II. BÖLÜM KATMA DE ER VERG S NDE ADE UYGULAMALARI

Transkript

1 II. BÖLÜM KATMA DE ER VERG S NDE ADE UYGULAMALARI 327

2 328

3 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar 1. GENEL OLARAK ADE KAVRAMI VE KDVK'NUNDA ADE LE LG L KANUN DÜZENLEMELER Vergi iadesi mekanizmas, tüm vergi sistemlerinde ekonomik, mali ya da sosyal amaçlarla kabul edilmifl olan "vergi tevkifat sistemi", "peflin ödeme sistemi" veya "istisna" uygulamalar sonucunda yer almaktad r. 111 KDV'de iade mekanizmas temelde; ihracata rekabet gücü kazand rma ve uluslararas uygulamada mal ve hizmetin var fl ülkesinde vergilendirilmesi ilkesinin gerçeklefltirilmesi amac na yönelik olarak kabul edilen istisna uygulamalar ile ülke ekonomisi bak m ndan özellik tafl yan sektörleri teflvik amac yla getirilen istisna uygulamalar ve indirimli vergi oran uygulamalar n n bir sonucu olarak yer alm fl bulunmaktad r. Bunun d fl nda vergi güvenlik müessesesi olarak getirilen KDV tevkifat n dan kaynaklanan sebebeplerle de KDV iadesi yap labilmektedir. KDVK'nun 32'nci maddesine göre, bu kanunun 11, 13, 14, 15'inci maddeleri uyar nca vergiden istisna edilmifl bulunan ifllemlerle ilgili fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen KDV, mükellefin vergiye tabi ifllemleri üzerinden hesaplanacak KDV'den indirilir.vergiye tabi ifllemlerin mevcut olmamas veya hesaplanan verginin indirilecek vergiden az olmas hallerinde indirilemeyen KDV, Maliye Bakanl nca tespit edilecek esaslara göre bu ifllemleri yapanlara iade olunur. KDVK'nun 32'inci maddesine 5035 say l Kanunun 10 uncu maddesiyle eklenen, ancak daha sonra 5228 say l kanunla yürürlükten kald r lan 2'inci f kras nda, yurt içi teslimleri ve ifalar k smi istisna kapsam na giren mal ve hizmetlerin ihrac nda bu madde hükmünün uygulanmayaca düzenlemesi mevcuttu Say l Kanunun 32'nci maddesinde say lan istisnalar tam istisna mahiyetindedir. Bunlar aras nda ihracat istisnas da bulunmaktad r. Yurt içinde yap lan baz teslimler ve ifa edilen hizmetler, KDVK'nun ilgili hükümlerine göre k smi istisna kapsam na girdi i halde bu mal ve hizmetlerin ihraç edilmeleri halinde ayn Kanunun 11'inci maddesine göre tam istisna söz konusu olmas gerekti i düflüncesiyle 5035 Say l Kanunla yurt içi teslim ve ifalar k smi istisna kapsam na giren mal ve hizmetlerin ihrac 32'nci madde kapsam d fl na ç kar lm flt.5228 Say l Kanunun 60' nc maddesiyle, tarihinden geçerli olmak üzere yukar da bahsedilen f kra hükmü yürürlükten kald r larak, k smi istisna kapsam na giren mal ve hizmetlerin 111 Hatice ELA, Türk Vergi Hukukunda Vergi adesi - Yay nlanmam fl Yeterlik Etüd Raporu, Maliye Bakanl Gelirler Genel Müdürlü ü, Ankara:1996, s

4 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo ihrac durumunda yüklenilen KDV'nin ihracatç lara iadesi imkan getirilmifltir. KDV'nde iadenin nas l yap laca na iliflkin usul ve esaslar belirleme konusunda Maliye Bakanl 'na yetki veren çeflitli düzenlemeler mevcuttur. Bunlardan ilki, yürürlükten kalkt tarih olan tarihine kadar uygulanan Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeli i'nin 52'nci maddesidir. An lan madde uyar nca, Gelirler Genel Müdürlü ü; - Teminat karfl l yap lacak iadelerde 6183 say l Kanunun 10'uncu maddesinde say lan teminat türlerinden herhangi birisini talep etmeye ve mükellef gruplar itibariyle teminat miktar n s f ra kadar indirmeye, - Sermayelerinin % 51 veya daha fazlas kamuya ait kurulufllara yap lacak iadelerde, vergi inceleme raporu ve teminat aranmadan iadeyi yapt rmaya; bu kurulufllar n iade alacaklar n, kendilerinin, müesseselerinin, ortaklar n n veya ifltiraklerinin vergi borçlar na mahsup ettirmeye, - Yukar da say lan iade hakk sahiplerinin, mal veya hizmet sat n ald klar mükelleflerin vergi borçlar na mahsubunu talep edebilecekleri miktar,sat n ald klar mal ve hizmet bedeli üzerinden hesaplanan KDV tutar n aflmamak üzere s n rland rmaya, - Bu flartlara ek olarak baflka flartlar aramaya, yukar da belirtilen hususlar n ne flekilde belgelendirilece ini ve bu belgelerden hangilerinin ödeme belgesine eklenece ini tespite, Yetkili k l nm flt. Asl nda, tarihinden itibaren yürürlü e giren VUK'nun 120'inci maddesi, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeli i'nin 52'nci maddesinin yürürlükten kalkmas ndan önce bu maddeyi zaten uygulanamaz hale getirmiflti. VUK'nun 120'inci maddesine göre; nakden veya mahsuben tahsil edilen ancak fazla ve yersiz olarak tahsil edildi i anlafl lan vergilerde ve kanunlar gere ince mükelleflere yap lacak iade ve mahsup ifllemlerinde düzeltmeye dayanak teflkil edecek belgeler ile bu ifllemlere ait usul ve esaslar n Maliye Bakanl 'nca belirlenece i hükme ba lam flt r. Bu yetkiye dayan larak, KDV iadeleri konusunda KDV Genel Tebli lerinde Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeli i'ne yap lan at flar n 5035 say l Kanunla VUK'nun 120'nci maddesine eklenen f kra hükmüne yap lm fl say lmas 91 seri numaral KDV Genel Tebli i ile uygun görülmüfltür. Bu düzenlemelerin d fl nda Maliye Bakanl 'na iadeler konusunda yetki veren bir di er hüküm, KDVK'nun 32'inci maddesinde yer alan düzenlemedir. Buna göre an lan maddede, Maliye Bakanl 'n n KDV iadesini hak sahiplerinin 330

