UNESCO ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Programı: Tarihçe ve Süreçleri. Esra HATİPOĞLU UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Sektör Uzmanı

Transkript

1 UNESCO ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Programı: Tarihçe ve Süreçleri Esra HATİPOĞLU UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Sektör Uzmanı

2 UNESCO nun Kuruluşu UNESCO (Kuruluş) Sözleşmesi, 20 Mayıs 1946 tarih ve 4895 sayılı Kanunla yürürlüğe girmiştir. Türkiye, 16 Kasım 1945 tarihinde kurulan UNESCO nun 20 kurucu üyesinden biridir. UNESCO, 195 tam ve 8 ortak üye ile BM nin en yüksek üye devlet sayısına sahip örgütlerinden biridir.

3 UNESCO nun Kuruluş Amacı Barışı insanların zihninde inşa etmek Politik ve ekonomik anlaşmalar sürdürülebilir barışın inşası için yeterli değildir. Barış, insanlığın ahlaki ve entelektüel dayanışması, birliği üzerine inşa edilmelidir.

4 UNESCO nun Yapısı ve Karar Organları Yürütme Kurulu Genel Konferanslarda seçimle belirlenen 58 üye devletten oluşur. Yılda 2 kez toplanır. Genel Konferansı hazırlar. Genel Konferansta alınan kararların yürütülmesini sağlar. Genel Konferans Üye devletlerin temsilcileri ile tek rakamlı yıllarda 2 yılda bir toplanır de 37. Genel Konferans gerçekleştirilmiş, 2015 te ise 38. Genel Konferans yapılacaktır. Yürütme Kurulu üyelerini seçer ve 4 yılda bir seçilen Genel Direktörü atar. Program ve bütçeyi kabul eder. Yürütme Kurulu kararlarını onaylar. Genel Direktör UNESCO yu temsil eder, yürütmenin başkanıdır. Genel Konferans ve Yürütme Kuruluna öneri hazırlar, bütçe, plan ve program taslaklarını sunar. UNESCO memurlarından gerçekleştirir. oluşan sekretaryayla kararların icrasını

5 Yürütme Kurulunda Türkiye bugüne kadar şu isimler tarafından temsil edilmiştir: Reşat Nuri Güntekin ( ) Ahmet Kutsi Tecer ( ) Prof. Dr. Bedrettin Tuncel ( ) Prof. Dr. Erdal İnönü ( ) Prof. Dr. Talât S. Halman( ) Prof. Dr. Orhan Güvenen ( ) Not: 2005 yılında kişilerin temsili ortadan kalkmış, ülke temsili sistemi getirilmiştir yılından bu yana ise Türkiye Yürütme Kuruluna aday olmamıştır.

6 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu UNESCO (Kuruluş) Sözleşmesi 7. Maddesi gereği kurulan Millî Komisyonlar, UNESCO nun ulusal düzeydeki temsilcileridir. Madde VII: «1.Her üye devlet, eğitim, bilim ve kültür işleriyle ilgili belli başlı kurullarını kuruluşun çalışmalarıyle temasa getirmek maksadiyle özel şartlarına uygun tertibat alacaktır. Bu iş, tercihan Hükümeti ve bu gibi kurulları geniş ölçüde temsil eden bir Millî Komisyon teşkili yolu ile yapılmalıdır. 2.Millî Komisyonlar veya millî işbirliği kurulları, kuruluşa ait meseleler hususunda, bulundukları yerlerde Genel Kuruldaki murahhaslarına ve Hükümetlerine danışmanlık edecekler ve kuruluşu ilgilendiren işlerde irtibat vasıtaları vazifesini göreceklerdir.»

7 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu UNESCO Türkiye Millî Komisyonu 25 Ağustos 1949 tarih ve sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla kurulmuştur.

8 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Hizmet Binası

9 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu nun Amaçları Yurt düzeyinde UNESCO fikrini yaymak, Çeşitli yollar ve araçlarla UNESCO nun amaç, program ve faaliyetleri konusunda kamuoyunu aydınlatmak, UNESCO nun faaliyet alanına giren konularda ulusal düzeyde kurumlar arası işbirliğini sağlamak, UNESCO ile ilgili konularda hükümete danışmanlık yapmak.

