Türkiye İçin Yeni Bir Epifitik Biryofit Birliği (Anomodontetum attenuati)

Transkript

1 Ekoloji 20, 79, (2011) doi: /ekoloji Türkiye İçin Yeni Bir Epifitik Biryofit Birliği (Anomodontetum attenuati) Recep KARA1*, Tülay EZER1, Atabay DÜZENLİ2 A R A ŞTIR M A N O T U 1N iğde Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölüm ü, Niğde-TÜRKİYE 2Çukurova Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölüm ü, Adana-TÜRKİYE *Corresponding author: recepkara@ nigde.edu.tr Ö zet Epifitik olan Anomodontetum attenuati birliği ilkez Avrupa'da (Romanya) kayın (Fagus orientalis) orm anlarından tanımlanmıştır. Bu çalışma ile aynı birlik Amanos (N ur) Dağlarındaki gürgen (Carpinus orientalis) orm anından Türkiye için yeni olarak kaydedilmektedir. Ek olarak bu birliğin floristik ve ekolojik özelikleri tanımlanmış ve hayat form u, yaşam stratejisi analizleri yapılmıştır. Sonuç olarak fitososyolojik analizler, birliğin nemli durağan ortamda yetişen, yüksek eşeysiz ürem e gücüne sahip perennial, pleurokarp hakimiyetli bir birlik olduğunu açık olarak göstmektedir. A nahtar K elim eler: Amanos Dağları, biryofitler, fitososyoloji, Türkiye. A N e w E piphytic B ryophyte A ssociation For Turkey (Anomodontetum attenuati) A bstract The epiphytic Anomodontetum attenuati association have been first identified from beech forests (Fagus orientalis) in Europe (Romania). W ith this study, the same association is newly reported for Turkey from hornbeam (Carpinus orientalis) forests in Amanos (N ur) M ountains. In addition to the syntaxonomic, floristic and ecological descriptions o f this association, a life form and life strategy analysis has been carried out. Finally, phytosociolological analysis show clearly that the assocation is mainly composed o f perennial styers w ith a high asexual reproductive effort, w ith pleurocarp dominance, the m ore or less stable and hum id site conditions. Keywords: Amanos M ountains, bryophytes, phytosociology, Turkey Kara R, Ezer T, D üzenli A (2011) Türkiye İçin Yeni Bir Epifitik Biryofit Birliği (Anomodontetum attenuati). Ekoloji 20 (79): GİRİŞ Ü lkem izden şimdiye kadar biryofit vejetasyonu ile ilgili birlik ve alt birlik seviyesinde 41 sintakson tanım lanm ıştır. B unlar içerisinde Orthotricho franzoniani-antitrichietum breidlerianae W alther 1969 (Walther ve Leblebici 1969), Scorpiurio sendtneri- Zygodontetum vulgaris W alther 1975 (Walther 1975), Scorpiurio sendtneri-zygodontetum vulgaris cinclidotetosum mucronati K ürchner 1998 (Kürschner ve ark. 1998), Brachythecio olympici-dicranoweisietum cirratae W alther 1969 (W alther ve Leblebici 1969), Orthotrichetum lyellii Lecointe 1975 (Walther 1975) ve Orthotrichetum striati (Gam s 1927) M arst (K ürschner ve ark. 2006) birlikleri epifitik olarak tanım lanm ıştır. B u birliklerin hepsi, Batı Anadolu'dan Akdeniz iklim inin hakim olduğu yaz kuraklığının şiddetli şekilde yaşandığı alanlardan tespit edilm iştir (Walther ve Leblebici 1969, W alther 1975, 1979, K ürschner ve ark. 1998, K ürschner ve Parolly 1999, K ürschner ve ark. 2006). Bu kadar az çalışm a ile üç farklı iklim in h ü k ü m sürdüğü ülkem izde epifitik biryofit