İZLEYİCİ GÖZÜYLE TELEVİZYON YAYINLARI VE RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU KAMUOYU, YAYIN ARAŞTIRMALARI VE ÖLÇME DAİRESİ BAŞKANLIĞI

Transkript

1 İZLEYİCİ GÖZÜYLE TELEVİZYON YAYINLARI VE RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU KAMUOYU, YAYIN ARAŞTIRMALARI VE ÖLÇME DAİRESİ BAŞKANLIĞI

2 Bir ülkede izleyici ölçümleri tartışıldığı zaman, bu konu medya profesyonellerinden, reklam verenlere, medya aracılığıyla kamuya seslenen politikacılardan yurttaşlara uzanan oldukça geniş bir alan kapsamaktadır. İzleyici ölçüm konusunda yeni teknolojilerin ışığında bugün büyük bir değişim yaşanmaktadır. Medya mecralarını ölçmekte kullanılan izleyici ölçüm sistemleri, yeni teknolojilere bağlı olarak değişmektedir. Medya mecralarını ölçen farklı ölçüm sistemleri de en gerçek, en doğru sayıya ulaşmak için yöndeşmekte, bunun sonucunda izleyici kavramı da değişmektedir. Ölçümlemedeki yenilikler ne olursa olsun, bu çalışmalar medya ve reklam sektörüne kendini kabul ettirmelidir.

3 Gelinen noktada gerek teknolojik değişimler gerekse de uygulamada zaman içinde ortaya çıkan aksaklıklar ve sektörün talebi nedeniyle mevcut yönetmeliğin güncellenmesi söz konusu olmuştur.

4 İlgili maddeye «geçerlilik» ifadesi eklenmiştir. Ölçüm sonuçları; geçerlilik, güvenirlilik, tutarlılık, tarafsızlık, veri gizliliği, güncellik, şeffaflık ve hesap verilebilirlik esaslarına göre hazırlanır. GÜVENİRLİK TARAFSIZLIK ŞEFFAFLIK GEÇERLİLİK VERİ GİZLİLİĞİ HESAP VEREBİLİRLİK TUTARLILIK GÜNCELLİK BİR ARAŞTIRMA GEÇERLİ DEĞİLSE GÜVENİLİR OLMASININ BİR ANLAMI YOKTUR!

5 Yeni Müşterek Endüstri Komitesi Tanımı getirilmiştir. Müşterek endüstri komitesi: İzlenme/dinlenme ölçümlerini yaptırmak amacıyla bir araya gelen medya hizmet sağlayıcıları ve reklam sektör temsilcileri tarafından oluşturulan ve çoğunluk hisselerine medya hizmet sağlayıcılarının sahip olduğu yapıyı, ÖLÇÜMLEME FAALİYETİNDE İÇERİK ÜRETİCİLERİ OLARAK YAYINCILARIN AĞIRLIĞINI ARTIRMAK HEDEFLENMİŞTİR. Sadece organizasyonel yapı ölçüm faaliyetinde bulunabilir. Organizasyonel yapının, ölçüm faaliyetinde bulunabilmesi için Üst Kurula başvurması zorunludur. Ölçüm faaliyetinde bulunabilecekler netleştirilmiştir. BÖYLECE DÜNYA DA DA REYTİNG ÖLÇÜMLERİNDE SIK GÖRÜLEN MÜŞTEREK ENDÜSTRİ KOMİTESİ YAPILANMASININ TEŞVİK EDİLMESİ AMAÇLANMIŞTIR.

6 *VTA (Veritabanı Araştırması) Yönetmelikte yapılan değişiklikle en fazla 2 yılda bir VTA araştırmasının tamamının yenilenmesi hüküm altına alınmış; ayrıca ihtiyaç halinde Üst Kurula başvuru yapılması kaydıyla evrenin belirli bir bölgesine yönelik kısmi VTA yapılabilmesine de izin verilmiştir.

7 Ölçüm sürecine ait ham veriler de dahil olmak üzere tüm verilerin gerekli hallerde kontrolün yapılabilmesi için ilk olarak Türkiye de arşivlenmesi şartı getirilmiştir.

8 Araştırma şirketine, veri tabanı araştırmasını yapacak şirkete ve varsa alt yüklenicilerine ISO belgesinin yanında Güvenilir Araştırma Belgesi (GAB) belgesine de sahip olma şartı getirildi yılında saha firmalarına GAB zorunluluğu getirilmiştir!

