C++ Dosya İşlemleri. C++ da Vektörler. C++ Dosya İşlemleri. Hazırlayan:Muhammed Şamil Özer. Vektörler

Transkript

1 C++ Dosya İşlemleri C++ Dosya İşlemleri Hazırlayan:Muhammed Şamil Özer C++ da Vektörler Vektörler Vektör standart isim uzayının (std::) bir parçasıdır ve aslında bir sınıf şablonudur. STL (Standart Şablon Kütüphanesi) in bir üyesidir ve dinamik bir dizidir. İçerisinde hemen hemen verileri ve nesneleri tutan bir dizi oluşturmak için kullanılabilir. C++ vektörü ve vektör fonksiyonları kullanabilmemiz için <vector> kütüphanesini #include etmemiz gerekir. C++ da vektörler şu şekilde tanımlanır. vector<değişken tipi>vektör değişkeni; [crayon-5ca65f165531e /] [crayon-5ca65f /] Vektör Fonksiyonları push_back() Veriyi vektörün arkasına ekler.

2 pop_back() elemanını vektörden çıkarır. Son back() Vektördeki son elemanı döndürür. swap() Vektördeki verilerin tümünü bir başa vektördekilerle yer değiştirir. insert() Vektör içinde rastgele bir konuma bir eleman ekler veya çıkarır. erase() Belirtilen konumdan bir eleman çıkarır. size() Vektörün o anki değerini döndürür. begin() Vektörün başlangıcını gösteren bir iteratör döndürür. end() Vektörün sonunu gösteren bir iteratör döndürür. Vektörlerde iteratör kullanımı Vektörlerde iterator vektörün adresine göre işlem yapar. C deki pointer gibi düşünebiliriz. Çeşitli iterator fonksiyonlarından yararlanabiliniz ve vektörü düzenlememizde yardımcı olurlar. C++ da iterator şu şekilde tanımlanır. vector<değişken tipi>::iterator değişken; [crayon-5ca65f165532f /]

3 C++ da Vektör Örnekleri Örnek 1: [crayon-5ca65f /] Örnek 2: [crayon-5ca65f /] Örnek 3: [crayon-5ca65f165533d /] *EK BİLGİ: Vektörlerde sıralama(sort) işlemi yapabilmemiz için #include <algorithm> yapmamız gerekir. Örnek 4: [crayon-5ca65f /] YAZAR: Ömer Can ESKİCİOĞLU Fonksiyonların Aşırı Yüklenmesi (OVERLOADİNG) Aşırı yüklenme aynı isme sahip fonksiyonların farklı parametrelerle oluşturulması ve kullanılmasıdır. Mesela ekrana bir veri yazdırmak istiyorsunuz ve bir fonksiyona ihtiyacınız var. Fonksiyonu aşağıdaki gibi int tipinde tanımladınız. [crayon-5ca65f /] Eğer yukarıdaki fonksiyonu kesirli veya sözel olarak tanımlamak isterseniz hata alırsınız.

4 [crayon-5ca65f /] yaz(5) fonksiyonu int tipinde olduğu için hata vermez ancak yaz( bilimsel ) komutu string tipinde olduğu için hata verir. Bunun nedeni yaz(5) fonksiyonunun sadece int tipinde ki değerleri yazabilecek şekilde oluşturulmasıdır. Eğer yaz() fonksiyonu hem yaz(int x) hem yaz(double x) hem de yaz(string x) şeklinde tanımlanırsa fonksiyona aşırı yüklenmiş oluruz. [crayon-5ca65f165630d /] Eğer yaz() fonksiyonu ile birden fazla parametre yazdırmak istiyorsanız yaz(string ad, int yas) gibi fonksiyonlar yazarak da aşırı yükleme yapabilirsiniz. [crayon-5ca65f /] KAYNAKLAR; FAHRETTİN ERDİNÇ ABAKÜS YAYINLARI C/C++ -fonksiyon-asiri-yuklemesi-2/ HAZIRLAYAN; AYŞE YILDIRIM

5 C++ Örnek Soru Çözümleri Bu soruyu çözmeye başlamadan önce soruyu anlamamız ve algoritma üretmemiz gerekiyor. Bu soru için izleyeceğimiz adımlar sırasıyla şöyledir; Öncelikle bizden istenene odaklanırız ve o sonuca nasıl ulaşabileceğimizi hesaplamalıyız.