10 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Genel Kurul 77 üye 4 yıl Yönetim Kurulu Yapısı 15 üye (Genel Kurul tarafından seçilir) 4 yıl Denetim Kurulu 3 üye (Genel Kurul tarafından seçilir) 4yıl İhtisas Komiteleri 5 15 üye (Yönetim Kurulu kararıyla, İK Yönergesi çerçevesinde kurulur.)

11 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Genel Kurulu ve Yönetim Kurulunu Oluşturan Kurum, Kuruluş ve Kişiler Daimi Kamu Kuruluşları (MEB, DB ve KTB) Diğer Kamu Kuruluşları, Yükseköğretim Kurumları, Özel Kuruluşlar, Sivil Toplum Kuruluşları, Tanınmış Kişiler

12 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Sekreteryası Millî Komisyon; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Denetleme Kurulu, Genel Sekreterlik ve İhtisas Komitelerinden oluşmaktadır. İhtisas Komiteleri, İzleme Grupları, Alt Çalışma Grupları önerir, Yönetim Kurulu karar verir, Sekretarya uygular

13 UNESCO Türkiye Millî Komisyonu nun Görevleri UNESCO Küresel Önceliklerine katkı vermek, STK ve kamu kuruluşları ile birlikte UNESCO hedefleri doğrultusunda danışmanlık kapasitelerini etkin bir şekilde kullanmak, UNESCO programlarını tanıtmak ve yürütülmelerine katkı sağlamak, Bölgesel/ Uluslararası işbirliği ağları oluşturmak, UNESCO deneyimlerini Türkiye ye aktarmak, UNESCO program ve projelerinde Türkiye nin görünürlüğünü artırmak.

14

15 UNESCO nun vizyonu barışın inşasına, yoksulluğun ortadan kaldırılmasına, sürdürülebilir kalkınmaya kültürlerarası diyaloğa eğitim, bilim, kültür, bilgi ve iletişim yoluyla katkı sağlamak.

16 UNESCO nun Sektörleri Eğitim Doğa Bilimleri Sosyal ve Beşeri Bilimler Kültür Bilgi ve İletişim

17 UNESCO ve Eğitim UNESCO, tüm bireylerin eğitim hakkına sahip olduğunun farkına varılması gerektiği ve eğitimin bireylerin gelişiminde, sosyal ve ekonomik kalkınmada temel rolü oynadığı inancıyla bütünsel bir eğitim vizyonu üstlenmiştir.

18 UNESCO nun Eğitim Teması 21. yy için Eğitim Hayat boyu Öğrenme Konuları Herkes için Okuryazarlık Öğretmenlerin Eğitimi İş ve Yaşam için Becerilerin Kazandırılması Eğitimde Kalkınmayı İzleme ve Koordine Etme Kadın ve Kız Çocuklarının Eğitimi Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Sağlık Eğitimi Eğitimde Bilgi ve İletişim Teknolojileri Demokrasi ve Evrensel Vatandaşlık Barış İnşa Etme Programları

19 UNESCO nun Eğitimsel Hedefleri Herkes İçin Eğitimin (EFA) gerçekleştirilmesini desteklemek; Eğitimde evrensel ve bölgesel öncülük sağlamak; Erken çocukluk döneminden yetişkinlik çağlarına kadar dünya çapında eğitim sistemlerini güçlendirmek; Eğitim yoluyla çağdaş ve evrensel sorunlara cevap vermek. UNESCO, Herkes için Eğitim i (EFA) sağlayarak bilgiye değer veren, barışı desteleyen, çeşitliliği destekleyen ve insan haklarını koruyan toplumlarla birlikte sürdürülebilir bir dünya inşa etmeye yardım etmeyi amaçlamaktadır.

20 UNESCO nun Bazı Eğitim Programları UNESCO nun eğitim alanında geliştirdiği önemli programlar arasında Herkes için Eğitim (EFA) ve Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim yer almaktadır.