9 Organizsayonel yapıda paydaş olabilmek için yayıncı kuruluşlara RTÜK ten lisanslı veya 6112 sayılı Kanunun geçici 4 üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca yayınlarına devam ediyor olma şartı getirildi.

10 Yönetmeliğin 8. Maddesinin birinci fıkrasında güncelleme yapılarak «en büyük alt sınır» ibaresi getirilmiştir: Ölçümün temelini teşkil edecek evren; yerleşim yeri en büyük alt sınırı onbin olacak şekilde araştırma kapsamındaki tüm yerleşim yerlerinde yaşayan hane halklarını kapsar. Tüm Nüfus Nüfusu ve üzerindeki yerler (% 89) ve üstü nüfusa sahip yerleşim yerlerinin Türkiye nin toplam nüfusuna oranının yaklaşık %90 ı olduğu tespit edilmiştir. Mevcut düzenlemede bir alt sınır bulunmaması yani araştırma kapsamındaki sıfır ve üstü nüfusa sahip yani tüm yerleşim yerlerinde ölçümün yapılma zorunluluğu; hanelerin deşifre olması olasılığının artması, ulaşım koşulları sorun yaratabilmesi ve teknik arıza durumlarında erişim sorunun veri kalitesinin düşmesine neden olabilmektedir.

11 Yönetmeliğin 8. Maddesinin üçüncü fıkrası güncellenerek «birey» vurgusuna yer verilmiştir. Evrendeki her bir birey veya hane, kapsama dâhil edilir ve bunların örnekleme girme olasılığı bulunur. Hane bazlı ölçümlemenin yanı sıra birey bazlı ölçümlemeye de imkan sağlanmıştır.

12 Dünya örneklerinde daha çok radyo ölçümlemesinin pasif ölçümleme yöntemlerinin yanında aktif ölçümlemenin de yapıldığı görülmüştür. yönetmelikte yapılan değişiklik ile radyo dinleyici ölçümleri için aktif veya pasif ölçüm yöntemlerinde seçim yapmaya izin veren bir düzenleme yapılmıştır. Böylece organizasyonel yapı dinlenme oranı ölçümlerinde ister panel kurarak ister panelsiz bir şekilde ölçümleme faaliyetinde bulunabilir. Böylece, panelsiz ölçümlemelerde «olasılıklı örnekleme» yöntemlerine doğru evriliyor. Dünya örnekleri göz önüne alındığında mevcut mevcut yönetmelikteki panel-vta sisteminin Ad-Hoc sisteminin ve aktif ölçümleme yönteminin kullanılmasının önü açılmıştır. Panel-VTA sistemi ya da diğer sistemlerin kullanım tercihi organizasyonel yapıya bırakılmıştır.

13 Yönetmeliğin 9. maddesinin dördüncü fıkrası güncellenmiştir. Veri tabanı araştırmasındaki SES grubu atamalarında Türkiye yi temsil eden SES ölçeği kullanılır. Panel tasarımında kullanılacak SES gruplarının temsiliyetinde, veri tabanı araştırması sonucunda elde edilen veriler dikkate alınır. Ses Ölçeği Tanımı (Organizasyonel yapı tarafından askı sürecinde önerilmiştir): Sosyo-Ekonomik Statünün belirlenmesinde kullanılacak değişkenleri (soruları) kapsayan anket veya benzeri ölçüm araçlarını ifade eder. Türkiye temsili ses ölçeği ifadesi merdiven altı ses ölçeklerine karşı alınmış bir önlemdir. Ses gruplaması ve ölçeklendirilmesi olarak ayrı ayrı belirtilerek tanımlamadaki yanlış anlaşılma giderilmiştir.

14 Yönetmeliğin 9. maddesinin beşinci fıkrası güncellenmiştir. Paneldeki hanelerin veya bireylerin panelde kalabileceği maksimum süre 5 yıldan 7 yıla çıkarılmıştır. Yıllık panel yenileme oranı ise en az %15 olarak korunmuştur. Dünya örneklerinde ülke ortalaması 7 yıldır. %15 yıllık panel yenileme oranı bu ülkelerin büyük bölümünde mevcuttur.

15 Yıllık bağımsız denetim raporlarının Üst Kurula gönderilme süreleri netleştirilerek uygulamadaki aksaklık giderilmiştir. Yıllık bağımsız denetim raporları takip eden yılın en geç 6. ayına kadar Üst Kurula gönderilmesi hükmü getirilmiştir.

