Duru u ra t, u ra t. En sonunda bir bal a benzedi. Hemen suya atlad ve yüzmeye çal t. Ama olmad! Bal k gibi yüzemiyordu.

Transkript

1

2 2

3 Küçük bal klar gibi yüzebilmek için Duru ne yapt dersin? Önce kendisine bir bal k giysisi haz rlad. Üzerine de solungaçlar yapt. Solungaçlar, bal klar n suyun alt nda soluk al p vermesini sa lar. Sonra yüzgeçler yapt. Bal klar n da gö üslerinde, kar nlar nda, s rtlar nda ve kuyruklar nda yüzgeçler vard r. Yüzgeçler, bal klar n yüzmesini sa lar. Duru u ra t, u ra t. En sonunda bir bal a benzedi. Hemen suya atlad ve yüzmeye çal t. Ama olmad! Bal k gibi yüzemiyordu. 3

4 4 Duru, yüzemedi i için çok üzüldü. Derken akl na parlak bir fikir geldi. Madem küçük bir bal k gibi yüzemiyordu, o zaman dev bir bal n içine girip öyle yüzerdi!

5 Burada kaç küçük bal k var? Haydi say! 5

6 Denizlerde ya ayan birçok bal k var. K rm z, sar, benekli, çizgili ya da sivri burunlu!.. Buradaki bal klardan birinin ad kutubal! Sence bu hangisi olabilir? Domino papazbal Sar kuyruklu bal klar bul. Mavi dudakl melekbal Uzun burunlu kelebekbal Sekiz bantl kelebekbal Papa anbal Sar kutubal Kraliyet melekbal Burnu en uzun olan bal k hangisi? Sence o bal n burnu neden bu kadar uzun? Ate kayabal 6 Hayalet kayabal

7 Dudaklar mavi olan bal bul. Baz bal klardan iki er tane var. Onlar bul. S rt nda uzun ve k vr k bir yüzgeci olan bal bul. Yelken yüzgeçli cerrahbal Sar kutubal ki renkli melekbal Benekleri olan bal klar bul. ki renkli melekbal Mavi dudakl melekbal mparator melekbal Kraliyet melekbal Çizgili bal klar bul. Mercan orfozu Gizem Karl lar Çizim: Necdet Y lmaz 7

8 Denizlerde birbirinden ilginç pek çok canl ya ar. Bunlardan baz lar o kadar büyüktür, o kadar büyüktür ki onlara dev deniz canl lar demek daha do ru olur. te bu canl lardan birkaç... En büyük bal k! Balina köpekbal! Biliyor musun, balina köpekbal n n di leri yok. Bu nedenle gözlerinle göremeyece in kadar küçük deniz canl lar yla besleniyor. 8

9 Bu da en büyük y rt c bal k! Büyük beyaz köpekbal! Köpekbal n n kocaman, keskin di leri var. Bu sayede denizdeki büyük küçük pek çok canl y kolayca avl yor. te bu nedenle ona y rt c deniyor. Peki, denizlerde ya ayan en büyük canl yla tan maya haz r m s n? Bu, bir bal k de il, bir memeli! Ad da mavi balina. Tu ba Can Foto raflar: Visual Photos 9

10 Hangi canl dan iki sayfada birden var? Bul ve üzerlerine x i areti koy. Vücudunda bir çok diken olan canl hangisi? Bul ve daire içine al. Ahtapot Denizat Denizy ld z n n kaç kolu var? Say ve buraya yaz. Denizejderi Burada gördü ün canl lardan hangileri denizin d nda da ya ayabilir? Haydi dü ün. 10 Sünger Deniz akay

11 Buradaki canl lardan ikisi birbirine çok benziyor. Onlar bul ve bir çizgiyle birle tir. Bu canl lar n baz lar yüzemiyor. Hangileri oldu unu bulup adlar n söyle. Deniz kaplumba as Buradaki canl lardan hangisinin karada ya ayan benzerleri var? Ahtapot Yengeç Denizy ld z Denizkestanesi Gizem Karl lar Çizim: Necdet Y lmaz 11

12 Ahtapotlar n tam sekiz kolu olur. Bir de kocaman bir ba lar. Ahtapotlar, kollar n n yard m yla yüzer. Bazen de denizin dibinde yürürler. Avlar n yani küçük bal klar, yengeçleri, stakozlar ve midyeleri de kollar yla yakalarlar. 12 Getty Images / Serimaj

13 Visual Photos Bu, ahtapot yumurtalar n n çok yak ndan çekilmi bir foto raf. Onlar bir di i ahtapot b rakm. Her birinden minik bir ahtapot ç kacak. te minik bir ahtapot, yumurtadan ç km bile! Bir ba kas da yumurtadan ç kmaya çal yor. Ahtapotlar görmek bazen zor olur. Çünkü ahtapotlar kendilerini kuma gömer ya da ta lar n aras na saklan r. Ya da derilerinin rengini de i tirerek çevrelerindeki ta lar n, kumlar n, bitkilerin rengini al rlar. Bu foto rafta, bir ahtapotla kar kar ya gelmi ansl bir dalg ç görüyorsun. Visual Photos Asl Zülal 13