21 UNESCO Orta Dönem ( ) Stratejisi Kapsamında Eğitim Sektörü Stratejik Hedefler 1) Herkes için kaliteli hayatboyu ulaşılabilecek kaliteli eğitim sistemleri geliştirmek, 2) Öğrenenleri yaratıcı ve evrensel sorumluluk sahibi yurttaşlar olmaları konusunda güçlendirmek, 3) Gelecekteki eğitim gündemini şekillendirmek.

22 Eğitim Sektörü Programları/Ağları UNESCO nun eğitim alanında geliştirdiği en önemli programlar: Herkes için Eğitim (EFA) Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Kardeş Okullar Ağı (ASPnet) UNESCO Kürsüleri ve UNITWIN Ağı

23 Eğitim Sektörü Programları/Ağları Herkes İçin Eğitim (EFA) Herkes için Eğitim Programı, birçok Birleşmiş Milletler Örgütünün işbirliğiyle UNESCO tarafından 1990 yılında başlatılmıştır yılında UNESCO üyesi devletler Senegal, Dakar da bir araya gelerek 2015 yılına kadar tüm bireylerin öğrenme ihtiyaçlarını karşılayan altı eğitim hedefi tanımlamışlardır.

24 Eğitim Sektörü Programları/Ağları Herkes İçin Eğitim (EFA) Çocukların, gençlerin ve yetişkinlerin temel eğitimden yararlanmasını hedefleyen küresel bir program olan Herkes İçin Eğitimin temel ilgi alanları; temel eğitim, yetişkin okuryazarlığı, cinsiyet eşitliği daha doğrusu eşitsizliği ve eğitimde kalite sorunu gibi konulardır.

25 Eğitim Sektörü Programları/Ağları Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim, kilit sürdürülebilir kalkınma konularını eğitim ve öğretime dâhil etme anlamına gelmektedir. Bu konular: Biyoçeşitlilik Âfet Riskini Azaltma Yoksulluğun Azaltılması Sağlık Barış ve İnsan Güvenliği Sürdürülebilir Kentleşme İklim Değişikliği Eğitimi Kültürel Çeşitlilik Toplumsal Cinsiyet Sürdürülebilir Yaşam Biçimleri Su

26 Eğitim Sektörü Programları/Ağları Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Sürdürülebilir bir geleceği şekillendirmek için tüm bireylerin bilgi beceri ve insani değerleri edinmelerine olanak tanır, Öğrenen bireyleri davranışlarını değiştirmeye yönelten ve motive eden katılımcı öğrenme ve öğretme yöntemleri gerektirir, Eleştirel düşünme, geleceğe yönelik senaryoları hayal edebilme ve işbirliği ile karar verme becerilerini geliştirir.

27 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) UNESCO tarafından 1953 yılında kurulan, Türkiye nin de içlerinde bulunduğu 181 ülkeden oluşan evrensel bir eğitim ağıdır. Okul öncesi, ilköğretim, ortaöğretim, teknik okullar ve öğretmen eğitimi enstitüleri gibi çeşitli üye kuruluşlar, uluslararası anlayış, barış, kültürlerarası diyalog, sürdürülebilir kalkınma ve kaliteli eğitim yararına çalışırlar.

28 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) ASPnet tamamıyla uluslararası bir ağ olup, farklı ülke ve kıtalardaki okullar arasındaki yakın bağlantıları ve yaygın projeleri desteklemektedir. Uluslararası işbirliği için, UNESCO nun işlevine bir katalizör olarak katkı sağlamaktadır. Bu projeler, bölgesel, bölgelerarası ve uluslararası düzeyde büyük deneysel projelerdir ve edinilen bilgi ve deneyimin, eğitim yoluyla aktarılması şeklinde gerçekleştirilmektedir.

29 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Tüm düzeyden öğretmen ve öğrencileri bir araya getiren, kaliteli eğitim için yeni yaklaşımlar düzeneğidir. Üye kurum ve kuruluşlar, yenilikçi eğitim yöntemlerini ve öğrenenleri toplum içinde aktif katılıma hazırlayan içeriği sürekli olarak tanımlama, deneme, değerlendirme hâlindedirler.