6 Anlaşıldığı üzere p(100) ve f(100) bulunursa problemimiz çözülecektir 1-p(100) bulunur. p(100) = [crayon-5ca65f165672b /] gibi basit bir işlemle çözülür. 2-f(100) bulunur. f(100) [crayon-5ca65f /] Kod dünyasının paylaştığı bu sorunun çözümü: [crayon-5ca65f /] şeklindedir. Soru 2

7 [crayon-5ca65f165673c /] şekilde çözüme ulaşılabilir. C++ Dilinde Ctype Kütüphanesi Bu yazının amacı C kütüphanelerinden ctype.h kütüphanesini açıklamaktır. Kütüphane kabaca C dilinde bulunan karakterler (char) üzerinde işlem yapmaya imkan sağlar. Kütüphane ismi de buradan gelmektedir ( char + type = ctype). Amacı bir karakterin tipini algılama veya değiştirmektir.

8 Kütüphane herhangi bir C kodunda aşağıdaki şekilde eklenir. #include <ctype.h> Örnek olarak klavyeden bir dizgi (string) alan ve bu dizgi içerisindeki büyük harfleri küçüğe ve küçük harfleri büyüğe çeviren kodu aşağıdaki şekilde kodlayabiliriz: [crayon-5ca65f1656b /] Kodun örnek çıktısı aşağıda verilmiştir: bir yazı girinizali BABA ve Kirk Haramiler ali baba VE kirk haramiler İnsertion Sort (Eklemeli Sıralama) C++ İnsertion Sort bir dizideki verileri sıralama algoritmasıdır. Bu algoritmada kısaca yapılan işlem dizinin solundaki elaman ile sağındaki elamanı karşılaştırıp küçük olanı sola atmaktır. Dizinin tüm elamanları sırayla tek tek kontrol edilir ve yer değiştirilir böylece dizi küçükten büyüğe sıralanmış olur. Örnek olarak 5 elamanlı bir diziyi küçükten büyüğe sırayalım : #include <iostream> using namespace std; int main() { int indis,i,key,k; int dizi[5]={3,2,4,1,5}; for(indis=0;indis<5;indis++){ key=dizi[indis];

9 i=indis-1; while(i>=0 && dizi[i]>key) { dizi[i+1]=dizi[i]; i=i-1; } dizi[i+1]=key; } for(k=0;k<5;k++){ cout<<dizi[k]<< \n ; } return 0; } program çıktısı : şeklinde olacaktır. Selection Sort (Seçerek

10 Sıralama) C++ Bir dizideki verilerin küçükten büyüğe veya büyükten küçüğe doğru sıralanmasında kullanılan bir sıralama algoritmasıdır. Bu algoritma da dizinin ilk elemanı en küçük olarak kabul edilebilir, sonra dizi içerisindeki en küçük eleman aranır, bulunduğu zaman ilk eleman ile yer değiştirilir, daha sonra kalan elemanlar arasında ikinci en küçük eleman aranır ve ikinci elemanla yer değiştirilir. Bu işlem dizinin son elemanına kadar tekrar edildiğinde dizi küçükten, büyüğe doğru sıralanmış olur. örnek olarak 6 elamanlı bir dizinin sıralanışı: #include <iostream> using namespace std; int main() { int dizi[6]=(4,1,5,3,6,2); int gecici,enkucuk,indis,i; int k; for(indis=0;indis<5;indis++) { enkucuk=indis; for(i=indis;i<6;i++){ if(dizi[i]<dizi[enkucuk])enkucuk=i; } gecici=dizi[indis];//dizinin elamanları yer değişiyor dizi[indis]=dizi[enkucuk];//dizinin elamanları yer değişiyor dizi[enkucuk]=gecici;//dizinin elamanları yer değişiyor } //diziyi yazdıralım for(k=0;k<6;k++){ cout<<dizi[k]<< \n ; } return 0; } Örnekte olduğu gibi dizinin ilk elamanı göz önüne alıp kıyaslayarak sırasıyla en küçük değerler bulunur ve bu değerler sırasıyla yer değiştirir.böylece dizi küçükten büyüğe sıralanmış olur.

