BÖLÜM 2 - KÜÇÜK İŞLETMELER

Transkript

1 BÖLÜM 2 - KÜÇÜK İŞLETMELER Girişimci işletmeler genellikle küçük işletmeler ya da aile işletmeleri olarak bilinir. Girişimci paradoksu: Girişimcilik, küçük işletmelerin büyümesine ve yüksek performans göstermesine yol açmakta; ancak, büyüdükleri zamanda mevcut yönetim sistemi (bürokrasi, uzun karar verme süreci) performansı olumsuz yönde etkilemektedir.

2 2.1 KÜÇÜK İŞLETME TANIMI VE ÇEŞİTLERİ Büyük (Modern) İşletme: Çoklu birim sistemi olarak sahip olunan ve faaliyet gösteren, çoklu düzeyde yönetsel hiyerarşiye bağlı olarak idare edilen ekonomik kurumlardır. İkili sınıflandırma: Büyük ölçekli işletme Küçük ve orta ölçekli işletme Üçlü sınıflandırma Büyük ölçekli işletme Orta ölçekli işletme Küçük ölçekli işletme Küçük işletme tanımında bir takım nitel ve nicel kriterler esas alınmaktadır.

3 Nicel ölçüler: Yıllık satışlar, yıllık karlar, bilanço büyüklüğü, öz kaynak miktarı, yatırım miktarı, ve personel sayısı. Nitel ölçüler: Yönetim şekli, hissedarların sayısı, sektördeki göreli durumu, hukuki şekli ve bölgeye yönelik olup olmama. Küçük işletmeleri büyüklerden ayıran nitelikleri: 1. Pazarı etkileme - büyük işletmelerin aksine piyasa arz seviyesi ve piyasa fiyatını etkileme güçleri yoktur. Niş pazarlara itilirler. 2. Bağımsızlık - büyüklerde görülen formal süreçlerden ve dışsal kontrollerden uzaktırlar. 3. Kişisel etki - girişimcinin özellikleri işletmenin işleyişindeki ağırlığı büyüktür DÜNYADA KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTE İŞLETME TANIMI

4 KOBİ tanımlaması genel olarak personel sayısına bağlanmıştır ve Avrupa Birliği Komisyonu 250 kişiden az çalışanı olan işletmeleri bu sınıfa dahil etmiştir. ( TÜRKİYE DE KÜÇÜK VE ORTA BÜYÜKLÜKTE İŞLETME TANIMI 1. Mikro İşletme: On kişiden az çalışan istihdam eden ve yıılık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosu bir milyon Türk Lirasını geçmeyen işletmeler. 2. Küçük İşletme: Elli kişiden az çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosu beş milyon Türk Lirasını geçmeyen işletmeler. 3. Orta Büyüklükteki İşletme: İkiyüzelli kişiden az çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı ve/veya mali bilançosu yirmibeş milyon Türk Lirasını geçmeyen işletmeler. Resmi ve finansal kurumların kabul ettiği çeşitli KOBİ tanımları mevcuttur. İşleyiş açısından küçük işletmeler:

5 Geleneksel firmalar - Özellikle el sanatlarına dayalı işler. İş sahibi zamanının önemli bölümünü rutin günlük işlerle geçirir belirli bir gelir düzeyiyle yetinir. Büyüme amacı taşımayan, pazar koşullarını takip etmeyen işletmelerdir. Büyüme firmaları - Büyüme amacıyla ve girişimcilik niteliklerine sahip bireylerce kurulmaktadır. Etkin stratejik yönetim ve diğer yaklaşımlar geliştirme, planlı büyüme gereği bu firmaları diğerlerinden ayırır.

6 2.2 KÜÇÜK İŞLETMELERİN ÖNEMİ Küçük işletmeler 20. yüzyılın sonlarına doğru önem kazanmaya başlamışlardır. Küçük işletmelerin esnek ve dinamik yapısı büyük işletmelere de örnek olmaya başlamıştır. İşletmelerde rekabet avantajlara sahip oldukları temel yeteneklere odaklanma ve bunlar dışındaki işleri diğer işletmelere yaptırma eğilimi artmıştır.

7 İşletmelerin yeniden yapılandırma faaliyetleri: Geçici istihdam Taşeronla çalışma (subcontracting) Değişim mühendisliği (reengineering) Küçülme (downsizing) Kademe azaltma (delayering) Dış kaynaklardan yararlanma (outsourcing) Şebeke organizasyonlar (network organizations) Ortak girişimler (joint ventures) Yalın organizasyonlar (lean organizations) Hibrid (melez) organizasyonlar (hybrid organizations) Bu faaliyetlerin amacı işletmeleri küçülterek değişen koşullara daha hızlı cevap verebilir hale getirmektir.

8 KOBİ lerin üstünlükleri: 1. Esneklik 2. Niş Pazar 3. Hızlı karar alma süreci 4. Tüketicilerle direk temas KOBİ lerin ekonomik faydaları: 1. İşsizlik ve üretime olan katkıları 2. Bazı endüstrilerde önemli bir paya sahiptir. 3. Rekabet potansiyeli 4. Diğer - girişimciliği artırır ve yaratıcılığı destekler.

9 KOBİ lerin dezavantajları: 1. Küçükler bilgiye ulaşmada bazı sıkıntılara sahiptir. 2. Dış maliyetleri karşılamada zorluk çekerler. 3. Finansal kaynaklara ulaşmada zorluk yaşarlar. 4. İnsan kaynaklarının kalitesi düşüktür. 5. Teknolojiden yararlanma olanakları sınırlıdır. 6. Yönetsel becerileri sınırlıdır. Devlet desteği KOBİ lerin yaşadıkları güçlükleri gidermede önemli bir faktördür.