30 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Misyon 1953 yılında ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Programı oluşturulurken, UNESCO ideallerini somut eylemlere çevirmek amaçlanmıştır. ASPnet okulları barış için aracı ve olumlu yönde bir değişim için temsilcilerdir: yılında Dakar da düzenlenen Dünya Eğitim Forumu nda benimsenen Herkes İçin Eğitim (EFA) 6 Hedefini gerçekleştirmekte etkilidirler; - Birleşmiş Milletler Kalkınma Hedefleri doğrultusunda çalışırlar; - Eğitim, Bilim, Kültür, Bilgi ve İletişimde UNESCO nun strateji ve hedeflerinin uygulanmasına katkıda bulunurlar; - Herkes için kaliteli eğitim yenilikçi yaklaşımlarında düşünce laboratuvarları olarak hizmet verirler; - Öğrenmeyi öğrenme, becerileri öğrenme, birlikte yaşamayı öğrenme gibi 21. Yy için eğitim temel yapı taşlarını kaliteli eğitim iyi örnek uygulamalarına dönüştürürler.

31 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Nasıl ASPnet Okulu Olunur? ASPnet e dâhil olmak için başvurmadan önce ASPnet in çalışma alanları ve etkinlikleri ile ilgili bilgi sahip olmak gereklidir. İlk aşama olarak Okullar, ASPnet in çalışma alanlarının bir veya birkaçıyla ilişkili ve barış, sevgi, birlik ve saygının bütünleştirildiği eğitimsel bir proje hazırlamalı ve kendi ülkelerinin Millî Komisyonlarının ve Ulusal Koordinatörlerinin dikkatine sunmalıdırlar. Eğer Millî Komisyon ve Ulusal Koordinatör projeyi kabul ederse, aday okul Millî Komisyona gönderilmek üzere başvuru formunu doldurur. Millî Komisyon, projeyi ve okulun ASPnet e üye olmasını desteklediğini belirten bir yazı ile başvuru formunu UNESCO Genel Merkezindeki Uluslararası Koordinatörüne iletir.

32 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Nasıl ASPnet Okulu Olunur? Okulun ASPnet e dâhil olması kabul edildiği takdirde; okul, üyeliğe kabul edildiğine ilişkin bir mektup ve sertifika alır. ASPnet ile uzun dönemli ilişkiyi sağlamak için, bazen bir deneme süresine gerek duyulabilir. İlgili okullar iki ya da üç yıllığına ASPnet ile işbirliği içinde olan okul unvanını alır. Bu durum, hem okullara hem de ulusal ASPnet e birbirlerini tanıma süresi verir. ASPnet e dâhil olan okullar her yıl düzenli olarak ASPnet Yıllık Raporu nu doldurup, Millî Komisyona göndermelidirler.

33 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) ASPnet Çalışma Alanları ASPnet okul ve öğretmenleri, birbiriyle ilişkili çeşitli alt konuları da kapsayan, 4 ana çalışma temalarından biri ya da birkaçı üzerine disiplinler arası pilot projeler yürütmeye teşvik edilmektedir. ASPnet Programı 4 tema üzerine odaklanmaktadır: Dünya Sorunları ve Birleşmiş Milletlerin Rolü Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim Barış ve İnsan Hakları Kültürlerarası Öğrenme

34 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Dünya Sorunları ve Birleşmiş Milletlerin Rolü: ASPnet Okulları; barış, yoksulluk, HIV ve AIDS, çevre kirliliği, iklim, okuryazarlık, kültürel kimlik, cinsiyet, çocuk işçiler gibi UNESCO ve Birleşmiş Milletler öncelikleriyle bağlantılı etkinlikler seçerler. Hedefler: - Giderek karmaşık hâle gelen ve küreselleşen dünyadaki problemlerin yerel, ulusal ve uluslararası boyutlarını anlama, - Öğrencileri Birleşmiş Milletler sistemi ile tanıştırma, - Olası çözümleri araştırırken uluslararası işbirliğinin önemi konusunda farkındalık yaratma.