vejetasyonu hakkında genellem eler yapm ak oldukça zordur. K ürschner ve ark. (2007) ye göre ülkem izdeki epifitik biryofit vejetasyonu konusunda hala çok önem li boşluklar vardır. A kdeniz bölgesinde olm asına karşın suboseyanik bir iklim in hüküm sürdüğü Amanos (N u r) D ağlarından kaydedilen bu sintakson ülkem iz için yenidir. Bu kayıtla birlikte ülkem izde 6 olan epitifık sintakson sayısı 7 ye yükselm ektedir. Ç alışm a alanı D oğu A kdeniz'de İskenderun körfezi kenarında, A m anos D ağlarının batı yamacında olup; ' ve ' doğu boylamları ve 've ' kuzey enlem leri arasında bulunm aktadır (Şeki 1). Amanos Dağları sahip olduğu coğrafik, jeo lo jik ve topografik yapı nedeniyle A nadolu'nun en özel ekosistem lerinden biridir. B uzul Çağı'ndan miras kalan Karadeniz iklim kuşağına ait bitki örtüsü, nem li ve derin vadileri, deniz seviyesinden birdenbire yükselerek oluşan sarp zirveleri ve iklim özellikleri ile dünya m irası için sıcak noktalardan biri olarak kabul edilm ektedir. Bu dağlar Akdeniz bölgesinde yer almasına rağm en yüksek yıllık ortalama yağış miktarı ( mm) ile daha oseyanik iklime ve daha nem li şartlara sahiptir (Şekil 1). Özellikle dağların batı kısımlarındaki nem li orm anlar, günüm üzde esas yayılış alanı D oğu Karadeniz ve O rta Avrupa olan Geliş: / Kabul: No: 79,

2 Kara ve ark. Fagus orientalis Lipsky., Carpinus orientalis M ill., Quercus cerris L., Taxus baccata L., Ilex colchica Poj., Tilia argentea Desf. ex D C., Buxus sempervirens L. gibi Ö ksin ve Avrupa-Sibirya floristik elemanları içerir (Kehl 1998). MATERYAL VE M ETOD B u vejetasyon çalışm asında Anomodontetum attenuati (Barkm. 1958) Pec birliğini tespit etm ek için klasik B raun-b lanquet m etodu kullanılm ıştır (B raun-b lanquet 1964). Ö rneklik alanlarda ö rtüşü belirlerken B raun-b lanquet bollu k -ö rtü çizelgesi yerine biryofitler için daha çok tercih edilen aşağıdaki çizelge kullanılm ıştır (Frey ve K ürschner 1991). + < 1 %3 12,1-25,0 % 1 1,1-6,0 % 4 25,1-50,0 % 2 6,1-12,0 % 5 50,1-100 % B irliğin sintaksonom ik d u ru m u M arstaller (2006)'e göre düzenlenm iştir. Birliğin ekolojik ve biyolojik özelliklerini daha fazla ortaya koyabilmek için K ürschner ve ark. (1998)'nın benim sediği prensipler esas alınarak birliğe ait olan taksonların hayat form u, yaşam stratejisi, yaşam aralığı, eşeyli ve eşeysiz ürem e ve yayılma stratejileri vb. özellikleri incelenerek birliğin tanımıyla birlikte verilmiştir. H ayat form larının sınıflandırılm ası M agdefrau (1982) ye göre yaşam stratejilerinin sınıflandırılması ise D uring (1979) ve Frey ve K ürschner (1991) e göre yapılmıştır. BULGULAR Anomodontetum attenuati (Barkm. 1958) Pec Bu birlik araştırma alanında m arasında, Yahyalı yayla (5 örneklik alan), Pekmezci yayla (1 örneklik alan) ve D aşoluk (1 örneklik alan) m evkilerinde yapılm ış 7 adet örneklik alanla belirlenm iştir. B irlik Fagus orientalis, Carpinus orientalis ve Cornus mas L. gövdeleri üzerinde yayılış gösterm ektedir (Tablo 1). Birlik çalışma alanında kuzey yönde, gölge ve nem li yamaçlar üzerinde yayılış gösteren ağaç gövdelerinin orta ve taban kısm ında ya gövdeyi tam am en sarm ış ya da gövdenin kuzeye bakan