5 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar vergi ve sosyal sigorta prim borçlar ile genel ve katma bütçeli daireler ile belediyelere olan borçlar na ya da döner sermayeli kurulufllar ile sermayesinin % 51'i veya daha fazlas kamuya ait olan veya özellefltirme kapsam nda bulunan iflletmelerden temin ettikleri mal ve hizmet bedellerine iliflkin borçlar na mahsup suretiyle s n rlayabilece ine iliflkin hüküm bulunmaktad r NUMARALI KDV GENEL TEBL LE GET R LEN KDV ADES ESASLARI KDVK'nun 11'inci maddesinin birinci f kras n n: (a) bendi kapsam nda; - Mal veya hizmet ihrac ndan, - 61 Seri No.lu KDV Genel Tebli i uyar nca Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karfl l özel fatura ile yap lan sat fllardan (bavul ticareti), (b) bendi kapsam nda 43 Seri No.lu KDV Vergisi Genel Tebli i uyar nca Türkiye'de ikamet etmeyen yolcular n sat n alarak yurt d fl na götürdükleri mallara ait verginin iadesinden (yolcu beraberi eflya ihrac ), (c) bendi kapsam nda (bavul ticareti kapsam nda ihracat yapanlara sat lanlar dahil) ihraç kayd yla teslimlerden, do an KDV iadesi taleplerinin de erlendirilmesi ve sonuçland r lmas na iliflkin esaslar, bu Kanunun 32'nci maddesinin Maliye Bakanl 'na, Devlet Harcama Belgeleri Yönetmeli inin 52'nci maddesinin de Gelirler Genel Müdürlü üne verdi i yetkiye dayan larak 84 seri numaral KDVK Genel Tebli i ile tarihinden itibaren yeniden belirlenmifltir. 112 hracat istisnas ve ihraç kayd yla teslimlerden do an iadeler kural olarak 84 numaral Tebli in "I. Genel Esaslar", sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belge (SM YB) düzenleme veya kullanma fiili ile do rudan veya dolayl olarak ilgisi bulunan mükelleflerin iade talepleri ise Tebli in "II. Özel Esaslar" bölümündeki aç klamalara göre yerine getirilir. Tebli i flu alt bafll klar alt nda izlemek mümkündür: - Genel Esaslar - nceleme raporu ve teminat aranmaks z n iade - Teminat karfl l iade - Vergi inceleme raporu ile iade - Özel Esaslar 112 Söz konusu tebli de daha sonra 85, 87, 93, 95, 101 ve 107 numaral genel tebli lerle baz de ifliklikler ve ilaveler yap lm flt r. 331

6 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo - SM YB düzenleme ve kullanma fiili ile do rudan veya dolayl ilgisi bulunan mükelleflerin nakten veya mahsuben iade talepleri - Müteselsil sorumluluk 2.1 GENEL ESASLAR hracat istisnas ve ihraç kayd yla teslimlerden do an iadeler kural olarak bu bölümde yer alan aç klamalara göre yerine getirilir NCELEME RAPORU VE TEM NAT ARANMAKSIZIN ADE - Mahsup yoluyla iade talepleri, - Maliye Bakanl nca belirlenen s n r aflmayan nakden iade talepleri, - YMM tasdik raporuna dayal nakden iade talepleri, - Kamuya ait kurulufllar n iade talepleri, inceleme raporu ve teminat aran lmaks z n yerine getirilir MAHSUP YOLUYLA ADE 113 KDV iade alaca n n hak sahibi mükellefin kendisinin, adi, kollektif ve komandit flirketlerde ortakl k pay ile orant l olmak üzere ortaklar n (komandit flirketlerde sadece komandite ortaklar n) vergi borçlar na, ithalat s ras nda uygulanan vergilere, SSK prim borçlar na mahsubu talepleri miktar na bak lmaks z n inceleme raporu ve teminat aran lmadan yerine getirilir. ade alaca öncelikle mükellefin ithalde al nanlar d fl ndaki vergi borçlar na mahsup edilir. Artan bir miktar olursa mükellefin iste ine ba l olarak; kendisinin ve yukar da belirtilen ortaklar n ithalde al nanlar dahil vergi borçlar na veya SSK prim borçlar na mahsup yap l r. Mahsup talebi, 84 numaral tebli de bölümünde belirtilen belgeler tamamlanmad kça hüküm ifade etmez. Mahsup talebinin yerine getirilmesinde gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmez. Ancak teyidin olumlu gelmemesi halinde mahsup tarihi itibar yla gerekli tarhiyat ifllemi yap l r. 113 Bu bölümde yer alan aç klamalar 84 numaral tebli de 107 seri numaral tebli ile yap lan de ifliklik sonras, tarihinden sonra verilecek mahsup dilekçelerine konu mahsuben iade talepleri için geçerli düzenlemeleri içermektedir. De ifliklik öncesi, KDV iade alaca n n mükellefin mal ya da hizmet sat n ald kiflilerin vergi borçlar na mahsubu ve aralar nda mal veya hizmet al flverifli olmasa bile, iade alaca n n; sermayelerinin % 51 veya daha fazlas Devlete ait kurulufllarda ba l müessese, ifltirak veya ortakl klar n ve sermaye flirketleri, kooperatifler, kollektif flirketler ve adi ortakl klarda ise ortaklar n vergi borçlar na mahsubu mümkündü. Ayr ca eski düzenlemede iade alaca sahibi mükellefin ortaklar nda herhangi bir s n rlama olmaks z n vergi borçlar na da mahsup edilebiliyordu. 332

7 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar 61 Seri No.lu KDV Genel Tebli i uyar nca Türkiye'de ikamet etmeyenlere döviz karfl l özel fatura ile sat fl yapanlara ihraç kayd yla teslimde bulunanlar n iade talepleri münhas ran mahsup yoluyla yerine getirilir. Bir baflka ifade ile bu mükelleflere nakden iade yap lmaz MAHSUP ED LEB LECEK BORÇLAR THALDE ALINANLAR DIfiINDAK VERG BORÇLARINA MAHSUP Mükelleflerin KDV iadelerini; kendilerinin, adi, kolllektif ve komandit flirketlerde ortakl k pay ile orant l olmak üzere ortaklar n (komandit flirketlerde sadece komandite ortaklar n) ithalde al nanlar d fl ndaki vergi borçlar na mahsubunu talep etmeleri halinde, mahsup için aranan belgelerin ibraz edilmifl olmas kayd yla iade talepleri yerine getirilir. Kendi vergi borcuna mahsup talebinde bulunan mükelleflerin ifllemleri 15 gün içinde tamamlan r THALDE ALINAN VERG LERE MAHSUP Mükellefler iade alacaklar n ; kendilerinin, adi, kolllektif ve komandit flirketlerde ortakl k pay ile orant l olmak üzere ortaklar n (komandit flirketlerde sadece komandite ortaklar n) ithalde al nan vergilerden do an borçlar na mahsubunu talep edebilirler. Mahsup için, ilgili gümrük idaresinden mükellefin vergi dairesine hitaben yaz lan ve ithalde al nan vergiler ile varsa gecikme faizi, zam ve ceza tutarlar ile ödemenin yap laca gümrük saymanl ve hesap numaras n belirtir bir yaz al n r. Mahsup tutar n gösteren saymanl klar aras ifllem fifli ilgili gümrük saymanl na gönderilir. Herhangi bir nedenle mahsup yap lamamas halinde, gümrük saymanl nca düzenlenecek saymanl klar aras ifllem fifli ile mahsup edilemeyen tutar ilgili vergi dairesine derhal iade edilir SSK PR M BORÇLARINA MAHSUP Mükellefler iade alacaklar n ; kendilerinin, adi, kolllektif ve komandit flirketlerde ortakl k pay ile orant l olmak üzere ortaklar n (komandit flirketlerde sadece komandite ortaklar n) SSK prim borçlar na (Sigorta Primi, flsizlik Sigortas Primi, E itime Katk Pay, Özel fllem Vergisi, dari Para Cezas, Tasarruf Teflvik Kesintisi Katk Pay, Konut Edindirme Yard m ve benzerleri ile ferilerine) mahsubunu talep edebilirler. Bu talep, mükellefin Sosyal Sigortalar Kurumundan al p mahsup dilekçesine ekleyece i, mahsubu talep edilecek prim borçlar n ve varsa gecikme zamm 333