35 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim: İklim değişimi, küresel gıda krizi ve devam eden finansal ve ekonomik krizler, küreselleşen bir dünyada toplumlarımızın başa çıkmak zorunda olduğu sürdürülebilirlik konularına örnek teşkil eder. Sürdürülebilir kalkınma kavramı; toplum, çevre, ekonomi ve bunların temelini oluşturan boyut olarak kültürden oluşur. Değerler, çeşitlilik, bilgi, dil ve kültürle ilgili dünya görüşleri, Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitimin belirli ulusal bağlamlarda uygulanmasını etkiler.

36 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Hedefler: - Toplum: Toplumsal kurumları ve bu kurumların dönüşümde, kalkınmada rollerini anlama; sosyal adaleti, toplumsal cinsiyet eşitliğini, insan haklarını, demokratik ve katılımcı sistemleri, sağlığı teşvik etme; - Çevre: Fiziksel çevrenin kaynakları ve kırılganlığı, insanların eylemlerinin çevre üzerindeki etkileri, iklim değişimi, çevresel koruma (su eğitimini de içeren) konularında farkındalığı artırma; - Ekonomi: Ekonomik büyümenin potansiyellerine ve limitlerine, toplum ve çevre üzerindeki etkisine, sorumlu ve sürdürülebilir tüketime ve kırsal kalkınmaya duyarlılık yaratma.

37 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim örgün eğitim sistemine dâhil edilmesi gereken farklı bir konu gibi görülmemelidir. Sürdürülebilir Kalkınma için Eğitim içerikten ziyade yöntem ile ilgilidir ve uluslararası ve bütüncül bir yaklaşımı teşvik eden geniş öğretme ve öğrenme sürecidir. Eğitimsel süreçte kritik ve yaratıcı düşünmeyi teşvik eder.

38 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Barış ve İnsan Hakları: Kuruluşundan bu yana ASPnet Okulları, özellikle eğitim yoluyla barış ve insan hakları, hoşgörü ve demokratik vatandaşlığın teşviki için etkinlikler yürütmektedir. Hedefler: - Irkçılık, zenofobi (yabancı düşmanlığı), dışlama, ayrımcılık ve anlayışsızlığın tüm biçimlerini ortadan kaldırma; - Demokrasi eğitimi, yurttaş sorumluluğu, kritik düşünme, hoşgörü ve şiddetsiz çatışma çözümünü güçlendirme; - Teoride ve uygulamada insan haklarına farkındalık yaratma, öğrencileri kendilerinin ve başkalarının hak ve sorumluluklarına duyarlı hâle getirme.

39 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Kültürlerarası Öğrenme: Toplumlar giderek çok kültürlü ve içinde birden çok etnik yapı barındıran hâle geldikçe, bu çeşitliliği teşvik etmenin önemi de artmaktadır. Hedefler: - Farklı kültürlere, hoşgörü ve saygıyı artırma; - Genç bireylerin kendi kültürleri hakkında daha çok şey öğrenmelerini, kültürel bağlarını artırmalarını sağlama; - Bugünün küresel problemlerini çözmek için uluslararası işbirliğinin gerekliliği konusunda farkındalık yaratma.

40 ASPnet (Kardeş Okullar Ağı) Bir ASPnet Okulu olma kriterleri nelerdir? ASPnet e üye olmak uzun dönemli bir sorumluluk gerektirir. Üyelik, Okul ve UNESCO arasında manevi bir anlaşma oluşturur. Bu anlaşma, Okul ve Millî Komisyon arasında bir sözleşme ile desteklenebilir. Bir ASPnet Okulu için zorunluluklar nelerdir? Bir ASPnet Okulu aşağıdakileri yerine getirmelidir: - Millî Komisyon ile Okul arasında bağlantıyı kurabilecek bir koordinatör atamak, - Başvuru formunda belirtilen projeyi yürütmek, - Projeye öğrencileri, öğretmenleri ve velileri dâhil etmek.