11 C++ da Kalıtım (Inheritance) Kalıtım (Inheritance) Kalıtım (Inheritance) Kavramı C++ ın yazılan kodun yeniden kullanılabilir olmasını sağlayan mekanizması kalıtımdır. Yeniden kullanılabilirlikten, bir sınıfın alınıp bir başka yazılım uygulamasında da kullanılabilmesini anlıyoruz. Bu özellik yazılım geliştirme çevrimini kısaltırken aynı zamanda yazılımın daha gürbüz olmasını sağlayacaktır. Kopyala ve Yapıştır + Uyarla + Hata Ayıkla, Tekrar tekrar kullanılan fonksiyonlar için kütüphaneler oluştur, Yeni yazılım projesi Kütüphane Fonksiyonları (Uyarla + Hata Ayıkla) IS A İLİŞKİSİ Nesne Yönelimli Programlama dillerinde, IS A ilişkisi tamamiyle kalıtımla ilişkilidir. Inheritance denilen kavram ise extends anahtar sözcüğü kullanılarak yapılan Class Kalıtımı ya da implements anahtar sözcüğü ile yapılan Interface Kalıtımıdır. Is A ilişkisinde ifade edilen ; BMW bir Araçtır.Kiraz bir

12 meyvadır türünde illişkilerdir. Yani Kiraz, kiraz olabilmesinin yanında aynı zamanda da bir meyvadır. Ancak her meyva aynı zamanda bir kiraz olamayacağı için kalıtım tek yönlü ( uni directional ) bir olaydır. BMW Arac örnegi üzerinden durumu açıklarsak ; BMW adında bir sınıfımız olduğunu düşünelim. Ayrıyetten birde Arac adında bir sınıfımız olduğunu düşünelim. Arac sınıfı, araçlara ait olan ortak özellikleri bulunduran bir sınıftır ve BMW sınıfı bu sınıfı extends anahtar sözcüğü ile kalıtırsa Araç sınıfına ait olan genel özellikleri kalıtmış olmaktadır. BMW sınıfı extend ettiği sınıf içerisindeki methodları override etmeyebilir. Eğer bu methodları override etmez ise, yani aynı isimler ile aynı paramatreler alan bir method oluşturmazsa, bu methodu kendine göre özelleştirmeyip, araç a ait olan genel özellikleri kullanmış olur.

