ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇIKLAMA DOSYASI

Transkript

1 ZONGULDAK KARAELMAS ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ JEODEZİ VE FOTOGRAMETRİ MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR PROGRAMLARI AÇIKLAMA DOSYASI Harita Yük. Müh. Akın KISA BURSA

2 GAUSS - KRÜGER ve UTM PROJEKSİYONU Gauss-Krüger projeksiyonu yer elipsoidinin düzlem üzerine konform projeksiyonudur. Bu projeksiyon Türkiye de 1931 yılından beri kullanılmaktadır. 1/25000 ölçekli ve 1/5000 ölçekli harita serileri bu projeksiyon sisteminde üretilmektedir. Gauss-Krüger projeksiyonunun matematik bağıntıları yer elipsoidi ile düzlemdeki izometrik parametrelerin karşılaştırılmasıyla elde edilir. Ayrıca elipsoid üzerinde alınacak bir meridyenin uzunluğunu koruyarak, düzlemde X ekseni olarak alınması koşulunun da gerçekleşmesi, projeksiyon modelinin oluşturulmasında gözönünde bulundurulur. Böylece, yer elipsoidinin seçilen bir meridyeni projeksiyon düzleminde X eksenini, buna dik olan ekvator da Y eksenini temsil eder. Projeksiyonun orta meridyenden uzaklaşıldıkça uzunluk deformasyonu Y değerine bağlı olarak artacaktır. Deformasyon artışını sınırlı bir değerde tutabilmek için orta meridyenin iki tarafında en çok 3 boylam farkı olan kısımların bir projeksiyon sistemine alınması düşünülmüştür. Büyük ölçekli haritalarda ise bu sınır 1 30 ya kadar indirilmektedir. Böylece genelde 6 ve 3 genişlikli dilimler oluşturularak her bir dilimin projeksiyonu bağımsız olarak yapılır. Gauss-Krüger projeksiyonunda elde edilen düzlem koordinatları genellikle Yg ve Xg simgeleriyle gösterilir. Türkiye de 1/25000 ve daha küçük ölçekli haritalar için 6 dilim genişliği, 1/5000 ve daha büyük ölçekli haritalar için de 3 dilim genişlikleri kullanılmaktadır. Uygulamada Gauss-Krüger projeksiyon koordinatları olduğu gibi değil Universal Transvers Mercator Grid System - (UTM) denilen projeksiyon sistemine dönüştürülerek kullanılır. Bu amaçla yeryuvarı 6 genişlikli 60 projeksiyon dilimine ayrılır, her dilimin orta meridyeni sistemin X eksenini tanımlar. Dilimin kuzey ve güney sınırları 80 kuzey ve 80 güney enlemleridir. Her dilim 180 meridyeninden başlayarak doğuya doğru artan sırada bir numara alır. Bu numaraya dilim numarası - DN adı verilir. Her bir projeksiyon diliminin X eksenini oluşturan orta meridyen boylamı, ( o), ile dilim numarası (DN) arasındaki ilişki, o = (DN) * bağıntısıyla sağlanır. UTM projeksiyon sistemi için oluşturulan bu bölümlemeye göre Türkiye nin içinde bulunduğu dilimler 35, 36, 37, 38 numaralı dilimlerdir ve bu dilimlerin orta meridyenleri de 27, 33, 39, 45 doğu meridyenleridir. 1

