Türk Dillilere Türkiye Türkçesi Öğretiminde Karşılaşılan Başlıca Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Erol ERDOĞAN * Özet

Transkript

1 1 Türk Dillilere Türkiye Türkçesi Öğretiminde Karşılaşılan Başlıca Sorunlar ve Çözüm Önerileri Özet Erol ERDOĞAN * Bu çalışmada ana dili Türkçenin herhangi bir şivesi olup Türkiye Türkçesini öğrenmek isteyen yabancılara bu eğitimi verirken karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları üzerinde durulmuştur. Türkçenin diğer şivelerinin Türkiye Türkçesi ile olan yakınlıkları ve benzerlikleri zaman zaman eğitim sürecinde avantaj gibi görünse de aslında pek çok zorluğu beraberinde getirir. Zira öğrenci, doğru bildiğini sandığı pek çok yanlışla karşı karşıyadır. Bir yanlışı düzeltmek yeni bir şey öğretmekten çok daha zordur. Bu sebeple Türk dilli bir yabancıya Türkiye Türkçesini öğretmek Türkçeye çok uzak bir yabancıya öğretmekten daha zordur. Asya Türklerinin sosyolojik kültürel ve siyasi yapıları göz önünde bulundurulduğunda bu Türklere Türkiye Türkçesi öğretirken Rusçayı göz ardı etmemek gerekir. Zira gerek Rusya Federasyonu vatandaşı, gerek bağımsız Türk devletleri vatandaşı Türklerin önemli bir kısmı hâlâ ağırlıklı olarak Rusça konuşmakta veya zihniyetlerinde Rusça etkisi devam etmektedir. Bir Türkçe öğretmeninin hem Rusçayı hem de Türk şivelerini iyi * Yabancılar İçin Türkçe Öğretmeni/ Türk Dili ve Edebiyatı Öğr. Antalya Güzeloluk Anadolu Lisesi erolerdogan_1@hotmail.com

2 derecede bilmesi mümkün olmayabilir. Bilse de aşağıda sunduğumuz detaylara dikkat etmemiş olabilir. Bu çalışmada ağırlıklı olarak Kazak ve Kırgızlar olmak üzere Türkiye Türkçesi öğrenen Türkiye dışı Türklerin bu eğitimlerine fayda sağlamak amacıyla önce dil eğitiminin temel felsefesi üzerinde durulmuş, daha sonra da karşılaşılan başlıca problemler aşağıdaki şekilde tasnif ve analiz edilerek çözüm yolları sunulmuştur. Bütün tesbit, analiz ve çözüm önerilerimiz on yılı aşkın süredir devam eden saha çalışmalarımızda edindiğimiz gözlem ve tecrübelerimize dayanmaktadır. Eğitim süreci boyunca karşılaşılan sorunlar şu şekilde sınıflandırılabilir: 1. Alfabe ve yazı ile ilgili sorunlar 2. Sesler ve telaffuzla ilgili sorunlar 3. Anlamla ilgili sorunlar 4. Gramer eğitimde karşılaşılan sorunlar 5. Dikkat edilmesi gereken diğer hususlar. Anahtar Kelimeler: Yabancılara Türkçe öğretimi, Türk dilli halklar, Türk soylulara Türkçe öğretimi,yabancı dil olarak Türkçe,Türkiye Türkçesi Abstract In this study, difficulties that are being encountered and their solutions when educating foreigners who want to learn Turkish and have another accent of Turkish as their native language have been discussed. Although the similarity of other accents of Turkish and Turkey Turkish may seem like 2