taraflarında yer almaktadır. Ağaçlardan özellikle Carpinus orientalis'i daha fazla tercih etm ektedir (Şekil 2). Birliğin genel örtüş %70 ile %99 arasında değişirken birliğin bulunduğu alandaki bitki örtüsünün kapalılığı %50 ile %90 arasında değişmektedir. Birliği oluşturan 17 taksondan 5 i ciğerotlarından 12'si karayosunlarından oluşm akta olup karayosunlarınında 10 u pleurokarp 2 si akrokarptır. Birlikteki ortalama takson sayısı ise 5 dir. Birlik içerisindeki taksonların substrat afinitesi obligat epifitik olanlar, fakültatif epilitik olanlar ve bunların dışında kalanlar olarak ayrılm ıştır (Şekil 3). Birlik içerisinde yer alan Leucodon sciuroides (Hedw.) Schwaegr. ve Radula complanata D u m o rt nın. tek errü r sınıfı (V) birliğin karakteristiği olan Anomodon attenuatus (Hedw.) H ub. ile aynıdır. Sinhiyerarşik olarak Anomodontetum attenuati birliği genelde kayaların vertikal (düşey) yüzeylerinde epilitik olup epifitik olarak ağaç gövdelerinde de yayılış gösteren bazik ortamları, nem li havayı ve gölgeyi seven türler tarafından karakterize edilen Neckeretaea complanatae M arst sınıfının Neckeretalia complanatae Jez. & Vondr ordosuna ve bu ordonun Neckerion complanatae Sm. & H ad. ex Kl alyansına bağlanmıştır (Tablo 2). Hayat formları ve Yaşam stratejileri Anomodontetum attenuati birliğine ait Ta, M a, Fa, We, C u hayat form ları ve Pv, Pg, Pp, Av, Ag, Ap yaşam stratejileri tespit edilm iştir (Tablo 3). Buna göre birlik içerisinde %54 'lük bir payla en fazla Ta hayat form u, en az %1'lik bir payla C u hayat form u yer işgal etm ektedir. Hayat form larındaki bu durum birliğin pleurokarp hakimiyetli ve nem li şartlarda yetiştiğini gösterm ektedir (Şekil 4). Yaşam stratejilerinde en fazla % 52'lik bir payla Pv hakim durum dayken %1'lik bir payla Pp yaşam stratejisi en az yeri işgal etm ektedir. Yaşam stratejisindeki bu d u ru m birliğin eşeysiz ürem eyi tercih eden ve yaşadığı ortam daki değişim lerin yavaş olduğunu gösterm ektedir (Şekil 5). Anomodontetum attenuati birliğine ait taksonların yaşam stratejilerinin analizine göre perennial m ekik türler ve perennial kalıcılar olarak iki ana kategori tespit edilmiştir. H er iki kategori de kendi içerisinde ürem e stratejilerine göre alt kategorilere ayrılm ıştır (Tablo 4). TARTIŞMA Anomodontetum attenuati birliği araştırma alanının kuzeye bakan yam açlarındaki, Carpinus orientalis orm anlarında yayılış gösterm ektedir. Birliğin karakteristiği olan m ezofitik Anomodon attenuatus aynı zam anda vasküler bitkiler için belirlenen Fagion ve Carpinion alyanslarının da karakteristiğidir (D ierssen 2001). Ayrıca birlik R om anya'dan Anomodontetum attenuati (Barkm. 1958) Pec ism i ile kayın orm anlarından da tanım lanm ıştır (Goia ve Schum acker 2004). Bu da gösterm ektedir ki birliğin alandaki yayılışı Avrupa'daki yayılışı ile uyum ludur. B irlik içerisindeki genel örtüşlere bakıldığında Anomodon attenuatus, Radula complanata ve Leucodon sciuroides'in hakimiyeti gözlenmektedir. Bu durum birliğin bağlandığı Neckerion complanatae alyansı ve Neckeretalia complanatae o rd o su n u n karakteristiklerinin birlik içerisindeki tekerrürünü düşürm ektedir. Gölge seven ve m ezofit bir pleurokarp olan 64 No: 79, 2011

