Ekonomi Bülteni 13 Temmuz 2015, Sayı: 19 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ekonomi Bülteni 13 Temmuz 2015, Sayı: 19 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler"

Eser Gökdemir
8 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Ekonomi Bülteni, Sayı: 19 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Makro Ekonomi ve Strateji - Çin Borsalarında ne oluyor? Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya İnci Şengül 1

2 Yurt Dışı Gelişmeler Yunanistan yeni reform programını AB kurumlarına sundu. Haftasonu yapılan oylamada Yunan halkı kreditörlerin kemer sıkma paketine hayır dedi. Bu sonuç hafta başında Yunanistan ın Euro para biriminden ayrılacağı senaryolarını kuvvetlendirdi. Ancak, Euro / Dolar paritesindeki hareketler, Grexit senaryosunun finansal bir krize neden olmayacağı yönünde sinyaller verdi. Hafta içinde, Yunan hükümetinden Yunanistan ın Euro para birimiyle devam etmeyi istediği yönünde açıklamalar geldi. Cuma günü ise, Yunanistan kreditörlerin talepleriyle büyük ölçüde örtüşen reform programı planını AB kurumlarına sundu. Yunanistan bu reformlar karşılığında 2018 yılına kadar borçlarını ödeyebilmek için 53.5 milyar tutarında yardım talebinde bulundu. Yeni program önerisi Cuma günü Yunan parlamentosunda onaylanacak, hafta sonu da AB Liderler Zirvesi nde tartışılacak. Emtia fiyatlarında düşüş yaşandı. Bu hafta Yunanistan ve Çin kaynaklı endişelerle emtia fiyatlarında düşüş yaşandı. Brent petolün varil fiyatı hafta başında 55$ a kadar gerilerken, altın fiyatları da 1150 $ / ons seviyesine kadar çekildi. Çin borsasında haftanın son iki gününde yaşanan yükseliş, Yunanistan ın anlaşma yönünde adımlarının pozitif etkisiyle Brent petrolü Cuma günü 59$ a yükseldi. Petrol fiyatlarındaki düşüşte diğer önemli bir etken de İran ve P5+1 (ABD, Rusya, Çin, Fransa, Çin, İngiltere ve Almanya) ülkeleri arasında devam eden müzakerelerin olumlu seyri oldu. Nihai anlaşma için son tarihin bir kez daha ertelenmesi petrol fiyatlarında toparlamaya neden olsa da, uzun vadede anlaşmanın sağlanması durumunda, İran a uygulanan ambargo kalkacak ve İran üretim kapasitesini artırarak uluslararası petrol piyasasına girebilecek. FED Haziran da gerçekleştirdiği para politikası toplantı tutanaklarını açıkladı. Tutanaklarda bankanın verileri yakından takip ettiği, verilerin kurulun beklentileriyle paralel gerçekleşmesi durumunda bu yıl faiz artışına başlanabileceği belirtiliyor. Yılın ilk çeyreğindeki ivme kaybının geçici olduğu, ikinci çeyrekteki gerçekleşmelerin kurulun beklentileri ile daha uyumlu olduğu vurgulanırken kurul faiz artışına başlamak için daha fazla kanıt görmek istediğini de ortaya koyuyor. Tutanaklarda dikkat çeken bir diğer önemli başlık da bazı üyelerin dış gelişmelere yaptığı vurgu. Üyeler Yunanistan hakkındaki endişelerinin arttığını belirtirken, tutanaklar kurulun Çin in büyümesine ilişkin riskleri de yakından takip ettiğini gösteriyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) Yunanistan ve Çin kaynaklı riskler nedeniyle 2015 için küresel büyüme tahminini % 3.5 tan %3.3 e düşürdü yılı büyüme tahmini ise %3.8. IMF raporunda gelişmekte olan ülkelerde büyümenin yavaşlayacağı uyarısı yapılırken, gelişmiş ekonomilerde kademeli bir büyüme yaşanacağı tahmini yapıldı. 2

Ancak, Euro / Dolar paritesindeki hareketler, Grexit senaryosunun finansal bir krize neden olmayacağı yönünde sinyaller verdi.