3 UTM projeksiyon sistemindeki düzlem koordinatlar, Yg ve Xg Gauss-Krüger düzlem koordinatlarının değiştirilmesiyle elde edilir, SAĞA ve YUKARI adlarını alırlar. Sağa ve Yukarı değerler, SAĞA = DN (Yg * mo ) YUKARI = Xg * mo eşitlikleriyle hesaplanır. Mo katsayısı küçültme faktörü olup değeri mo = dır. Bağıntıda görüleceği gibi Yg ve Xg bu faktörle küçültülmektedir. Ancak ordinat yönünde negatif değerlerden kurtulmak için (yg * mo) büyüklüğüne m eklenmektedir. Bulunan bu değerlerin baş tarafına da DN tanıtıcı kod olarak konulmakta ve böylece SAĞA değer elde edilmektedir. 3 genişlikli dilimlerin kullanıldığı projeksiyon sistemlerinde, uygulanan standartlara göre, dilim orta meridyenleri, Türkiye için 27, 30, 33, 36, 39, 42, 45 doğu meridyenleridir. Bu projeksiyon sisteminde geçerli olan düzlem koordinatlar, SAĞA = Yg * mo YUKARI = Xg * mo bağıntılarıyla elde edilen SAĞA ve YUKARI değerlerdir. Buradaki küçültme faktörü mo = olarak alınır (KOÇAK, 1984 s 1-4). 2

4 KOMŞU PROJEKSİYON DİLİMLERİ ARASINDA KOORDİNAT DÖNÜŞÜMÜ Gauss-Krüger projeksiyonunun uygulamasında projeksiyondan kaynaklanan deformasyonları sınırlı büyüklüklerde tutmak amacıyla, projeksiyon orta meridyeninin her iki tarafında yine meridyen yaylarıyla sınırlandırılmış eşit alanlar tanımlanır. Bu alanın dışında kalan kısımlar için bu kez yeni bir projeksiyon sistemi oluşturulur. Böylece tüm alan yeter sayıda projeksiyon sistemleriyle kapatılarak istek karşılanır. Gauss-Krüger projeksiyonuna dayalı olarak geliştirilen UTM (6) ve UTM (3) projeksiyon sistemlerinde bu sınırlar sırasıyla 6º ve 3º olarak tesbit edilmiştir. Oluşturulan her bir projeksiyon sistemi bağımsız bir sistemdir, yani komşu dilimdeki projeksiyon sistemiyle bir ilişkisi yoktur. İki dilimin ortak sınırı civarında bulunan bölgelerde yapılacak çalışmalarda, noktaların aynı bir koordinat sistemi içinde bulunması zorunluluğu vardır. Örneğin böyle bir arazi kesiminde, daha önce UTM (6) ya da UTM (3) sisteminde hesaplanmış olan noktalara dayalı olarak, bir nirengi çalışmasının sonuçlandırılabilmesi, komşu dilimlerde yer alan eski noktaların aynı bir dilim içinde koordinatlarının bilinmesini gerektirir. Böyle bir istek ancak komşu projeksiyon dilimleri arasında koordinat dönüşümü ile karşılanabilir (KOÇAK, 1984 s 29). 3