3 Türkiye için Yeni bir Epifitik Biryofit Birliği (Anomodontetum attenuati)-l Tablo 1. Birliğe ait örneklik alanların özellikleri. Örneklik GPS Kayıtlan Mevki Alan No: N E Tarih R.K. 55 Daşoluk R.K. 38 Pekmezci R.K.82 Yahyalı yayla R.K.125 Yahyalı yayla R.K.90 Yahyalı yayla R.K.73 Yahyalı yayla R.K. 81 Yahyalı yayla Tablo 2. Anomodontetum attenuati birlik tablosu. Şekil 1. Çalışma alanının konum u. (Khel 1998'den değiştirilerek). Fagus orientalis Örneklik alan no: Yükseklik (m) Örneklik alan büyüklüğü (dnı2) , Ağacın türü Fa.o C.o C.o C.o C.o C.o C.m Ağacın çevresi (m) 3 1 0,85 0,9 0,7 0,5 0,4 Alanın yönü K K KD K KB KB K Örneklik alanın yönü S KD K KD S KB K Örtüş (%) Kapalılık (%) Taban/ Gövde Göv. Tab. Göv. Tab. Göv. Tab. Tab. Tür sayısı Karakteristik ve ayırdedici türler Anomodon attenuatus \ Neckerion complanatae alyansının karakteristik türleri Metzgeria furcata Homalothecium philippeanum 1 Homalia trichomanoides 1 Neckeratalia complanatae ordosu ve Neckereta complanatae sınıfının karakteristik türleri Porella pîatypkylta 2 1 Neckera complanata 1 3 Lejeunea cavifolia 1 Diğer Radula complanata Leucodon sciuroides Palamocladium euchloron Frullania dilatata 1 H yp n u m cupressiforme 4 Rhynchostegiella tendía 1 Orthotrichum pallens 1 Isothecium alopecuroides 1 Orthotrichum rupestre 1 Leptodon smithii 4 C.m.:Comus mas, Fa.o: Fagus orientalis, C.o: Carpinus orientalis, G öv.: Gövde, Tab.: Taban Carpinus orientalis %72 Şekil 2. Birliğin tercih ettiği ağaç türleri. DBer 47% Şekil 3. Birlik içerisindeki taksonların substrat afinitesi. 23% Anomodon attenuatus, alanda epifitik, orm an tabanındaki toprak üzerinde terrestrial ve kayalar üzerinde epilitik olarak yayılış göstermektedir. O rm an içinde terrestrial ve epifitik olarak nadir b u lu n u rk en epilitik olarak yaygındır. G enel olarak bu d u ru m Tablo 3. Birliğe ait türlerin hayat form u ve yaşam stratejisi. Hayat Formu Yaşam Stratejilei % Tail (kuyruk) 54 Ta Mat (hasır) 18 Ma Fan (yelpaze) 15 Fa Weft (saçak) 12 We Cushion (yastık) 1 Cu Yüksek eşeysiz üreme gücüne sahip çok yıllık mekik türler 52 Pv Çok yıllık mekik Yüksek eşeyli üreme gücüne sahip çok yıllık mekik türler 3 Pg türler Oldukça düşük eşeyli ve eşeysiz üreme gücüne sahip 1 Pp çok yıllık mekik türler Yüksek eşeysiz üreme gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler 35 Av Çok yıllık kalıcılar. Yüksek eşeyli üreme gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler Oldukça düşük eşeyli ve eşeysiz üreme gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler 8 Ag 1 Ap birliğin bağlı olduğu N eckeretea com planatae sınıfının da karakterine uygun bir duru m d u r. Ç ünkü bu sınıf hem ağaç üzerinde epifitik, hem de No: 79,

