ETKİLİ VE ÖZEL BİR ÖĞRETMEN EVRENSEL AHLAKİ DEĞERLERE SAHİP BİR ÖĞRETMEN

Transkript

1 ETKİLİ VE ÖZEL BİR ÖĞRETMEN EVRENSEL AHLAKİ DEĞERLERE SAHİP BİR ÖĞRETMEN İyi bir dinleyici Hoşgörülü Dürüst, açık ve güvenilir Özür dileyebilen Yüreklendirici ve yardımcı İşini büyük bir heyecanla yapan Kendisine güvenen, kendisiyle barışık olan Sempatik ve esprili Sevgi dolu bir insan 1

2 MESLEKİ BİLGİYE HAKİM BİR ÖĞRETMEN ALAN BİLGİSİ GENEL KÜLTÜR PEDAGOJİK FORMASYON İMAJI DÜZGÜN DAKİK BİR ÖĞRETMEN BEDENSEL BAKIM KIYAFET BAKIMI GELİŞİM KOLLEJİ ZAMANIN KIYMETİNİ BİLEN 2

3 İKİNCİ UĞRAŞ SAHİBİ OLAN ÖĞRETMEN BİLGİSAYAR ( web sayfası hazırlama ) YABANCI DİL RESSAMLIK YAZARLIK SALON SPORLARI TİYATRO PARADİGMASI GENİŞ ÇOK YÖNLY NLÜ BİR ÖĞRETMEN Günlük k Gazeteleri Takip Edebilme İyi Bir Gözlemci G Olma TV, Radyo Takip Edebilme Aylık k ve Haftalık k Dergileri Takip Edebilme Sinema ve Tiyatroyu Takip Edebilme 3

4 MUTLULUĞU ÖĞRETEN BİR ÖĞRETMEN İNSANLARI SADECE GELECEĞE HAZIRLAMA DEĞİL, GÜNLÜK YAŞANTILARINDA DA ETKİLİ OLABİLME. ŞİVESİ DÜZGÜN VE KİBAR BİR ÖĞRETMEN GÜZEL VE ETKİLİ KONUŞMA (DİKSİYON) Şükrü AKKAYA 4

5 ÖĞRETMENLİK VE İŞLEVLERİ ÖĞRETME GÖREVİ ÖĞRENME SÜRECİNE REHBERLİK ETME YARDIMCI OLMA ÖĞRENME HEDEFLERİNİ AÇIKLAMA GERÇEKÇİ ÖĞRENME AMAÇLARI OLUŞTURMA MESLEKİ / KONU ALANI UZMANLIK GÖREVİ YAŞAM BOYU ÖĞRENMEYE KATILMA MESLEKİ YENİLİKLERE AYAK UYDURMA GELİŞMELERİ YAKINDAN TAKİP ETME YAŞANILAN ANIN ÖTESİNE GEÇME GELİŞEN TEKNOLOJİ 5

6 ÖĞRENCİ DANIŞMANLIK GÖREVİ. ÖĞRENCİ FAALİYETLERİNİ YÖNETİN VE İYİ YAPILAN İŞİ ÖDÜLLENDİRİN ÖĞRENCİLERE GÜLÜMSEYİN VE GEREKİRSE ONLARLA BİRLİKTE GÜLÜN ÖĞRENCİLERLE OLAN İLİŞKİLERİNİZDE DOSTÇA VE NAZİK DAVRANIN HARİKA ETKİLİ BİR ÖĞRETMEN GEREKTİĞİ ZAMAN ÖĞRENCİYE ARKADAŞTIR ETKİN DİNLEME BECERİLERİ GELİŞTİRİN ÖĞRENCİLERİN YAPABİLECEKLERİNİN EN İYİSİNİ YAPMAYA TEŞVİK EDİN ETKİN DİNLEME YAPILIR H. İbrahim NİZAMN 6