5 COĞRAFİ KOORDİNATLARA GÖRE PAFTA BÖLÜMLEME VE ADLANDIRMA Paralel ve meridyen yayları yeryüzünü parçalara ayırmışlardır. Bu parçaların büyüklüğü seçilecek paralel ve meridyen yaylarının değerlerine göre, dakika aralıklarına karşılık gelen büyük alanlarda olabilir. Haritanın ölçeğine ve altlığın boyutlarına göre seçilecek uygun aralıklı paralel ve meridyenlerin sınırladığı alanlar bir paftaya girecek alanı belirtir. Paralel ve meridyen yayları paftanın kenar çizgilerini oluşturur. Paftalar ya içinde bulunulan en büyük kentin ismi ile, ya bir numara ile, ya bir harf ile, ya da harf ve numaranın birlikte kullanımı ile tanımlanır ve pafta indeksini oluşturur. Uluslararası standartlara göre ülkelerin gerek ulusal, gerekse uluslararası temel haritaları genellikle UTM projeksiyonunda yapılmaktadır. UTM projeksiyonunda yeryüzü başlangıç meridyeninden başlayarak 6 boylam aralıklı dilimlere ayrılmıştır. Bunlara Grid dilimi adı verilir. Her bir grid dilimi başlangıç meridyeninden doğuya doğru 31, 32, 33,... numaraları ile, batıya doğru 30, 29, 28, 27,... numaraları ile numaralandırılmıştır. Ayrıca ekvatordan başlayarak 80 kuzey ve 80 güney paralel dairelerine kadar 8 enlam aralıklı kuşaklar meydana getirilmiştir. Bu kuşaklar da kuzeye doğru N, P, Q,... güneye doğru M, L, K,... harfleriyle isimlendirilmişlerdir. 6 aralıklı meridyen ve 8 aralıklı paralel dairelerin oluşturduğu bu küçük coğrafi alanlara grid bölgesi denir. Bir grid bölgesi bulunduğu grid diliminin numarası ve bulunduğu enlem kuşağının harfi ile isimlendirilir. Bir grid bölgesinin kuzey-güney biçiminde ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan 6 x 4 boyutlu alan uluslararası 1/ ölçekli haritanın kapladığı alanı verir. Bu pafta, içinde bulunan en büyük kentin ismini alır. 1/ ölçekli paftanın dörde bölünmesiyle elde edilen 2 x 3 boyutlu alan ise 1/ ölçekli haritanın pafta boyutlarını belirler. Bu paftalar da yine içinde bulunduğu en büyük kentin ismini alır. Uluslarası 1/ ölçekli haritaların pafta bölümlemesine göre enlemi 40 ye kadar olan kısımlarda pafta boyutları 1 30 x 1 dir. Yani 1/ ölçekli bir haritanın dörde bölünmesiyle elde edilir enlemleri arasında pafta boyutu 2 x 1 ; enlemleri arasında 3 x 1 ve 68 den yukarı enlemlerde ise bu boyut 4 x 1 olmaktadır. 1/ ölçekli haritaların paftaları da içinde bulunduğu en büyük kentin ismini alır. 4

6 Uluslararası indeks 1/ , 1/ ve 1/ ölçekleri kapsar. 1/ den büyük ölçeklerin pafta bölümlemeleri ulusal olup her ülke kendine uyan bir bölümleme yaparak indekslerini oluşturmuşlardır. 1/ ölçekli ve daha büyük ölçekli haritaların ulusal indeksi şu şekilde yapılır (KOÇAK, 1985-b s.15): 1/ Ölçekli Paftalar : 1/ ölçekli paftanın boyutları 30 x 30 dır. 1/ lik paftanın 1 30 lık kenarının üç eşit kısma, 1 lik kenarın iki eşit kısma bölünmesi ile elde edilir. Yani bu ölçekteki paftalar 30 lık enlemler ile 30 lık boylamlar arasında kalan alanı kapsar. Batıdan doğuya doğru her 30 lık boylam aralığına 1 den itibaren numara verilir. Ayrıca kuzeyden güneye doğru her 30 lık enlem aralığına da A dan itibaren bir büyük harf verilir. Böylece 1/ ölçekli pafta, bulunduğu enlem aralığının harfi ve boylam aralığının numarası ile isimlendirilir. Paftanın isminin başında, içinde bulunduğu 1/ ölçekli paftanın da ismi yer alır. 1/50000 Ölçekli Paftalar : Bu paftalar, 1/ ölçekli paftaların dört eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir. Boyutları 15 x 15 dır. Her bir parçaya kuzeybatıdaki paftadan başlamak ve saat ibresi yönünde devam etmek üzere a, b, c, d harfleri verilir. Bu harfler, 1/ ölçekli pafta numarasının arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak 1/50000 ölçekli pafta numaralanır. 1/25000 Ölçekli Paftalar : 1/25000 ölçekli paftalar, 1/50000 ölçekli paftanın dörde bölünmesiyle elde edilir. Boyutları 7 30 x 7 30 dır. Her pafta sırasıyla 1, 2, 3, 4 rakamlarıyla numaralanır ve içinde bulunduğu 1/50000 ölçekli pafta numarasının hemen arkasına yazılmak suretiyle 1/25000 ölçekli paftanın numaraları elde edilir. 1/10000 Ölçekli Paftalar : 5