8 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo tutarlar n gösteren belgeye göre de erlendirilir. Bu belgeye prim alacakl s SSK flubesinin banka hesap numaras da yaz l r. Mahsup edilecek prim borcu tutarlar mükellefin vergi dairesince ilgili flubenin banka hesap numaras na gönderilir. Bu flubelerdeki prim borcu vergi iadesi talep eden mükellefin kurumdan getirdi i belgelerin tesliminden sonra ödeme veya di er nedenlerle vergi dairelerince gönderilen tutara göre azalm flsa, prim borcu tutar ndan arta kalan k s m ilgili SSK flubesi taraf ndan derhal vergi dairesine iade edilecektir. Arta kalan tutar n prim borçlusuna iadesi veya ileride do acak prim borçlar na mahsup edilmek üzere bekletilmesi mümkün de ildir. Sosyal Sigortalar Kurumu prim borçlar n n tahsilinde de 6183 say l AATUHK hükümleri uyguland ndan, vergi dairesince bu ifllemlerin gerçeklefltirildi i tarihte prim borcunun vadesinin geçmifl olmas halinde, borcun vade tarihi ile Sosyal Sigortalar Kurumuna ödemenin yap ld tarihler aras nda gecikme zamm uygulanabilece i hususunun mükelleflerce göz önünde bulundurulmas gerekir MAHSUP TALEB Mahsup talebinin geçerlik kazanabilmesi için talebin bir dilekçe ile yap lmas flartt r. ade alaca n n sonraki dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlar na mahsubunun da talep edilmesi mümkündür. Ancak bu borçlar muaccel hale geldikçe mahsup talebinin, muaccel hale gelen her borç için ayr dilekçe verilmek suretiyle yenilenmesi gerekir. Mahsup dilekçesi ve iade için aranan belgelerin KDV beyannamesi ile birlikte vergi dairesine ibraz edilmifl olmas kayd yla, vergi dairelerince yap lan ifllemler s ras nda meydana gelen gecikme nedeniyle zaman nda mahsubu yap lamayan vergiler için gecikme zamm uygulanmaz. Belgelerin beyanname verildikten sonra tamamlanmas halinde, belgelerin vergi dairesine verildi i tarih itibar yla ifllem yap l r. Ancak KDV iadesi için mahsup talep dilekçesi d fl nda gerekli di er belgelerin ibraz edilmifl olmas halinde, aksine talepte bulunuluncaya kadar, mükellefin kendi vergi borçlar için mahsup talebinde bulundu u kabul edilir. adeye hak kazan lan tutarla s n rl olmak üzere, mükellefin belgelerini ibraz etti i tarih itibar yla vadesi geçmifl vergi borçlar na bu tarihten sonra gecikme zamm uygulanmaz, bu tarihten sonra muaccel olacak vergi borçlar için ise gecikme zamm hesaplanmaz MAHSUP TALEB NDE ARANILAN BELGELER Mahsup talebi, KDV yönünden ba l olunan vergi dairesine verilecek bir dilekçe ile yap l r. Kollektif flirketler ve adi ortakl klarda iade alacaklar n n ortaklar n vergi 334

9 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar borçlar na mahsubu ile ilgili dilekçeye, di er ortaklar n mahsup yap lmas na izin verdi ini gösteren noter tasdikli belgeler de eklenir. Sermaye flirketleri ve kooperatiflerde ise mahsup dilekçesi tüzelkiflili i temsile yetkili kiflilerce kafle tatbik edilmek suretiyle imzalan r ve mahsubu talep edilen verginin borçlusu durumundaki ortak veya ortaklar n, ad, soyad, unvan, ba l oldu u vergi dairesi, vergi kimlik numaras, vergi borcunun türü, dönemi ve tutar n ihtiva eden bir liste ile ortaklar n da bu mahsubu talep ettiklerini belirten yaz lar dilekçeye eklenir. ade alaca n n SSK prim borçlar na mahsubuna iliflkin dilekçede; KDV iadesinin do du u dönem, mahsubu istenilen tutar, mahsubu istenilen primin borçlusu durumundaki kifli ve kurulufllar n ad, soyad, unvan, adresi, vergi dairesi, vergi kimlik numaras, prim borcunun ait oldu u SSK flubesi ve prim borcu tutarlar belirtilir. Nakden veya mahsuben iade taleplerinde dilekçenin yan s ra iade hakk do uran ifllem itibar yla afla daki belgelerin de vergi dairesine ibraz flartt r. Gümrük beyannameli mal ihrac nda - Gümrük beyannamesi (asl veya noter, gümrük idaresi, ilgili vergi dairesi müdürü ya da YMM'ce onayl örne i), Beyannamelerin asl veya örne i yerine bunlar n listesinin verilmesi de yeterlidir. Bu takdirde listede beyannamenin tarihi, say s, ihraç edilen mal n cinsi, miktar ve tutar, gümrük kap s n n ismi, var fl ülkesi, imalatç n n ad -soyad veya unvan, intaç ve ç k fl tarihlerine yer verilir. Gümrük beyannamelerinin yerine liste veren mükelleflerin iade taleplerinin de erlendirilmesi s ras nda listelerde yer alan bilgilerde eksiklik bulunmas veya tereddüt edilen durumlarda gümrük beyannamelerinin asl n n veya örne inin istenebilece i tabiidir. - Sat fl faturalar n n fotokopisi veya listesi, - hracat n gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösterir tablo. D fl ticaret sermaye flirketleri ve sektörel d fl ticaret flirketleri, ihracat na arac l k ettikleri mükelleflerin indirilecek KDV listesini de verirler. Hizmet ihrac nda - Yurt d fl ndaki müflteri ad na düzenlenen faturan n asl veya fotokopisi, - hracat n gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen hizmet nedeniyle yüklenilen vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösterir tablo, 335

10 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo - Münhas ran 4389 say l Bankalar Kanunu (5) hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumlar nca düzenlenmifl döviz al m belgesi asl veya ilgili banka veya özel finans kurumu flubesince onaylanm fl örne i ya da dövizin yurt d fl ndan geldi ini gösteren bankadan al nm fl belge. Yolcu beraberi eflya ihrac nda - Gümrükçe onayl sat fl faturas veya fatura/çek asl veya fotokopisi, - hracat n gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösterir tablo, - adenin yetki belgeli arac firma taraf ndan yap lmas halinde bu firmalar n gönderdi i icmallerin fotokopisi. Bavul ticaretinde - Gümrükçe onayl özel faturalar n asl veya fotokopisi, - hracat n gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösterir tablo, - Münhas ran 4389 say l Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumlar nca düzenlenmifl döviz al m belgesi asl veya ilgili banka veya özel finans kurumu flubesince onaylanm fl örne i. hraç kayd yla sat fllarda - Gümrük beyannamesi (asl veya noter, gümrük idaresi ya da YMM'ce onayl örne i), - ihraç kay tl teslimin gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi, - hraç kayd yla sat fllara iliflkin fatura fotokopisi veya liste, - Bavul ticareti kapsam nda ihracat yapanlara sat fl yap lmas halinde, ihracatç dan temin edilen ve münhas ran 4389 say l Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumlar nca düzenlenmifl döviz al m belgesi asl veya ilgili banka veya özel finans kurumu flubesince onaylanm fl örne i. S n r ve k y ticaretinde - S n r ve/veya k y ticareti yetki belgesi (bir defa verilmesi yeterlidir.), - Tahakkuk varakas (asl veya noter, gümrük idaresi ya da YMM'ce onayl örne i), - hracat n gerçekleflti i döneme iliflkin olarak indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösterir tablo, - Sat fl faturalar n n bir örne i veya listesi, Bu bölümde say lan ifllemlerle ilgili olarak nakden veya mahsuben iade talep 336

