AFRİKA BÜLTENİ. Ocak - Nisan Afrika Araştırmaları Merkezi Kırklareli Üniversitesi

Transkript

1 AFRİKA BÜLTENİ Ocak - Nisan 2018 Afrika Araştırmaları Merkezi Kırklareli Üniversitesi 1

2 TİKA nın Afrika daki Projeleri Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Kenya da zihinsel ve bedensel engelli öğrencilerin sosyal ve eğitim hayatlarına katkı sağlamak amacıyla engelliler okuluna bağış yaptı. TİKA, Başkent Nairobi deki engelliler okulu Waithaka Special School a, masa, sandalye, dikiş makinesi, atölye malzemeleri, engelli tuvaleti ve oyun parkı dahil olmak üzere çok sayıda teknik ekipman desteği sağladı. Ayrıca TİKA, iç savaş nedeniyle hasar gören Somali Parlamento binasını yeniden inşa edilmesi hususunda yapılacak çalışmaları düzenlemek için bir protokol imzaladı. Yeni Somali parlamentosunun 7 kattan oluşacağı belirtiliyor. TDV den Afrika ya 48 Yeni Su Kuyusu Türkiye Diyanet Vakfı (TDV) tarafından başlatılan Bir Damla Hayat projesi kapsamında, Burkina Faso, Çad, Kenya, Nijer, Sudan, Togo, Uganda ve Zimbabve de toplam 48 yeni su kuyusu hizmete sunuldu. Diyanet Vakfı ndan yapılan açıklamada, dünyada 800 milyondan fazla insanın temiz suya erişim sorunu yaşadığı belirtilerek, bu projeyle bölgenin ortalama yıllık temiz içme suyu ihtiyacının karşılanabileceği vurgulandı. Türkiye den Afrika ya Sağlık Hizmeti Türkiye, İslam Kalkınma Bankası nın (İKB) Kalkınma İçin İslami Dayanışma Fonu (ISFD) Önlenebilir Görme Engeliyle Mücadele Projesi kapsamında, Afrika da 1,5 milyon katarakt hastasına ışık olacak ve ihtiyacı bulunan çocuklara da 10 milyon gözlük dağıtacak. Sağlık Bakanlığı Müsteşarı Prof. Dr. Eyüp Gümüş tarafından yapılan açıklamada; İKB 5 yılda 100 bin ameliyat yapmış daha önce. Bize 'Yılda 100 bin ameliyat, 10 yılda 1 milyon ameliyat yapabilir miyiz' diye bir çalışmayı sundular. Biz 'orada daha fazla insana hizmet edelim, yardım edelim' dedik. Bunu 'yılda 1 milyona çıkaralım' diye bir girişimde bulunduk. İlk etapta 1,5 milyon ameliyatı 5 yılda yapacağız ama biz tüm hazırlıklarımızı yılda 1 milyon kişiye görme engeliyle mücadele kapsamında gözlerini açma noktasında ameliyatı gerçekleştirecek ortamı İKB ile çalıştık. İkinci aşamanın gözlük ihtiyacı olan çocuklara ulaşmak olduğunu ifade eden Gümüş, Şu anda o çocukların gözleri görmüyor. Burada da 1 milyonluk rakamı da 10 milyona çıkarıyoruz. Yani biz 2018 sonuna kadar 10 milyon çocuğu muayene edelim ve gözlüklerini verelim. dedi. Afrika da 33 milyon insanın gözle ilgili problemleri bulunduğu ve bunun % 75 inin tedavi edilebilir olduğu aktarılmaktadır. 2

3 Nijerya İlaç Sektörünün Yurt Dışına Bağımlılığı Batı Afrika ülkesi Nijerya da kullanılan ilaçların % 75 inin yurt dışından geldiği bildirildi. Ülkede üretilen ilaçların % 25 inin yan malzemelerinin de yurt dışından alındığı aktarılırken, ilaç sektöründen doğan yıllık gelirinin 800 milyon dolar ila 2 milyar dolar arasında olduğu vurgulanmaktadır. Türk Filmleri Afrika da Sinemaseverlerle Buluştu Yunus Emre Enstitüsü tarafından Güney Afrika Johannesburg da düzenlenen etkinlik kapsamında Babam ve Oğlum, Uzun Hikaye, Aşk Tesadüfleri Sever, 120 gibi Türk filmleri Güney Afrikalı sinemaseverlerle buluştu. Etkinlikle birlikte Türkiye ile Güney Afrika toplumları arasındaki kültürel ve sanatsal ilişkilere katkı sağlanması ve iki toplumun birbirlerini daha yakından tanıması hedeflenmektedir. Ayrıca Türkçe öğrenen Güney Afrikalılar etkinlik sayesinde Türkçe pratik yapma imkanına sahip oldular. Kenya, Hint Okyanusu ndan İçme Suyu Elde Edecek Kenya Lamu eyaletinde kuracağı yaklaşık 6,5 milyon dolar değerindeki su arıtma tesisiyle Hint Okyanusu nun tuzlu suyundan içme suyu elde edecek. Tesis, hizmete geçtiğinde deniz suyunu içilebilir hale getirerek kıyı bölgesinde yıllardır süren su sorununu aza indirecek. Dünya Bankası ile ortaklaşa yürütülen proje kapsamında yaklaşık 35 milyon dolar değerinde su ve sanitasyon geliştirme programı başlatıldığı belirtilmektedir. Yaklaşık 3 yılda tamamlanması öngörülen su arıtma tesisiyle ülkenin kıyı kesimindeki birçok eyalete günlük 180 bin metreküp içilebilir su ulaştırılması hedefleniyor. Kaynakça: Dünya Bülteni, AA, Reuters, NY Times, The Economist, Cnbc News. 3