4 Kara ve ark. Tablo 4. Anomodontetum attenuati birliğine ait türlerin karakteristik özellikleri ve yaşam stratejileri. Sintaksonom i T ü rle r Hayat formu Yaşam D öngüsü annual/ biannual paucienniav perennial 1. yıl içerisinde sık olarak Eşeyli üreme 2. ve 4. yıl içerisinde sık olarak nadiren monoik /dioik Spor boyutu (/ m) Büyük (> 25 pm ) küçük (< 25 pm) Eşeysiz üreme Yok veya nadiren nadiren ( ) veya sık 1 a Yayılma stratejisi Seta Peristom 3 s i Karakter T ürler Anomodon attenuatus Ta D - + fd b f - sr, İr 1 red Pv N eck erio n complanatae Aly. Metzgeria jurcata M a D ge - sr, lr s - Pv Homalolhecium phüippeanum We (+ ) + D sc sr, lr 1 1 Ap N eckeretalia com planatae ordosu ve N eckeretea com planatae sım fim n karakter türleri Homalia tmhomanoides Fa A fd - sr, lr 1 1 Ag Poreüa platyphylla M a D sr, lr s - Ap Neckera complanata Fa D fd - sr, lr s 1 Av Lejeunea cavifolia M a M sr, lr, ac s - p p Radula complanata M a P ge - sr, lr s - Pv Leucodon sciuroides T a D - + fd - sc sr, lr, ac 1 1 Pv Palamocladium euchloron Fruüania dilatata T a D fd sc sr, lr, ac 1 1 Av M a D + - ge - - sr, lr, ac s - p g Hypnum cupressiforme W e D sr, İr 1 1 Ag Rhynchostegidla tendía We (+ ) - A sc sr, lr 1 1 Ag D iğer Orthotrichum pallens C u - + (+ ) + - A sr, lr s 1 Ag Isothecium alopecuroides W e D sc sr, İr 1 1 Ag Orthotrichum rupestre C u - + (+ ) + - A sr, lr s 1 Ag Leptodon smithii Fa D sc sr, İr s red Av [+ var; - yok; () bilgi kesin değil; A otoik; ac akroik strateji; b f yaprak parçaları; Cu yastık; D dioik; Fa yelpaze; fd flagelliform diasporlar; ge gemma; l uzun; lr uzak mesafelere yayılma; M monoik; Ma hasır, paspas; P paroik; red gelişmemiş; s kısa; sc sürünücü sürgünler, rizom benzeri; sr kısa mesafelere yayılma; Ta kuyruk; We Saçak; Ag-Pv yaşam stratejileri(tab. 3)]. Cu Şekil 4. Hayat form u spektrumu. kayalar üzerinde epilitik olarak bulunm aktadır. B irliğin yayılış gösterdiği ağaç tü rleri Fagus orientalis, Carpinus orientalis ve Cornus mas'dır. Bu ağaç türleri içerisinde en çok Carpinus orientalis üzerinde bulunm aktadır (Şekil 2). Ağaç yaşına bağlı olarak bir seçicilik gösterm eyen (Tablo 2) birlik ağaç gövdesinde hem tabanda hem de üstte bulunabilm ektedir. Birliğin özellikle Carpinus orientalis üzerinde daha fazla gelişim göstermesi ağaç kabuğunun kimyasal yapısından daha çok kalınlık, pürüzlülük gibi fiziksel yapısına bağlıdır (Barkm an 1958). Birlik içerisindeki taksonların substrat afinitesine bakıldığında (Şekil 3) çoğunlukla epifitik olan taksonların örtüş oranının %30, hem epifitik hem de epilitik olan takson oranlarının ise %23 olduğu görülm ektedir. Bu d u ru m birliğin bağlandığı ordo Şekil 5. Yaşam stratejisi spektrumu. ve sınıfın özellikleriyle çelişmektedir. B unun nedeni hem toprak, hem kaya, hem de epifitik olabilen Anomodon attenuatus ve Palamocladium euchloron (C. M üll.) W ijk & M arg. u n ve genellikle epifitik olan Leucodon sciuroides'in birlik içerisindeki bulunuş ve örtüşünün yüksek oluşudur. Birliği oluşturan taksonların %85'i pleurokarp, %15'i ise akrokarptır. Bu durum birliğin yayılış gösterdiği Yahyalı yaylası ve çevresinde hakim olan Am anoslara özgü çok nem li iklim den kaynaklanmaktadır. Birlik içerisinde obligat epifitik olan yalnızca bir takson (Orthotrichum pallens Brid. ) vardır. Bu durum b irliğin bağlandığı alyansın ve sınıfın karakteristiğine uygundur. Birliğin floristik kom pozisyo n u n a bakıldığında ve flo ristik özellikleriyle 66 No: 79, 2011