14 Bu ahtapotlar n hepsi evdeki basit malzemelerle yap ld. Üstelik yap l lar da çok basit! Malzeme Kâ t havlu rulosu Makas Kalem Kâ t havlu rulosunu, bir kenar nda yakla k 4-5 santimetre pay b rakarak birbirine e it uzakl kta sekiz yerinden kes. Ahtapotun kollar n k v rmak için, kaleme sarabilirsin. Gözlerini, kalemle çizerek ya da k rtasiyelerde sat lan hareketli gözlerden yap t rarak haz rlayabilirsin. Malzeme Karton Makas Kalem Kartona foto raftaki gibi bir ahtapot ba çizip kes. wkalemle gözlerini ve a z n yap. Alt bölümüne foto raftaki gibi sekiz delik aç. Parmaklar n bu deliklerden geçir. Art k ahtapotunun bacaklar var. imdi ahtapotunu dans ettirebilirsin! 14

15 Malzeme Balon p Krepon kâ d Makas Yap t r c Asetat kalemi Balonu i irip iple ba la. Krepon kâ d ndan 2-3 santimetre eninde ve uzunlu u balonun çevresinden 2 santimetre daha uzun bir parça kes. Bu parçay balonun çevresine sar p yap t r. Ahtapotun kollar n yapmak için krepon kâ d ndan e it uzunlukta sekiz erit kes. Bunlar, balonun çevresine sard n parçan n üzerine birbirine e it uzakl kta yap t r. Asetat kalemiyle ahtopotun gözlerini çiz. Malzeme Kal n yün ip Bir parça pamuk Makas Karton Kalem Yap t r c pten, yakla k 50 santimetre boyunda 24 parça kes. Hepsini birden, tam ortas ndan fazla s kmadan k sa bir iple ba la. Ahtapotun ba n yapmak için bu bölüme bir parça pamuk koy ve pamuk iplerin aras nda kalacak ekilde bir parça iple tekrar ba la. Kollar n yapmak için ipleri sekiz bölüme ay r ve her bölümü saç örgüsü yap. Gözleri için de k rtasiyelerde sat lan hareketli gözlerden kullanabilir ya da kartondan kendin yapabilirsin. Asl Zülal Foto raflar: Burak Murat Bayram 15

16 Güne li bir yaz gününde, ve birlikte deniz k y s na gitti. Minik Çekirdek Karamel apkalar n tak p kumsalda yürümeye ba lad lar. Yürüdüler, yürüdüler ve sonunda bir kayal n üzerine ç kt lar. Bir de ne görsünler! Kayal n üzerinde bir sürü Yengeç var! onlar koklamaya ba lay nca yan yan Minik Yengeçler yürüyerek denize atlad., Haydi iskeleye yüzelim! dedi. Hep birlikte suya Karamel atlay p iskeleye do ru yüzmeye ba lad lar., ba n suyun içine soktu. Denizde Çekirdek bir sürü canl vard. Onlar izlemek çok e lenceliydi. Hemen altlar nda minik bir denizanas yüzüyordu. Karagözler oradan oraya yüzerek yiyecek ar yordu. Karagözler h zla yüzerken hiç k p rdamadan duruyordu., tam iskeleye denizkestaneleri geldiklerinde, kollar yla merdivene sar lm bir Çekirdek gördü. skeleye ç kar 16 ahtapot

17 ç kmaz da gördüklerini anlatmaya ba lad. çok heyecanland ve ile deniz maskesi Karamel denizin alt n incelemeyi önerdi. Denize kayal klardan girmeye karar verdiler. Böylece ellerinde deniz maskeleri ile kayal klara yürümeye ba lad lar. Ancak sürekli havl yor, sanki onlara bir ey göstermek istiyordu. ve Minik Çekirdek Karamel onu izledi. onlar bir sürü ve olan bir yere götürdü. Minik deniz kabu u deniz minaresi Demek, onlar denizde yüzerken, de kumsalda ke if yapm t. Minik Minik havlamaya devam etti ve bu kez onlara bir gösterdi. Bu dalgalarla terlik terlik kumsala ta nm olmal yd. ke if yapm olman n sevinciyle hoplay p Minik z plad. Sonra, ve birlikte yeni ke ifler yapmak için Minik Çekirdek Karamel kayal klara do ru yürümeye devam ettiler. 17

18 Çekirdek ve Karamel tatilde her gün deniz k y s na gitti. Bu resimlerde onlar n tatilde neler yapt n görüyorsun. Ancak her resimde eksik olan bir ey var. Resimleri incele ve nelerin eksik oldu unu dü ün. Sonra da eksik olan eyleri ç kartmalar n aras ndan bularak uygun yerlere yap t r. 18 Zuhal Özer Çizim: Tülay Sözbir Seidel