4 TÜRKİYE AFRİKA DIŞ TİCARETİNE GENEL BİR BAKIŞ 4

5 Afrika ile İkili Ticaret Türkiye nin hem 1984 sonrası hem de 1996 sonrası Afrika ülkeleriyle olan dış ticaret verileri incelendiğinde, ticaretin büyük bir kısmının kıtanın kuzeyi ve güneyi ile gerçekleştiği gözlemlenmektedir. İkili ticarette ilk 5 ülkeyi Mısır, Cezayir, Güney Afrika, Libya ve Fas almaktadır. Özellikle 2008 Mortgage Krizi sonrası Avrupa Birliği ne üye ülkelerde oluşan talep daralması Türkiye nin dış ticaretini Kıta Afrikası na yöneltmesine sebep olmuştur. Avrupa da oluşan durgunluk döneminin Türkiye ekonomisi üzerinde olası etkileri bu stratejiyle hafifletilmeye çalışılmıştır. Bu strateji 1980 lerin başından beri süre gelen Afrika ile olan ticarette hacimde genişleme ile mal grupları bazında derinlik -çeşitlilik- kazanılmasının önünü açmıştır. Afrika ile Dış Ticaret Açık ve Fazlaları Aşağıda yer alan tablolardan da izlenebileceği üzere, genel bir değerleme ile Türkiye nin Kıta Afrikası ile gerçekleştirdiği ikili ticaretlerde dış ticaret fazlası verdiği göze çarpmaktadır. Kuşkusuz ki bu durumun altında yatan haklı sebep, Türkiye nin daha sermaye yoğun mal ve hizmet üretebilme kapasitesine ve Afrika ya kıyasla sahip olduğu nitelikli işgücüne sahip olmasıdır. Afrika da yer alan ülkelerle kıyas edildiğinde Türkiye nin daha fazla kişi başı gelire ve kalkınmışlık düzeyine sahip olmasına karşın, Türkiye ikili ticaretlerde kimi Kıta ülkelerine karşı dış ticaret açıkları vermektedir. Söz konusu açıkların - Güney Afrika Cumhuriyeti ni hariç tutacak olursak- Burkino Faso, Fildişi Sahili, Malavi vb. gibi göreceli olarak daha az ticaret hacminin olduğu ülkelerden oluşması, Türkiye nin Afrika ile olan ticaret profilinin olumlu diğer bir yanının altını çizmektedir. Türkiye nin diğer ülkelere kıyasla arası dönemde 8,67 milyar Dolar ile açık ara en fazla dış ticaret açık verdiği Güney Afrika Cumhuriyeti, Türkiye nin aynı zamanda üçüncü büyük ticaret ortağıdır. Güney Afrika yla olan ticarette açığa bağlı oluşan bu olumsuz tablo cari açık sarmalında olan Türkiye için düşündürücü ve önlem alınması gereken bir indikatör olarak karşımıza çıkmaktadır. Türkiye nin incelenen dönemde toplam 10 ülke ile dış ticaret açığı verdiği, söz konusu açıkların kayda değer olarak 837 milyon dolar ile Fildişi Sahili, 430 milyon dolar dolar ile Burkina Faso ve 200 er milyon dolar civarı ile Zaire, Mozambik ve Malavi ile gerçekleştiği görülmektedir. 5

6 Mısır Libya Cezayir Fas Tunus Sudan Etiyopya Angola Nijerya Kenya Senegal Liberya Tanzanya Benin Cibuti Moritanya Kongo Gine Togo Somali Madagaskar Ekvator Ginesi Kamerun Gabon Nijer Mauritius Gambiya Mali Sierra Leone Ruanda Namibya Eritre Uganda Cape Verde Seyşeller Oransal Dış Ticaret Açıkları Güney Afrika Cumhuriyeti Fildişi Kıyısı Burkina Faso Zaire(Kongo Dem. Cum.) Mozambik Malavi Zimbabve Zambia Gana Komorolar Orta Afrika Cumhuriyeti St. Helena Oransal Dış Ticaret Fazlaları 1,6E+10 1,4E+10 1,2E+10 1E+10 8E+09 6E+09 4E+09 2E