3 Yurt İçi Gelişmeler Sanayi Üretim Endeksi, Mayıs 2015 Mayıs ayında Sanayi Üretim endeksi %-0.8 olan beklentileri aşarak bir önceki aya göre %-2.0 düşüş kaydetti. Yıllık bazda, endeks %2.9 olan piyasa beklentisinin altında %2.4lük artış gösterdi. Ocak Mayıs dönemindeki artış ise, 2014 yılında %5.1 seviyesinden, 2015 yılında %2.1 seviyesine geriledi. Endeksin mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış alt kalemlerini incelediğimizde Mayıs ayında motorlu kara taşıtı imalatında aylık bazda %12 lik bir daralma görüyoruz. Dayanıklı tüketim malı imalatında aylık bazda %5, sermaye malı imalatında ise %8 seviyesinde daralma var. Enerji ve gıda imalatı kalemlerinde ise %1lik artış görülmekte ün ikinci yarısından itibaren artış gösteren motorlu kara taşıtları endeksinde, otomotiv sektöründeki grevlerin etkisiyle Mayıs ayında düşüş yaşandı. Nisan ayında sabit kaldıktan sonra Mayıs ayında düşüş kaydeden sanayi üretim endeksi, ikinci çeyrekte ekonomik aktivitede yavaşlama yaşandığını gösteriyor. Cari Denge, Mayıs 2015 Mayıs ayında cari denge piyasa beklentisinin (-3.53 milyar $) üzerinde 3.99 milyar $ açık verdi. Geçtiğimiz sene Mayıs ayında 3.65 milyar $ olan cari açıktaki yükseliş ihracattaki gerilemeye bağlı olarak dış ticaret açığındaki yükselmeden kaynaklandı. 12 aylık kümülatif cari açık Nisan ayındaki 44.3 milyar $ seviyesinden 44.7 milyar $ seviyesine yükseldi. Finansman tarafına baktığımızda Mayıs ayında Doğrudan Yabancı Yatırımlar kaleminde nette 0.6 milyar $ tutarında artış görüldü. Hisse senetlerine 0.1 milyar $ giriş, DİBS kaleminden ise 1.5 milyar $ çıkış vardı. Bankalar 1.7 milyar $, diğer sektörler ise 1.2 milyar $ tutarında net kredi kullandı. Ocak Mayıs dönemine baktığımızda, 3.3 milyar $ a ulaşan doğrudan yatırımlar 2014 yılının aynı döneminde 3.8 milyar $ seviyesindeydi. Hisse senetlerine yılın ilk 5 ayında 0.1 milyar $ giriş (Ocak-Mayıs 2014: 1,6 milyar $ giriş), DİBS ten ise 3.3 milyar $ çıkış (Ocak-Mayıs 2014: 3.1 milyar $ çıkış) yaşandı. Kullanılan kredilerde ise 5 aylık dönemde bir önceki yıla göre azalma görüldü. Bankalar 2015 ilk 5 ayında nette 3.6 milyar $ kredi kullanırken, bu rakam 2014 yılında 3.9 milyar $ dı. Diğer sektörlerde ise 2014 yılında 4.3 milyar $ olan kredi miktarı 3.4 milyar $ seviyesine geriledi. Net hata noksan kaleminde ise Mayıs ayında 1.8 milyar $ artış gözlemlendi. Yılbaşından bu yana net hata noksan kaleminde 8.9 milyar $ giriş yaşandı. Resmi rezervlerde ise Mayıs ayında 2 milyar $ lık düşüş yaşanırken, yılbaşından bu yana rezervlerdeki düşüş 3.8 milyar $ a ulaştı. 3

Endeksin mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış alt kalemlerini incelediğimizde Mayıs ayında motorlu kara taşıtı imalatında aylık bazda %12 lik bir daralma görüyoruz.

H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Bu hafta Türkiye piyasalarında pozitif hava hakimdi.

4 H. Senedi Piyasaları Para Piyasaları Haftalık ve Aylık Getiri DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Bu hafta Türkiye piyasalarında pozitif hava hakimdi. 12 aylık USD Libor faizi bu hafta aşağı yönlü hareket etti. Global hisse senedi piyasalarına karışık seyir hakimdi. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 4

12 aylık USD Libor faizi bu hafta aşağı yönlü hareket etti.

5 Emtia Piyasaları Döviz Piyasaları Tahvil Piyasaları DenizBank Ekonomi Bülteni Finansal Göstergeler Gösterge tahvil getirisi %10 nun altında kalmaya devam ediyor Gelişmekte olan ülke para birimleri bu hafta Dolar a karşı karışık bir seyir izledi. TL petrol fiyatlarındaki düşüş ve koalisyon beklentileri ile Dolar a karşı değer kazandı. Petrol fiyatlarındaki düşüş enerji endeksini negatife çevirdi. Yunanistan gerginliği ile VIX endeksinde hızlı yükseliş bu hafta da devam etti. Not: Tüm veriler raporun çıktığı Cuma günü saat 12:00 itibarı ile güncellenmiştir. 5

TL petrol fiyatlarındaki düşüş ve koalisyon beklentileri ile Dolar a karşı değer kazandı.