7 NEDEN SİZ DE OLMAYASINIZ 7

8 Sınıf f yönetimi y ve öğretim Öğretmenin Etkili sınıf niteliği yönetimi Etkili Bir Öğretimin Değişkenleri Sınıfın iklimi. Sınıftaki etkileşim düzeni. Sınıftaki iyi ve olumlu ilişkiler. Öğrencilerin katılımı. Örgütlenme;görev paylaşımı. Davranış düzeni 8

9 Etkili bir sınıf yöneticisi olarak öğretmenin, sınıfı eğitim için hazırlaması, sınıf kural ve süreçlerini belirleyip, öğretmesi, öğretimini düzenleyip sürdürmesi, öğrencilerin uygun davranmasını sağlaması beklenir. Sınıf Yönetimi, eğitimin en ciddi ve belki de önemli alanıdır! Etkili ve başarılı bir öğretim ortamının şartı, iyi bir sınıf yönetimidir. 9

10 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Bireysel farklılıkları öğren ve saygı göster Öğretmenin bütün b öğrencilere aynı şekilde davranması yanlış ıştır. Çünk nkü onların n hepsi farklıdır.. Bu farklılıklara klara duyarlı olmadan başar arılı öğretim yapılamaz. Her öğrenci sınıftaki s derse aktif katılmak ister. Ancak bunun için i in onun ilgisine, bilgisine, gelişim im düzeyine, d zekasına, öğrenme stiline uygun bir ortamın olması gerekir. 10

11 Olumlu Sınıf S İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerin adlarını öğren ve onlara adları ile hitap et İnsanlara adları ile hitap etmek, bir çok iletişim im engellerinin aşıa şılmasını sağlar. İlk derslerde her öğrencinin kendisini geniş olarak tanıtmas tmasını sağla. Öğrenciler hakkında, onların n isimlerini hatırlatacak küçük k notlar al. Tartış ışmalarda öğrencilerin adlarını kullan. Olumlu Sınıf S İklimi Yaratma Becerileri Oturma düzenini d ayarla Öğrenciler sınıfta s ön n sıralarda s toplu olarak otursunlar, sınıfın s n her yanına na seyrek olarak dağı ğılmasınlar. Özellikle sınıf s f tartış ışmalarında masa ve sandalyelerin herkesin birbirinin yüzünüy görecek şeklide yeniden düzenlenmesi d iyi olur. Sınıfı statik ve sıkıcıs bir mekan olmaktan çıkartın 11

12 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Daha ilk derste öğrencilerden neler beklediğini açıkla Öğrenciler, öğretmenlerin gerek ders gerekse sınıf f yönetimi y konusunda kendilerinden ne beklediğini ini bilemezlerse huzursuz olurlar. Derse hazır r gelsinler, sınıf s f tartış ışmalarına katıls lsınlar, tartış ışmalarda kişilere ilere yönelik y hücum h etmesinler, herkesin fikrine saygı göstersinler, biri konuşurken urken sözünüs kesmesinler. Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerle konuşmak için derse erken gel ve onlardan sonra çık Bu anlarda kurulacak küçük k ilişkiler kiler,, olumlu bir sınıf f iklimi yaratmanın n başlang langıcıdır. Öğrenciler burada ders içindekinden i indekinden daha iyi soru sorarlar, beklenti ve endişelerini elerini dile getirirler. 12

13 Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri Öğrencilerin derse katılmaları için güvenli bir ortam sağla Hiçbir zaman öğrenci sorularını ve açıklamalarını gülünç bulmayınız ( aptalca bir soru gibi). Karşı iseniz, fikrinizi nazik bir şekilde açıklayınız. Birbirine saygısızca hücum eden öğrenci konuşmalarını engelleyiniz. Her öğrenci ile göz z teması kurunuz. Güzel görüşleri tahtaya veya saydama yazınız. Olumlu Sınıf İklimi Yaratma Becerileri İlk derste kuralları koyunuz ve konu anlatmaya başlayın. Siz ilk derste ıvır-zıvır bahanelerle ciddi bir şekilde derse başlamaz iseniz, daha sonra bu gelenek devam eder. Öğrenciler derste ciddiyeti ve disiplini severler (sevmez gözükseler bile). 13

