1. HARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİK HARİTALAR

Transkript

1 1. HARİTA BİLGİSİ ve TOPOĞRAFİ HARİTALAR Harita nedir? Yeryüzünün veya bir parçasının belli bir rana göre küçültülerek ve belirli işaretler kullanılarak yatay düzlem üzerinde gösterilmesine harita adı verilir. Değişik amaçlara yönelik haritalar bulunmaktadır. Bunlardan bazıları; - Cğrafik haritalar; Fiziki, Siyasi, Nüfus, Sanayi v.s. - Meterljik haritalar - Tpğrafik haritalar - Jeljik haritalar v.s. Ölçek nedir? Bir yeryüzü parçasının (veya bir cismin) plan, maket veya harita gibi yöntemlerle gösterilmesi için kullanılan büyültme veya küçültme ranına ölçek denir. Örneğin: 1/5000. Ölçeği ifade etmek için kullanılan bu randa, paydanın değeri ne kadar büyükse ölçek kadar küçüktür. Örnek: 1/500 > 1/5000 > 1/50000 Daha büyük ölçekli Daha küçük ölçekli Daha detaylı Daha kapsamlı Haritalarda iki çeşit ölçek kullanılabilir. Bunlar; - Çizgisel ölçek Ör: 0 1 km - esir ölçek Ör: 1/25000 Ölçeğin anlamı nedir? Pay daki değer, payda daki değerin harita üzerindeki aynı birimden karşılığıdır. Yani, Pay=harita üzerindeki uzunluk, Payda=arazi üzerindeki uzunluk. Örnek: 1/25000 ölçekli bir haritada harita üzerindeki 1 birimlik (cm) uzunluk, gerçekte yani arazide birim (cm) e karşılık gelir. Tpğrafik haritalar: Yeryüzünün veya bir parçasının mrfljik (şekilsel) yapısının belli bir ölçek içinde eş yükseklik eğrileri yardımıyla yatay düzlem üzerinde gösterilmesiyle elde edilen haritalara tpğrafik haritalar denir. Tpğrafik haritalar üzerinde, yeryüzünde bulunan tüm unsurlar kendilerine özgü simgelerle işaretlenmişlerdir. Örneğin: yllar, yerleşim yerleri, çeşmeler, enerji nakil hatları,... v.s. Tpğrafik haritalar ölçeklerine göre; - üçük ölçekli tpğrafik haritalar 1/ ve daha küçük ölçekliler - Orta ölçekli tpğrafik haritalar 1/ ile 1/ arası - Büyük ölçekli tpğrafik haritalar 1/ ve daha büyük ölçekliler

2 PAFTA BÖLÜMLEMESİ 1/ lik paftalar utup 1 1 bylam 2 3 1/ enlem / lik paftalar 1/ / / / lik paftalar / / / lik paftalar 1 7,5 1/ / ,5

3 Nkta tarif sistemleri / UTM Grid sistemine göre yer tarifi Arazide herhangi bir lkasynun haritaya işaretlenmesi ve bu nktanın yazıyla ifade edilmesi gerekmektedir. Arazide genellikle UTM Grid sistemiyle yer tarifi yaparız. UTM Grid sistemiyle bir nktanın tarifi: Örnek - 1 : 1/ lik bir tpğrafik haritada bulunan A nktasının tarifi : 15 / 44 D 16 4 cm=1000 m 15 2,7 cm=675 m Dğu 1,6 cm=400 m A uzey 4 cm=1000 m Örnek - 2 : B nktasının tarifi : 51 / 23 D Örnek - 2 : C nktasının tarifi : 52 / 24 D 52 C 51 1 cm=250 m B 23 24

4 Türkiye Pafta Bölümlemesi İzmir Uşak Afyn Ankara Sivas Van 38 Denizli Isparta Adana nya İ J L M İZMİR 1/ lik İZMİR paftası N O P / lik pafta bölümlemesi İZMİR 18 L a d b c 1/ lik pafta bölümlemesi İZMİR L20 b İZMİR L20 b1 1 b 2 1/ lik pafta bölümlemesi 4 3

5 UYGULAMA: 1. Aşağıdaki ölçek çevirme işlemlerini yapınız. a) 1/25000 lik bir harita üzerinde ölçülen aşağıdaki uzunluklar gerçekte kaç m dir? 1 cm= m 2,5 cm= m 4 cm=... m b) Arazide ölçülen aşağıdaki uzunluklar, 1/10000 lik bir harita üzerinde kaç cm dir? 10 km= cm 2,5 km= cm 100 m=... cm c) Aşağıdaki haritaya göre; - yl ile bulunduğunuz yer arasındaki uzaklık gerçekte kaç m dir? m - köy ile bulunduğunuz yer arasındaki uzaklık gerçekte kaç m dir? m - Haritanın kesir ölçeği nedir? m Güzelyurt köyü Yl 2. a) Aşağıdaki nktaları UTM Grid sistemine göre tarif ediniz. 33 D E A nktası:. B nktası:. A C C nktası:. D nktası:. F E nktası:. 32 B F nktası:

6 b) UTM Grid Sistemine göre tarif edilmiş aşağıdaki nktaları Grid ağı üzerine işaretleyiniz. A nktası: / D B nktası: / D C nktası: / D D nktası: / D E nktası: / D F nktası: / D a) Aşağıdaki isimleri verilmiş paftaların ölçeklerini karşılarına yazınız. İzmir L19 Ankara 29 a4 Van L50 c nya b) Aşağıdaki paftaların aynı ölçekli belirtilen kmşusunu yazınız. Yzgat J35 a4 paftasının dğudaki kmşusu. paftasıdır. Adana N34 a1 paftasının batıdaki kmşusu. paftasıdır. Trabzn H43 b paftasının kuzeyindeki kmşusu. paftasıdır. Eskişehir İ25 d3 paftasının güneyindeki kmşusu. paftasıdır. Denizli M23 paftasının batıdaki kmşusu. paftasıdır. Ankara İ28 b4 paftasının güneyindeki kmşusu. paftasıdır.