Plan, düzen, kural, ahenk,miktar

Transkript

1 DİN KÜLTÜRÜ VE AHLAK BİLGİSİ dersi 8. SINIFLAR TEOG SINAVI DERS NOTLARI HAZIRLAYAN : EBUBEKİR YILDIZ ÜNİTE KAZA VE KADER( 1. Ünite ) Kader ( Ayetin Arapçasında ölçü kelimesi kader kelimesi ile ifade ediliyor ) Biz her şeyi bir ÖLÇÜ ye göre yarattık ( Kamer suresi-49 ) Plan, düzen, kural, ahenk,miktar NOT: Evrende, Dünyamızda müthiş bir denge, uyum ve düzen vardır. Evrendeki bu harika düzen bize bir düzen koyucunun varlığını kabul etmemizi sağlar. Bu düzen koyucu Allahtır. Düzenin bozulmaması ve sürekli olması ise Allah ın bir ve tek olduğunu bizlere göstermektedir. Her elbisenin bir terzisi, her sıranın bir marangozu olduğu gibi evreninde bir yaratıcısı olmalıdır ve vardır o da ALLAH tır BİLGİ DİPNOTU: Çay için Ne kadar şeker alırdınız? Sorusundaki kadar kelimesi Arapçadan Türkçemize geçmiştir. Kader kelimesi değişerek kadar olmuştur. Burada miktarı ifade için kullanılır. KADER:( bir şeyin ölçüsü, planı, miktarı, kuralı) Allah ın gelecekte olacak olan olayları bilmesine ve takdir etmesine denir. Kader de Allah ın İLİM ( Her şeyi bilen ) sıfatı vardır. KADER Allah ın evrene koyduğu tüm kurallar Meydana gelecek olayların ( Dünyanın dönüşü, Güneşin doğması, yer çekimi, Allahın Bilgisinde olması erkeğin sakalının çıkması, bayanların sakalının çıkmaması, saçın uzaması, kaşın uzamaması, suyun kaldırma kuvveti gibi) ( Yarın havanın nasıl olacağı, TEOG sınavından kaç puan alacağımız gibi) KAZA: Allah ın bilgisinde olan olayların yeri ve zamanı geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir. Kazada Allah ın TEKVİN ( Yaratma ) sıfatı vardır SÜNNETULLAH: Allah ın evrende koymuş olduğu yasalara veya sadece toplumsal yasalara denir. NOT: Sünnetullah tüm yasalar için kullanılırken MEB yayınları kitabında (sy. 16) sadece toplumsal yasalar için kullanılmıştır. TEOG sınavında sorular genelde MEB yayınlarından çıkmaktadır. Bu ikiliğe dikkat edilmelidir. EVRENDEKİ YASALAR 1- Fiziksel Yaslar 2- Biyolojik yasalar 3- Toplumsal yasalar İPUCU: FBT ( Fenerbahçe Futbol Takımı ) bu yasaların kısaltılmışıdır.

2 İPUCU: Fiziksel yasalar CANSIZ VARLIKLARLA ( güneş, su, elektrik, yağmur,mevsim, yer çekimi) Biyolojik yasalar CANLI VARLIKLARLA ( insan, hayvan, bitki) Toplumsal yasalar TOPLUMA AİT KAVRAM VE KURALLARLA (Hak, hukuk, adalet, refah, eğitim, örf ve adetler,kurallar ) ilgilidir. 1- Fiziksel yasalar: Madde ve enerji ile ilgili yasalara denir. ÖRNEKLER: 1- Dünyanın güneşin etrafında dönmesi ve mevsimlerin oluşması 2- Yer çekimi kanunu 3- Yağmurun yağmsı 4- Metalerin iletkenliği 5- Suyun kaldırma kuvveti 2- Biyolojik yasalar: Canlıların doğum, ölüm yaşam,solunum, boşaltım gibi süreçleriyle ilgili yasalara denir. ÖRNEKLER: 1-Bir insanın dünyaya sağlıklı gelmesi için anne karnında ortalama 9 ay kalması 2-Kutuplarda yaşayan bazı hayvanların soğuğa dayanıklı derilerinin olması 3-Çölde yaşayan devenin susuzluğa dayanması 4-Fotosentez olayı 5-İnsan kalbinin, nabzının ortalama bir atışının olması 3- Toplumsal yasalar: Toplumla ilgili olan yasalara denir. Toplumsal yasalara sosyal yasalar veya sünnetullah denir. ÖRNEKLER: 1- Eğitim düzeyi artan toplumlarda refah düzeyi artar 2- Adalet toplumun ömrünü uzatır. 3- Ahlaki bozukluk toplumun ömrünü kısaltır. 4- Hırsızlık her toplumda kötüdür 5- Her toplumun bir eceli vardır 6- Tüm toplumsal kurallar NOT: Fiziksel ve biyolojik yasalar deney ve gözlem ile belirlenir. Kesinlik ifade eder. Toplumsal yasalar fiziksel ve biyolojik yasalar kadar kesinlik taşımazlar NOT: İnsan yaşamında sonsuz bir özgürlüğe sahip değildir. Yukarıdaki yasalar çerçevesinde hayatı sınırlıdır. (Bir kuş gibi uçamaz, bir balık gibi yüzemez,) Yukarıdaki yasalar insan için vardır. Bu yasaları dikkate alırsa hayatı yaşamı güzel olur. ( Sağlıklı beslenip, spor yapıp biyolojik yasalara dikkat ederse uzun yıllar yaşar, heyelan bölgesine deprem bölgesine ev yapmazsa doğal afetlerden etkilenmez gibi) KAZA VE KADER İLE İLGİLİ KAVRAMLAR ( İRADE, CÜZ-İ İRADE, KÜLLİ İRADE, KADER, KAZA, LEVHİ MAHFUZ,ÖZGÜRLÜK, SORUMLULUK) İrade: iki seçenek veya seçenekler arasından seçim gücü.iki kısımda incelenir( cüz-i irade,külli irade) Kader: Allah ın gelecekte olacak olan olayları bilmesine ve takdir etmesine denir. Cüz-i irade ( sınırlı irade) : Olayların meydana gelmesinde insanın etkisine yani insanın bir işi yapmak için harekete geçmesine, istemesine, gayret sarf etmesine denir. Sonlu ve sınırlıdır. Külli irade( sınırsız irade ): Olayların meydana gelmesinde Allah ın sonsuz yaratma gücüne yani Allah ın etkisine denir. Sonsuz ve sınırsızdır. Kaza: Allah ın bilgisinde olan olayların yeri ve zamanı geldiğinde gerçekleşmesine kaza denir.