11 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar edilmedi i takdirde indirilecek KDV listesi ile ihraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin tablonun ibraz na gerek bulunmamaktad r BELGE BRAZ EDENLER N YAPACAKLARI filemler Aran lan belgelerin fotokopilerinin verilmesi halinde, bu fotokopilerin asl n n ayn oldu una dair bir flerh verilerek kafle tatbiki ve imzalanmas suretiyle firma yetkililerince onaylanmas gerekir. ndirilecek KDV listesinin, sat c lar n ad veya unvan na göre alfabetik s rada veya al fl tutarlar na göre; fatura veya benzeri belgenin tarihi, numaras, sat c n n ad, soyad veya unvan, ba l oldu u vergi dairesi ve vergi kimlik numaras, mal veya hizmetin cinsi, miktar, bedeli ve hesaplanan KDV tutar na (ayn sat c dan birden fazla say da al nan belgelerde, belge adedi itibar yla toplamlar yaz l r) yer verilerek (2) örnek olarak düzenlenmesi, her sayfan n alt na "Listelerde yer alan bilgilerin do rulu unu taahhüt ve herhangi bir yanl fll k oldu unun tespiti halinde uygulanacak müeyyideleri kabul ederim." flerhi konularak, iflletme yetkilileri taraf ndan isim ve unvan kafleleri kullan lmak ve düzenleme tarihi belirtilmek suretiyle imzalanmas gerekir. Ancak, tutar VUK'nun 232'nci maddesinde yer alan ve ilgili y lda uygulanmakta olan haddin alt nda kalan mal veya hizmet al mlar bu listede tek kalemde gösterilebilir. Sat fl faturalar na iliflkin listelerin de bu bilgileri (serbest bölgelerle yurt d fl ndaki müflterilere düzenlenen faturalarda vergi dairesi ve vergi kimlik numaras na yer verilmeyece i tabiidir.) içerecek flekilde düzenlenmesi gerekir. hraç edilen mal n bünyesine giren vergi miktar na iliflkin hesaplamalar gösteren tabloda ise, ihraç edilen mal veya hizmet nedeniyle iadesi talep edilen tutar n hangi girdiler nedeniyle yüklenildi i (örne in, mamul mal al mlar, hammadde al mlar, yard mc malzeme al mlar, hizmet al mlar, genel gider, amortismana tabi iktisadi k ymet gibi) ve ne flekilde hesapland gibi unsurlara yer verilir. Vergi dairesinin uygun görmesi halinde listelerin disket veya CD olarak verilmesi de mümkündür MÜCB R SEBEP NEDEN YLE BELGELER ZAY OLANLARA ADE VUK'nun 13'üncü maddesinde belirtilen mücbir sebep hali nedeniyle defter ve belgelerinin zayi oldu unu Türk Ticaret Kanununun 68'inci maddesine uygun olarak ispat eden mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri, iade talebi ile ilgili al fl ve giderlere ait katma de er vergilerinin sat c lar taraf ndan 337

12 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo beyan edilip ödendi inin ispat na ba l olarak yerine getirilir. ndirim konusu yap lan verginin sat c lar taraf ndan beyan edilip ödendi inin herhangi bir flekilde tevsik edilememesi halinde inceleme raporuna göre ifllem yap l r. Mücbir sebep hali bulunan sat c n n beyanname verme ve buna iliflkin vergiyi ödeme süresinin VUK'nun 111'inci maddesi uyar nca uzam fl olmas halinde bu süre içindeki iade talepleri de genel esaslara göre yerine getirilir MAHSUP SONRASINDA KALAN KDV ADE ALACA ININ NAKDEN ADES ade hakk sahipleri, iade alacaklar n n yukar da belirtilen flekillerde mahsubundan sonra kalan k sm n n kendilerine, ortaklar na veya mal ya da hizmet sat n ald klar kiflilere nakden iadesini talep ederlerse 84 numaral Tebli in "Maliye Bakanl nca belirlenen s n r aflmayan iadeler", "yeminli mali müflavirlik tasdik raporuna dayal nakden iadeler", "teminat karfl l iadeler" bölümlerindeki aç klamalara göre ifllem yap l r. Bu flekilde yap lacak iadede, mahsup yoluyla iade edilen k s m YTL'l k s n r n hesaplanmas nda dikkate al nmaz. ade alaca n n tamam n n üçüncü kiflilere nakden ödenmesinin talep edilmesi halinde de ayn hükümler uygulan r. Mahsup sonras alaca n, üçüncü kiflilere nakden iadesinin talep edilmesi halinde, alaca n temlikine iliflkin bu talebin yaz l flekilde yap lmas ve yaz da alaca n aç k bir flekilde kime temlik edildi inin belirtilmesi gerekmektedir MAL YE BAKANLI I'NCA BEL RLENEN SINIRI AfiMAYAN NAKDEN ADELER YTL'yi geçmeyen nakden iade talepleri inceleme raporu ve teminat aranmaks z n yerine getirilir. Talep, mahsup talebinde aran lacak belgelerin (mahsup dilekçesi yerine nakden iade talebine iliflkin dilekçe) ibraz edilmesinden ve gümrük beyannamesinin ve/veya onayl fatura ya da özel faturalar n teyidi ile afla da belirtilen flartlar n gerçekleflmesinden sonra yerine getirilir. - ndirimli teminat uygulamas ndan yararlanan d fl ticaret sermaye flirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri gümrük beyannamelerinin teyidi beklenmeksizin ancak onayl veya özel faturalar n teyidinden sonra yerine getirilir. - ndirimli teminat uygulamas ndan yararlanan sektörel d fl ticaret flirketlerinin bu kapsamdaki nakden iade talepleri, bir önceki döneme iliflkin iade talebine ait gümrük beyannamelerinin teyidinin al nmas halinde cari döneme ait teyit beklenmeden ancak onayl veya özel faturalar n teyidinden sonra yerine getirilir. 338

13 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar - ndirimli teminat uygulamas ndan yararlanan di er mükellefler ile normal teminat uygulamas kapsam na giren mükelleflerin bu kapsamdaki nakden iade talepleri, teyit gerçekleflmeden yerine getirilmez. Ancak, mükelleflerin teyit ifllemini beklemeden iade almak istemeleri halinde, indirimli teminat uygulamas ndan yararlananlar n iadesi gereken tutar n % 100'ü, di erlerinin % 200'ü tutar nda teminat vermeleri flart yla nakden iade talepleri yerine getirilir. Teyitlerin olumlu gelmesi halinde 84 numaral Tebli in "normal teminat uygulamas " ve "indirimli teminat uygulamas " bölümlerinde belirtilen miktar aflan teminatlar iade edilir. - Mükellefçe süresinde baflvuru yap l p gerekli belgeler ibraz edildi i halde gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onayl fatura ya da özel faturalar n teyidi al namad için yerine getirilemeyen iade talepleri, tarh zamanafl m süresinin geçmesi halinde, teyit beklenmeksizin yerine getirilir. Buna göre, gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onayl fatura veya özel faturalar n gümrük idarelerinden teyidi istenildi i halde tarh zamanafl m süresi içinde teyit al namamas halinde, teyit verilece i yönünde bir yaz olmamas flart yla teyit beklenilmeksizin iade ifllemi yap lacakt r. Bu husus ihraç kayd yla teslimlerde tecil edilen verginin terkini ve iade ifllemlerinde de geçerlidir. Gümrük beyannameleri veya bunlara iliflkin listelerin teyidi gerçekleflen k sm na isabet eden tutarlar n k smen iadesi de mümkündür. Bu bölümde belirtilen limitlerin daha sonra de ifltirilmesi halinde iade taleplerinin de erlendirilmesinde aksi belirtilmedikçe iade hakk do uran ifllemin gerçekleflti i vergilendirme döneminde geçerli limitler esas al n r YEM NL MAL MÜfiAV R TASD K RAPORUNA DAYALI NAKDEN ADELER Maliye Bakanl 'na verilen yetkiye istinaden vergilendirme dönemleri itibar yla inceleme raporu ve teminat aranmaks z n iade için belirlenen limit ile Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müflavirlik ve Yeminli Mali Müflavirlik Kanunu Genel Tebli leriyle belirlenen tutarlar aras ndaki iade talepleri YMM raporuna göre yerine getirilir. Tam tasdik sözleflmesinin mevcudiyeti halinde ise bavul ticareti ve yolcu beraberi eflya ihracat ndan do an iadelerde sözü edilen Genel Tebli lerle belirlenen limitlere göre, di erlerinde miktara bak lmaks z n inceleme raporu ve teminat aranmadan iade yap l r. YMM'lerin düzenledikleri raporlarda gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onayl fatura ya da özel faturalar n teyidinin al nmam fl olmas halinde teyit ifllemleri vergi dairesince yap l r. YMM tasdik raporu ile iade talebinde bulunan mükelleflere, rapor ibraz 339

