2...Deniz K y s nda Bir Gün 8...Do ru Parça Hangisi? 9...Yeni Kabu umu Bulur musun? Ahtapot

Transkript

1 2 2...Deniz K y s nda Bir Gün 8...Do ru Parça Hangisi? 9...Yeni Kabu umu Bulur musun? Ahtapot Ahtapotlar Bulup Sayal m 12...Sualt Gözlem Arac Yapal m 14...Masmavi Deniz Ne Güzel 15...Suda Pek Çok Spor Yapabiliriz Yelkenli Tekne Yapal m Haydi Mutfa a 19...Çok Merak Ediyorum Çakçak Keflfediyor Küçük Eller flbafl nda K rç l n Seçtikleri 2 0

2 Deniz K y s nda Bir Gün Çekirdek ve Karamel aileleriyle birlikte kumsala gelmifllerdi. Denize girmek için sab rs zlan yorlard. Can simitlerini ve kolluklar n takt lar. Do ru denize kofltular. 2

3 Anne babalar yla birlikte yüzmeye bafllad lar. Karamel, Biz niye simit ve kolluk tak yoruz? diye sordu. Karamel in annesi Çünkü, simit ve kolluklar suyun üzerinde durman z sa l yor. Bak batm yorsunuz. dedi. Birden ayaklar g d kland! Hemen önlerinden kalabal k bir sürü halinde küçük bal klar n geçti ini gördüler. 3

4 Denizden ç karlarken, kumun üzerindeki çak l tafllar n fark ettiler. Tafllar çok parlak görünüyorlard. Bildikleri tafllar gibi de illerdi. En be endiklerini toplad lar. Toplad klar tafllar bir süre sonra kurudu ve matlaflt. Art k eskisi kadar parlak görünmüyorlard. 4

5 Çekirdek in annesi küçük bir kovayla tafllar n üzerine deniz suyu döktü. Tafllar, yine parlamaya bafllad. Çekirdek ve Karamel çok sevindi. Sonra kumla oynamaya bafllad lar. Kumda bir çukur açt lar. Derine indikçe kumun slak oldu unu gördüler. Bu slak kumla kal plar ç kard lar. 5

6 Karamel in annesi buldu u deniz kabuklar yla yanlar na geldi. Hep birlikte deniz kabu u toplamaya karar verdiler. Deniz kabuklar dalgalarla denizden kumsala tafl nm fllard. Kumsalda farkl flekillerde birçok deniz kabu u vard. Anneleri, deniz kabuklar n n içinde eskiden canl lar n yaflad n anlatt. 6

7 Kayal klar n yan ndan geçerken bir çok deniz kestanesi, yosun ve yengeç gördüler. Deniz kenar nda, daha önceden hiç karfl laflmad klar bir çok canl vard. Toplad klar çak l tafllar n ve midyeleri biraz da kumla kar flt r p bir kaba koydular. Çak l tafllar n n parlamas için deniz suyu da eklediler. Çok e lenceli bir gün geçirmifllerdi. Güzel an larla kumsaldan ayr ld lar. Banu Binbaflaran Tüysüzo lu Çizimler: Tülay Sözbir Seidel 7

8 Dogru Parça Hangisi? Yap-bozumu tamamlamaya çal fl yorum. Ama bir parças eksik. Onu bulmam için bana yard m eder misin? visual photos - science photo 8 Ayflenur Us

9 Merhaba! Ben, bir Hermit Yengeciyim. Baflka yengeçlerin kabuklar var. Benim yok! Bu yüzden, bofl buldu um bir deniz kabu unun içine girer ve onun içinde yaflar m. Ancak, ben büyüdükçe kabu um bana küçük gelmeye bafllar. Ben de, daha büyük bir kabuk aramaya bafllar m. fiimdi yine kabuk de ifltirme zaman m geldi. Afla daki ipuçlar na bakarak, yeni kabu umu bulmama yard m eder misin? Ayflenur Us Çizim: P nar Büyükgüral 9

10 Ahtapot Okyanuslar birçok canl yla dolu flte karfl n zda ahtapot Bak n, kocaman bir bafl var Bir de tam sekiz kolu! Ahtapot bir bal k görünce, Avlamak için onu K sa sürede renk de ifltirir, Kendini kayaya benzetir. Ahtapot yaln z dolafl r Ah bilseniz ne güzel yüzer! Kollar n k v r r büker Sanki suda dans eder. Foto raf: Tahsin Ceylan Tu ba Can 10