14 Öğrenci doyumu ve başarısı için motivasyonun önemi Eğitimde motivasyonu u neler etkiler? 1- Öğretmen nitelikleri : Öğretmenin iyi bir model olması, coşkulu olması, sıcak ve empatik bir yaklaşımı taşıması motivasyonu arttırır. 14

15 Eğitimde motivasyonu u neler etkiler? 2- İklim değişkenleri enleri : Sınıf ortamının düzenli ve sıcak olması, başarıya yönlendiren ve destekleyen bir atmosferde olması, çok üst düzeyde olmayan bir yarışma havasının bulunması motivasyonu arttırır. Eğitimde motivasyonu neler etkiler? 3. Öğretim değişkenleri : Öğretimde konuya uygun bir giriş, eğitimin bireyselleştirilmiş olması, öğrencinin sürece dahil edilmesi ve geri bildirimin mümkün olması motivasyonu arttırır. 15

16 İSTENMEYEN DAVRANIŞLARA KARŞI STRATEJİLER 1- İsteneni çağrıştırıcı davranmak, 2- İstenen davranışa inandırmak, 3- İstenen davranışı güçlendirmek, 4- İstenen davranışı kolaylaştırmak, İsteneni çağrıştırıcı davranmak İstenen davranışın ne olduğu mesajını vermek! Sınıfta söz almadan konuşan öğrencilerin bu davranışlarını önlemek için öğretmenin el kaldırarak söz isteyenlere yönelerek, konuşmak isteyenler el kaldırarak söz almalı mesajını vermelidir. 16

17 İstenen davranışa inandırmak Öğretmenin istenmeyen bir davranış karşısında, ikna edici ve inandırıcı konuşma yapması! İzin almadan konuşmanız beni üzüyor. İzin almadan konuşmanız benim ve arkadaşlarınızın dikkatini dağıtıyor. Bu davranış sizin ve arkadaşlarınızın öğrenmelerini olumsuz etkiliyor İstenen davranışı güçlendirmek Öğretmenin, izin almadan konuşan öğrencinin, konuşmak istemesi durumunda ona yönelmesi.söylediklerini destekleyici ve cesaret verici uyarıcıları kullanması izin isteyerek konuşma davranışının görülme sıklığını artıracaktır. 17

18 İstenen davranışı kolaylaştırmak Söz almadan konuşan grubun istenmeyen bu davranışını önlemek için uygun ortamlar yaratmalıdır. Öğrencilerin görüş ve düşünceleri ile sürece etkin olarak katılımlarını mümkün kılan yöntem İSTENMEYEN DAVRANIŞLARIN DEĞİŞTİRİLMESİ 18

19 Sorunu anlamak Görmezden gelmek Uyarmak Öğretim sürecinde değişiklik yapmak Sorumluluk vermek Öğrenciyle konuşmak İdare ve aile ile konuşmak Ceza vermek ETKİLİ ÖĞRETİM İÇİN Öğrencilere karşı olumlu tutum (olumsuzlara bile) Mantıklı ve iyimser bir yaklaşım geliştirme Kontrol mekanizması yerine önlemeye dayalı bir yaklaşım Olumlu ve uygun davranışa yakın ilgi gösterme Belli öğrencilere özel ilgi göstermeme Öğretimde kesintiyi en alt düzeye indirgeme Kesintiye yol açan uygulamaları değiştirme Dönem başında sınıf yönetiminde ilkeleri saptama Kuralların gerekliliğini açıklama ve öğrencileri katma Az ve öz kural Uyanlara olumlu pekiştireç/ödül Öğrenciye değil, kabullenilmeyen davranışa yoğunlaşma 19