3 Levhi mahfuz: Meydana gelecek olayların Allahın bilgisinde olduğu ilahi kütüphaneye denir. Özgürlük: İnsan seçimlerinde özgürdür. Kimsenin etkisi altında kalmadan aklıyla seçim yapmasıdır. Sorumluluk: insanın özgürce yaptığı seçimlerinden dolayı sorumlu olmasıdır. İnsan özgürlüğü oranında sorumludur. ÖRNEK: SIRAMIZIN ÜSTÜNDE DURAN KALEM Özgürlük:Akıl ve iradeyi kullanma gücü Kalemi almaya karar vermem: İRADE Kalemi az sonra alacak olmam: KADER Kalemi almak için elimi uzatmam çaba sarf etmem: CÜZİ İRADE Allahın bana güç vermesi ve kalemi alma fiilinin yaratması: KÜLLİ İRADE Kalemi alma olayının gerçekleşmesi : KAZA Kalemi alacağımın Allah katında bilgisinin olduğu yer : LEVHİ MAHFUZ Bu kalemi özgür irademle aldım ve sonuçlarından sorumluyum İPUCU: KüLLi İrade ALLah ın İradesidir İnsanın iradesi YOK ( Külli İrade) İnsanın iradesi VAR ( Cüzi İrade) Irk,cinsiyet,annebaba, Doğum ölüm tarihi, Fiziksel özellikler, Kalp atışı Dinimiz, Ahlakımız, işlerimiz, fillerimiz amellerimiz İNSAN SORUMLU DEĞİL İNSAN SORUMLU KADER ANLAYIŞLARI Rüzgarın önündeki yaprak misali ( YANLIŞ ) Kul İster, Allah yaratır ( DOĞRU ) NOT: Doğru kader anlayışı şu şekilde olmalıdır Biz bütün yaptıklarımızı özgür irademizle kendi isteğimizle yaparız Bizim ne yapacağımızı Allah Alim-İLİM ( her şeyi bilen ) sıfatıyla bilir Biz yapacağımız işleri Allah bildiği için yapmayız, Biz yapacağımız için Allah bilir. ÖRNEK: Takvimi karıştırırken iki ay sonra güneşin tutulacağını öğrensek. Arkadaşlarımıza anlatsak.iki ay sonra güneş tutulsa. Arkadaşlarımız sen güneşin tutulacağını söyledin diye güneş tutuldu diyebilirler mi? Diyemezler. Çünkü güneşin tutulması bizim bilgimizden kaynaklanmaz. Güneş tutulacağı için biz biliriz. Allah ın bilgisi de böyledir biz Allah biliyor diye yapmayız. Biz yapacağımız için Allah bilir. KADER İLE İLGİLİ YANLIŞ DÜŞÜNCELER Rüzgarın önündeki yaprak misali Ben kader mahkumuyum Nasibim buymuş Alnıma yazılmış

4 Çekeceğim varmış Başa gelen çekilir NOT: Bu yanlış düşüncelerin kaynağında BİLGİSİZLİK, TEMBELLİK, ve SORUMSUZLUK vardır. KADER İLE İLGİLİ DOĞRU DÜŞÜNCELER Kul ister Allah yaratır Eden bulur Ne ekersen onu biçersin Kendim ettim kendim buldum Rüzgar eken, fırtına biçer Etme bulma dünyası EMEK: İnsanın rızka ulaşmak için çaba sarfetmesine gayret göstermesine denir. NİMET: Allah ın insana dünya hayatında verdiği tüm güzelliklere denir. RIZIK: Kişinin dünya hayatında yaşamını devam ettirebilmek için yiyip içtiği şeylere denir. NOT: Kişi Allah ın verdiği tüm NİMETlerden, EMEK sarfederek RIZKINA ulaşır yer ve faydalanır. ÖMÜR( HAYAT) : Kişinin doğum ile ölüm arasında dünyada geçirdiği zaman dilimine denir. ÖLÜM: Kişi için dünya hayatının son bulmasına denir. ECEL: Kişi için dünya hayatının sona erme anına denir. KIYAMET: Zamanı geldiğinde İsrafilin sur a üflemesiyle tüm yaratılmış varlıkların, alemlerin, kainatın yok olmasına denir. TEVEKKÜL( ALLAH A GÜVENMEK) : Bir işi başarmak için elimizden geleni yapıp, gerisini Allah a bırakmaya, ona güvenmeye, ona sığınmaya denir. ÖRNEK: ( Deveni bağla, öyle tevekkül et-hadis) 1- Bir öğrencinin derste başarılı olmak için elinden gelen çalışmayı gösterip, gerisini Allah a bırakmasına denir. 2- Bir çiftçinin iyi mahsul alması için bahçesinin her türlü bakımını yapıp, gerisini Allah a bırakmasıdır AYETE L KÜRSİ İPUCU: Bir Ayette GÜVEN- DAYAN kelimeleri geçiyorsa bu ayet büyük ihtimal tevekkül ile alakalıdır Bakara suresinin 255. Ayetidir. Adını içinde geçen KÜRSİ kelimesinden alır. KÜRSİ: Allah ın sonsuz güç-kudret ve hükümranlığıdır. NOT: Ayete l Kürsi çok önemli bir ayettir.teog için değil hayatımız için( AGS sınavı) ezberlenmesi çok önemlidir. Ayete l Kürsi nelerden bahseder? Allah tan, Allah ın sıfatlarından- özelliklerinden bahseder. Allah ın HAYY ve KAYYUM olduğunu,uyumadığını,her şeyi bildiğini anlatır. HAYY: Daima diri olan KAYYUM: Kendi gücüyle var olan,her şeyi ayakta tutan, kainatı yöneten-koruyan-gözeten Şefaat ancak Allah ın izni iledir. Allah ın kürsüsü yeri ve gökleri içine alan bir makamdır.

5 2. ÜNİTE ZEKAT, HAC VE KURBAN İBADETİ 1. İnsanın paylaşma ve Yardımlaşma ihtiyacı - İnsanın yeme, içme, barınma ve korunma gibi temel ihtiyaçları vardır. - İnsan temel ihtiyaçlarını tek başına karşılayamaz. Başka insanlara ihtiyaç duyar - İnsanlar yaşadıkları toplumda eşit imkanlara sahip değildirler. Bu nedenle her toplumda zenginler ve fakirler bulunur. - Her insan sahip olduğu imkanları başkalarıyla paylaşmak zorundadır. - İnsanlar manevi yönden de başkalarına ihtiyaç duyarlar. Sevinçlerini, üzüntülerini, sıkıntılarını paylaşmak isterler. - Paylaşma ve yardımlaşma, cimrilik, bencillik, kıskançlık gibi kötü huylara engel olur. Sevgi, dayanışma ve sorumluluk gibi duyguları gelişmesini sağlar İslamın Paylaşma ve Yardımlaşmaya Verdiği Önem: Mü minler birbirlerine merhamet etmekte, birbirlerini sevmekte, birbirlerini korumakta bir vücudun organları gibidir. (Hadis-i Şerif) - İslam Dini insanların paylaşmasını ve yardımlaşmasını ister. - Kur an-ı Kerim deki bir çok ayet ve Peygamberimizden gelen bir çok hadis bu yardımlaşma ve dayanışmayı tavsiye etmektedir. - İslamın ilk dönemlerinde Müslümanlar yardımlaşmanın en güzel örneğini göstermişlerdir. Nisap Miktarı Nedir: Kişinin kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu aile bireylerinin en az bir yıllık yeme, içme, giyinme, barınma, sağlık, eğitim gibi temel ihtiyaçları dışında 85 gr. Altın veya bu değerde mala, mülke, paraya vs. sahip olmasıdır. NOT: Bazı