11 Ahtapotlar Bulup Sayal m Denizlerde çeflit çeflit ahtapot yaflar. Afla daki resimde de bir çok ahtapot var. Onlar bulup sayar m s n? Ayflenur Us Çizim: P nar Büyükgüral 11

12 Sualt Gözlem Arac Yapal m Deniz kenar na gidip de sualt n gözlemlemeden olur mu hiç! Biliyor musun, bafl n suya sokmadan bile sualt n gözlemleyebilirsin. Bofl bir yo urt kab, streç folyo, paket lasti i ve maket b ça yla bu çok kolay. Bir büyü ünün yard m yla yo urt kab n n taban n kesip ç kar. Kesti in yüzeyi streç folyoyla kapat. Bir paket lasti iyle yo urt kab na tuttur. Streç folyonun gergin olmas na özen göster. 12

13 Folyoyla kaplad n bölümü suyun içine dald rarak gözlemine bafllayabilirsin. Sualt ndaki her fleyi normalden biraz daha büyük göreceksin. Çünkü su, streç folyonun biçiminin de iflmesine neden olacak. Gözlem arac n suyun içindeyken elini yo urt kab n n içine sok ve yavaflça streç folyonun üzerinde gezdir. Streç folyo, yukar do ru bir tepe oluflturmufl, de il mi? flte, bu tepe sualt ndaki cisimleri biraz daha büyük görmeni sa l yor! Sualt gözlem arac nla denizin içine bakt nda neler görebilirsin? Buraya denizin alt nda görmek istediklerini çiz. Meltem Yenal Coflkun Çizimler: P nar Büyükgüral 13

14 Masmavi Deniz Ne Güzel Güzel bir yaz günüydü. Kale kayalar n üzerinde p r l p r l parl yordu. ve heyecanla kaleye do ru kofltular. Merdivenleri Karamel Çekirdek t rmanmaya bafllad lar. Kalenin içinde birçok kule vard. bu Karamel kulelerden birine girdi ve flafl rd. Kulenin yaln zca bir duvar nda büyük bir bulunuyordu. Bu pencereden masmavi deniz pencere görünüyordu. ve pencereden denize bakt lar. Denizde Karamel Çekirdek birçok tekne vard. Baksana, bir diye ba rd. Çekirdek Böylece bir oyun bafllad. ve gördükleri tekneleri Karamel Çekirdek bal kç teknesi birbirlerine göstermek için yar flt lar. S ra Karamel deydi. O da ku u gibi giden bir buldu. Onu Çekirdek e gösterdi. Tam o s rada bir yelkenli tekne gürültü duydular. Bafllar n o yöne çevirdiler. Ayn anda Bu bir diye ba rd lar. Bu oyunu çok sevmifllerdi, oynamaya devam ettiler. h z teknesi Tu ba Can 14

15 Meltem Yenal Coflkun Çizimler: P nar Büyükgüral

16

17 Yelkenli Tekne Yapal m Yelkenli tekne yap p yüzdürmek ister misin? Bunun için, bofl bir süt kutusunu iyice y kay p kurut. A z n s k ca bantla. Bir büyü ünün yard m yla süt kutusunun bir yüzünü kesip ç kar. flte teknenin gövdesi! Teknenin yelkenini yapmak içinse, naylon pofletten bir üçgen kes. Bu üçgeni dondurma çubu una bantla. Yelkenini foto raftaki gibi süt kutusuna tuttur. Art k, yelkenli tekneni yüzdürebilirsin. Malzemeler: Bofl süt kutusu Yap flkan bant Makas Maket b ça Renkli naylon poflet Dondurma çubu u Ayflenur Us 17

18 Buz Karpuz Yapal m Yaz geldi. Havalar s nd. Serinlemek için karpuzdan dondurma yapal m m? Birkaç dilim karpuz kesin. Çekirdeklerini ç kar n. Karpuzu çatal yard m yla iyice ezin. Kâ t barda n içine ezdi iniz karpuzu koyun. Kâ t barda n a z k sm na yap flkan bant resimdeki gibi yap flt r n. Bant n tam ortas n belirleyin. Bu noktadan bant yar s na kadar kesin. Bu kesik bölüme tahta dondurma çubu u yerlefltirin. Barda buzlu a koyun ve birkaç saat bekletin. Buz karpuzunuz iyice donduktan sonra kâ t bardaktan ç kararak sap ndan tutup yiyin. Malzemeler: Karpuz Kâ t bardak Tahta dondurma çubu u Yap flkan bant Afiyet olsun! Zuhal Özer Çizimler: Tülay Sözbir Seidel 18 Elektrikli ve kesici aletleri kullan rken büyüklerinizden yard m isteyin.