7 1/10000 ve 1/5000 ölçekli haritalar 3 dilim ilkelerine göre geliştirilen UTM projeksiyonunda yapılmaktadır. Pafta bölümlemesi 1/50000 ölçekli paftaya dayalı olarak yapılmaktadır. 1/50000 ölçekli pafta her iki yönde 3 aralıkla bölünür, ortaya çıkan 25 pafta 1/10000 ölçekli paftanın kapladığı alanı gösterir. Boyutları 3 x 3 dır. Bu paftalar 01 den başlayarak 25 e kadar numaralanır. Bu numaralar 1/50000 ölçekli pafta numarasının arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak 1/10000 ölçekli paftalar numaralanır. 1/5000 Ölçekli Paftalar : 1/5000 ölçekli paftalar Türkiye için kabul edilen Gauss-Krüger projeksiyonunda 3 lik dilim esasına göre yapılır. Pafta boyutları 1 30 x 1 30 dir. 1/50000 ölçekli paftanın 25 e bölünmesiyle elde edilen 1/10000 ölçekli paftanın enine ve boyuna ikiye bölünmesiyle 1/5000 ölçekli paftalar elde edilir. Sol üst köşeden başlamak ve saat ibresi yönünde olmak üzere a, b, c, d harfleriyle isimlendirilmektedir. Bu harfler 1/10000 ölçekli pafta numarasının arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak 1/5000 ölçekli paftanın numarası elde edilir. 1/ /5000 1/ / / ölçekli pafta üzerinde 1/50000, 1/25000, 1/1000 ve 1/5000 ölçekli pafta indekslerinin oluþumu 6

8 1/2000 Ölçekli Paftalar : 1/2000 ölçekli paftalar, 1/5000 ölçekli paftanın, pafta kenarları iki eşit parçaya bölünerek ve sonuçta tüm pafta dört eşit parçaya bölünerek, elde edilir. Elde edilen paftalar, kuzey batıdaki paftadan başlayarak ve saat ibresi yönünde 1, 2, 3, 4 rakamları ile numaralanır. Bu numaralar 1/5000 ölçekli paftanın numarasının arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak 1/2000 ölçekli pafta numarası elde edilir. 1/1000 Ölçekli Paftalar : 1/2000 ölçekli paftalar pafta kenarları iki eşit parçaya ayrılmak suretiyle dörde bölünerek, elde edilir. Oluşan paftalara sol üst köşeden başlamak üzere saat ibresi yönünde a, b, c, d harfleri verilir ve bu harfler 1/2000 ölçekli paftanın arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak 1/1000 ölçekli paftanın numarası elde edilir. 1/500 Ölçekli Paftalar : 1/1000 ölçekli pafta, pafta kenarları iki eşit parçaya ayrılarak dört eşit parçaya bölünmek suretiyle elde edilir. Oluşan 1/500 ölçekli paftalara sol üst köşeden başlamak üzere saat ibresi yönünde 1, 2, 3, 4 numaraları verilir. Bu rakamlar 1/1000 ölçekli pafta numarasının arkasına (-) işaretinden sonra yazılarak, 1/500 ölçekli pafta numaralanır. 1/5000 1/2000 1/500 1/1000 1/10000 ölçekli pafta üzerinde 1/5000, 1/2000, 1/1000 ve 1/500 ölçekli pafta indekslerinin oluþumu 7

9 PROGRAM (Projeksiyon Koordinat Hesapları Pafta Bulma) Yukarıda yapılan açıklamalardan yararlanarak değişik projeksiyonlardaki koordinatların dönüştürülmesi amacıyla bir program yapılmıştır. Programda; coğrafi koordinatlar, gauss-krüger düzlem koordinatları, UTM (6) ve UTM (3) projeksiyon koordinatları arasında dönüşüm işlemleri yapılır. Ayrıca komşu projeksiyon dilimleri arasında koordinat dönüşümü de yapılabilmektedir. Belirtilen koordinatın bulunduğu pafta istenilen ölçekte alınabilmektedir. Program Windows... işletim sistemi altında çalışmaktadır. Program çalıştırıldığında Şekil 1 de görülen form ekranda belirir. Şekil 1 8