3 3 an advantage in the educational process, they actually bring a lot of difficulties with them. Because the student comes face to face with many false ideas which they think are true. It is harder to correct a mistake than teaching something new. Therefore, it is much harder to teach a student who knows an accent of Turkish than teaching a student whose native language is very far from Turkish. When you consider socio-cultural and political aspects of Asian Turks life, you also have to consider Russian. Because a great number of Turks who are Russian Federation citizens or Turks who are citizens of independent Turkish states still mainly speak Russian or has an effect of Russian in their way of thinking. It may not be possible for a Turkish teacher to know Russian and other Turkish accents very well. Even if they know these languages they might not have been paying attention to the details we are presenting below. In this study, we have discussed first the main philosophy of language education for it to be beneficial to Turks from outside of Turkey who want to learn Turkey Turkish, with Kazaks and Kirgizs in the main focus, and then the main problems that are being faced in this process have been classified, analyzed and presented with solutions hereinbelow. All of our ascertainments, analyzes and solutions are based upon observations and experiences we have gained in our field studies which have been going on for more than ten years. Problems encountered during the educational process: 1.Problems with alphabet and writing

4 2.Problems with sounds and pronunciation 3.Problems with meaning 4.Problems encountered in grammar education 5.Other aspects which should be taken into consideration Keyword: Turkey Turkish, Teaching Turkish to Turks from outside of Turkey, Problems of teaching Turkish,Kazaks, Teaching Turkish to foreigners Giriş Yabancı Dil Öğretiminin Felsefesini Barındıran Ek : Dünya dilleri arasında millet isminden dil ismi türeten bir ek ya da yapı yoktur. İngilizce, Rusça, Arapça gibi dillerde millet ismini sıfat yapan eklerle türetilen kelimeler yan anlam olarak o milletin dilini de ifade eder. Örneğin İngilizcedeki Turkish, Rusçadaki Turetskiy, Arapçaçadaki Turki kelimeleri sadece Türk dilini ifade eden müstakil birer kelime değil, Türklere ait olan bütün sözcüklerin sıfatıdır : Turkish (İng.) : Turkish coffee, Turkish people, Turkish language... vs турецкий(rus.) : турецкий чай, турецкая баня, турецкий язык... العلم التركي : (Ar.) ترکی 4 زبان ترکی : (Far.) ترکی Türkçenin ek zenginliği ve kelime türetme gücü ise bu meseleyi kolayca halletmiş, millet adından o milletin dilini

5 5 ifade eden kelimeyi hemen türetivermiştir : İspanyolca, Japonca, Hintçe...vs. dil yapan -CA ekinin etimolojisi incelendiğinde aslında ekin bir dil eki olmadığı sonradan bu fonksiyonu kazandığı görülür. Aslında - CA (-ca, -ce,-ça,- çe) eki Türkçede eşitlik (equatif) ekidir. Geldiği isme "gibi" anlamı katar. İnsanca yaşamak (insan gibi yaşamak), dostça, kardeşçe, gibi kelimeler hep "gibi" manası içerir. Bu durumda Japonca konuşmak aslında bir Japon gibi konuşmak, Türkçe konuşmak da Türk gibi konuşmak demektir ki bu cümle yabancı dil eğitiminin temel felsefesidir. Öyleyse bir yabancıya Türkçe öğretmede - dilbilgisi açıklamalarında, örnek ve alıştırmalarda, metinlerde, dinleme çalışmalarında- temel hareket noktamız ve ana referansımız hep bu olmalıdır. Bu konu üzerinde bu kadar durmamızın sebebi bu güne kadarki Türkçe öğretimi pratiklerinde görülen ve çoğunlukla İngilizce öğretiminin Türkçe'ye adapte edilmesinden kaynaklanan uygulama hatalarıdır. Örneğin daha ilk konu olan tanışma uygulamalarında "Benim adım Cem, senin adın ne?" gibi cümle öğretilir. Halbuki biz Türkler yeni karşılaştığımız bir insanla böyle tanışmayız. Ayrıca çoğu kez "tanıştığımıza memnun oldum" da demeyiz, "memnun oldum" sözü bizim için yeterlidir. Bu durumda kendi dilinde "ı" sesini hiç çıkarmamış bir yabanıya Türkçeye başlar başlamaz içinde bolca ı, ş ve ğ sesleri bulunan ve çok da elzem olmayan bir kelimeyi (tanıştığımıza) öğretmeye çalışmak pek de akıllıca bir yöntem değildir.