Fıkıh( İlmihal) kitaplarımızda nisap miktarı gr yazar ama MEB kitabında 85 gr olarak geçmektedir. Bazı ders kitaplarında 80 ve 81 gr da geçmektedir.bu farklılık ölçü miktarlarıyla ilgilidir.biz 85 gr baz alacağız - Kişinin maldan zekat verebilmesi için malın kişide bir sene durması gereklidir. - Nisap miktarı hesaplanırken kişininin borçlarıda dahil edilir. - Bir maldan zekat verilebilmesi için o malın gelir getiren cinsten olması gerekir. Oturulan ev, evdeki eşyalar, giysiler ve binek araç için zekat verilmez. Medine den Mekke ye hicret eden Müslümanlara Medineli Müslümanlar her türlü imkanlarıyla yardımcı olmuşlar, bu nedenle Medineli Müslümanlara yardım edenler anlamında ensar denilmiştir. Mekkeli Müslümanlara ise muhacir (göç eden) denir. ZEKAT - ZEKAT(artma, çoğalma, bereketlenme, arınma ve temizlenme): Dinimizce zengin sayılan Müslümanların mallarının belli miktarını (%2,5 veya 1/40) Allah Rızası için ibadet niyetiyle ihtiyaç sahiplerine vermesidir. - Zekat, hicretten iki yıl sonra farz kılınmıştır.( H 2.YIL) - Zekatın kelime anlamı içinde artma, çoğalma, bereketlenme, arınma ve temizlenme anlamları vardır. Zekat kimlere farzdır? -Akıllı, Ergenlik çağına girmiş Müslümanlara - Zengin olanlara Zengin Kimdir?-Yeme,içme,barınma,sağlık, eğitim gibi Asli( temel) ihtiyaçlarının dışında Nisap Miktarı mala ( 85 graltın yada ona eşdeğer para-mal) sahip olması gerekir. NOT: Zekat( Sadece mal ile) Namaz,oruç( Sadece beden ile) Hac( Hem beden hem mal ile) yapılan ibadettir. Zekat Verilemeyecek Akrabalar: Anne, baba, büyükbaba, büyükanne, dede, nine, çocuklar ve torunlar ve Eş. ÇÜNKÜ; Birey bu kişilere bakmakla yükümlüdür Zekat Verilebilecek Akrabalar: Kardeş, amca, hala, teyze, onların çocukları ve uzak akrabalar Not: Zekat malımızın şükrüdür. Zekat verirken yakın akrabadan başlayarak diğer uzak akrabalara doğru verilmesi daha iyidir. Zekat verirken nelere dikkat etmeliyiz? - Yakınlarımızdan başlamalı ve fakirin hakkı olduğunu bilmeliyiz -Karşıdaki kişiyi İncitmemeliyiz -Zekatı GİZLİ vermeliyiz. -Kibirlenmemeliyiz

6 Zekatın bireysel faydaları -Bireye sevap kazandırır -Kişinin manevi huzur bulmasına yardımcı olur -Bireyde merhamet, acıma,şefkat duygularını geliştirir -Kişiyi Cimrilikten kurtarır -Kişilerin dünyevileşmesini engeller Zekatın toplumsal faydaları -Toplumsal kıskançlığı azaltır -Toplumsal kaynaşmayı sağlar -Sosyal dayanışmayı sağlar -Sosyal adaletin oluşmasına vesile olur -Ekonomik dengesizliği önler -Toplumda hırsızlık ve kapkaç gibi olumsuzlukları engellemeye yardımcı olur. ÖŞÜR: Topraktan verilen zekata öşür denir. -Parayla sulanırsa 1/20 -Parayla sulanmazsa 1/10 oranında verilir. Kitabımız bu oranı baz almıştır. Zekatı verilecek mallar iki kısma ayrılır. 1. Menkul Değerler: Taşınabilir mallar (Para, döviz, altın, senet, ortaklık bonosu, vs.) 2. Gayrı Menkul Değerler: Taşınmaz Mallar (Kendi oturduğunun dışında kalan ev, arsa, tarla, işyeri vs - Zekatın verileceği yerler Kur an-ı Kerim de Tevbe Suresi 60. Ayetinde bilertilmiştir. ZEKAT: 1-Yoksullara 2-Düşkünlere 3-Borçlulara 4-Yolda kalmışlara 5-Özgürlüğünü yitirmiş olanlara 6-Zekat toplamakla görevli zekat memurlarına 7-Kalbi İslama ısındırılacak olanlara. (Müslüman olmayan fakirlere)( Müellefi Kulub) Allah yolunda mücadele edenlere VERİLİR. - Zekat malın bereketini artırır. Bu nedenle zenginlerin maddi durumunu kötüleştirmez. Ancak fakirlerin maddi durumunu iyileştirir. 3. Toplumsal Dayanışma İbadeti Olarak :SADAKA - Sadaka: Bir insanın kendi isteği ile sadece Allah Rızası için yaptığı maddi ve manevi yardıma denir. - Sadaka-i Cariye: Öldükten sonra sevabı devam eden sadakadır.var olduğu sürece insanları yararlandığı; okul, cami, hastane, yurt, çeşme gibi yerler yaptırmak. Öğrenci yetiştirmek, Kitap yazmak gibi İnsan öldüğü zaman amel defteri kapanır. Ancak üç kişinin amel defteri kapanmaz: İnsanlara faydalı ilimle uğraşanlar, Sadaka-i Cariye yapanlar, kendisine dua eden hayırlı evlat yetiştirenler. (Hadis-i Şerif) - Sadaka sadece maddi yardımlarla olmaz. - Her türlü güzel ve yararlı davranış da sadakadır. - İnsanların üzüntülerini paylaşmak, dertlerine ortak olmak ve onları teselli etmek de sadakadır. - Fıtır Sadakası (Fitre): Ramazan Ayına özel, Ramazan ayında Ramazan Bayramı namazından önce ailedeki her kişi için verilmesi gereken sadakaya Fıtır Sadakası (Fitre) denir. - Ekonomik durumu iyi olan her Müslümanın fitre vermesi gerekir. Bir ailede küçük- büyük her birey için fitre verilir. - Verilecek en az fitre miktarı, fitreyi verecek olan kimsenin bir günlük yiyecek masrafı kadardır. Bu bakımdan her yıl verilecek en az fitre miktarı yıldan yıla değişir. - Miktarı az olduğu için zengin olmayanlar da fitre verebilirler. - Fıtır sadakası vermek VACİP tir. - Zekatın verilebileceği kimselere fitre de verilir. - Zekatın verilemeyeceği kimselere fitre de verilmez. Zekat ve fitre kişinin sahip olduğu malların ve diğer nimetlerin şükrüdür. Zekat,fitre,sadaka, sadakayı cariye,kurban Toplumsal yardımlaşmanın en güzel örnekleridir. Toplumda dayanışma bilincini geliştiririr. YARDIMLAŞMA KURUMLARIMIZ Kim Müslüman kardeşine yardım eder ve onun ihtiyacını giderirse, Allah da ona yardım eder. Kim bir Müslümanın bir sıkıntısını giderirse Allah da onun sıkıntısını giderir. (Hadis-i Şerif) - Yukarıdaki hadisi kendilerine ilke edinen atalarımız, bu amaca hizmet etmek için çeşitli kurumlar kurmuşlardır. Aşevleri: (İmarethane) Yoksul ve kimsesizlerin doyurulması için. **Kervansaraylar: Kervanlar için Daruşşifa: (Hastane)Hastaların tedavisi için. Darulaceze: (Huzurevi)Yaşlıların korunması için Vakıflar : Her türlü yardımlaşma faliyeti için - Günümüzde de ihtiyaç sahiplerine yardım ve dayanışma için oluşturulmuş kurumlarımız vardır. Kızılay:Deprem, sel, yangın, çığ gibi afetlerde insanlara yardımcı olur. Hastalanan kimselerin kan ihtiyaçlarını karşılar. Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı: Kaymakamlıklar bünyesinde yardıma ihtiyacı olan kimselere yardım eden kuruluş. ( SYDV) Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu: ( SHÇEK )Fakir, kimsesiz, sokak çocuklarının bakım, barınma, vb. ihtiyaçlarını karşılayan kuruluş. Milli Eğitim Vakfı: ( MEV) Okulların araç, gereç, kitap gibi ihtiyaçlarının karşılanmasına katkıda bulunur. Türkiye Diyanet Vakfı( TDV): Kurban faliyetleri, cami yapımı ve Kuran Kursu eğitim faliyetleri Belediye Aşevleri: Fakirlere günlük-sürekli sıcak yemek Sivil toplum kuruluşları( STK) : Her türlü ihtiyaç sahiblerine yardım eder. NOT: Yeşilay, TEMA, AKUT vb. bir yardımlaşma kurumu değildir. HAC VE UMRE - Hac: ( Kastetmek, yönelmek) Yılın belirli günlerinde Kurban Bayramı günlerinde (Hicri Takvime göre Zilhicce ayının 9, 10 ve Günleri) ihrama girilerek Kâbe yi ve çevresindeki kutsal yerleri ziyaret etmekle yapılan bir ibadettir

7 - Umre: Hac günleri dışında yılın herhangi bir zamanında ihramlı olarak Kâbeyi tavaf etmek ve Safa ve Merve Tepeleri arasında Say yapmak suretiyle yapılan bir ibadettir - Hac İbadeti: 1. Hicretin 9. Yılında farz kılınmıştır. 2. Hem mal, hem de beden ile yapılan bir ibadettir. 3. Şartları uygun olan her Müslümana ömründe bir defa Hac ibadetini yapması farzdır. - Hac Kimlere Farzdır: 1. Akıllı ve ergenlik çağına girmiş, müslümanlara 2. Ekonomik durumu iyi olanlara (Hacca gidip gelinceye kadar hem kendisi hem de bakmakla yükümlü olduğu kimselerin ihtiyaçlarını karşılayacak, borçlu olmayan) 3. Sağlığı hacca gitmeye elverişli olanlar. (Sağlığı elverişli olmayanlar bir başkasını kendi adına Hacca gönderebilir.) 4. Özgürlüğünü kısıtlayacak bir durumu olmayanlar. 5. Bulaşıcı hastalık, terör ve savaş gibi Yol güvenliğini tehdit edecek henhangi bir risk bulunmayan her Müslümana Hac ibadetini yapmak farzdır. Haccın Farzları Nelerdir 1. İhrama girmek 2. Arafatta VAKFEde durmak 3. Kabe yi tavaf etmek( Ziyaret tavafı) Hac ve Umre Arasındaki Farklar Hac Umre 1. Zilhicce Ayının 9.10 ve 11. Günlerinde yapılır. Yani belli günlerde (Kurban bayramı)yapılır. 2. Bir sene içinde ancak bir kez Hac yapılabilir. 3. Farzdır. - Sünnettir. 4. Arafatta vakfe, Mina da şeytan taşlama ve kurban kesme vardır. - Yılın herhangi bir zamanında yapılabilir. - Yıl içinde birden fazla umre yapılabilir. - Arafatta vakfe, Mina da şeytan taşlama ve kurban kesme yoktur. NOT: Hac ve Umrede ortak olanlar: İhram,Tavaf,Sa y,traş olma Hac ve Umre ile İlgili Kavramlar: 1. İhram: İhram kavramının iki anlamı vardır: Hac ve umre için giyilen, iki parçadan ibaret, dikişsiz kıyafet. Başka zamanlarda yapılmasında sakınca olmayan bazı davranışların belli bir süre için yasak olması. Saç, sakal ve tırnak kesmek, bitkileri koparmak, avlanmak,güzellik maddeleri sürmek,sadece erkeklerin Dikişli elbise giymesi başı kapatması gibi. - İhramlı olmak haccın şartlarından biridir. - İhrama girilirken telbiye duası okunur. Telbiye Duası: Lebbeyk allahümme lebbeyk Lebbeyke lâ şerike leke lebbeyk İnnel hamde venni mete leke vel mülk Lâ şerike lek. Telbiye Duasının Anlamı: Buyur Allahım buyur Buyur ey ortağı olmayan buyur Tüm hamd ve nimetler sana aittir. Nimet ve mülk de sana aittir. Senin ortağın yoktur. 2. Tavaf:( Dönmek,dolaşmak) Kabe nin etrafında 7 kez dönmeye denir. Bir kez dönmeye ŞAVT denir. - 7 Şavt = 1 Tavaf - Tavaf, Kabe nin bir köşesindeki Hacerül Esved taşının bulunduğu yerden başlar. Kabeyi solumuza alarak selam vererek başlanır. - Tavaf, ( Ziyaret tavafı)haccın farzlarındandır. 3. Vakfe:(durmak-beklemek)Kurban Bayramından bir gün önce, yani arefe gününde (Zilhicce Ayının 9. Günü) Mekke nin doğusundaki Arafat Dağında bir müddet bulunmaktır. - Arafatta vakfe, Haccın farzlarından biridir. 4. Sa y: Mekke de Kabe nin yanındaki Safa ve Merve Tepeleri arasında 7 kez gidip gelmektir. Hz. İbrahim in oğlu Hz. İsmail doğduğunda, Hz. İbrahim in eşi Hz. Hacer in su bulmak için Safa ve Merve Tepeleri arasında 7 kez gidip gelmesini temsil eder. 5. Şeytan Taşlama: Mina adı verilen bölgede 3 şeytan taşlama yeri vardır. Bunlara küçük, orta ve büyük cemreler denir. Bu cemrelerde daha önceden toplanmış küçücük taşlarla sembolik olarak şeytan taşlama yapılır. - Hac ibadeti adeta ahiret hayatının bir provasıdır. Hacda yapılan bir çok şey ahiret hayatının canlandırması gibidir. Semboller ibadetidir. - HAC: Kardeşlik, Biz duygusu İHRAM: Eşitlik TAVAF: Allaha bağlılık,birliktelik, VAKFE: Mahşer,Allah ın huzurunda bekleyiş SA Y:Ümit,Kararlılık,Tevekkül, İnanç ŞEYTAN TAŞLAMA: İçindeki kötülüklre tepki Hac ve Umre İle İlgili Mekanlar 1. Mikat: Hac veya umreye gidenler için Mekke yakınlarında belirlenmiş bazı mekanlar-sınırlar vardır. Buralara ulaşınca günlük kıyafetler çıkarılır ve ihram kıyafetleri giyilir. Hac veya umre için niyet edilir. 2. Kabe: ( Beytullah) - Mekke deki Mescid-i Haram ın ortasında bulunan ve Müslümanlarca kutsal sayılan binadır. - Kabe nin bir adı da Beytullah tır. - Kabe, yeryüzünde Allah a ibadet için yapılan ilk mabettir. İlk olarak Hz. Adem zamanında, sonra da Hz. İbrahim ve oğlu Hz. İsmail tarafından yapıldığı bildirilmektedir.