10 Form üzerinde koordinata ait pafta bulunmak isteniyorsa PAFTA ÖLÇEKLERİ LİSTESİ bölümünden istenilen pafta ölçeği seçilir (Şekil 2). Şekil 2 Program koordinatları dosyadan ve klavyeden alabilmektedir. Koordinat Sistemleri bölümünden hesaplama yapılacak bölüm seçildikten sonra Dosya seçeneği seçilirse belirtilen koordinat sistemine ait dosya seçilmek üzere Şekil 3 deki form ekranda belirir. Şekil 3 9

11 Dosya uzantıları program tarafından otomatik olarak alındığı için dosyalar aşağıdaki formatlarda oluşturulmalıdır. Dosya Tipi Uzantısı Formatı Coğrafi Koordinat Dosyası *.COG Nokta No Enlem Boylam Yükseklik Gauss-Krüger Dosyası *.GSS Nokta No Ort. Boyl. X Y Z UTM (6) Dosyası *.UTM Nokta No Dilim No Sağa Yukarı Yükseklik UTM (3) Dosyası *.DTM Nokta No Ort. Boyl. Sağa Yukarı Yükseklik Komşu Projeksiyon *.DAD Nokta No 6 (veya) 3 DN1(veya)Ort.Byl.1 DN2(veya)Ort.Byl.2 Sağa Yukarı Yükseklik HESAPLA tuşuna basıldığında seçilen dosyalardaki koordinatlar diğier sistemlerdeki koordinatlara dönüştürürlerek aynı isimde ilgili dosyalara aktarılır. Noktalara ait paftalar PAFTA ÖLÇEKLERİ LİSTESİ bölümünün altındaki kutucuktan görülebilir. 10

12 Eğer koordinatlar klavyeden girilecek ise Şekil 4 de görüldüğü üzere koordinatlar ilgili bölümlere girilerek HESAPLA tuşuna basılır. Dilim Numarası, Ortalama Boylam gibi değerler tam olarak bilinmiyorsa HARİTA tuşuna basılarak Şekil 8 de görülen Türkiye Haritası üzerindeki coğrafi indeksten yararlanılabilir. Şekil 4 Komşu projeksiyon dilimleri arasında dönüşüm klavyeden yapılmak istendiğinde ekranda Şekil 5 de görülen form belirir. Şekil 5 11

13 Seçilecek UTM (6) veya UTM (3) sistemine göre verilen bir projeksiyon dilimindeki koordinatın diğer projeksiyon dilimindeki koordinatları hesaplanır (Şekil 6 - Şekil 7). Şekil 6 Şekil 7 Şekil 8 12

14 PROGRAM (Koordinat Sistemleri Arasında Dönüşüm) Bu program iki ve üç boyutlu dönüşüm hesaplamaları için kullanılmaktadır. Program çalıştırıldığında ekrana Şekil 1 deki menü gelir. Tüm işlemler bu ekranda yapılmaktadır. Şekil 1 Programa bir proje açılarak başlanır. Buradaki amaç kullanıcıları farklı format yapılarından kurtarıp her şeyi bir ekranda göstermek ve işlemlerini yapmasını sağlamaktır. PROJE menüsüne girilerek çalışılacak projeye bir isim verilir. Dönüşüm işlemlerinin Yapılacağı proje bir isim Verilerek belirlenir. 13

15 Verilen isimde bir proje mevcut ise bu proje bilgileri ekranda belirir. Eğer proje ilk olarak açılıyorsa projeye ait bilgiler klavyeden girilebilir veya ascii dosyalardan okutulabilir. Projeye Ekrandan veya Dosyadan Veri Girişi <Dosya Adı>.DAT dosya formatı NOKTA NO Y1 X1 Z1 Y2 X2 Z2 Klavye kullanılarak veri girişi yapılabilir. 14