6 Makro Ekonomi & Strateji Çin borsalarında ne oluyor... Bugünlerde yurtdışında endişe kaynağı olan 3 konu var. Biri yakında izlediğimiz ve Grexit yönünde ilerleyen Euro krizi, diğeri ABD nin arka bahçesinde Porto Riko nun vadesi gelen sovereign borçlarını yeniden yapılandıracağını ilan etmesi (72 milyar $, %100 GDP), diğer ise Çin de son günlerde hızlandığı için daha fazla dikkat çekmeye başlayan Çin hisse senedi borsalarındaki düşüş. Çin de iki temel hisse senedi borsası var. Bir tanesi ağırlıklı sanayi ve finans ve bunlar da daha ziyade büyük kamu şirketleri (Shangai), diğeri ise daha ufak, özel, küçük girişimcilerin ve teknoloji firmalarının ağırlıklı olduğu bir borsa (Shenzen). Shangai 5-6 trilyon $ market cap le dünyanın en büyük üç hisse senedi borsasından biri. Yabancı finans kurumları belli bir miktarda yatırıma izin veren B hisse lisansı alarak piyasada alım yapabiliyor, sıkı kontrol var ve bu nedenle de genellikle uzun vadeli yabancıların yatırım yaptığı bir piyasa. Eskiden sadece döviz cinsi (ABD veya Hong Kong doları) B tipi hisselerden alabilirken Çin in piyasalarını serbestleştirme programının parçası olarak artık Renminbi bazlı hisse de alınabiliyor ama o da limitli. Çin lilerin aldığı RMB bazlı A tipi hisseleri çok daha fazla sayıda ve çok daha likit. Endeks hesaplamasına hem A hem de B hisseleri dahil. Bugünkü sıkınıtının özeti şöyle: %10 lardan %7 lere yavaşlayan Çin ekonomisi 2014 ortasında bunun altının da olabileceğinden endişelendi. Dünya ticareti ve dolayısıyla Çin in ihracatı eskisi gibi destek veremeyince büyüme iç taleple dengelenmek istendi. Bunun için de hisse senedi fiyatları yükseltilerek servet etkisi yaratılmak istendi. Yıllardır ekonominin ve şirketlerin hızla büyümelerine rağmen borsalar yatay gittiği için mantığı vardı. Bunu yapmak için de özellikle kamu bankaları kaynaklı marjin kredilerine izin verdi. Yabancıların da hisse alım limitlerini biraz yükseltti ortası ile 2015 ortası arasında margin lending 500 milyar RMB den 4 kat artarak 2.1 trilyon RMB ye çıktı (338 milyar $). Bu resmi rakamın yanında bir o kadar da shadow taraftan türev ürünler üzerinden grmiş olabileceği tahmin ediliyor. Bu sayede de gerçekten aşağıdaki grafiklerde göreceğiniz üzere her iki borsada hisse fiyatları hızla yükseldi ortasında 2 bin civarında olan Shangai endeksi 5000 lere kadar gitti. Regülatör (China Securities Regulatory Commission) geç de olayı farkedince bu sefer marjin loan ları törpülemeye çalıştı, verenleri denetledi ek teminat istedi. Hisselerin hızla arttğını görülünce IPO lar patladı (aynı Türkiye de 2000 de olduğu gibi). Son halka olan bireyler hızla girişini yaptıktan sonra da bu sefer olay tersine döndü (Grafik). Bugünlerde CRSC tersine düşüşü yavaşlatmaya çalışıyor ve panik de biraz bu yüzden. Çünkü aldığı önlemler pek başarılı olamadı. IPO ları durdurdu, margin lending i yeniden rahatlattı, kamu fonlarını (emeklilik fonlarını) devreye sokup alım yaptı ama düşüş devam ediyor. Hızla düşenler de günlük %10 limitine dayanınca kapanıyor. Dün Shangai borsasında hisselerin yarısı günlük limite takıldı. Likidite kayboldu. İki soru: Hisseler bankaları etkileyecek mi ve reel ekonomiyi vurur mu? CRSC araştırıyor ama genel düşünce banka kredilerinde hisse teminatlarının yüksek olmadığı şeklinde. Ayrıca henüz fiyatlar 2014 sonundaki ralli öncesine dönmedi (ama aynı zamanda da henüz marjin lending in yarısının kapandığı yönünde görüşler var). Öte yandan servet etkisiyle iç talep yaratayım derken şimdi de (son girenler yine bireyler) hem maddi zarar hem de güven kaybı var. yani ekonomik büyüme sıkıntı. Görüşümüz otoritelerin bir şekilde piyasaları stabilize edeceği şeklinde, çünkü piyasalar hala yeterince serbest değil, kamu şirketlerinin ve bankarının kontrolünde. Çin borsalarında yabancı payı çok az olduğu için global bulaşıcılık etkisi çok az olacaktır. Çevre Asya ülkelerinde de pek bir sıkıntı görmedik henüz. Hatta tersine yükselenler var. 6

%100 GDP), diğer ise Çin de son günlerde hızlandığı için daha fazla dikkat çekmeye başlayan Çin hisse senedi borsalarındaki düşüş. Çin de iki temel hisse senedi borsası var.

7 Veri Akışı 7

Benzer belgeler

Ekonomi Bülteni. 15 Haziran 2015, Sayı: 15. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı

Ekonomi Bülteni. 15 Haziran 2015, Sayı: 15. Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomi Bülteni, Sayı: 15 Yurt Dışı Gelişmeler Yurt İçi Gelişmeler Finansal Göstergeler Haftalık Veri Akışı Ekonomik Araştırma ve Strateji Dr. Saruhan Özel Ezgi Gülbaş Orhan Kaya Çağlar Kuzlukluoğlu İnci