16 Yönetmeliğin 15. maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan güncelleme ile yaptırımlarda radyo sektörüne ilişkin bir düzenleme yapılmıştır. Dinlenme ölçümlerine ilişkin idari yaptırımlar yüzde on oranına çekilmiştir. Böylece uygulanacak yaptırımlar 6112 sayılı Kanunda bulunan ilgili hükümlerle uyumlu hale getirilmiştir.

17 Yönetmelik; Ölçüm sonuçlarının açıklanması, Ölçüm sonuçları açıklanırken ölçüme dair KÜNYE bilgisi verilerek açıklanması önemli bir husustur, Ölçüm sonuçlarına dair bilgi kirliliğinin ortadan kaldırılması Hususlarında düzenleme getirdi.

18

19

20 RTÜK Çağrı Hattı RTÜK İLETİŞİM MERKEZİ KANALLARI CİMER RTÜK Mobil RTÜK Web Sitesi RTÜK İletişim Merkezi vatandaşların şikayet ve beğenilerini ilettikleri sistemdir. Yıllık ortalama 100 bini aşkın bildirim incelenmektedir.

21 ALO RTÜK 178 adıyla ilk defa 1998 yılında hayata geçirilen RTÜK İletişim Hattı, 2006 yılında operatörler aracılığıyla vatandaşla doğrudan iletişim kurulması amaçlanarak geliştirilmiş ve RTÜK Çağrı Hattına dönüştürülmüştür.

22 Vatandaş bildirimleri, RTÜK web sitesinde yer alan e-form aracılığıyla RTÜK e ulaşmaktadır.

23 Mobil internet kullanıcılarına da hitap edebilmek amacıyla akıllı cihazlar için Mobil Uygulama hazırlanarak sisteme entegre edilmiş olup ilgili platformlardan ücretsiz olarak indirilebilmektedir.

24 Bildirimler Uzmanlar tarafından tasnif edilir. Vatandaşlar bildirimlerini RTÜK e iletirler. Tasnif edilen bildirimler kanaldan sorumlu uzmana ve izleyici temsilcilerine incelemek üzere gönderilir. İlgili uzman bildirimi değerlendirir ve gerekirse rapor yazar. Üst Kurul uzman raporu doğrultusunda bildirime konu olan yayını görüşür, gerekirse ilgili kanala yaptırım uygulanır.

25 Kurumumuza yayınlar ile ilgili iletilen bildirimler: - Günlük, - Haftalık, - Aylık, - Altı Aylık, - Yıllık olarak raporlanmaktadır.

26 2017 Yılı Vatandaş Bildirimleri; 2017 Yılında toplam bildirim gelmiştir. Bildirimde bulunanların; %67 si erkek, %33 ü ise kadın %43 ü üniversite veya ön lisans mezunu; %14 ü memur, %12 si üniversite öğrencisi; %19 u 21-25; %18 i yaş grubundadır. Bildirimlerin %27 si İstanbul iline aittir. Bunu Ankara ve İzmir takip etmektedir. En çok bildirim alan kanal SHOW TV, en çok bildirim alan program Evleneceksen Gel, en çok tasnif edilen inceleme kriteri ise Genel Ahlak, Manevi Değerler ve Ailenin Korunması İlkesine Aykırılık olmuştur.

27 2017 Yılı Vatandaş Bildirimleri; 2017 yılında program türüne göre Kuşak Programları ilk sırada yer alırken, Dizi Filmler ikinci sırada yer almıştır. Yıllar bazında program türüne göre bildirim dağılımına bakıldığında en dikkat çekici veri, son iki yılda görülen Kuşak Programlarındaki ciddi artıştır yılında haberler hariç diğer program türlerinde en çok izlenen programlar aynı zamanda en çok şikayet edilen programlar olmuştur yılı reyting/share değerlerinde en dikkat çekici nokta Dizi Filmler in izlenme oranlarının yaş grubu düştükçe artış göstermesi, buna zıt biçimde realite şovların izleneme oranlarının ise yaş grubu arttıkça artış göstermesidir.

28 Yayınlar izleyiciden şikayet gelsin veya gelmesin sürekli izlenmekte ve raporlanmaktadır. Kanundaki yayın ilkeleri doğrultusunda yaptırım uygulanmaktadır.