8 Zemzem suyu: Kabenin yanında olan müslümanlarca kutsal sayılan su. Hz. İsmail susuzluktan ağlarken çıkmış ve Hz. Hacer zem zem diyerek bu ismi verilmiştir. 3.Mescid-i Haram: Kabenin etrafı daire-çember şeklinde çevrilmiştir. İçinde Kabe nin ve zemzem suyunun bulunduğu bu alana Mescid-i Haram denir. 4.Arafat Dağı: Mekke ye yaklaşık km. uzaklıktaki bir dağın ve bölgenin adıdır. Burada Kurban Bayramından bir gün önce (arefe günü, yani Zilhicce ayının 9. Günü) vakfe yapılır. Arefe günü yapılan bu vakfe, ahiret hayatındaki mahşer yerini ve mahşer gününü hatırlatır. 5. Müzdelife ve Mina: Mescid-i Haram ve Arafat Dağı arasındaki iki bölgenin adıdır. Müzdelifede: Şeytan için taş toplanır. Minada: Şeytan taşlanır.daha sonra kurban kesilir. 6.Mescid-i Nebi: Medine de bulunan ve Peygamberimiz Mekke den Medine ye hicret ettikten sonra yaptırdığı mescidin adıdır. Peygamberimizin kabri de bu mescidde bulunur. Hacılar Medineye giderek burayı ziyaret ederler. HACCIN İNSAN DAVRANIŞLARINDAKİ ETKİSİ Zekat verebilecek seviyede Zengin olan ve yolcu olmayan müslümanların kurban kesmesi vaciptir. - Hangi Hayvanlar Kurban Olarak Kesilir? Koyun, keçi, sığır, manda, deve kurban olarak kesilebilir. - Hangi Hayvanlar Kurban Olarak Kesilmez? Tavuk, horoz, hindi, kaz gibi kümes hayvanları ile yabani hayvanlar kurban olarak kesilmez. - Kurbanı kesecek olan kişinin bu işi iyi biliyor olması gerekir. Kurbanı kendisi kesemeyenler başkasına kestirebilir. Kurbanlık hayvanlara iyi davranmak, eziyet etmemek gerekir. Kurban keserken Allah ın adını anmak şarttır. - Kurban edilecek hayvan kıbleye doğru yatırılır ve BismillahiAllahü Ekber denilerek kesilir. Kurban kesilirken çevre temizliğine ve sağlık kurallarına uyulmalıdır. Kim Allah için hacceder, tevbe eder ve Allah a karşı gelmekten sakınırsa annesinden doğduğu günkü gibi günahsız olarak hacdan döner. (Hadis-i Şerif) - Hac: ırkı, rengi, milleti, dili ve kültürü farklı Müslümanları bir araya getirerek, Şüphesiz ki inananlar kardeştir. Ayetinde belirtilen kardeşlik duygusunu geliştirir. - Hac, insanlar arasındaki mevki, makam, unvan farklılıklarının Allah katında önemi olmadığını öğretir. - Hac, gerektiği zaman mal, mülki eşi dost, akrabayı terkedebilmeyi öğretir. Bir gün sahip olduğu herşeyi bırakıp gideceğini hatırlatır. - Hacca giden insan, Peygamberimizin yaşadıpı yerleri görmenin mutluluğunu yaşar. Haccın Yapılışı( Temettü Haccı) ---Mikat sınırında ihrama girilir ---Tavaf yapılır ---Sa y yapılır ---Traş olunup ihramdan çıkılır -----Bir umre yapılmış oldu ve arefe günü beklenir İhrama Girilir*****( FARZ) ---Arefe günü ARAFAT ta VAKFE yapılır.*****( FARZ) ---Akşama doğru MÜZDELİFE ye geçilip. Şeytan taşlamak için taş toplanır. --- Bayram sabahı MİNA ya gidilip. ŞEYTAN taşlanır. ---Kurban kesilir. --- ZİYARET TAVAFI yapılır*****( FARZ) ---Traş olunup ihramdan çıkılır. KURBAN - Kurban: Kelime anlamı yaklaşmak,yakınlaşmak olan kurban, Allah a yaklaşmak ve O nun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla Kurban Bayramının ilk 3 günü niteliklere uygun bir hayvanı kesmektir. - Kimler Kurban kesmelidir? Akıllı ve ergenlik çağına girmiş, müslüman - Kesilen Kurbanın eti üçe bölünür: Bir bölümü kurban kesemeyen fakirlere dağıtılır Bir bölümü gelen misafirlere ikram edilir Bir bölümü de aile için ayrılır - Kurbanın Çeşitleri: 1. Kurban Bayramında Kesilen Kurban: Zekat verebilecek seviyede ekonomik durumu iyi olan her Müslümanın Kurban Bayramı günlerinde kurban kesmesi vaciptir. 2. Adak Kurbanı: Bir işin veya isteğin olması halinde kesileceğine dair söz verilen kurbandır. Adak kurbanının etinden adağı adayan kişi ve bakmakla yükümlü olduğu kimseler yiyemezler. Şayet yerlerse yedikleri etin bedelini fakirlere dağıtırlar. Adak Kurbanını kesmek vaciptir. ÖRNEK: Ev alırsam kurban keseceğim diyen kişinin ev alınca kurban kesmesi gibi.. 3. Şükür Kurbanı: İnsanı mutlu edecek bir haber, yeni bir ev veya araba aldıklarında Allah a şükür maksadıyla kesilen kurbandır. Zorunlu değildir. ÖRNEK: Araba alan birinin araba aldığı için şükür maksadıyla kurban kesmesi gibi 4. Akika Kurbanı: Çocuk sahibi olan her anne- babanın Allah a şükür için kestiği kurbandır. İsteğe bağlı bir kurbandır. Müstehaptır. Zorunlu değildir. NOT: Alevi ve Bektaşi geleneğinde bir çok kurban kesilir. Kurban kesilirken Kurban Tığlama( Kesme ) Duası okunur. Alevi-Bektaşi geleneğinde:****adak kurbanı: Ziyeret yerlerine giderken**şükür Kurbanı: Muharrem ayında**dar Kurbanı: Ölen kişinin affı için**müsahiplik Kurbanı: Yol kardeşliği için kesilir. NOT: ****Hac-Zekat: FARZ Kurban,Fitre: VACİP Sadaka,Sadakayı cariye: SÜNNET,MÜSTEHAPTIR. ****Hac,Zekat,Kurban,Fitrenin belirli bir ZAMANI vardır. Sadaka ise7/24 her zaman yapılır.****zekat,fitrenin MİKTARI vardır.sadakanın ise miktarı yoktur.****zekat,fitre fakirlere verilir.sadaka ise herkese(zengin/fakir)yapılabilir.