19 Kangurular n karn nda cebe benzeyen özel bir kese bulunur. Kanguru yavrusu do du unda bir fasulye tanesi kadar küçüktür. Büyümek için annesinin sütünden bol bol içmesi ve iyi korunmas gerekir. Bunun için yavru kanguru do duktan sonra annesinin kesesinin içinde durur. Burada 9 ay kadar kal r. Daha sonra annesinin kesesinden ç kar. Ancak yine annesiyle birlikte dolafl r. Çünkü ondan ö renece i çok fley vard r. Kanguru neden yavrusunu cebinde tafl yor? Ahmet Yi it Bircan 3,5 yafl / Ankara visual photos - science photo Zuhal Özer Merak etti iniz sorular bize gönderebilirsiniz. Adres: TÜB TAK Merakl Minik Dergisi Çok Merak Ediyorum Köflesi Atatürk Bulvar No: 221 Kavakl dere/ankara merakli.minik@tubitak.gov.tr 19

20 Ifl n Oyunu Ifl k bize öyle oyunlar oynar ki, kendimizi bir sihirbazl k gösterisinde gibi hissederiz. Gelin, birlikte bu oyunlardan birini keflfedelim. Önce fl n nas l bir yol izledi ini anlamam z gerekir. Bir fenerin önüne, resimde oldu u gibi üzerinde yar k olan bir karton koy. Fenerin fl n yak. Ifl k nas l bir yol izliyor? Ifl n düz bir yol izledi ini göreceksin. Bunu akl nda tut. fiimdi bir kâsenin içine madeni para koy. Paray görecek flekilde yukar dan kâsenin içine bak.sonra da yavafl yavafl geriye do ru git. Paray göremedi in noktada dur. 20

21 Sen bu flekilde dururken bir arkadafl ndan kâsenin içine su doldurmas n iste. Ne görüyorsun? Kâseye su doldu unda madeni paray görmeye bafllayacaks n. Peki, bu nas l oluyor? Ifl n düz bir yol izledi ini hat rla. Ancak, fl k suyla karfl laflt nda k r l r. Bu da kâse boflken görünmeyen paran n, suyla doluyken görünmesine neden olur. Tu ba Can Deney çizimleri: P nar Büyükgüral 21

22 May s say m zda, deniz kabuklar n kullanarak herhangi bir fley tasarlaman z istemifltik. flte tasar mlar n z ve siz! Ceren Önal - 4 yafl - zmir Hasan Tahsin fien - 8 yafl - fiarköy / Tekirda Kayra Aksakall - 4 yafl - zmir Mustafa Çakmak - 5 yafl - Özdere / zmir Kemal Güvercin - 5 yafl - Tosya / Kastamonu. Atahan Arabac - 3 yafl - stanbul Irmak Çelik - 5 yafl - Konya Özgür Ekin Sönmez - 3 yafl - Ankara Dila Ocakç - 3 yafl - Çanakkale Selin Nil Kutlar - 5 yafl - stanbul 22 Sal ncak Yuva - stanbul

23 Zübeyde Han m Anaokulu - Mersin Eylül say m z için el ve ayak izlerinizle resim yapman z istiyoruz. Bu resimlerle çekilmifl foto raflar n z, ad n z, yafl n z ve oturdu unuz ili yazarak, ister postayla ister e-postayla bize gönderebilirsiniz. Palmiye Koleji Anas n f - 5 yafl grubu - Mersin TÜB TAK Merakl Minik Dergisi Küçük Eller flbafl nda Köflesi Atatürk Bulvar No: Kavakl dere / ANKARA merakl.minik@tubitak.gov.tr Gizem Çilingir - 5 yafl - Tosya / Kastamonu Emir Balun - 4 yafl - Mersin Berce Karakaya - 5 yafl - Samsun Sualp Gökalp - 4 yafl - Tekirda Doruk Ada fiahin - 5 yafl - Lund / sveç Ege Eken - 5 yafl - Salihli / Manisa Alpay Mete- 3 yafl / Kaan Çelik - 5 yafl Alt nova / Ayval k Bilge Su Gülseren - 6 yafl - zmir Beyza - Ceyda Albayrak 6-4,5 yafl - Antalya Esra Zeynep Telli - 3,5 yafl - Erdemli / Mersin 23