14 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo edilmedikçe iade yap lmaz. Mükelleflerin rapor düzenleninceye kadar, izleyen bölümlerde aç kland flekilde teminat göstermeleri halinde ise iade talebi incelemeye sevk edilmeksizin yerine getirilir. Rapor ibraz edildi inde teminatlar iade edilir. Bu kapsamda teminat veren ve d fl ticaret sermaye flirketleri hariç indirimli teminat uygulamas ndan yararlanan mükelleflerden iadenin yap ld tarihten itibaren 6 ay içinde bu iade ile ilgili YMM tasdik raporu ibraz etmeyenlerden teminatlar n YTL'l k s n r aflan k sm n % 100'üne tamamlamalar istenir. 15 gün içinde teminatlar n tamamlamayanlar, bu dönemlere iliflkin YMM tasdik raporu ibraz edinceye kadar, müteakip dönemlerdeki iade taleplerinde indirimli teminat uygulamas ndan yararland r lmazlar. Ancak bu süre içinde rapor ibraz edemeyecek olanlar n mazeretleriyle birlikte baflvurmalar halinde, gerekli de erlendirme yap larak mazeretleri hakl nedenlere dayananlara, VUK'nun 17'nci maddesi uyar nca vergi dairesince en fazla 6 ay ek süre verilebilir. Mükelleflerin iade tutar n k smen mahsup, k smen YMM tasdik raporu ile nakden almak istemeleri halinde, iade için istenen belgelerin ibraz edilmifl olmas kayd yla öncelikle muaccel hale gelen vergi borçlar n n tamam mahsup edilir. Kalan k s m YMM tasdik raporu ile nakden iade edilebilir. Bu uygulamada nakden iade edilecek tutara iliflkin olarak tam tasdik sözleflmesi ile ilgili s n r dikkate al n r. Bir vergilendirme döneminde iade hakk do uran ifllemlerin aras nda, bavul ticareti, yolcu beraberi eflya ve gümrük beyannameli ihracat n birlikte bulunmas halinde her bir ifllem için geçerli limitler ayr ayr dikkate al narak iade yap l r KAMUYA A T KURULUfiLARA ADE Sermayelerinin % 51 veya daha fazlas genel ve katma bütçeli dairelere, il özel idarelerine, köylere, belediyelere ve bunlar n teflkil ettikleri birliklere, döner sermayeli kurulufllara, kanunla kurulan kamu kurum ve kurulufllar ile Devlet eliyle kurulan üniversitelere, kanunla kurulan emekli ve yard m sand klar na ait mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri, mahsup talebinde aran lan belgelerin (nakden iade talep edilmesi halinde buna iliflkin dilekçe) ibraz üzerine miktara bak lmaks z n inceleme raporu ve teminat aranmadan yerine getirilir. Bu mükelleflerin, sermayelerinin % 51 veya daha fazlas n n yukar da belirtilen kurum veya kurulufllara ait oldu unu, ortaklar olan kamu kurufllar ndan alacaklar bir yaz ile bir defaya mahsus olmak üzere tevsik etmeleri, sermaye ve ortakl k yap lar nda herhangi bir de ifliklik olmas halinde de, de iflikli in 340

15 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar meydana geldi i tarihten itibaren en geç 15 gün içinde durumlar n ba l olduklar vergi dairesine bildirmeleri gerekir TEM NAT KARfiILI I ADE Kamuya ait kurulufllar d fl nda kalan mükelleflerin, YTL'l k s n r aflan ve YMM tasdik raporu ibraz edilmeyen nakden iade taleplerinde afla da belirtildi i flekilde teminat gösterilmesi halinde iade yap l r. Teminat, vergi inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna dayan larak çözülür. Bu kapsamdaki nakden iade talepleri, Tebli in "mahsup talebinde aran lacak belgeler" bölümünde say lan (mahsup dilekçesi yerine nakit iade talebine iliflkin dilekçe) belgelerin ibraz, gümrük beyannameleri ve usulüne uygun olarak gösterilmifl teminat mektuplar ile varsa onayl fatura ya da özel faturalar n Tebli in " Maliye Bakanl nca Belirlenen S n r Aflmayan adeler " bölümündeki aç klamalar çerçevesinde teyidinin al nmas ndan sonra karfl lan r. Teminat olarak 6183 say l Kanunun 10 uncu maddesinde say lan iktisadi k ymetlerden bir veya bir kaç gösterilebilir. Ancak; banka teminat mektuplar n n paraya çevrilmeleri konusunda hiç bir s n rlay c flart tafl mayacak biçimde, 84 numaral Tebli ekinde 114 yer alan örne e uygun olarak ve 4389 say l Bankalar Kanunu hükümlerine göre faaliyette bulunan bankalar veya özel finans kurumlar taraf ndan düzenlenmifl olmas gerekir NORMAL TEM NAT UYGULAMASI Normal teminat uygulamas kapsam ndaki mükellefler, talep ettikleri iade miktar n n YTL's n n aflan k sm n n tamam için teminat verirler. ndirimli ve yükseltilmifl teminat uygulamas na tabi olmayan tüm mükellefler normal teminat uygulamas na tabidir ND R ML TEM NAT UYGULAMASI ndirimli teminat uygulamas nda teminat, YTL'l k s n r aflan k sm n % 4'ü veya % 8'i olarak verilir TEM NAT ORANI % 4 OLARAK UYGULANACAK MÜKELLEFLER - Haklar nda SM YB düzenledi i veya kulland konusunda rapor bulunmayan, - Son 5 y l içinde adlar na tahakkuk eden gelir, kurumlar ve KDV'yi ödeyen (Vergilerin tecil edilmesi bu flart n ihlali say lmaz. Faaliyetleri 5 y ldan az olan 114 Teminat mektubu örne i çal flmam z n ekler bölümünde yer almaktad r. 341