7 Arası Dış Ticaret Artış Hızları (%) Gine Bissau Botsvana Çad Somali Ruanda Mayotte Zaire(Kongo Dem. Cum.) Namibya Burkina Faso Moritanya Benin Mali Cibuti Madagaskar Liberya Sierra Leone Gana Nijer Mozambik Fildişi Kıyısı Gine Senegal Etiyopya Mısır Kongo Togo Fas Burundi Sao Tome ve Principe Mauritius Kamerun Tanzanya Zambia Uganda Tunus Nijerya Zimbabve Sudan Angola Gambiya Kenya Seyşeller Cape Verde

8 Libya Komorolar Cezayir Gabon Eritre Malavi Svaziland Güney Afrika Cumhuriyeti Ekvator Ginesi Orta Afrika Cumhuriyeti Lesotho St. Helena Yukarıdaki tablo incelendiğinde yılları arasında Türkiye nin Afrika ülkeleriyle olan ticarette ivmelenmeyi tarihsel olarak süregelen Cezayir, Fas, Mısır vb. önemli ticaret ortakları ile değil ticaretinin az olduğu ülkelerle yakalamış olduğu öne çıkmaktadır. Bu yapısal durum Türkiye nin kıtaya ticari anlamda daha fazla nüfus etmeye çalıştığını, irili ufaklı tüm Kıta ülkeleriyle ticari ilişkilerini artırma vizyonuna sahip olduğunu göstermektedir. Tablonun dikkat çekeceği bir diğer detayı ise Kıtada Türkiye nin 3.büyük ticaret ortağı olan Güney Afrika Cumhuriyeti nin ticari ilişkilerin -%38,78 bir azalışla zayıfladığı ve olumsuz yönde etkilendiğidir. Söz konusu azalışın ülkeyle olan dış ticaret açığımızı ne yönde etkilediği başka bir araştırmanın konusu olarak değerlendirilmelidir. Bununla birlikte tablonun bize gösterdiği dikkat çekici önemli başka bir olgu ise ilgili dönemde % 1220,11 lik artışla Türkiye nin 22. Büyük ticaret ortağı Zaire nin, % 389,22 lik artışla 12. Büyük ticaret ortağı Fildişi Sahili nin ve %404,48 lik artışla Mozambik in Türkiye ile ticarette edindikleri ayrıcalıklı konumlardır. 8

9 AFRİKA ARAŞTIRMALARI UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Tarihçe Afrika Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Afrika ile ilgili konularda kamuoyunun ve dış politika çevrelerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmek amacıyla tarihinde Kırklareli Üniversitesi Rektörlüğü ne bağlı bir birim olarak kurulmuştur. Merkezin Amacı Afrika kıtasındaki siyasi, ekonomik ve kültürel gelişmeleri takip ederek, Türkiye nin bu kıta ülkeleriyle ikili ve çok taraflı ilişkilerine ve bu ilişkilerin tarihi, kültürel, siyasi, ekonomik, sosyolojik ve jeopolitik yapısına yönelik bilimsel araştırmalar yoluyla özellikle araştırma ve uygulama projeleri planlamak ve yürütmek, bu kıtada faaliyet gösteren kamu ve özel kuruluşlara danışmanlık desteği ve gerekli uzmanların yetiştirilmesini sağlamaktır. Merkezin Çalışmaları Afrika Türkiye ilişkilerinin, tarihten gelen bağlarla birlikte gelişmesine katkıda bulunmayı sürekli kılabilmek için önümüzdeki yıllarda gerçekleştirmeyi hedef aldığı faaliyetler arasında öncelikli olarak Afrika konusunda bir uzmanlık kütüphanesi oluşturmak, alanla ilgili bir akademik bir dergi çıkarmak, ulusal ve uluslararası sempozyumlara ev sahipliği yapmak, Afrika haber bültenleri yayınlamak, ulusal ve uluslararası Afrika Merkezleriyle karşılıklı işbirlikleri geliştirmek, Afrika Büyükelçilikleriyle birlikte ortak kültürel etkinliklerde bulunmak, Afrika günleri düzenleyerek Afrika etkinlikleri oluşturmak ve Türkiye de Afrika üzerine çalışan uzmanlar yetiştirmektir. Bulunduğu coğrafi konum Kırklareli nden hareketle Trakya Bölgesi nde ve Türkiye de uluslararası konularda siyasi, ekonomik, kültürel, sosyal ve hukuki nitelikli bilimsel araştırma ve çalışmalar yapmayı, yurt içi be yurt dışındaki ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte ortak çalışmalar kapsamında bilgi birikiminin oluşturulması ve paylaşılmasını sağlamayı gaye edinen bir çalışma programı yürütmektir. E-Posta: Web: 9