29

30

31 «Anne dizisi çocuğa istismar aile içi şiddet çocuğu anneye kötülemeye karşı kullanılıyor. şiddet uygulanıyor. kötü örnek insan psikolojisinin bozduğunu düşünüyorum gereğinin yapılmasını arz ederim.» (Anne-STAR TV) Suskunlar adlı dizi çok fazla şiddet içeriyor. Çocukların işkenceye maruz kaldığı görüntüler yer alıyor. Topluma kötü örnek olabileceğini düşünüyorum. 18 yaş ve üzeri akıllı işaret ile yayınlanması gerektiğini düşünüyorum. (Suskunlar- SHOW TV) az önce tesadüfen denk geldiğim show tv deki evleneceksen gel adlı programda yabancı bir bayanın ahlak dışı dansı ve buna hiçbir şekilde engel olunmaması dahası gülerek seyredilmesi karşısında şok oldum.bayan yabancı ve bizim kültürümüze aşina olmayabilir ancak sunucuların buna bir dur dememesini hayretle karşıladım. Dans kesinlikle ahlak dışı hareketler ve erotik hareketler içermekteydi. Gerekli uyarının yapılmasını rica ediyorum. Saygılarımla... (Evleneceksen Gel- SHOW TV)

32

33

34 Program içeriklerinin yalnızca kitle kültürü ile doldurulduğu, sanatın ve kültürün yok sayıldığı bir yayıncılık anlayışı en ileri teknolojiyi barındırsa da bir anlamı yoktur. PROGRAM TÜRÜ ORTALAMA SHARE ŞİKAYET YÜZDESİ (%) REALITE SHOW KADIN PROGRAMLARI DİZİLER BİLGİ VE EĞLENCE YARIŞMALARI TALK SHOW MAGAZİN PROGRAMLARI AÇIK OTURUM/TARTIŞMA Tablodan anlaşılacağı üzere özellikle «kadın programları», «diziler» ve «bilgi ve eğlence yarışmaları» program türlerinin ortalama reyting payları yüksek olmasına rağmen bu programlara vatandaşlardan gelen şikayetler de hiç azımsanmayacak seviyededir. Yani her yüksek reyting alan program sevilerek izlenen program değildir! Yayıncılıkta yeni teknolojiler büyük bir hızla uygulanmakta olup yayınlar hedef kitlelere sorunsuz, net bir şekilde ulaştırılması önemli bir gelişmedir. Yayınların teknolojik kalitesi kadar yayın içeriklerinin de kalitesi önemli bir konudur.

35 Türkiye de ortalama televizyon izleme süresi günlük yaklaşık 4 saat, ayda 120 saat yılda 1460 saattir. Bu da, Ayda 5 gün Yılda 60 gün Hiç durmadan televizyon izlediğimizi göstermektedir!

36 Mediametrie nin kurmuş olduğu Euro Data tv Worldwide tarafından seksenin üzerinde ülkeyi kapsayan araştırmasına göre, dünyadaki 2000 in üzerinde televizyon kanalı yaklaşık 2.8 milyar televizyon izleyicisi tarafından günde ortalama 3 saatten fazla izlenmektedir. Bu veri bizim yaptığımız araştırmalarda da yaklaşık böyledir.

37 Araştırma 37 ülkeden katılımcı ile gerçekleştirilmiştir.

38 Avrupa Birliği tarafından yapılan «Halk Danışma» çalışması ülkemiz için örnek teşkil edebilir. - %26 sivil toplum örgütü, - %25 Hükümet ve kamu kuruluşları, - %24 sanayi, - %18 bireyler, - %7 eğitim sektöründen oluşan bir araştırmadır.

39 Fransa da izleyici ölçümlerini gerçekleştiren Mediametrie adlı kuruluştur yılında kurulan Mediametrie bugün Fransa ve uluslararası alanda radyo, televizyon, sinema, internet, cep telefonu ve yöndeş medyayı ölçen bir kuruluştur. Bu kuruluş 2008 yılında yaklaşık 57 milyar avro ciro yapmıştır. Gönlümüzde bizim de milli bir ölçümleme şirketinin olmasıdır. Yerli ve milli olması önemlidir.

40 SONUÇ OLARAK; RTÜK ilgili kanun ve yönetmelikle kendisine verilmiş olan sorumluluğun farkında ve bilincinde olarak gerek program yayınlarını gerekse de ölçüm sonuçlarını yakından ve titizlikle takip etmekte ve medya hizmet sağlayıcıların da programlarında «KAMUSAL» yayıncılık anlayışı çerçevesinde yayın yapmalarını beklemektedir.

41 Saygılarımla arz ederim. ŞEMSETTİN GÜRPINAR DAİRE BAŞKANI