16 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo mükelleflerde, faaliyette bulunulan süre içinde tahakkuk etmifl söz konusu vergi borçlar n n ödenmifl olmas halinde bu flart yerine getirilmifl say l r.), - ade hakk do uran ifllemlerin bulundu u birbirini izleyen son 5 vergilendirme döneminde hakk nda olumlu rapor yaz lm fl bulunan, d fl ticaret sermaye flirketleri ve sektörel d fl ticaret flirketleri nakit olarak talep ettikleri iade miktar n n YTL'l k s n r aflan k sm n n % 4'ü kadar teminat verirler. 84 numaral KDV Genel Tebli inde belirtilen özellikleri tafl yan raporlar "olumlu rapor" olarak kabul edilir. YMM'lerle süresinde düzenlenmifl tam tasdik sözleflmesi bulunan mükellefler hakk nda iade hakk do uran ifllemlerin bulundu u birbirini izleyen son 5 döneme ait olumlu YMM tasdik raporu bulunmas halinde bu flart gerçekleflmifl say l r. Birbirini izleyen 5 vergilendirme döneminden kas t, iade hakk do uran ifllemlerin yap ld birbirini izleyen dönemlerdir. Bu dönemler aras nda herhangi bir dönemde inceleme raporu veya YMM tasdik raporu düzenlenmesini gerektiren bir iade hakk do uran ifllem bulunmad takdirde, bu dönemler, birbirini izleyen 5 dönemin hesaplanmas nda dikkate al nmaz. Birbirini izleyen son 5 döneme ait olumlu raporlardan bir k sm n n vergi inceleme elemanlar, bir k sm n n ise YMM taraf ndan düzenlenmifl olmas halinde de bu flart gerçekleflmifl say lacakt r. Ancak 5 olumlu rapor flart n k smen veya tamamen YMM'lerce düzenlenen raporlarla yerine getiren mükelleflerin indirimli teminattan yararlanabilmeleri için, iade talebinde bulunduklar dönem için de tam tasdik sözleflmesi yapm fl olmalar gerekmektedir. Tam tasdik sözleflmesi kapsam nda bulunmayan bir döneme iliflkin iade talebi ise normal teminat karfl l, teminat verilmemiflse YMM tasdik raporu veya inceleme raporuna istinaden yerine getirilir. Son olumlu rapor vergi dairesine intikal ettikten sonra (di er flartlar da gerçekleflmiflse) raporun ilgili oldu u vergilendirme döneminden sonraki iade talepleri için indirimli teminat uygulamas na bafllan r. Raporun ait oldu u vergilendirme döneminden sonraki dönemler için verilen teminatlar n bu bölüme göre verilmesi gereken k sm n aflan miktar iade edilir. Otomotiv sektöründe faaliyet gösteren d fl ticaret sermaye flirketlerinden bu bölümde say lan di er flartlar tafl yan imalatç lar n, 1318 say l Finansman Kanununda yer alan tarifelerdeki tafl tlar n ihracat ndan kaynaklanan iade taleplerinde 5 olumlu rapor flart aranmaz. 342

17 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar TEM NAT ORANI % 8 OLARAK UYGULANACAK MÜKELLEFLER Afla daki flartlar tafl yan mükellefler, nakit olarak talep ettikleri KDV iade miktar n n YTL'l k s n r aflan k sm n n % 8'i kadar teminat verirler. * malatç lar ve malatç - hracatç lar: 84 nolu tebli in (I/ ) bölümünde belirtilen flartlar tafl yan mükelleflerden (bu bölüm % 4 oran nda teminat uygulanacak mükellefleri kapsamaktad r); - Sanayi siciline kay tl olan, - Ödenmifl sermayelerinin veya son bilançolar nda kay tl amortismana tabi iktisadi k ymetlerinin (gayrimenkuller hariç) amortisman düflülmeden önceki toplam tutar YTL'l k (Söz konusu amortismana tabi iktisadi k ymetlerin ve bunlar n üzerinden ayr lan amortismanlar n VUK'nun 189'uncu maddesinde belirtildi i flekilde "özel bir amortisman defteri" veya "envanter defteri"nde aç kça gösterilmifl olmas zorunludur.), - flletmenin sahip oldu u amortismana tabi iktisadi k ymetler ve bu k ymetlerin kay tl oldu u defterlerin noter onaylar ve numaralar ile kaç y ld r amortismana tabi tutulduklar kapasite raporlar nda aç kça belirtilen, (raporda bu hususlar n yer almamas halinde, mükellefin üretim kapasitesi ile bu kapasitenin gerektirdi i iktisadi k ymetlere sahip olup olmad ve amortisman ile ilgili hususlar n vergi inceleme elemanlar nca veya bir vergi dairesi müdür yard mc s baflkanl nda oluflturulacak yoklama grubu taraf ndan düzenlenecek bir tutanakla tespit edilmesi halinde indirimli teminat uygulamas ndan faydaland r l r.), - malat iflinde 20 veya daha fazla iflçi çal flt ran ( flçi say s n n tespitinde bizzat imalat iflinde çal flan iflçiler dikkate al n r. Bunlar d fl nda kalan yönetici, büro personeli ve muhasebeci gibi personel dikkate al nmaz. Mevsimlik dalgalanmalar n oldu u durumda hesap dönemi ortalamas esas al n r.), imalatç -ihracatç lar ile ihracatç lara ihraç kayd yla teslimde bulunan imalatç lar nakit olarak talep ettikleri iade miktar n n YTL'l k s n r aflan k sm n n % 8'i kadar teminat verirler. ** Özel Finans Kurumlar : 84 nolu tebli in "teminat oran % 4 olarak uygulanacak mükelleflere" iliflkin bölümündeki flartlar tafl yan özel finans kurumlar nakit olarak talep ettikleri iade miktar n n YTL'l k s n r aflan k sm n n % 8'i kadar teminat veririler. *** Di er hracatç lar: 84 nolu tebli in "teminat oran % 4 olarak uygulanacak mükelleflere" iliflkin bölümündeki flartlar tafl yan mükelleflerden; - Son üç takvim y l itibar yla ihracatlar her bir y l için befl milyon ABD Dolar n, veya 343

18 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo - Son befl takvim y l itibar yla ihracatlar her bir y l için bir milyon ABD Dolar n, geçen ihracatç lar, burada öngörülen ihracat tutar n gerçeklefltirdikleri son y l izleyen takvim y l bafl ndan itibaren nakit olarak talep ettikleri iade miktar n n YTL'l k s n r aflan k sm n n % 8'i kadar teminat verirler TEM NAT ORANLARININ DE fimes, YÜKSELT LM fi TEM NAT UYGULAMASI VE TEM NAT MEKTUPLARININ ADES ndirimli teminat oranlar n n de ifltirilmesi halinde, aksi belirtilmedikçe daha önce verilen teminatlar da yeni orana göre de ifltirilir. SM YB düzenleme veya kullanma fiili ile do rudan veya dolayl olarak ilgisi bulunan mükelleflere yükseltilmifl teminat oran uygulan r. Bu uygulama ile ilgili aç klamalar "Özel Esaslar" bafll kl bölümünde yer almaktad r. Normal veya indirimli teminat uygulamas kapsam nda verilen teminat mektuplar inceleme raporu veya YMM tasdik raporuna istinaden iade edilir VERG NCELEME RAPORU LE ADE Mükelleflerin, i. adelerini Vergi nceleme Raporu sonucunda almak istemeleri, ii. adesini talep ettikleri KDV'nin YTL'n aflt hallerde; (teminat göstermek veya Yeminli Mali Müflavirlik KDV adesi Tasdik Raporu ibraz etmeleri gerekmesine ra men) teminat göstermemeleri veya iadelerini YMM tasdik raporu ile alacaklar n beyan etmemeleri, iii. 84 numaral Tebli in "özel esaslar" bölümüne göre münhas ran vergi inceleme raporu ile iadesi öngörülen durumlar n bulunmas, hallerinde, iade talepleri Maliye Bakanl vergi inceleme elemanlar taraf n dan düzenlenen inceleme raporlar sonucuna göre yerine getirilir. Mükellefler vergi incelemesi yoluyla iade taleplerini bir dilekçe ile yaparlar. nceleme bafllamadan önce talepten vazgeçilerek teminat karfl l veya YMM tasdik raporu ibraz ile iade talep edilmesi de mümkündür. nceleme bafllad ktan sonra talepte bulunulmas halinde ise, bu talep inceleme eleman n n genel esaslara göre iade yap lmas na engel bir görüflünün bulunmamas halinde yerine getirilir ÖZEL ESASLAR SM YB düzenleme veya kullanma fiili ile do rudan veya dolayl olarak ilgisi bulunan mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri bu bölümdeki özel esaslara göre yerine getirilir. 344