20 ETKİLİ ÖĞRETİM İÇİN Uygun olmayan davranışın olumsuzluklarını açıklamak İlgi çekmeye yönelik küçük disiplinsizliklerde görmemezden gelmek Ceza ile tehdit etmemek Alay etmemek/ özellikle kişiliği ile Sürekli olumsuz eleştiriden kaçınmak İleri derecede olumsuz durumları toplantı veya danışma yoluyla çözmek Anne-babalar, rehber öğretmenler ve okul yönetimi arasında işbirliği sağlamak Olumlu Öğretmen- Öğrenci ilişkisi (etkili iletişim) im) 20

21 İLETİŞİM VE ETKİLİ ÖĞRETİMDEKİ YERİ Kaynağın Yaşantı Alanı Alıcının Yaşantı Alanı Ortak Yaşantı Alanı ÇOKLU ÖĞRENME ORTAMI VE İLETİŞİM 3 Ç ÇOKLU SEMBOL KULLANIMI ÖĞRENME BİÇİMLERB MLERİ; ÇOKLU DUYU ORGANLARI ÇOKLU KANAL KULLANIMI MATERYALLER, YÖNTEM Y VE TEKNİKLER KLER ÇOKLU DÖNÜT D T KULLANIMI AÇILAMAMIŞ KODLAR! İLETİNİN N ANLAŞILAMI ILAMIŞLIĞI! I! ÇOKLU ÖĞRENME ORTAMI YARATIN! 21

22 İLETİŞİMİ ENGELLEYEN FAKTÖRLER Öğretmen-öğrenci renci güvensizlig vensizliği i ve karşı şılıklı duyuşsal özellikler (sevme-sevilme) sevilme) İletişim im amacının n algılanamamas lanamaması Ortak yaşant antı alanının n yetersizliği Öğrencilerin iyi tanınmamas nmaması Öğretmenin alan bilgisi yetersizliği Hazırl rlıksız z ders işlenii lenişi Öğrencinin sınıfta s bulunma amacını kavrayamaması ve hayal kurma Öğretilenlerin gerçek ek yaşamdaki amdaki önemine inanmama Sınıf f ortamının/ikliminin n/ikliminin uygunsuzluğu Uygun araç-gere gereçlerin sağlanamamas lanamaması Etkili iletişimi imi neler etkiler??? Sınıftaki öğrenci sayısının yüksek olması Programın (müfredatın) çok yoğun olması, Öğretmenlerin her öğrenci ile birebir ilgilenmesini ve konuşmas masının n zorluğu. u. Ayrıca her öğrencinin öğretmenle konuşmaya ve derse katılmaya çok istekli davranmaması. 22

23 Sınıftaki iletişimde imde öğretmen; etkili iletişim becerilerine sahip, etkin dinleyici, ben dili kullanan öğrenci fikirlerini kabul eden, takdir ve teşekkür eden, kontrollü cevaplar veren bir kişi olmalıdır. Daha iyi bir öğretmen-öğrenci iletişimi sağlamak için Öğretmen ulaşılabilir, tutarlı ve bağışlayıcı olmalıdır. Öğrencilere, yüksek ama ulaşılabilir hedefler, beklentiler göstermelidir. Tüm öğrenciler için kaygılanmalıdır; öğrenciler arasında ayrım yapmaktan kaçınmalıdır. Çok fazla övgü yapmaktan veya kusur bulmaktan kaçınmalıdır. Öğrencilerden, yaptığı dersle ilgili geri bildirimler istemelidir. Öğrencilerle resmi ilişkilerin dışında da ilişki kurabilmelidir. 23

24 Öğretmen, sınıfta s güvenilir g bir lider olmalıdır. Milyonlarca davranış ile oluşturdu turduğunuz unuz saygınl nlığınızı ters bir davranış ışla bir dakikada tüketebilirsiniz. Öğretmen, kendisi hakkında güvensizlik uyandıracak racak şeylerden kaçınmal nmalıdır. Sınıfa girdiğinizde inizde!!! -Sınıfın n karşı şısında, beden ağıa ğırlığınızı iki ayağı ğınıza eşit e dağı ğıtarak durunuz ve giriş sözlerinizi söyleyins (SINIF KARŞISINDA DİK D K VE DENGELİ DURUN) - Girişteki selamlama sözlerinizi s o andaki sınıf s gürültüsünden daha yüksek y sesle söyleyin s ve sessizce bekleyin. (SINIF GÜRÜLTG LTÜSÜNDEN YÜKSEK SESLE SELAMLA, DİK D K VE SESSİZ DUR - BEKLE) - Sınıf f sessizleşince ince alçak ak bir sesle derse başla. 24