13 Daha iyi kavrayabilmemiz için örneklere bakalım Örnek1: [crayon-5ca65f1656ef /] C++ Kütüphanelerin Kullanım

14 Alanları C++ Kütüphaneleri #include komutu C++ ın içinde gelen birtakım kütüphanelerin (library) başlık (header) dosyalarını programa ekleyerek bu kütüphanelerde yer alan bilgileri kullanmamızı sağlar. Bu header dosyaları.h uzantısına sahiptir. stdio.h, conio.h, math.h gibi C++ ın içerisinde gelen birtakım hazır kütüphane başlık dosyaları mevcuttur. Bunun yanısıra C programcısı kendi kütüphanesini kendisi de yaratabilir ya da büyük projelerde programın uzunluğundan dolayı tanımlamalar için başlık dosyalarını kullanmayı tercih edebilir. Dosya isminin iki yanına < ve > işaretleri koyarsak derleyici yalnızca kendi include klasöründeki başlık dosyalarını arayacaktır. Eğer <..> yerine tırnak işareti kullanacak olursak, derleyici öncelikle o anda bulunduğumuz projemize ait klasörün içinde belirttiğimiz dosyayı arayacak, bulamazsa o zaman kendi include klasörüne bakacaktır. Kısaca.. şeklindeki kullanımı kendi yarattığımız header dosyaları için kullanıyoruz. Örnek: #include <stdio.h> #include <conio.h> #include tanimlar.h C ve C++ arasındaki farklardan biri de C++ ın içerisinde standart C de gelenden daha fazla kütüphane fonksiyonu gelmesidir. Örneğin bundan önceki konudaki örnek programda kullandığımız stdio kütüphanesi bir C kütüphanesidir. C++, C nin tüm kütüphanelerini bulundururken, aynı zamanda onların bazılarına alternatif kütüphaneler de içerir. Merhaba Dünya!!! örneğini stdio.h yerine bir C++ kütüphanesi olan iostream.h kullanarak da yazmamız mümkün. cassert : Makrolar ve programın hatalarının ayıklanmasına

15 yardımcı olacak inceleme araçlarını eklemek için gerekli bilgileri içerir. Bu dosyanın eski adı assert.h idi. cctpye : Karakterlerin bazı özelliklerini test eden fonksiyonların prototiplerini içerir. Ayrıca küçük harfleri büyük harflere çevirmek ya da bunun tam tersini yapmak için kullanılır. Eski adı ctype.h idi. cfloat : Sistemin, float tipindeki sayılar için limitlerini içerir. Eski adı float.h idi. climits : İntegral limitlerini içerir. limits.h yerine kullanılır. cmath : Matematik kütüphane fonksiyonlarının prototiplerini içerir. math.h yerine kullanılır. cstdio: Standart giriş/çıkış kütüphane fonksiyonlarının prototiplerini ve bu fonksiyonlar tarafından kullanılan bilgileri içerir. stdio.h yerine kullanılır. cstdlib : Sayıları metne, metni sayılara çeviren, hafızada yer ayıran, rastgele sayılar üreten ve diğer çeşitli faydalı fonksiyonların prototiplerini içerir. stdlib.h yerine kullanılır. cstring : C tarzı string işleme fonksiyonlarının prototiplerini içerir. string.h yerine kullanılır. ctime : Zamanı ve tarihi yöneten fonksiyonların prototiplerini içerir. time.h yerine kullanılır. iostream : Standart giriş/çıkış fonksiyonlarının prototiplerini içerir. iostream.h yerine kullanılır. iomanip : Veri akışlarını biçimlendirme imkanı sağlayan, akış yönetim fonksiyonlarının prototiplerini içerir. iomanip.h yerine kullanılır. fstream: Disk üzerindeki dosyalara giriş/çıkış işlemleri yapan fonksiyonların prototiplerini içerir. fstream.h yerine kullanılır.

16 utility : Bir çok standart kütüphane öncü dosyasının kullandığı sınıfları ve fonksiyonları içerir. vector, list, deque, queue, stack, map, set, bitset, functional : Bu öncü dosyalar, standart kütüphane taşıyıcılarını sağlayan sınıfları içerir. Taşıyıcılar, programın çalışması sırasında verileri saklamak için kullanılır. functional : Standart kütüphane algoritmaları tarafından kullanılan sınıf ve fonksiyonları içerir. memory : Standart kütüphane taşıyıcılarına hafızada yer ayıran standart kütüphane tarafından kullanılan sınıfları içerir. iterator : Standart kütüphane taşıyıcıları içindeki veriye ulaşmak için kullanılan sınıfları içerir. algorithm : Standart kütüphane taşıyıcılarındaki bilgi üzerinde işlem yapan fonksiyonları içerir. exception : İstisnai durumları işleyen sınıfları içeren öncü dosyalardır. string : Standart kütüphanedeki string sınıfının tanımlanmasını içerir. sstream : Hafızadan string girişi alan veya hafızaya string gönderen fonksiyonların prototiplerini içerir. local: Farklı dillerin doğal hallerindeki bilgileri (para birimleri gibi) işlemek için kullanılan sınıf ve fonksiyonları içerir. limits : Her bilgisayar platformu üzerindeki sayısal veri tiplerinin limitlerini belirleyen sınıfları içerir. typeinfo : Çalışma anı tip yanıma yapmak için kullanılan