19 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar Ancak, bu kapsama giren iade hakk sahibi mükelleflerin kendilerine ait vergi ve SSK prim borçlar için yapacaklar mahsup talepleri genel esaslara göre yerine getirilir. SSK prim borçlar na mahsup ifllemleri, 84 numaral Tebli in "mahsup talebinde aran lacak belgeler" bölümünde belirtilen belgelerin ibraz ndan sonra, en geç 506 say l Sosyal Sigortalar Kanununun 80'inci maddesine 4842 say l Kanunla eklenen 2'nci f kra hükmünün verdi i yetkiye dayan larak lehine mahsup talep edilenler için belirlenecek prim borcu vade tarihinden önce tamamlan r KAPSAM ade talepleri özel esaslara göre yerine getirilecek mükellefler kapsam na; - SM YB düzenledikleri ya da kulland klar konusunda haklar nda rapor bulunan mükellefler, bu mükelleflerin raporun ait oldu u dönemdeki ortaklar ve kanuni temsilcileri ile bunlar n kurduklar veya ortak olduklar flirketler ve rapor bulunanlardan mal alanlar, - Haklar nda rapor olmamakla birlikte olumsuz tespit bulunan [SM YB düzenledikleri ya da kulland klar, adreslerinde bulunmad klar, mücbir sebep say lan haller d fl ndaki nedenlerle defter ve belgelerini ibraz etmedikleri veya birden fazla döneme iliflkin olarak KDV beyannamesini (süresinden sonra verilenler hariç) vermedikleri hususunda tespit bulunanlar] veya bu tespitler nedeniyle incelenmesi istenilenler ile bunlardan mal alanlar, - Kendileri hakk nda KDV aç s ndan ihtiyati tahakkuk ve ihtiyati haciz uygulananlar, - flletme kapasitesi ile ifl hacmi aras nda bariz nispetsizlik bulunanlar, girmektedir. ade taleplerinin yerine getirilebilmesi, düzenlenen ve kullan lan belgelerin geçerlili ine ve gerçe i yans tmalar na ba l d r. Sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belge tan m na VUK'nun 359'uncu maddesinde yer verilmifltir. ade taleplerinin de erlendirilmesi s ras nda an lan maddede yer alan hükümlerin dikkate al nmas gerekmektedir. Buna göre, sahte belge gerçek bir muamele veya durum olmad halde bunlar varm fl gibi düzenlenen belgedir. Bu itibarla; bir mal hareketi veya hizmet ifas söz konusu olmaks z n düzenlenen belgeler sahte belge olarak kabul edilecektir. Muhteviyat itibariyle yan lt c belgeler ise gerçek bir muamele veya duruma dayanmakla birlikte bu muamele veya durumu mahiyet veya miktar itibar yla gerçe e ayk r flekilde yans tan belgelerdir. Buna göre; 345

20 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo - mal veya hizmetin miktar veya de erini gerçe inden az veya çok gösteren, - al c veya sat c s, tarihi, seri numaras tahrif edilmifl, - mal tesliminin veya hizmet ifas n n gerçek oldu u ancak belge düzenleme yetkisi bulunmayanlar taraf ndan düzenlenen veya ad na belge düzenlenmesi gereken kifli yerine baflkas ad na düzenlenmifl belgeler (bu belge kullan c aç s ndan muhteviyat itibariyle yan lt c, düzenleyen aç s ndan sahte belge olarak kabul edilecektir.) muhteviyat itibariyle yan lt c belgelerdir. Sahte veya muhteviyat itibar yla yan lt c oldu u gerekçesi ile iade taleplerinin özel esaslara göre yerine getirilmesini gerektiren belgeler, Tebli in "mahsup talebinde aran lacak belgeler " bölümünde say lan ve iadeye esas teflkil eden belgelerdir. Örne in siparifl mektuplar ve proforma faturalar n nihai faturalar veya gümrük beyannameleri ile uyumsuz olmas halinde, nihai faturalar n veya gümrük beyannamelerinin gerçe e ayk r olarak düzenlendi i tespit edilmedikçe, sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belge düzenlendi i veya kullan ld gerekçesi ile özel esaslara göre ifllem yap lamaz OLUMSUZ RAPOR Mükellefler hakk nda SM YB düzenledikleri ya da kulland klar konusunda belirlemelerin yer ald inceleme raporlar "olumsuz rapor" say l r. Bunlar, iade taleplerinin genel esaslar yerine özel esaslara göre, bir baflka ifade ile yükseltilmifl teminat karfl l nda veya münhas ran inceleme raporuna göre yerine getirilmesine yol açan raporlard r. SM YB kullan ld konusunda belirlemelerin yer ald raporlarda, raporun ait oldu u her bir vergilendirme döneminde SM YB kullan lmas nedeniyle reddedilen KDV iade alaca n n, iade hakk do uran ifllem dolay s yla yüklenilen verginin (ihraç kayd yla teslimlerde teslim bedeli üzerinden hesaplanan verginin, iade hakk do uran ifllemi bulunmayan mükelleflerde ilgili dönemdeki toplam vergi indiriminin) % 5'ini aflmas halinde bu rapor olumsuz rapor say l r. SM YB düzenlendi i konusunda belirlemelerin yer ald raporlar baflka bir flart aranmaks z n olumsuz rapor say l r OLUMLU RAPOR ade hakk do uran ifllemler dolay s yla düzenlenen olumlu raporlar, izleyen bölümlerde aç klanaca üzere, teminat miktar n n azalt lmas na veya genel esaslara göre iade yap lmas na dönüflü sa lamaktad r. KDV iade uygulamalar bak m ndan bir raporun "olumlu rapor" say labilmesi için; - ade hakk do uran ifllem dolay s yla yüklenilen vergilerin (ihraç kayd yla 346