25 ÇEŞİTLİ ÖNERİLER 1. ARA SIRA UFAK TEFEK DİSİPLD PLİN OLAYLARINI ŞAKAYA DÖNÜŞTÜRÜN. D N. 2. EĞLENCELE LENCELİ DURUMLARDA SINIFLA BİRLİKTE GÜLERSENG LERSENİZ Z SINIFI KONTROL EDEMEZ HALE GELMEKTEN KORKMAYINIZ. 3. ÖĞRENCİNİN N HİÇH BİR R SORU SORMAKSIZIN İTAATKAR DAVRANMASININ ARZU EDİLİR BİR ŞEY OLMADIĞINI INI BİLİNİZ. B 4. BİR B ÖĞRENCİYİ UYARMANIZ GEREKİYORSA BUNU HERKESİN ÖNÜNDE NDE YAPMAYINIZ. 5. DİSİPLD PLİN N SAĞLAMANIN BİRÇOK B ÖĞRETMENİN İDDİA ETTİĞİ KADAR ÖNEMLİ BİR R SORUN OLMADIĞINI INI UNUTMAYINIZ. 6.. BAZEN ÖĞRETMENLERİN N TUTUMU YÜZÜNDEN Y DE ÖĞRENCİLERİN N DİSİPLD PLİN N KURALLARINA UYMADIKLARINI AKLINIZDAN ÇIKARMAYINIZ. 7. ÖĞRENCİLERİNİZDE KENDİ KENDİNİ DİSİPLİNE EDEBİLME ALIŞKANLI KANLIĞI I GELİŞ İŞTİRMEYE ÇALIŞINIZ. INIZ. KÖTÜ BİR R DAVRANIŞIN IN HER ŞEYDEN ÖNCE KENDİ KİŞİLİĞİNE KARŞI I BİR B R SAYGISIZLIK OLDUĞUNU UNU BELİRT RTİNİZ. 8.. UNUTMAYINIZ KİK ÖĞRETMENİN N SINIFTA DİSİPLD PLİN SAĞLAMAK İÇİN ÇOK SERT OLMASI GEREKMEZ. 25

26 9. SUÇLUYU BULAMADIĞINIZ INIZ ZAMAN TÜM T M SINIFI CEZALANDIRMAKTAN KAÇININIZ. 10. DİSİPLD PLİN N PROBLEMLERİNE MANİ OLMAK, BİR B R KERE OLDUKTAN SONRA ONU DÜZELTMEK D İÇİN UĞRAŞMAKTAN DAHA KOLAYDIR. 11. DİSİPLD PLİN N PROBLEMİ SİZİ AŞMADIKÇA A BAŞKALARINA DUYURMAYINIZ. 12. DERHAL ÖNLEM ALINMASI GEREKEN DURUMLARDA YA DA SINIFTA DERS YAPMANIZ İMKANSIZLAŞTIĞI HALLERDE İDAREYE HABER VERİNİZ. 13. SINIFTA DİSİPLD PLİNİ BOZAN BİR B R DAVRANIŞ OLUŞTU TUĞUNDA UNDA TEPKİDE BULUNMADAN ÖNCE BİRAZ B DÜŞÜNÜNÜZ. İSTENMEYEN ÖĞRETMEN DAVRANIŞLARI 1- NOTLA TEHDİT T ETME 2- CEZA OLARAK ÖDEV VERME 3- SADECE ANLATIM YÖNTEMY NTEMİNİ KULLANMA DERSE GÜDÜLEMEME, G CESARETLENDİRMEME, RMEME, ESPİRİTÜEL EL OLMAMA 4- ÖDEVLERİ KONTROL ETMEME 5- SINIFA SIRTINI DÖNMED 26