6 . - Bir başka örnek daha vermek gerekirse yabancı öğrenciye "Bu nedir?" sorusunu öğretip arkasından da "bu bardaktır, bu sandalyedir" şeklinde "dır" ekini kullanarak bir diyalog kurmayı öğretmek daha ilk haftada öğrencinin kafasını gereksiz ve yanlış dilbilgisi kurallarıyla yoracak ve -Bugün hava nasıldır? Bugün hava sıcaktır. gibi yanlış cümleler kurmasına sebep olacaktır. Ayrıca daha ilk derste "dır" gibi karmaşık bir eki, bu ekle beraber büyük ünlü uyumunu, ünsüz benzeşmesini öğretmeye çalışmak boşuna zaman ve emek kaybı olacaktır. Türk gibi konuşmayı öğretmek işimizi zorlaştırmaz, bilakis kolaylaştırır. 1. Alfabe ve Yazma ile İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar 1.a. Hedef kitlemizin bir kısmı kendi dillerini Latin alfabesiyle yazarken büyük bir kısmı (Rusyalılar, Kazaklar, Kırgızlar...) Rus alfabesiyle yazarlar. Fakat bu kitlenin bile tamamına yakını Latin alfabesine aşinadır. Bu sebeple yetişkinlere Türk alfabesi öğretilirken harflerin yazılışlarını öğretmeye çalışmak ve bu konuya uzun zaman ayırmak yanlış bir uygulamadır. Dil eğitiminde zaman-emek-fayda dengesini kurmak çok önemlidir. 1.b. Rus (Kril) ve Türk alfabeleri arasında bazı ortak işaretler (harfler) bulunmasına rağmen bu ortak harfler her zaman aynı sesleri çıkarmazlar. Öğretmen aşağıdaki - genellikle sık hata yapılan- durumları bilerek üzerine 6

7 7 durmalıdır. E :Kril alfabesindeki bu işaretin bizim alfabemizdeki karşılığı E değil ye dir. Aşağıdaki örneklerle bu ayrım iyi kavratılmalıdır: emek - yemek, er- yer, ekmek, el, erik, yeşil... vs. O:Bu hafrin alfabemizdeki karşılığı o olmasına rağmen Rusçanın gramerinde vurgusuz hecelerde a sesini çıkarır bu durumda öğrenci Türkçede o harfini a şeklinde okuma eğilimindedirler. Örnek : Otobüs (atobus), orman (arman), otel( atel), kolonya(kalonya) koloni (kaloni) K : Harfin karşılığı aynı olmasına rağmen Rus alfabesinde küçük k olmadığından öğrenciler kelime ortalarındaki k'lerde sıklıkla hata yaparlar örn: ekmek, açık TürKiye... vb. m : Büyük M harfi Türk alfabesiyle aynıdır fakat (küçük) m işaretinin karşılığı Türkçedeki " t" sesidir. Bu harfte çok sıkıntı yaşanmasa da öğretmenin bu durumu bilmesinde fayda vardır: emek-etek Kazakistan (Kazakisman değil) Bunların dışında Rus ve Latin alfabelerinde aynı olan bazı harfler farklı sesleri karşılayabilir Öğrencilerin Latin alfabesine aşinalıklarından dolayı pek sıkıntı yaşanmasa da öğretmenin bilmesi gereken diğer harfler şunlardır: H: Türkçedeki n sesini kaşılar. B: Türkçede v sesini karşılar