9 8. SINIFLAR TEOG 3. ÜNİTE özetleri HAZIRLAYAN: EBUBEKİR YILDIZ ***************************************************************************************************************** KAZANIMLAR: 1-Güzel davranışlara Hz. Muhammed in hayatından örnekler verir. 2- Hz. Muhammed in örnek davranışlarının toplumsal hayattaki önemini vurgular 3- Hz. Muhammed in olaylar karşısındaki tutumlarından hareketle örnek davranışlarına yönelik çıkarımlarda bulunur. 4- Hz. Muhammed in hikmetli sözleriyle insanları iyiye ve güzele yönlendirdiğine örnekler verir. 5- Hz. Muhammed in doğa ve hayvan sevgisiyle ilgili davranışlarına örnekler vererek doğayı ve hayvanları koruma konusunda duyarlı olur. ******************************************************************************************************* NOT: Hz. Ayşe nin ifadesine göre Peygamberimizin HZ.MUHAMMED BİLGİYE ÖNEM VERİRDİ ahlakı KUR AN AHLAKI dır. (Hayatını Kuran a göre düzenlemiştir.) NOT: **İslam tarihinde yapılan ilk mescid: KUBA MESCİDİ **Yeryüzündeki ilk mabed-mescid: KABE(Beytullah) **İlk Kıblemiz: MESCİDİ AKSA **Peygamberimizin Hicretten sonra yaptırdığı ilk mescid: MESCİDİ NEBİ( NEBEVİ) NOT: PEYGAMBERLERİN SIFATLARI *****( FİTES)**** 1-Fetanet: Akıllı olmak 2-İsmet: Günahsız olmak 3-Tebliğ: Allahtan aldığı emirleri insanlara ulaştırmak 4-Emanet: Güvenilir olmak 5-Sıdk: Doğru olmak HZ.MUHAMMED İNSANLARA DEĞER VERİRDİ ÖO:Peygamberimiz Yahudi bir kadının cenazesi geçerken ayağa kalkıp değer vermesi olayı. ÖO: Mescidin temizliğini yapan kadını göremeyince sorar vefat ettiğini öğrenince niye haber etmediniz der.. SUFFE: Mescid i Nebi nin yanına yapılan İslam tarihindeki ilk eğitim yeridir. İlk okuldur. Sahabiler burada ilim öğrenmişlerdir. Evsiz ve kimsesizler ise burada kalırlardı. Burda kalanlara ASHABI SUFFA denir. NOT: Bedir savaşından sonra esir alınan müşrikler 10 müslümana okuma yazma öğretme karşılığında serbest bırakılmışlardır. NOT: İlim müslümanın yitik malıdır.onu nerde bulursa alsın Hadisi İLMİN EVRENSELLİĞİ ne dikkat çeker. NOT: Peygamberlik aynı zamanda öğretmenliktir. Peygamberimiz Medine de SUFFE de Mekke de DARU L-ERKAM da ders vermiştir. Bu aynı zamanda peygamberimizin çalışmayı sevmesine de örnektir. ÖO: Mescidde iki grup insan oturur.bi grup ilimle meşgul diğerleri nafile ibadetle peygamberimizin ilim öğrenenlerin yanına gidip onların yanına oturması olayı HZ.MUHAMMED DANIŞARAK İŞ YAPARDI: HZ.MUHAMMED GÜVENİLİR BİR İNSANDI NOT: Peygamberimizin lakabı-ünvanı MEKKE liler tarafından güvenilir olduğu için verilen MUHAMMEDÜ L-EMİN ( Güvenilir Muhammed) dir. ÖO:ÖRNEK OLAY ÖO:Hakem olayı. Lakabı bu olaydan sonra verilmiştir.kabe tamirinden sonra müşrikler Haceru l- Esved taşını koymada anlaşamayıp efendimizin gelerek taşı bezin üzerinde hepsine tutturarak yerleştirmesi olayı.. ÖO:Peygamberimizin azaldı kölesi Zeyd b. Harise nin ailesiyle dönmeyi istemeyip efendimizin yanında kalması olayı ÖO:İlk İslam davetlerinde Safa tepesinden şu dağın arkasında bir ordu geldiğini söylesem inanırmısınız deyip peygemberliğini açıklaması olayı ÖO:Hicretten önce emanetlerin teslimi için yatağına Hz. Aliyi yatırması olayı.. ÖO:Bizans imparatoru peygmberimizin İslam davet mektubunu alınca ülkesinde bulunanan Ebu Süfyana Muhammed hiç yalan söylermiydi? Diye sorması olayı. İSTİŞARE: Bilmediğimiz, bilgi sahibi olmadığımız bir konu hakkında bilgili insanlara danışmaya,onlarla görüş alışverişinde bulunmaya denir. NOT: Danışma ile **Farklı görüşler sayesinde dünyamız zenginleşir. **Ortak hareket etme bilinci gelişir. **Sorumluluk paylaşılır. **Karşımızdakine değer verdiğimizi gösteriririz. **Görüşler arası karşılaştırma yapabiliriz. NOT: Kur an da ŞURA( Danışma) adında bir sure vardır. ÖO: Peygamebrimizin ilk vahiy geldiğinde Hira mağarasından gelince Hz.Hatice ile görüş alışverişinde bulunması olayı.. ÖO: Bedir savaşı öncesi ordunun yerleşme yeri konusunda, Uhut savaşı öncesi savunma mı meydan savasımı arkadaşlarına danışması. ÖO: Hendek savaşından önce danışma sonucunda Selmanı Farisi adlı sahabenin teklifi olan Hendek kazma fikrinin kabul edilmesi olayı ÖO: Bilgeye Kuranda her şey var diyorsun Hamurun nasıl yoğrulacağı varmı demişler. Bilge Bilmiyorsan bilene sor ayetini okumadın mı demiş

10 HZ.MUHAMMED MERHAMETLİ, AFFEDİCİ VE HOŞGÖRÜLÜYDÜ MERHAMET: Herhangi bir canlıya karşı sevgi, şefkat ve acıma duygusu HOŞGÖRÜ: İnsanların hatalarını görmezden gelme,kusurlarını görmeyip, zorlayıcı ve baskıcı olmama RAHMET: İnsanları canlıları kötülüklerden şefkat ve merhametle korumak NOT: Peygamberimiz etrafında insanların toplanmasının en büyük sebebi merhametli ve affedici olmasıdır. NOT: İslam a tebliğ yaparken baskıcı ve zorlayıcı olmamıştır. NOT: Savaşta bile kadınlara,çocuklara, din adamlarına, sivil halka, mabetlere, çevreye, ağaçlara zarar vermek yasaktır. ÖO: Torunlarını çok severdi. 