5 Türkiye için Yeni bir Epifitik Biryofit Birliği (Anomodontetum attenuati)-l değerlendirildiğinde birliğin kayalar üzerinde de yayılış gösterebileceği ve obligat epifitik değil, fakültatif epifitik o ld uğunu düşündürm ektedir. M arstaller (2002) tarafından Almanya'da belirlenen Anomodontetum attenuati birliği 18 adet örneklik alandan oluşm akta olup örneklik alanların 16'sı kayalar üzerinden, 2'si ise ağaç gövdesi üzerinden (Acer pseudoplatanus L.) tespit edilmiştir. Bu birliğin içerisindeki epifitik olan örneklik alanlar bizim belirlediğim iz birlikle floristik olarak büyük benzerlik gösterm ektedir. Bu nedenle belirlediğimiz birliğe Almanya'daki birlikle aynı isim verilmiştir. Almanya'daki birlik içerisindeki epifitik örneklik alanlar çalışma alanım ızdan belirlediğim iz örneklik alanlarla karşılaştırıldığında Anomodon attenuatus, Neckera complanata, Metzgeri furcata (L.) D um., Porella platyphylla (L.) Pfeiff. ve Hypnum cupressiforme Hedw. taksonlarının ortaklığı bu benzerliği desteklem ektedir. Buna karşın Almanya'daki birlikte bulunan Neckerion complanatae alyansının karakteristiği Leskellla nervosa (Brid.) Loeske. tespit ettiğim iz birlikte bulunm am aktadır. Goia ve Schum acker (2004) tarafından üç örneklik alanla Rom anya'dan (Fagus orientalis üzerinden epifitik olarak) tespit edilen b irlik bizim tespit etiğim iz birlikle Almanya'daki birlikten daha benzerdir. Karakteristik türler, floristik kom posizyon ve orm anın yapısının ortak olması her iki birliğinin benzerliğini artıran özelliklerdir. Birliğe ait taksonların hayat form ları birliğin bulunduğu ortam ın ekolojik özelliklerini yansıtm aktadır (M agdefrau 1982, K ürschner ve ark. 1998). Genel olarak kserofitik şartlarda gelişim gösteren akrokarp karayosunları arasında st ve C u hayat form larının oranı fazladır. Ancak daha nemli, gölge ve higrofitik şartlarda gelişim gösteren pleurokarp karayosunları arasında ise M a, We, Ta ve Fa hayat form larının oranı daha fazladır (K ürschner 2004, Ezer ve ark. 2009). Birlik içerisinde pleurokarp karayosunları yüzdesinin fazla olm ası Ta hayat form u hakim iyetini de beraberinde getirmiştir. Anomodon attenuatus, Leucodon sciuroides ve Palamocladium euchloron gibi pleurokarp biryofitlerin yüksek örtüşünden dolayı birlik içerisinde Ta hayat form u (%54) dom inantlık göstermektedir. Bu hayat form u Anomodontetum attenuati birliğinin de nemli, gölge ve higrofitik karaktere sahip olduğunu gösterm ektedir. H ayat form u spektrum u içerisindeki diğer hayat form ları daha düşük yüzdelere sahiptir. Anomodontetum attenuati içerisinde Radula complanata'nın yüksek örtüş ve tekerrüründen dolayı M a hayat form u ikinci sırayı alırken (%18), bunu Fa (%15) ve We (%12) hayat form ları takip etm ektedir. Anomodon attenuatus'u n yanı sıra Palamocladium euchloron u n da Ta hayat form una sahip oluşu hayat form u spekturum undaki Ta değerini yükseltm ektedir (Şekil 4). We hayat form una sahip olan Hypnum cupressiforme'nin birlik içerisinde nispeten yüksek tekerrürü, bu hayat form unun üçüncü sırayı almasına neden olmaktadır. B irlik içerisinde C u hayat form u Orthotrichum pallens'in varlığının bir sonucudur. B u tü rü n tekerrürü ve örtüşüne bakıldığında pleurokarpların hakim olduğu bu birlik içerisinde