 22

23 İnsani finansta, bankacılıktan sigortacılığa, yatırım finansmanından, emeklilik fonlarına kadar finansal sistemin tüm paydaşları için paranın nasıl kazanıldığı en önemli konudur. Özetle; paradan para kazanmaz. Modelin merkezine üretimi koyar. Üretime dayalı ekonomik modeli destekler. Yatırım yaparken, insani ve ahlaki kriterleri göz önünde bulundurur. Bu model, insanın para için değil, paranın insan için çalışmasını hedefler. Bütün bu projelerimiz, MÜSİAD Stratejik Sektörler ve Politikalar başkanlığımız bünyesinde geliştiriliyor ve arkadaşlarımızın, alternatif modeller üzerine çalışmaları devam ediyor. 23

24 Kıymetli Misafirler, Biz, ekonomide alternatif finans modelleri ile de iş dünyasının üstündeki yükün azaltabileceğine inanıyoruz. Bunun basit bir finansal mekanizma dönüşümü arayışı olmadığını biliyoruz. Bu sürecin sosyal, ekonomik, siyasal, kültürel ve psikolojik birçok farklı parametresi söz konusu olacak. Bu temel paradigma dönüşüm sürecini, bu gerçekleri göz ardı etmeden, tüm paydaşlarla beraber yürüteceğiz. Sözlerimi burada bitirirken, beni sabırla dinlediğiniz için teşekkür ediyor, sizleri saygı ve muhabbetle selamlıyorum. Abdurrahman Kaan 24

25 Genel Başkan 25