8 8 Y: Türkçede u sesini karşılar 1.c. Latin alfabesi kullanan diğer ülkelerde kullanılmayan sadece bize has karakterler üzerinde özellikle durulmalıdır, yakın seslerle olan farkları kavratılmalıdır I - İ, ı - i, c-ç-j, c-g-ğ, s-ş, o-ö, u-ü ( şanslı, kışlık, çamaşır, İrlanda, gözlükçü... ) 1.d. y harfi üzerinde özellikle durulmalıdır. Zira öğrenciler bu harfin yerine i karakterini kullanma eğilimindedirler : Ai değil ay, Berkai değil Berkay, Aynur, sayfa,çay,aydın... not : "aile" sözcüğünün yazımına özellikle dikkat çekmek gerekir. 1.e. Öğrenciler kendi isimlerini Türkçe'de yazarken genellikle İngiliz alfabesini ve imlâsını kullanma eğilimindedirler. Bu durumda pasaportlarındaki yazım etkilidir. Halbuki Türkçenin imlâsını düzenlemede yetkili kurum olan Türk Dil Kurumunun belirlediği prensibe Rusça isimler Rus harflerinin ses değerlerini karşılayan Türk harfleriyle yazılır. (Türk Dil Kurumu, [TDK], 2012:26) Türk devletlerindeki özel adların yazımında Türkçede yerleşmiş biçimleri esastır.(tdk,2012:27) Türkçede herhangi bir yerleşmiş biçimi olmayan adların yazımında ise alfabe ortaklığından dolayı Rus isimlerinin yazımındaki prensip esas alınmalıdır. Bu duruma bir dayanak da Ömer Asım Aksoy dur: Latin abecesinden başka bir abece kullanan uluslardan alınan özel adlar, Türkçede söylendiği

9 9 gibi yazılır. (Aksoy,2003:54 ) Bu durumda bazı isimlerin doğru yazılışları şu şekildedir: Karligash değil Karlıgaş, Aigul değil Aygül, Zhanar değil Janar, Evgeniya değil Yevgeniya, Sasha değil Saşa, Okcana değil Aksana,... vs Not: Bu durumların pekiştirilmesiyle ilgili olarak öğretmen sınıfta alfabeyi öğrettikten sonra hata yapılması muhtemel kelimeleri okumalı ve öğrencilerin bunları yazmasını istemelidir. Bu kelimelerin anlamları üzerinde durulmamalıdır. Türkiye (hata: türkie), televizyon(hata :televizion), kız, kış, koz, köz, uzun, üzüm, 2.Sesler ve Telaffuzla İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar Her dilin ses sistemi birbirinden farklıdır. Bu yüzden öğrencinin kendi alfabesindeki harfleri yazarak karşılarına Türk alfabesindeki karşılıklarını yazmak son derece yanlış bir uygulamadır. İşaretlerin çıkardıkları sesler birbirlerine yakın olabilir, fakat genellikle aynı değildir. Aşağıdaki örnekleri inceleyelim: 2.a. Kril alfabesindeki ы harfinin karşılığı Türk alfabesinde ı olarak gösterilir. Halbuki bunlar farklı seslerdir ve birbirlerinde tam karşılıkları yoktur. Ы harfinin çıkardığı ses Türkçede en yakın ıiy olarak

10 . Öğrenciler 10 gösterilebilir. Türkçede sonu ı ile biten kelimeleri okumalarında bu durum çok net olarak fark edilir : sarı (sarıiy), halı, salı, Antalyalı (Antalyalıiy), Moskovalı... vs 2.b. K ve h ve l harfleriyle ilgili sık karşılaşılan iki durum vardır bunlardan birincisi Rusçanın ses yapısıyla diğeri ise Kazak ve Kırgızcanın ses yapısıyla ilgilidir : Rusçada k ve h seslerinin inceleri yoktur. Bu sesler daima kalın okunur. Bu durumda Türkçedeki akıl, sahte, okul, altın, sokak...gibi k ve h'nin kalın okunduğu kelimelerde problem yaşanmazken ince okunduğu tarih, Salih, tatil, Halil, etek, erik, ekmek, plastik, cimnastik... vb kelimelerde k, h ve l harflerini kalın okuma eğilimi vardır. Başta Kazak ve Kırgızca olmak üzere Asya Türk dillerinde bu sesleri (k ve h) gırtlaktan çıkarma eğilimi vardır. Derslerde bu kelimeleri yazarak gırtlaktan değil, dil kökünden çıkarma çalışması yapılmalıdır: kabak, balık, kalabalık, sokak, Ahmet, ahlak,ayakkabı... vs 2.c. Asya Türk dillerinde kapalı açık ve normal olmak üzere üç e sesi varken Türkçede ağırlıklı olarak orta e sesi kullanılır Aryıca Rusçada kelime ortasında e ler de kapalı okunur. Aşağıdaki kelimelerde ses çalışması yapılmalıdır: ne, sen, ben, neden, sinema, sandalye, yetenek, el... 2.d. Ortak kelimeleri yanlış okuma : kendi dilleriyle Türkçede ortak bulunan kelimeleri kendi telaffuzlarına göre okuma eğilimdedirler. Bu duruma izin verilmemeli hatalar mutlaka düzeltilmelidir. otobüs > avtobus, normal > narmal, palto>palto(ince