17 sınıfları içerir (çalışma anındaki veri tiplerini belirler). Temel Kütüphaneler Ve Örnekleri cstring: strchr,strcmp,strcoll,strcpy,strcspn,strerror,strlen,strncat,s trncmp,strncpy,strpbrk,strrchr,strspn,strstr,strtok,strxfm fonksiyonları bu kütüphanede kullanılabilir. Örnek vermek gerekirse; [crayon-5ca65f /] ctime: asctime, clock,ctime,difftime,gmtime,localtime, mktime,strftime,time fonksiyonları bu kütüphanededir. Örnek vermek gerekirse; [crayon-5ca65f /] cmath : log,sin,cos,tan,ceil,floor,fabs,pow,fmax,fmin, fonksiyonları bu kütüphanededir.örnek vermek gerekirse; [crayon-5ca65f165730d /] iostream: cin,cout,cerr,clog,wcin,wcout,wcerr,wclog fonksiyonları bu kütüphanededir. Örnek vermek gerekirse; [crayon-5ca65f /] cstdio: rename,remove,tmpfile,tmpnam,fclose,fflush,fopen,freopen,setb uf,stvbuf,fprintf,fscanf,printf,scanf,snprintf,sprintf,sscanf, vfprintf,vfscanf,vprintf,vscanf,fgetc,fputs,fgets,getc,getchar,puts,putc,fread,fwrite,fseek,fgetpos,ferror,perror fonksiyonları bu kütüphanede vardır.örnek vermek gerekirse; [crayon-5ca65f165731a /] Yazar: Ömer Can ESKİCİĞLU

18 C++ da Nesne Kavramı 1.Nesne C++ da Nesne Kavramı Nesneye yönelik çözümleme ve tasarım yöntemi de bir dizi tanım, gösterim şekli ve yordam kullanılmaktadır. Bunlar, kullanılan araç veya dile göre küçük farklılıklar gösterseler de temelde aynıdırlar. En önemli ortak özellik olan nesne gerçek dünyadaki varlıkların yazılım alanına uyarlamasında kullanılır. En basit anlamıyla nesne, mantıksal bir varlıktır. Örneğin; kendimizi bir nesne olarak düşünelim. Boyumuz, kilomuz, ten rengimiz, göz rengimiz ve daha bir çok özellik fiziksel görünüşümüzü belirler. İşte bu fiziksel görünüşümüzü belirleyen verilere (değişkenlere) özellik diyoruz. Konuşma, yürüme, koşma gibi eylemler ise yapabildiğimiz işleri metodlarımız belirler. Yazılımda kullanılan nesne ise verileri ve bu veriler üzerinde işlem yapmaya yarayan program kodunu içeren bir varlıktır. Programlama açısından nesneler birer kara kutu niteliğindedir. Her nesnenin bir arayüzü, bir veri yapısı ve bir dizi işlemi vardır Nesne Sınıflandırma Nesnelerin birbirleri arasında ilişki kurmak, ortak özeliklerini belirlemek ve tekrar kullanımı destekleyebilmek için nesnelerin sınıflandırılmasında fayda vardır. Nesneleri kullanıldıkları yerlere ve kullanım amaçlarına göre şu şekilde sınıflandırmak mümkündür:

19 Denetim Nesneler bir yazılım biriminin, yani programın, normal akışı sırasında bilgi işleme denetim unsuru olarak görev yapabilirler. Bilgisayar sistemi, yazılım içinde bir nesne ile gösterilir ve sistemi denetimi bu nesnenin sağladığı arayüz yordamları ile sağlanır. Uygulama Bir yazılım içinde belirli amaçların gerçekleştirilmesi için nesneler kullanılabilir. Çeşitli varlıkların bilgisayar ortamında gösterimi nesnelerle yapılarak soyutlama (abstraction) ve kapsama (encapsulation) sağlanır. Veri Yönetimi Üzerinde işlem yapılacak veriler birer nesne haline getirilir ve bu nesneler üzerinde yapılan yordamlar (method) tanımlanır. Nesneye yönelik veri tabanı yönetim sistemi buna bir örnektir. Arayüz Kullanıcı ile uygulama arasındaki arayüzü de nesnelerle sağlamak mümkündür. Bu da her iki düzey arasında bağımsızlık oluşturduğundan herhangi birinde yapılacak değişiklik veya gelişim diğerini fazla etki etmez Nesne Yapıları Bir nesnenin ana yapısında iki önemli kısım vardır : Öznitelik

20 (attribute) ve işlem (operation). Öznitelikler çözümleme sırasında dikkate alınmak üzere seçilen nesneyi tanımlar ve uygulama alanında anlam taşıyan nesne kavramını oluştururlar. Nesnelerin özniteliklerini değiştirmek ve nesneye bir iş yaptırmak için de işlemler kullanılır. Bu işlemlere yordam ya da metot adı verilmektedir. Öznitelik ve yordamların belirlenmesi nesneye yönelik çözümlemenin temelini oluşturur. Özniteliklerin belirlenmesi, çözümleyicinin nesneleri belirlemede kullandığı yönteme benzer şekilde, problem tanımını anlatan metnin tekrar incelenmesiyle başlar. Nesneye ait olabilecek her şey, genellikle isimler işaretlenir. Hangilerinin birer veri öğesi olabileceği belirlenir. Bileşik tipte olan veri öğeleri de tekil öğeler şeklinde tanımlanır. Bu şekilde bir öznitelik listesi oluşturulur. Yordamlar, nesnenin içinde tutulan bir ya da daha fazla özniteliği değiştirebilirler. Bir kısım yordam yalnızca değişiklik yapabilirken, bir kısım yordam da hesaplama yapabilir. Bazıları da nesnenin iç yapısı hakkında kullanıcısına bilgi sağlar. Yordamlarda öznitelikler gibi problemi anlatan metin içinden çıkartılır. Bir nesneyle ilişkisi olabilecek fiiller, yani eylemler, işaretlenir, seçilir ve listelenir. Yordamların bir kısmı da nesneler arası iletişimi kurmak için kullanılır. Bu amaçla oluşturulan tek ya da çift yönlü düzeneğe ileti, yani mesaj denir. Nesneler bu iletileri birbirlerine aktararak haberleşirler. Gönderici nesneler alıcı nesnelerin ne yapmaları gerektiğini bu iletilerle bildirirler. Çözümleme sırasında, iletişimi sağlayan gönderici ve alıcı nesnelere ait işlemler de belirlenir. Nesnelerin tanımlanmasındaki son aşama nesnelerin yaşam süreleriyle ilgilidir. Nesneler yaratılır, öznitelikleri değiştirilir, belli bir iş yaparlar, işleri bitince de silinirler. Bu amaçla, kullanımı o an için öngörülmese dahi uygun yapıcı ve yokedici işlemlerin de belirlenmesinde fayda vardır.

21 1.3. Nesne Gösterimi Nesneler birbirleriyle ilişkili veri ve işlemleri bir arada tutarak kapsama (cncapsula- tion) ve iyi tanımlanmış bir arayüz ile modülerlik (modularity) ilkelerini desteklerler. Nesnenin genel kısmı herkese açık ve paylaşılır verileri içerirken özel kısmında yalnızca kendisi tarafından kullanılan veriler bulunur. Böylelikle de bilgi gizleme (information hiding) ilkesi desteklenmiş olur.