akrokarp olan bu taksonun tesadüfen yer aldığı kanısı oluşmaktadır. Biryofitlerde yaşam stratejisi düzensiz ortam koşullarına karşı biryofitlerin verdiği ya da vereceği m uhtem el ve gerçek tepkiler olarak değerlendirilm ektedir (D uring 1979). Aynı durum birey bazında düşünülebileceği gibi birlik bazında da d ü şü n ü lebilir. Böylelikle birliğe ait yaşam stratejisi spektrum u birliğin yaşadığı ortam daki değişm eleri gösterebilir. Anomodontetum attenuati birliğinin yaşam stratejisi analizine göre birlik içerisinde perennial m ekik ve perennial kalıcılar olarak iki ana gurup belirlenm iştir (Tablo 3). Perennial m ekik türler uzun yaşam süresi (pluriennial-perennial), düşük veya yüksek eşeyli ve eşeysiz ürem e gücü, 25/u,m den büyük sporlar ve büyük sporlarından dolayı kısa m esafelere yayılma ile karakterize edilm ektedir (D u rin g 1979, K ürschner ve Parolly 1999). Perennial m ekik türler ürem e stratejilerine göre üç alt kategoriye ayrılmaktadır (Pg, Pv, Pp). Perennial m ekik strateji, Anomodontetum attenuati birliği içerisinde Anomodon attenuatus ve Radula complanata' nın yüksek örtüşü ve tekerrüründen dolayı %56 oranına sahiptir. Bu oran alanın çok nem li şartlara ve türlerin güçlü kolonal gelişime sahip olmalarını göstermektedir. Yüksek eşeysiz ürem e gücüne sahip türler (%52), spektrum da ilk sırayı alırken bunu sırası ile Perennial m ekik türler (Pg, Pp) takip etm ektedir (Şekil 5). B undan da anlaşılmaktadır ki birliğin tespit edildiği alandaki habitat şartları çok değişken değildir ve birlik az çok klimaks bir birliktir. Perennial kalıcılar u zu n yaşam süresi (perennial), 25^,m den küçük sporlar, yüksek eşeyli ve eşeysiz ürem e gücü ve küçük sporlardan dolayı uzak mesafelere yayılma ile karakrerize edilm ektedir (D u rin g 1979, K ürschner ve Parolly 1999). Palamacladium euchloron'un birlik içerisindeki tekerrürü ve örtüş oranı bu stratejinin spektrum içerisinde ikinci sırayı almasına neden olm uştur. Perennial kalıcılar birlik içerisinde üç alt kategoriye ayrılmaktadır: G eneratif perennial kalıcılar (Ag) ve vejetatif perennial kalıcılar (Av) düzenli ve sık olarak sporofit verm e ile karakterize edilirken, pasif perennial kalıcılar (Ap) düşük gem m a ve sporofit verm e gücü ile karakterize edilm ektedir. Spektrum No: 79,

6 Kara ve ark. içerisinde yüksek eşeysiz ürem e gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler (Av) %35 ile temsil edilirken %8'lik bir oranla yüksek ürem e gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler (Ag) ve %1 lik oranla da oldukça düşük eşeyli ve eşeysiz ürem e gücüne sahip çok yıllık kalıcı türler (Ap) temsil edilmektedir. Vejetatif perennial kalıcılar ise gem m a gibi vejetatif yapılardan dolayı yüksek eşeysiz ürem e gücüne sahiptir (Tablo 4). Anomodontetum attenuati birliğinin yukarıda bahsettiğim iz özelliklerine göre birlik daha çok vejetatif ürem eye (%87) dayalı olarak gelişm ektedir. Bu da birliğin habitatının ani değişim lerden uzak, durağan bir yapıya sahip olduğunu gösterir. G enel olarak birliğin yaşam stratejisi, nem li habitatlarda yayılış gösteren yüksek eşeysiz ürem e gücüne sahip perennial kalıcılardır. Bu bağlamda