27 6- İSTENMEYEN DAVRANIŞLARI DÜZELTMEMED 7- SADECE BAŞARILI ARILI OLANLARA SÖZ S Z HAKKI VERME 8- YANLIŞ DAVRANIŞI I VEYA YANITI AŞIRI A ELEŞTİRME, OLUMSUZ SÖZLERLE S ETİKETLEME 9- ÖĞRETMEDİĞİ KONULARDA SINAV YAPMA 10- DERSİ İYİ PLANLAYAMAMA, ÖĞRENCİLERİ BOŞ BIRAKMA 11- ZORLAMA İLE DİSİPLD PLİN N SAĞLAMA 12- SINIFTA HERKESİN N GÖREBG REBİLECEĞİ YERDE DURMAMA 13- ÖĞRENCİLERİN N PSİKOLOJ KOLOJİK, K, SOSYAL, AKADEMİK K YETERLİK K VE GELİŞİ İŞİM M DÖNEMLERD NEMLERİ GİBİ ÖZELLİKLERİNİ TANIMAMA 14- ÖĞRENCİLERİN N EKONOMİK K DURUMUNA BAKMADAN ARAÇ GEREÇ İSTEME 15- İSTENEN DAVRANIŞ HAKKINDA BİLGİLENDİRMEME 27

28 16- ÖĞRETMENİN N KENDİ DAVRANIŞLAR LARI VE DİĞD İĞER ÖĞRETMENLERİN N DAVRANIŞLAR LARI ARASINDAK NDAKİ TUTARSIZL ZLIK 17- ÖĞRENCİNİN N DAVRANIŞI YERİNE KİŞİK İŞİLİĞİNİ ELEŞTİRME 18- İSTENEN DAVRANIŞ İÇİN N UYGUN ORTAM OLUŞTURMAMA 19- İSTENEN DAVRANIŞ İÇİN N UYGUN PEKİŞ İŞTİRECİ ZAMANINDA NDA VERMEME 20- HAKLI İLE HAKSIZ ÖĞRENCİYİ AYIRT EDEMEME 21- CİNSEL, SOSYAL, EKONOMİK K VE BAŞARI ARI DURUMU VB. ÖZELLİKLERE GÖRE G AYRIM YAPMA, SÜREKLİ AYNI ÖĞRENCİLERE SOSYAL ALANLARDA GÖREV G VERME 22- BAŞARI ARI ZEVKİNİ TATTIRAMAMA 23- DERSE GİRİP G P DERSİ İŞLEY LEYİP P DERSTEN ÇIKMA; KİTAP ÖĞRETMENİ OLMA, DERSİ SOĞUK ATMOSFERDE İŞLEME 24- İSTENMEYEN DAVRANIŞLAR ÜZERİNDE İSTENENLERDEN DAHA FAZLA DURMA, AN KONUYU KESİP P AYRINTILARLA FAZLA İLGİLENMELENME 28

29 25- BAZI ÖĞRENCİLERE İSMİ İLE HİTAP H EDERKEN DİĞERLERİNE HİTAP H ETMEME 26- ÖDÜL L VE CEZAYI ADİL L KULLANMAMA 27- KÖRÜ KÖRÜNE İTAATE ALIŞTIRMAK İÇİN N DİSİPLD PLİN CEZASI VERME, BAŞARISIZ ARISIZ OLARAK DEĞERLEND ERLENDİRMERME 28- ANA DİLİNİD İYİ KULLANMAMA ( ÖRN. ARGOLU KONUŞMA ) 29- BAŞARILI ARILI İLE BAŞARISIZ ARISIZ ÖĞRENCİLERİ AKADEMİK AÇIDAN AYIRT EDEMEME ( ÖRN. HER İKİSİNE DE AYNI NOTU VERME ) 30- FİZİKSEL CEZA VERME 29

30 30