21 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar teslimlerde teslim bedeli üzerinden hesaplanan verginin) % 90 veya daha fazlas n n onaylanm fl olmas, -Sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belgeler nedeniyle reddedilen bir k s m varsa bu k sm n, iade hakk do uran ifllem dolay s yla yüklenilen vergilerin (ihraç kayd yla teslimlerde teslim bedeli üzerinden hesaplanan verginin, iade hakk do uran ifllemi bulunmayan mükelleflerde ilgili dönemdeki toplam vergi indiriminin) % 5'ini aflmamas gerekmektedir. Aksine hüküm olmad kça, YMM tasdik raporlar da olumlu rapor olarak kabul edilir. Ancak raporlarda; - ade hakk do uran ifllem dolay s yla yüklenilen vergilerin do rulu unun onaylanma oran ile SM YB oldu u gerekçesi ile reddedilen bir k s m varsa, belgelerin düzenleyicileri, tarih ve numaralar, toplam tutarlar, bu tutar n toplam iade talebi içindeki pay ve belgelerin SM YB addedilme nedenlerinin, - SM YB d fl ndaki nedenlerle reddedilen bir k s m varsa, ilgili mevzuat hükümlerine de at f yap larak red gerekçelerinin, bu nedenlerle reddedilen tutarlar ve bu tutarlar n toplam iade talebi içindeki paylar na da yer verilmek suretiyle aç kça belirtilmesi gerekir OLUMSUZ TESP T Afla da belirtilen durumlar olumsuz tespit say l r; - Belge düzenleyen veya kullanan mükellef nezdinde yap lmakta olan incelemede veya bu mükellefin ticari iliflkide bulundu u di er kifli veya kurumlar n incelenmesi s ras nda yahut yetkili makamlar n yaz yla bildirmesi üzerine SM YB düzenlendi i veya kullan ld n n vergi dairesinin tt la na girmesi, - Mücbir sebep say lan haller d fl ndaki nedenlerle ilgili dönem defter ve belgelerinin ibraz edilmemesi veya birden fazla döneme iliflkin olarak KDV beyannamesinin (süresinden sonra verilenler hariç) verilmemesi, -Yap lan yoklama ve araflt rmalarda mükellefin bilinen adreslerinde bulunamamas, (bu durumda olan mükelleflerden iade hakk do uran ifllemin gerçekleflti i dönem itibar yla vergiye müteallik ödevlerini yerine getirdi i tespit edilenlerin ifli b rakt na iliflkin bildirimde bulunmam fl olmalar olumsuz tespit say lmaz. - Mükelleflerin iflletmelerinin sermaye tutar, kulland klar kredi miktar, üretim tesisi olanlarda tesisin kapasitesi, verimlili i, istihdam ettikleri iflçi say s gibi unsurlar ile ifl hacmi aras nda bariz bir nispetsizlik bulunmas. Ancak, bu tespitin en az vergi dairesi müdür yard mc s baflkanl nda oluflan üç kiflilik bir 347

22 Son Yap lan De ifliklikler Çerçevesinde Katma De er Vergisinde stisna ve ade Uygulama Rehberi stanbul smmmo komisyon taraf ndan mükellefin ifl yerinde yap lacak bir yoklama ile tutana a ba lanm fl olmas gerekir KEND LER HAKKINDA OLUMSUZ RAPOR VEYA TESP T BULUNANLAR HAKLARINDA SM YB DÜZENLEME RAPORU BULUNANLARIN ADE TALEPLER NDE YAPILACAK filem Haklar nda SM YB düzenledi i konusunda rapor bulunanlar n, raporun vergi dairesine intikal etti i tarihten sonraki ve bu tarihe kadar henüz sonuçland r lmam fl nakden veya mahsuben iade talepleri 4 kat teminat karfl l nda, teminat gösterilmemesi halinde münhas ran vergi inceleme sonucuna göre yerine getirilir. Raporun intikal etti i tarihten önceki dönemler için al nan teminatlar da vergi inceleme raporu ile çözülür. SM YB düzenledi i vergi inceleme raporlar yla tespit edilen mükelleflerin, ilgili dönemler için göstermifl olduklar teminatlar n n VUK hükümlerine göre tarh edilecek vergi ve kesilecek cezalar ile hesaplanacak gecikme faizini karfl lamamas halinde, bu alacaklar n tahsili için 6183 say l Kanun hükümlerine göre gerekli tedbirler derhal al n r. Ancak mükelleflerin SM YB düzenleme raporlar üzerine yap lan tarhiyatlar (kesilecek ceza ve hesaplanacak gecikme faizi dahil) ödemeleri ya da tamam na teminat göstermeleri halinde raporun vergi dairesine intikalinden sonraki nakden ve mahsuben iade talepleri, indirimli teminat uygulamas ndan yararlananlarda % 100, di erlerinde % 200 teminat karfl l nda yerine getirilir GENEL ESASLARA DÖNÜfi - SM YB düzenleme raporlar üzerine yap lan tarhiyat n nihai yarg kararlar ile terkin edilmesi halinde bu raporlar hiç düzenlenmemifl say l r. - SM YB düzenleme raporlar ile yap lan tarhiyatlar n yukar da anlat ld flekilde ödenmesi veya tamam na teminat gösterilmesi ve yükseltilmifl (indirimli teminattan yararlananlar için % 100, di erleri için % 200) teminat uygulamas na geçilmesinden sonra, vergi dairesine vergi incelemesine yetkili elemanlarca düzenlenmifl bir olumlu raporun intikal etmesi halinde, olumlu raporun iliflkin oldu u vergilendirme döneminden itibaren bu mükelleflerin nakden veya mahsuben iade talepleri genel esaslara göre yerine getirilir. Raporun ait oldu u dönem ile vergi dairesine intikal etti i tarih aras ndaki dönemler için al nan teminatlar n 84 numaral Tebli in "normal teminat uygulamas " ve "indirimli teminat uygulamas na" iliflkin bölümlerinde belirtilen miktar aflan k s mlar iade edilir. 348

23 II. Bölüm - Katma De er Vergisinde ade Uygulamalar SM YB düzenledi i konusunda rapor bulunan d fl ticaret sermaye flirketleri ile sektörel d fl ticaret flirketlerinin, bu belgelere dayanarak iade ald klar verginin ayn dönemde iade edilen toplam verginin % 4'ünü aflmamas ve tarh öngörülen vergi ile kesilmesi istenen ceza ve hesaplanacak gecikme faizini ödemeleri veya tamam için teminat göstermeleri halinde iade talepleri olumlu rapor beklenmeden genel esaslara göre yerine getirilir. Ödeme veya teminat gösterme flart n yerine getirmeyen mükelleflerde, yaz lan olumlu raporlar genel esaslara dönüflü sa lamaz. - Haklar nda sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belge düzenledi i konusunda rapor bulunanlar n KDV iadelerinin genel esaslara göre yerine getirilmeye bafllanmas halinde; bunlar n bu nedenle yükseltilmifl teminat istenen kanuni temsilcilerinin, ortaklar n n, orta oldu u mükelleflerin ve bunlardan mal veya hizmet alanlar n iade talepleri de genel esaslara göre yerine getirilir HAKLARINDA SM YB DÜZENLEME RAPORU BULUNAN MÜKELLEFLER N ORTAKLARI VEYA BU MÜKELLEFLER N KURDUKLARI VEYA ORTAK OLDUKLARI fi RKETLER N ADE TALEPLER Haklar nda SM YB düzenledi i konusunda rapor bulunan mükelleflerle ilgili olarak bu Tebli ile yap lan düzenlemeler, bu mükelleflerin raporun ait oldu u vergilendirme dönemindeki ortaklar ve kanuni temsilcileri ile bunlar n kurduklar veya ortak olduklar flirketler bak m ndan da geçerlidir. Kooperatifler ve sermaye flirketlerinde bu hüküm bunlar n kanuni temsilcileri ile sadece SM YB düzenlenmesine neden olan ortaklar ve bunlar n kurduklar veya ortak olduklar flirketleri hakk nda uygulan r. Ancak kanuni temsilcilerin sahibi ya da orta oldu u firmalar, sahte veya muhteviyat itibariyle yan lt c belge düzenlemesine neden olan alt firma ya da ortaklarla do rudan veya dolayl ortakl k ya da haks z KDV iadesi almaya yönelik ticari iliflkide bulunup bulunmad klar n n tespiti amac yla derhal incelemeye sevk edilir ve bu incelemeler öncelikle sonuçland r l r. Yap lan inceleme sonucunda kanuni temsilcinin sahibi ya da orta oldu u firmalar n, SM YB düzenlenmesine neden olan alt firma ya da ortaklarla do rudan veya dolayl ortakl k ya da haks z KDV iadesi almaya yönelik ticari iliflkide bulundu unun tespit edilememesi halinde, bunlar n sahibi ya da orta oldu u firmalar n iade ve mahsup talepleri, kendileri hakk nda özel esaslar uygulanmas n gerektiren baflka bir husus olmad kça genel esaslara göre yerine getirilir. 349