10 çocuğu olup hiç sevmediğini söyleyen birine Merhamet etmeyene merhamet edilmez demesi.. ÖO: Peygamberimizin Taif e islama davet için gidip taşlanması ve cebrailin gelip şehri izin ver yok edeyim demesi peygamberimizin karşı çıkması olayı.. ÖO:Enes b. Malik i işe gönderip enes in işe dalması ve peygamberimizin onu sokakta bulması olayı ÖO:İbrahim adlı oğlu öldüğünde ağlaması ÖO:Mekke nin fethinden sonra genel af ilan etmesi ÖO: Necranlı hristiyan bir grubun mescide ibadet yapmasına izin vermesi olayı ÖO:Peygamberliğini bırakması için müşriklerin cazip teklifine Güneşi sağ elime ayı sol elime verseler vazgeçmem demesi.. HZ.MUHAMMED HAKKI GÖZETİRDİ NOT: Haksızlık ve adaletsizlik bir toplumda huzursuzluğa yol açar. Kul hakkı çok önemlidir affedilmeyen günahtır. HILFU L-FUDUL(Erdemliler topluluğu) Peygamberimiz amcası ile haksızlıkları önlemek için bu gruba girmiştir. ÖO: Hırsızlık yapan Kureyşli bir kadına aracılık eden Usame ye suç işleyen kızım fatıma olsa cezasını verirdim demesi.. HZ.MUHAMMED DOĞAYI VE HAYVANLARI SEVERDİ NOT: Ağaç dikmeyi sever ve tavsiye ederdi. ÖO: Mekke nin fethine giderken köpek ve yavrularının rahatsız olmaması için ordu geçene kadar başlarına nöbetçi dikmesi olayı ÖO: Ağaçlara taş atan çocuğu uyarması ve hayvanlara fazla yük yüklenmemesini tenbihlemesi.. HZ.MUHAMMED ÇALIŞMAYI SEVER VE ZAMANI İYİ DEĞERLENDİRİRDİ NOT: Ebu talip ve Hz. Hatice ile hayatında Ticaret ile meşgul olmuştur. İslamı yaymak için çok çalışmıştır. NOT: Medine de SUFFE de Mekke de ise DARU L- ERKAM da bizzat ders vermiştir. NOT: Efendimiz.Bir baba, bir eş, bir peygamber, bir öğretmen, bir devlet başkanı, bir tüccar, bir komutan..idi hepsini mükemmel bir şekilde yapmıştır. ÖO: Bir sefer esnasında yemek hazırlığı yapılırken efendimizinde odun toplaması olayı ÖO: Efendimizin mescidi nebi yapılırken ve hendek kazılırken çalışması HZ.MUHAMMED SABIRLIYDI VE CESARETLİYDİ SABIR: Üzüntü ve sıkıntı ve acılara direnme gücü NOT:Doğmadan babasını, 6 yaşında annesini, 8 yaşında dedesini, fatıma kızı hariç 6 çocuğunuda kendi hayatında iken kaybetmiştir. ÖO: Uhut savaşında dağılmaya başlayan orduyu cesaretiyle toparlayıp dişinin kırılması ve yaralanması olayı ÖO: Hicret sırasında Hz. Ebubekir e Üzülme Allah bizimledir demesi

11 8. SINIFLAR TEOG 4. ÜNİTE özetleri HAZIRLAYAN: EBUBEKİR YILDIZ ***************************************************************************************************************** KAZANIMLAR: 1- Dini anlamada ve sorumlulukta aklın önemini yorumlar. 2- Kur an ın aklı kullanmaya verdiği önemi örneklerle açıklar. 3- Kur an ın doğru bilgiyi teşvik ettiğine ayetlerden örnekler verir. 4- Vahiy, akıl ve duyuların Kur an a göre bilgi edinme yolları olduğunu açıklar. 5- Taassubun zararlarını ve doğru bilginin kişiyi taassuba düşmekten korumadaki önemini açıklar. 6- Hz.Yusuf un yaşadığı zorluklara rağmen ahlaklı davranmayı seçmesinin nedenlerini gerekçeleri ile açıklar. ******************************************************************************************************* AKIL: Kişinin doğru ile yanlışı ayırt edebilme kabiliyetidir. Aynı zamanda tüm sorumluluğun ön şartıdır. MÜKELLEF: Kişinin Allah ın emir ve yasaklarından sorumlu hale gelmesidir. Mükellefin şartları: 1-Akıllı olmak 2-Ergenlik çağına girmek 3-Müslüman olmak Mükellef ile ilgili durumlar: *FARZ:Kesinikle yapmamız gerekenler (Ö: 5 vakit namaz, Oruç,Zekat,Hac) *VACİP: Farz kadar kesin olmamakla beraber yapmamız gerekenler (Ö: Kurban kesmek, fıtır sadakası,adak kurbanı gibi) *SÜNNET: Peygamberimizin farz ve vacip dışında yaptığı güzel işler Ö: Sadaka vermek,umre, Selamlaşma, diş temizleme gibi) *MÜSTEHAP: Yapıldığında sevap yapılmadığında günah olmayan durumlar (Ö: Nafile namaz kılmak ) * MÜBAH: Yapıldığında veya yapılmadığında sevapgünah olmayan durumlar ( Ö: Yemek yeme, uyumak) *HARAM: Kesinlikle yasak olan iş ve davranışlar (Ö: İçki içmek,hırsızlık yapmak, Adam öldürmek gibi) *MEKRUH: Haram kadar kesin olmamakla beraber yapılması hoş olmayan işler ( Ö: Sünnet işleri mazeretsiz terk etmek) *MÜFSİD: Başlanmış bir ibadetin bozulması NOT: Kur an insanın aklını kullanmasını düşünmesini ister..yüce Allah ın varlığını anlamamızı, gücünü kavramamızı ister düşünme hayatı anlamlandırmamıza katkı sağlar NOT: İnsanın tabiatı Allah ı anlamak için düşünmesine TEFEKKÜR ETME/TEMAŞA ETME denir. NOT: Öğrenmek+Anlamak+Uygulamak=Aklı kullanmak KURAN A GÖRE BİLGİ EDİNME YOLLLARI 1-AKIL 2-DUYU ORGANLARI 3-VAHİY NOT: Duyu organlarımızla gözlem yaparız ve aklımızla doğru ile yanlışı birbirinden ayırırız. Vahiy: Allah ın emir ve yasaklarının Cebrail adlı melek aracılığıyla peygamberimize gelmesidir. NOT: Aklımızla Matematik gibi ilimleri, Duyu organlarımızla deney ve gözlem ilimlerini fen bilimleri gibi vahiyle ise Ahiret,cennet,cehennem,melek gibi bilgilere ulaşırız NOT: Kuran a göre Rüyalar kesin bilgi içermeyen Falcılık ve astroloji Kahinler doğru bilgi kaynağı değildir TAASSUP/ BAĞNAZLIK/TUTUCULUK NOT:Bir fikre, bir düşünceye,bir inanışa körü körüne bağlanıp ondan başkasını kabul etmemeye denir. Mutaassıp: Taassub sahibi kişiye denir. NOT: Mutaassıp kişi inatçı, aşırı taraftar tutma, başkalarına üstünlük ve farklı görüşlere tahammülsüzlük besler Taassubun özellikleri *Düşüncesini tartışmaz *Başka düşüncelere saygı göstermez *Kendi düşüncesini zorla kabul ettirmeye çalışır *Bilgisizlikte-Cehaletten kaynaklanır NOT:Ayet ve hadislerdeki ATALARIMIZDAN böyle gördük tabiri tamamen bağnazlıkla ilgilidir. NOT: Taassup bilgisizce taklittir, Taassup ön yargıdır, taassup körü körüne bağlanmaktır. NOT: Kuran Doğru bilgiye önem verir Doğru bilgi: *Gerçek,güvenilir ve kesin olmalıdır *Zanna ve tahmine dayanmamalıdır. NOT: Allah ın ayetlerini *Göz------Görür *Kulak------Duyar *Akıl------Düşünür,anlar,kavrar *Kalp-----İnanır NOT: Kur an a göre taassuptan kurtulma yolu AKLI KULLANMAKtır. Akla başvurmama taassuba götürür. ÖO: Karganın biri güzel yürüyen bir keklik görür onun gibi yürümeye çalışır. Tek gayesi keklik gibi yürümektir. Keklik hiçbir şey aslı gibi olmaz der. Karga laf dinlemez hem keklik gibi yürüyemez hemde kendi yürüyüşünü unutur ve gülünç duruma düşer