16 Projeye Farklı Koordinat Sistemlerinden Veri Girişi Proje verileri hazırlandıktan sonra dönüşüm için bir model seçilir. Dönüşüm Modelinin Seçimi Kullanılacak dönüşüm modeli, menüden seçilerek veya ilgili kutucuğa konulacak işaret ile belirlenir. 15

17 Dönüşüm işlemlerinde ortak noktalar belirlenir. Dönüşümde Kullanılacak Ortak Noktaların Belirlenmesi Ortak nokta seçimi noktanın bulunduðu satıra * işareti konulması ile yapılır. Mouse ile çift tıklama yapıldığında * varsa silinir, yoksa eklenir. Ortak noktaların tümü veya sadece işaretlenmiş olanları dönüşüm hesaplarında kullanılabilir. Projede * işaretli tüm noktaları okur ve ortak nokta olarak alır. Ortak noktaların listesini temizler. Ortak nokta seçimi yapıldıktan sonra istenilen dönüşüm işlemi sadece ok tuşları kullanılarak yapılır. Seçilen Dönüşüm Modeli İle Dönüşüm İşleminin Yapılması Sol tarafta bulunan sistem koordinatları sağ tarafta bulunan sistem koordinatlarına dönüştürülür. Sağ tarafta bulunan sistem koordinatları sol tarafta bulunan sistem koordinatlarına dönüştürülür. 16

18 Dönüşüm Sonuçları ve Yorumlanması Dönüştürülmüş koordinatlar, düzeltmeler ve test değerleri kullanıcıya sunulur. Kullanıcı bu değerleri yorumlar, ortak nokta olarak kullanılamayacak noktalar olursa Cancel tuşuna basar ve uyuşumsuz noktaların * işaretini kaldırarak tekrar dönüşüm işlemini yapar. Bu işleme uyuşumsuz nokta kalıncaya kadar devam edilir. Dönüşüm sonuçları kabul edilirse OK tuşuna basılır. Dönüşüm Katsayılarının Kaydedilmesi Dönüşüm sonuçları onaylandığında, bu dönüşümde kullanılan katsayılar daha sonra kullanılmak üzere bir dosyada saklanır (*.KTS). Proje içinde bulunan noktaların diğer tüm da otomatik olarak yeni sistemdeki koordinatları hesaplanarak ilgili kolonlara eklenir. 17

19 Katsayılar Kullanılarak Dönüşümlerin Yapılması Katsayıların bulunduğu dosya okunarak sol tarafta bulunan sistem koordinatları sağ tarafta bulunan sistem koordinatlarına dönüştürülür. Katsayıların bulunduğu dosya okunarak sağ tarafta bulunan sistem koordinatları sol tarafta bulunan sistem koordinatlarına dönüştürülür. İşlemler yapıldıktan sonra seçilen dönüşüm modeline göre <Proje Adı>.0SN, <Proje Adı>.1SN, <Proje Adı>.2SN, <Proje Adı>.3SN, <Proje Adı>.4SN, <Proje Adı>.5SN dosyalarına dönüşüm ile ilgili istatiksel bilgiler yüklenir. Dönüşüm işlemi yapıldıktan sonra PROJE-EXPORT kullanılarak dönüştürülmüş tüm noktaların listesi verilecek bir dosya ismine göre kaydedilir. İki boyutlu Benzerlik ve Afin dönüşümleri için aşağıdaki formüller kullanılmıştır. X = px2 + x(1) x(3) * (y - py) + x(4) * (x - px) Y = py2 + x(2) x(3) * (x - px) + x(4) * (y - py) X = px2 + x(1) + x(3) * (x - px) + x(4) * (y - py) Y = py2 + x(2) + x(5) * (x - px) + x(6) * (y - py) 18