19 Getty Images / Serimaj Thinkstock Bu sayfadan küçük bir kitap yapabilirsin. Sayfayı turuncu noktalı yerlerden kes. Böylece, üç ayrı parça elde edeceksin. Bu parçaları mavi çizgilerden ikiye katla. Parçaları, sayfa numaraları birbirini izleyecek biçimde iç içe koy ve ortasından zımbala. Kitabın hazır! Thinkstock Şişerim, Saklanırım, Yüzgeçlerimi Açarım Ben Bunları Kendimi Korumak İçin Yaparım! Gizem Karlılar Hermit yengecinin kabuğu çok ama çok incedir. Bu incecik kabuğunun zarar görmesini engellemek için kendini koruması gerekir. Peki nasıl? Palyaçobalığı, denizşakayıklarının zehirli uzantılarının arasında yaşar. Diğer hayvanlar denizşakayıklarına yaklaşamazken olur. Çünkü palyaçobalığı palyaçobalığı da burada şakayıkların güvende zehirinden etkilenmez. 9 2 Visual Photos Visual Photos Aslanbalığı, düşmanlarının karşısında ne yapar dersin? Mürekkepbalığı da rengini değiştirir. Denizin dibindeki kumlarla aynı renk olduğunda 7 düşmanları onu fark edemez. 4

20 Palyaçobalığı düşmanlarından korunmak için başka bir canlıdan yararlanır. Nasıl mı? Hermit yengeci, boş bir deniz kabuğu bulup içine girer. Böylece kendini korur Peki ya mürekkepbalığı düşmanlarından saklanmak için ne yapar? Aslanbalığı düşmanlarının karşısında uzun, sivri uçlu yüzgeçlerini açıverir. Onun bu halini gören düşmanları da korkup kaçar. 3 8 Visual Photos Visual Photos Getty Images / Serimaj Thinkstock Getty Images / Serimaj Visual Photos 5 Kirpibalığı çok yavaş hareket eder. Bu yüzden düşmanı olan hayvanlardan kolayca kaçamaz. Ancak kendini korumak için çok ilginç bir şey yapar. Bil bakalım ne? Kirpibalığı, bir sürü su yutarak balon gibi şişer. Bu sırada dikenleri de dikleşir. Böylece kocaman bir balık gibi görünür ve düşmanlarını kaçırır. 6

21 Bu bir dal teknesi. Teknedeki bir dalg ç suya girmek için haz rlan yor. 21

22 Buras, teknenin suyun alt nda kalan bölümü. Suyun alt nda iki dalg ç var! Dalg çlar, dal tüplerindeki havay soluyor. Soluk verirken kabarc klar ç kar yorlar. 22 Asl Zülal Çizim: Bar Has rc

23 Maske, palet, dal tüpü... Maske, palet, dal tüpü... Ba lang ç karesinden ba lay p biti karesine ula mak için bu s ray izle. Ba lang ç 23

24

25

26

27

28

29

30 May s say m zda, bir deniz canl s kostümü tasarlaman z istemi tik. te ahtapot, yengeç, deniz kaplumba as, palyaçobal ve daha pek çok deniz canl s kostümlerinizi giyerek çektirdi iniz foto raflar n z. Burada yer veremedi imiz foto raflar n z da web sayfam zda görebilirsiniz. Web sayfam z n adresi: Alp Gazibey - 5 ya - Ankara Nisan Avc - 3 ya - Ayd n Do a Küçükler - 5 ya - Kayseri Polat Ayd n - 5 ya - Ordu Derin ncio lu - 4 ya - zmir Didem Çak r - 6 ya - stanbul Ceren Sümer - 6 ya - zmir Öykü Demirhan - 6 ya - zmir Asude Do an - 2 ya - Mersin Ada Eryaman - 6 ya - Kahramanmara Belgin Bal m - 4 ya - stanbul

31 Eylül 2010 say m z için Afrika da ya ayan bir hayvan n maketini yapman z istiyoruz. Yine at k malzemelerden yararlanmay unutmay n. Ard ndan maketinizle bir foto raf çektirin ve foto raf n z ad n z, soyad n z, ya n z ve oturdu unuz ili yazarak bize gönderin. 15 A ustos a kadar süreniz var. Adresler a a da: Duru Y ld zhan - 4,5 ya - Tekirda TÜB TAK Merakl Minik Dergisi Küçük Eller ba nda Kö esi Atatürk Bulvar No: Kavakl dere / ANKARA e-posta: merakli.minik@tubitak.gov.tr Melik ah Erduran - 4,5 ya - Samsun Burak Efe Koruk - 3 ya - stanbul Deniz Tenekeci - 3,5 ya - Mu la Hüseyin Eren Bozdo an - 4 ya - Nev ehir Burak Akdere - 6 ya - Kütahya Efe Özcan - 3 ya - stanbul Rüzgar Arslan - 4 ya - stanbul Ozan Ate - 5,5 ya - stanbul Begüm Parlak - 5 ya - Bal kesir Hakan Alp Korkmaz - 5 ya - zmir

32

33