24 Dikkat Dünya Sa l k Örgütü nün Güneflten Korunma Önerileri Günefl sa l m z için gerekli, ancak bir o kadar da tehlikeli. Özellikle de bebekler ve çocuklar için. Güneflten kaynaklanan mor ötesi (UV) fl nlar birçok hastal a yol açabiliyor. Ancak baz basit önlemler alarak bu hastal klardan korunabiliriz. Dünya Sa l k Örgütü nün önerileri flunlar: f Çocuklar güneflin zararl etkilerine daha duyarl d r ve d flar da daha fazla zaman geçirirler. Ayr ca küçükken güneflte uzun süre kalmak gelecekte deri kanserinin ortaya ç kma olas l n art r r. Bu nedenle çocuklar mutlaka güneflten koruyun. Bir yafl n alt ndaki çocuklar kesinlikle günefle ç karmay n. f Genifl kenarl flapkalar ve uzun kollu, aç k renkli, bol giysiler giyin. Ayr ca UV-A ve UV-B fl nlar ndan koruyan günefl gözlükleri kullan n. f Gün içinde mor ötesi fl nlar n etkisinin en yüksek oldu u saatleri aras nda günefle ç kmay n. f D flar da oldu unuz sürece her zaman gölgede kalmaya özen gösterin. f Güneflten koruyucu faktörlü kremler sürmeden d flar ç kmay n. ki saatte bir ya da denizden ç kt ktan sonra yeniden kremlenin. Bir Kitap Deniz K y s Nokta Birlefltirmece TÜB TAK Popüler Bilim Kitaplar n n Deniz K y s adl nokta birlefltirmece kitab n okurlar m z n sevece ini düflünüyoruz. Kitab n kahramanlar olan kedi ve fare birlikte deniz k y s na tatile gidiyorlar. Okurlar m z, kedi ve farenin deniz k y s nda gördükleri ve yaflad klar her fleyi bu kitapta bulabilecekler. Ancak noktalar birlefltirmeleri gerekiyor! 24

25 Oyuncak Mercimek Toplar Kumsalda, bahçede ya da evde oynanabilecek bu rengârenk toplardan yapmaya ne dersiniz? Makas, huni d fl nda, toplar n her biri için üç balon ve iki üç avuç yeflil mercimek gerekiyor. lk balonu birkaç kez fliflirip indirerek esnetin. Bu balonun a z na huniyi yerlefltirip içini olabildi ince çok mercimekle doldurun. Doldurulmufl balon, s k ama s k flt r labilir olmal. Sonra içini doldurdu unuz balonun ve di er balonlar n ucunu kesin. Di er iki balonu, mercimekle doldurdu unuz balonun üzerine s rayla geçirin. flte, ilk topunuz haz r! Oyun Kumsal Oyunlar fl Kumsalda, çocuklarla oynayabilece imiz pek çok oyun var. Bunlardan birkaç n sizinle paylaflmak istiyoruz. Bu fikirlerden yola ç karak farkl oyunlar da gelifltirebilirsiniz. fl Kumun üzerine büyük bir daire çizin. Buras sizin hedefiniz olacak. Bu daireye belli bir uzakl kta durun. Küçük tafl ya da deniz kabuklar n bu dairenin içine atmaya çal fl n. fl Herkes kendine bir deniz kabu u bulsun. Deniz kabuklar n denizin hemen kenar na, dalgalar n ulaflabildi i bölüme yan yana dizin. Bakal m dalga kimin deniz kabu unu daha ileriye götürecek. fl Kumdan kale yapmak yerine, gerçekte var olmayan düflsel yarat klar yapmay deneyebilirsiniz. Burun, göz, a z ya da saçlar için tafllardan, deniz kabuklar ndan, dal parçalar ndan ve yosunlardan yararlanabilirsiniz. Sonra da onlarla ilgili öyküler oluflturabilirsiniz. Nereden geliyor, neyle besleniyor, nerede yafl yor, ad ne, kaç yafl nda gibi sorulara yan tlar bulabilirsiniz. fl Kumsal dedektifi olabilirsiniz. Bir kâ da, kumsalda görebilece iniz, canl ya da cans z akl n za gelen her fleyin ad n yaz n. Dilerseniz bunlar n küçük birer resmini de yapabilirsiniz. Mart, yengeç, kum kalesi, deniz topu, palet, yosun, deniz kabu u, havlu, kay k, flapka, deniz köpü ü, deniz y ld z, ayak izi ve daha bir sürü fley. Sonra da bu nesneleri bulmak için kumsalda keflfe ç k n. Gördü ünüz her nesne için ka d n za bir iflaret koyun. Zuhal Özer - Meltem Yenal Coflkun 25