20 PROGRAM (Resim Müzik Film) Bilgisayar içinde bulunan *.BMP, *.ICO, *.MID, *.WAV, *.MOV, *.AVI dosyalarını kontrol edebilmek amacıyla hazırlanmış bir programdır. 19

21 PROGRAM 3 Bu programda ED50 Koordinat Sistemi ile WGS84 Koordinat Sistemi arasında parametrik dönüşüm ve belirtilen koordinat sistemlerine göre noktanın Kartezyen Koordinatları hesaplatılmaktadır. Program çalıştırıldığında Şekil 1 deki form ekrana gelir. Şekil 1 20

22 Eğer koordinatlar dosyadan okunacak ise programın kabul ettiği formatta dosyalar düzenlenmelidir. Kullanılan dosyalar ve dosya formatları aşağıda belirtildiği gibi düzenlenmelidir. Dosya Tipi Uzantısı Formatı ED50 Coğrafi Koordinat Dosyası *.COG Nokta No Enlem Boylam Yükseklik WGS84 Coğrafi Koordinat Dosyası *.ELP Nokta No Enlem Boylam Yükseklik ED50 Kartezyen Koordinat Dosyası *.KRT Nokta No Ort. Boyl. X Y Z WGS84 Kartezyen Koordinat Dosyası *.KRT Nokta No Ort. Boyl. X Y Z Dosya seçeneği seçildiğinde Şekil 2 de ki form ekranda belirir. Şekil 2 21

23 Hesaplamalar klavyeden yapılacak ise Şekil 3 de ki form üzerinde görüldüğü gibi ilgili koordinatlar girilerek ok işaretleri tuşlarına basılarak hesaplamalar yapılır. Şekil 3 22

24 PROGRAM 4 23

25 24

26 PROGRAM 5 25

27 PROGRAM 6 26

28 PROGRAM 6 27

29 28

30 PROGRAM 7 29

31 30

32 31

33 HASTA TAKİP PROGRAMI Program doğum yapacak hastaların takibi için hazırlanmıştır. Bu program sayesinde doktor hastasını yakından takip edebilecek ve gerekli müdahaleleri zamanında yapabilecektir. Program hastaya ait bilgileri saklayabilmekte ve gerektiğinde her türlü şekilde sorgulayabilmektedir. Program çalıştırıldığında ekrana HASTA KARTI bölümü gelir. Bu bölümde doktora ilk olarak gelen hasta YENİ KAYIT bölümüne girilerek kaydedilir. Bu bölümde hastaya ait genel bilgiler bulunmaktadır. 32

34 Hastanın doğum ile ilgili şikayetleri, muayeneleri, tanı ve tedavileri ikinci bölüm olan TEDAVİ bölümünden yapılır. Program içinde kayıt giriş-çıkışlarını kolaylaştırmak amacıyla yönetici butonlar konulmuştur. Bu butonlar sayesinde kayıtlar arasında dolaşılabilir, kayıt girilebilir-silinebilir, düzeltilebilir. Kayda direk ulaşmak istendiğinde KOD ARAMA bölümüne girilerek hastanın kod numarası girilir, ekranda o hastaya ait bilgiler belirir. Eğer hastanın kod numarası bilinmiyorsa ARAMA butonuna basılarak arama bölümüne girilir. 33

35 Bu bölümde hastanın SOYADI, BABA ADI ve EŞİNİN ADI girilerek ARA butonuna basılmak suretiyle kayda ulaşılabilir. TAMAM butonuna basıldığında ilgili hastanın bilgilerine ulaşılabilir. Ayrıca arama bölümünde herhangi bir ayda kaç hastanın doğum yapabileceği de listelenebilir. Bunun için alt bölümde istenilen AY ve YIL kutuları doldurularak MDT (AY- YIL) butonuna basılır. İlgili hastalar ekranda listelenir. İstenilen hastaya kod bilgisi ile ulaşılabilir. 34

36 35