11 . Türkçede 11 l), orijinal> ariginal, sen> sen ( kapalı e) kitap> kıtap, bir>bırr, iki > yikı, sekiz>segız, bin> bır mın (nazal n)... 2.e.Uzun Ünlü, Vurgu ve ulama eğitimi : uzun ünlüler yazıda gösterilmediğinden öğrencilere bu sesler yeri geldikçe tek tek öğretilmelidir. Öğrencinin kelime haznesi geliştikçe doğru hamlelerle bu problemi ortadan kalkacaktır. Yer yer bu tür kelimeler tahtaya yazılarak telaffuz çalışması yapılmalıdır. hata, dünya, mavi, şube, tatil, tarih, mesafe, harika... Vurgu konusunda öğrencilerin sıklıkla yanlış söyledikleri kelimelerde hecelerin üzerine hecenin şiddeti oklarla işaretlenebilir: İstanbul Ankara masa kalem, öğretmen... vs Ulamayı doğru kullanmak öğrencinin telaffuzunda gözle görülür bir fark yaratacaktır. Örneğin daha ilk derslerde "memnun oldum" yazıp "memnu noldum" ; "teşekkür ederim" yazıp "teşekkü rederim" şeklinde öğretmek çok daha sağlıklı olacaktır. 3.Anlamla ilgili dikkat edilmesi gereken hususlar Bir kelimenin anlamını öğretmek, yanlış bilineni düzeltmekten çok daha kolaydır. Özellikle Türkçenin diğer şiveleriyle ortak kelimelerimizin çok olması öğrencilerimize bir güven ve cesaret verrmekte bu durum da hataları beraberinde getirmektedir. Aynı gibi görünse de Türkiye Türkçesinde başka bir manaya gelen kelimelerin bazıları şu şekildedir:

12 Türkiye Türkçesi Öğrencilerdeki çağrışımı 12 Kendi dillerindeki doğru karşılığı kampanya firma aktsiya alt ön ast (Kazakça ve Kırgızca'da aldında sözü önünde manasında kullanılır) sofra çorba stol/dastarhan (Kazakçadaki sorpa kelimesini çağrıştırdığı için) pasta makarna tort kırık kırk sınık yaşamak yapmak ömür sürüv taze temiz janga/ yanga/ sveji ötmek geçmek şaguv tapmak bulmak sıgınuv yapmak kapatmak Jabuv avukat Öğle yemeği advakat Bu başlık altında şu önemli ayrımın üzerinde de durmak gerkir: Özellikle Kazakça olmak üzere diğer Türk şiveleriyle Türkiye Türkçesi arasındaki sistemli ses değişimleri anlam karmaşasına sebep olabilir. Bunları bilmekte ve öğrencinin kelimelerin anlamlarını yanlış öğrenmesine mani olmakta fayda vardır. Anlam karmaşasına yol açabilecek değişimleri ve yanlış anlaşılabilecek kelimelerin bazıları şunlardır:

13 13 Kazakça s ş k > Türkiye Türkçesi > ş > ç > g j > y (kelime başında) Türkçe kelime kas bas (basmak fiili) Kus (kusmak ) kör köz kir aş aşık caymak şaş (şaşmak fiili) öğrencilerde yapabileceği çağrışım (hata) kaş baş kuş görmek fiili göz girmek fiili Açmak fiili açık yaymak/ sermek saç. 4.Dilbilgisi Kurallarıyla İlgili Olarak Sıkça Yapılan Hatalar: Cümle dizgisi konusunda ana dilini kullanan Asya Türklerinde de bir sıkıntı yaşanması beklenmez zira cümle kuruluşları Türkiye Türkçesiyle aynıdır. Ana dili Rusça olan kişilerde (Rus, Türk, Koreli... vs) kendi cümle dizilişlerine göre kelimeleri Türkçeye çevirerek sıralama eğilimi vardır. Bu durum Türkçede anlaşmayı sağlasa da Türkiye'de uzun süre kalan yabancılarda bile görülmekte düzeltilmesi çok zor

14 14 olmaktadır. Öğretim sürecinde ilgili dilbilgisi konuları öğretilirken öğrencilerin bu eğilimleri dikkate alınmalı alınacak tedbirlerle bu hataların yerleşmesine müsaade edilmemelidir. Rusçacümle Cегодня в Эрзурумe холоднo. Mне надо идти. Я слышал завтра вы yeдете Yanlış tercüme kaynaklı hatalı kullanım: Bugün Erzurumda soğuk. Bana gitmek lazım Ben duydum yarın siz gidiyorsunuz Я думал он знает все. Можно Войти? Kогда я садилаcь в самoлёт, я силно боялась Ben düşündüm o her şey biliyor Girmek olur mu? Ne zaman uçağa bindim ben çok korktum. Kendi şiveleriyle konuşan Türklerin Türkiye Türkçesi öğrenmelerinde sık yaptıkları gramer hataları genellikle ek bazlıdır ve şunlardır : a. Şahıs eklerini hatalı kullanılması : geliyormuz, anlıyorsuz, gelecekmin b. Kişi zamirlerinin hatalı kullanılnası : olar senler c. Geniş zaman ekinin yanlış kullanılması : olar, vararsın, gelermin...

15 15 d. "Türkçe" kelimesini sıfat olarak kullanma :Aslında bütün Türk şivelerinde belirtisiz isim tamlaması tamlama kurma ihtiyacını karşılayacak güce sahip olmasına rağmen Rusçanın da etkisiyle "Türkçe" sözünü sıfat olarak kullanma eğilimi vardır : Türkçe yemekler, Türkçe baklava, Türkçe insanlar... Belirtisiz isim tamlaması konusu işlenirken bu durum üzerinde durulmalıdır. e. Emir kipinin hatalı kullanılması : Türkiye Türkçesinde ikinci çoğul emir kip eki yaygın olarak "- In"dır. "-lnlz" eki cümleye resmi bir mana katar ve uyarı levhalarına anonslarda karşımıza çıkar. Asya Türk dillerinde ise yaygın emir kip eki "-InIz" dır. Ve öğrenciler Türkçe konuşurken de sürekli bu eki kullanırlar. İlk zamanlar kulağa normal gibi gelse de bu hata yerleşince düzeltilmesi çok zor olmaktadır. Bu yüzdentürk dilli öğrencilere seviyesinde bu ek hiç öğretilmemelidir. pratiklerinde verilmesi daha uygundur. temel Türkçe Orta seviye f. Sormak eylemini ayrılma haliyle kullanma: Öğretmenden sordum. g. Ek eylemin geçmiş zamanını yanlış kullanma : Geçen yıl Antalya da olduk. Sabah evde oldum. 5. Dikkat Edilmesi Gereken Diğer Hususlar a.türkçe kurslarına Türkoloji eğitimi vermediğimizi aklımızdan çıkarmamalıyız. Öğrencilerimizin çoğu Türkçeyi Türklerle konuşmak için öğrenmek istiyorlar. İşlerine yaramayacak tek bir kelime bile öğretmek zaman ve emek kaybıdır. Bu yüzden konu başlıklarını seçerken filolojik terimler yerine basit soru cümleleri tercih edilmelidir:

16 16 Örnek: "Şimdiki zaman" yerine "Ne yapıyor?" " İsmin yönelme hali " yerine" Nereye? Kime?" " İsmin belirtme durumu" yerine "kimi? Neyi? Nereyi? b. Türk soylu olanlarla diğer yabancı öğrencilerin beraber okuduğu karma sınıflarda öğrencinin ana dili olan şiveyle Türkiye Türkçesi arasında sürekli olarak bağlantılar kurmaya çalışmak ortak kültürü ön plana çıkarmak diğer öğrencilerde motivasyon kaybına sebep olacaktır. c. Bütün dünyada Türk kelimesi Türkiye Türklerini Türkçe ise Türkiye Türkçesini ifade eder. Bu algıdan dolayı öğrencilere "Aslında siz de Türksünüz." gibi cümlelerle yaklaşmak, Kazak Türkçesi, Özbek Türkçesi gibi ifadeler kullanmak öğrencilerde bir savunma refleksi oluşturabilir ve Türkçeden soğumalarına sebep olabilir. Her ne kadar gerek dillerimizde gerekse de kültürlerimizde ortak unsurlarımız çok olsa da onların da farklı bir devlete kültüre ve dile sahip olduklarını unutmamalıyız ve onların bu değerlerine saygı duyduğumuzu öğrencilerimize hissettirmeliyiz. Sonuç 1990 lı yıllardan itibaren Sovyetler Birliğinin dağılmasıyla başlayan süreç içinde devletimizin tarihin kendine verdiği sorumluluğu ve görevi layıkıyla yerine getiremediği açıkça ortadadır. Zira bahsettiğim yıllarda Orta Asya halklarınınbaşta Türkler olmak üzere- tamamına yakınında Türkiye ye karşı büyük ilgi ve alaka doğmuş ve bu insanlar Türkiye'yi dünyaya açılmanın bir kapısı olarak görmüşlerdir. Bu da Türkçeye olan ilgiyi beraberinde getirmiştir. Bu ilgiye binaen Türkiye Türkçesini bu coğrafyada yaygın hale getirmek dünya siyasetinde başrol olma iddiasında bulunan devletimizin stratejik olarak da yapması gereken önemli bir

17 17 vazife olmasına rağmen devletimiz Asya'nın bir kaç önemli merkezinde Türkiye Türkçesi Öğretim Merkezleri kurabilmiş, sahayı büyük oranda boş bırakmıştır. Günümüzde Yunus Emre Enstitüsü adıyla yapılmaya çalışılan girişimler neredeyse yirmi yıl kadar geç kalınmış da olsa umut verici adımlardır. Bugün hâlâ rüzgarın istediğimiz yönden esmesi yelkenimizi doldurup daha çok yol almamız için önemli bir fırsattır zira yarın rüzgarın nereden eseceği belli olmaz. Bugün hâlâ yolun başındayız ve yapacak daha çok işimiz var.

18 18 Kaynakça Ergin, Muharrem Türk Dilbilgisi, Bayrak Yayınevi : 1. Baskı,Ankara 2000 Rısbayeva, Güldarhan, Kazak Tili, Atamura : 1. Baskı, Almatı 2007 Kültür Bakanlığı, Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü, Kültür Bakanlığı, Ankara 1991 Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe sözlük Türk Dil Kurumu, Yazım Kılavuzu., Türk Dil Kurumu Yayınları: 27.Baskı Ankara 2012 Aksoy, Ömer Asım, Ana Yazım Kılavuzu, Adam Yayınları : 21. Basım, İstanbul 2003, Ankara Üniversitesi TÖMER, Yeni Hitit Türkçe Öğretim Seti, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara 2014