12 MERHAMET VE SEVGİ ÖRNEĞİ HZ. YUSUF Not:Kur an da Yusuf peygamberin kıssası Yusuf suresinde anlatılır NOT: Yusuf peygamberin kıssası Kur an da KISSALARIN EN GÜZELİ diye geçer KISSANIN ÖZETİ ***Hz. Yusuf yakub peygamberin 12 oğlundan biridir ***Rüyasında 11 yıldız güneş ve ayın kendine secde ettiğini görür.( Rüya ilerde peygamber,önemli kişi olacağına işarettir) ***Babası Yusufu çok sevdiği için kardeşleri onu kıskanır ***Piknik bahanesiyle onu götürüp kuyuya atarlar ve kurt yedi derler ***Kuyudan bir kervan çıkarır ve mısır vezirine köle olarak satılır. ***Kendisine atılan bir iftiradan dolayı uzun yıllar zindanda kalır ***Peygamber oldu ve rüya yorumlama mucizesi verildi ev zindan arkadaşlarının rüyasını yorumladı ***mısır hükümdarının yedi zayıf ineğin yedi besili ineği yediği / yedi yeşil başağın yanında yedi kuru başak gördüğü rüyayı.. 7 yıl bolluk sonra 7 yıl kıtlık diye yorumlar ***Bu duruma çözüm bulmasını isteyen kral hapisten çıkarıp Hz. Yusuf u devlet hazinesinin sorumluluğuna getirir. ***Kıtlık zamanı buğday dağıtmaya başlayınca kardeşelri Kenan( Filistin) ilinden gelirler. Hz. Yusuf onları tanır. ***Onları affeder ve babalarınıda mısır a getirip mutlu bir hayat yaşarlar. ***Babası ve annesini tahta oturttu ve kardeşleri ona saygı gösterdiler ve çocukken görülen rüya gerçekleşmiş oldu ***Uzun yıllar Mısır ı adaletle yönetmiştir. Kıssadan alınacak dersler Kıskançlık kötü bir duygudur. Darda kalsakta ümidimizi yitirmemeliyiz Affetmek güzeldir Allah yolunda olan kazanır Şer gördüklerimizde hayır olabilir Emanete sahip çıkmalıyız Emanetin karşılaşabileceği kötü durumları söylememeliyiz

13 8. SINIFLAR TEOG 5. ÜNİTE özetleri HAZIRLAYAN: EBUBEKİR YILDIZ ***************************************************************************************************************** KAZANIMLAR: 1- İslam dininin yasakladığı kötü alışkanlıkları ayet ve hadislerden örneklerle açıklar. 2- Kumar, alkollü içki ve uyuşturucunun bireysel ve toplumsal zararlarını örneklerle açıklar. 3- Sigaranın birey ve toplum sağlığı açısından zararlarına örnekler verir. 4- Kötü alışkanlık ve davranışların nasıl başladığını açıklar. 5- Kötü alışkanlık ve davranışlardan kaçınmaya yönelik çözüm önerilerinde bulunur 6- Başkalarına zarar vermenin kul hakkını ihlal anlamına geleceği bilinciyle kul hakkı konusunda duyarlı olur. ******************************************************************************************************* İSLAM DİNİNE GÖRE KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR 3-Her türlü içki, sigara gibi kötü alışkanlıkların olduğu yerlerden uzak durmalıyız **İslam AKLI, CANI, NESLİ, MALI, DİNİ korumayı 4-Boş zamanlarımızı faydalı işlerle değerlendirmeliyiz esas alır 5-Kötü alışkanlıklar hakkında bilgi sahibi olmalıyız 6-İyi ahlaklı kişileri örnek almalıyız 7-Devlet ve aile üzerine düşen görevleri yerine getirmelidir **içki bütün kötülüklerin anasıdır ( hadis) ( İçki sarhoşlukla aklı yok ettiği için kişi içki ile sarhoş olduğunda tüm kötülükleri yapabilir. Yani içki kötülüklerin kaynağı-anasıdır) KÖTÜ ALIŞKANLIKLAR 1-Alkollü içki içmek 2-Uyuşturucu kullanmak 3-Sigara-nargile içmek 4-Kumar oynamak **KUMARIN ZARARLARI** 1-Borçlanmaya sebep olup aileleri ekonomik sıkıntıya sokar 2-Çalışarak kazanma yerine hile ve tembelliğe sevk eder 3-Kin,düşmanlık tohumlarının atılmasına sebep olur 4-Ruh sağlığını bozar 5-Zaman israfıdır NOT: Kötü alışkanlıklardan korunmada Bireyin, okulun,ailenin devletin üzerine düşen görevler vardır Birey: Sakınacak, seçimini tercihini iyi yapacak Okul: Eğitim verecek, kötülüklerini anlatacak Aile : Çocuğunun takibini yapacak koruyacak Devlet: Yasal düzenlemelerle bireyleri koruyacak. 18Yaş altı sigara satılmaması, filmlerde içki sigara sahnelerinin buzlanması,dumansız hava sahası gibi uygulamalar **Sen kendini faydalı şeylerle meşgul etmesen, faydasız işler seni meşgul eder**( Güzel söz) NOT: Günah ve düşmanlıkta yardımlaşmayın ayeti kötü alışkanlıklar karşısında duyarsız kalmamayı ifade eder NOT: Alkol ve uyuşturucu: Beyni etkiler-iradeyi zayıflatır-sağlıklı düşünmeyi engellediği için haramdır NOT: Kumar el emeği ve çalışmayı yok ettiği için haramdır NOT: Sigara israf, sağlığa zarar, kul hakkı boyutuyla yasaktır. ****Kendi elinizle kendinizi tehlikeye atmayın( bakara- 195) ayeti kötü alışkanlıklarla ilgilidir. NOT: Anayasanın 58. Maddesine göre devlet gençleri kötü alışkanlıklardan korumalıdır. KÖTÜ ALIŞKANLIKLARA BAŞLAMA NEDENLERİ 1-Merak 2-Özenti-taklit 3-Arkadaş etkisi( Üzüm üzüme baka baka kararır) 4-Kendini kanıtlama isteği 5-Kişilik özellikleri ( İrade zayıflığı vs) ve ergenlik çağı sorunları 6-Bir kereden bir şey olmaz yanılgısı 7-Ailevi sorunlar 8-Sıkıntılardan kurtulma isteği 9-Bilgi eksikliği 10-Kitle iletişim,internet,film,dizilerin etkileri KÖTÜ ALIŞKANLIKLARI NASIL ÖNLERİZ 1-Kötü arkadaş gruplarından uzak durmalıyız 2-İyi bir arkadaş çevresi içinde bulunmalıyız NOT: YEŞİL AY kötü alışkanlıklarla mücadele eden bir kuruluştur. ***Çoğu sarhoş eden şeyin azıda haramdır( Hadis) NOT:** AMATEM ( Alkol ve Madde bağımlıları Araştırma Tedavi Merkezi) Kötü alışkanlıkları tedavi eden bir devlet kuruluşudur. KUL HAKKI: Kişilere verdiğimiz her türlü kötülük ve haksızlık yani maddi manevi zarardır. ***Affedilmeyen iki günahtan birisidir [ Kul hakkı/şirk(allaha ortak koşma)] ***Peygamberimiz kul hakkıyla ahirete gidip orada kazandığı sevapları kaybeden kişiyi iflas eden kişiye(müflis) benzetmiştir. **Sadece dünyada helalleşme ve ahirette hesaplaşmayla bu günah biter. ***Kul Hakkı çok geniş kavramdır. Havayı kirletmekaçak elektrik kullanma/okul eşyalarına zarar verme/trafik kurallarına uymama/kişilere yapılan kötü söz lakap takma/kişilerin hoşlanmayacağı her türlü fiil **Kişilerin hakkı olduğu gibi kurumların devletlerin milletlerinde hakkı vardir. Komşu hakkı/ ana-baba hakkı/öğretmen hakkı.