tespit ettiğim iz birlik için değişim lerden uzak durağan ortam da yetişen, vejetatif olarak ürem eyi tercih eden ve pleurokarp hakimiyetli klimaks bir epifitik birliktir diyebiliriz. TEŞEKKÜR M addi desteği için Ç ukuova Ü niversitesi Araştırma Projeleri Birim ine teşekkür ederiz (Proje N o: FEF2003BAP 11). KAYNAKLAR Barkman JJ (1958) Phytosociology and ecology o f cryptogamic epiphytes. Van Gorcum, Assen. Braun-Blanquet J (1964) Pflanzensoziologie Grundzüge der Vegetationskunde 3. Aufl. Springer Verlag, N ew York. Dierssen K (2001) Distribution, ecological amplitude and phytosociological characterization of European bryophytes. Bryophytorum Bibliotheca 56: D uring H J (1979) Life Strategies o f Bryophytes: A Prelim inary Rewiev. Lindbergia 5: Ezer T, Kara R, Duzenli A (2009) The Succession, Habitat Affinity, and Life-forms of Epiphytic Bryophytes in the Turkish O ak (Quercus cerris) Forests on M ount Musa. Ekoloji 18 (72): Frey W, K ürschner H (1991) Crossidium laevipilum Ther. Et.Trab. (Pottiaceae, M usci), Ein Eigenstandiges, M orphologisch und Standortökologisch Deutlich Unterscheidbares Taxon D er Saharo- Arabischen Florenregion. Criptogamie Bryologie 12 (4): Goia I, Schumacker R (2004) The study o f corticolous bryophytes communities from the Ariesul M are Basin. C ontributii Botanice 39: Kehl H (1998) Eine landschaftsökologische Komplexanalyse im Amanusder Südost-Türkei-zu den U rsachen extrazonaler Vegetation. C D R O M. ISBN Kürschner H, Tonguç Ö, Yaymtaş A (1998) Life Strategies in Epiphytic Bryophyte Com m unities of the Southwest Anatolian Liquidambar orientalis forest. N ova Hedwigia 66: Kürschner H, Parolly G (1999) Syntaxonomy, synecology and life strategies o f selected saxicolous bryophyte communities of West Anatolia and a first syntaxonomic conspectus for Turkey. Nova Hedwigia 68: Kürschner H (2004) Life Strategies and Adaptations in Bryophytes from the N ear and M iddle East. Turkish Journal o f Botany 28: Kürschner H, Parolly G, Erdağ A (2006) Life forms and life strategies o f epiphytic bryophytes in Quercus vulcanica forest o f Turkey. N ova Hedwigia 82: Kürschner H, Parolly G, Erdağ A, Özkan E (2007) Syanthropic Bryophyte Com m unities N ew to W estern Turkey-Syntaxonomy, Synecology and Syndromes. N ova Hedwigia 84: Magdefrau K (1982) Life-forms o f Bryophytes. In: Smith AJE (eds), Bryophyte Ecology, Chapter 2, Chapm an and Hall, London, M arstaller J (2002) Bryosoziologische U ntersuchungen im Gebiet der Schwartzen Wand bei W ilhelm sdorf (Kreis Saalfeld-Rudolstadt, Deutschland), 85 Beitrag zur Moosvegetation Thüringens. Feddes R epertorium 113: M arstaller R (2006) Syntaxonomischer Konspekt der Moosgesellschaften Europas und angrenzender Gebiete. Haussknechtia Beiheft 13: Walther K, Leblebici E (1969) Die Moosvegetation des Karagöl-Gebietes im Yamanlar Dağ nördlich zmir. Monografs of the Faculty o f Science, Ege University 10: W alther K (1975) Z u r M oosvegetation der Liquidam bar-w alder Südwest-Anatoliens. Phytocoenologia 2: Walther K (1979) Die Epifitischen Moosgesellschaften des N if Dag bei Izmir, Westanatolien. D ocum ents Phytosociologiques 4: No: 79, 2011